Konur sér eða með körlum?

1. Konur sér eða með körlum? Erindi á fundi Framsækinna kvenna, 16. febrúar 2005 Þorgerður Einarsdóttir

2. Wellseley ”Skólinn okkar sem eingöngu var skipaður konum tryggði okkur bæði námslegan árangur og þjálfun í félagsstörfum sem við hefðum hugsanlega farið á mis við í kynjablönduðum skóla. Við vorum sjálfar í forsvari fyrir allt félagslíf, allt frá nemendaráðinu til skólablaðsins og klúbbanna. Við vorum óhræddar við að taka áhættu, gera skyssur og jafnvel mistakast hver fyrir framan aðra. Það var sjálfgefið að formaður bekkjarráðsins væri kona, ritstjóri skólablaðsins og dúxinn í bekknum. Og það gat verið hver okkar sem var”. • Hillary Rodham Clinton (2003) Living History, bls. 29.

3. Sérframboð íslenskra kvenna 1908 • Konur eiga að hafa alla ábyrgð á eigin hendi og annast sjálfar framkvæmd þessa fyrst framboðs í stað þess að ”...gefa sig algerlega undir forsjá og stjórn karlmanna í þessu efni eins sem öðrum” (Bríet Bjarnhéðinsdóttir 1908) Heimild: Sigríður Th. Erlendsdóttir (1993), Veröld sem ég vil, bls. 84.

4. 1912, konur styðja karla • ”Mér fannst snöggvast hálfsárt að konur skuli jafnalmennt vera eins skammsýnar og þær eru... Þær þykjast hafa sýnt sérlega ”pólitískan þroska” að kjósa ekki eftir kynferði eins og GP [Guðrún Pétursdóttir] kallar það. Vitaskuld kjósa þær eingöngu eftir því: ”Buxur og ekkert annað” er þeirra heróp. [...] • Þykir leitt að heyra Sjálfstæðismenn hrósa happi eins gleiðgosalega og þeir gera fyrir okkur konum og að það skuli vera konurnar sem hafa fylgt þeim að málum í launaskyni fyrir það að hér um bil allir Landvarnardindlarnir eru æstir á móti öllum kvenréttindamálum. Við erum okkr eigin böðlar í því eins og öðru.” (Bríet Héðinsdóttir 1912) Heimild: Bríet Héðinsdóttir (1988) Strá í hreiðrið, bls. 161.

5. Jafnræði eða séreðli kvenna? • Kvenréttindasjónarmið (jafnræði) • Húsmóðurhugmyndafræði (séreðli)

6. Sérframboð kvenna (heimild: Auður Styrkársdóttir 1997)

7. Menntun kvenna • Lærði skólinn (takmarkað aðgengi 1886) • Kvennaskólar • Húsmæðraskólar • Háskóli Íslands (frá 1911)

8. Karlar berjast fyrir konur... • “Annars er það hart, þegar við karlmenn erum að vinna að aukinni kvennamenntun í landinu, að þá skulum við vera höfuðsetnir af þessum eina fulltrúa kvenna, svo að öll okkar viðleitni til bjargar góðu málefni er eyðilögð”. (Jónas frá Hriflu 1927) Heimild: Kristín Ástgeirsdóttir (2004) “Fyrst kvenna á Alþingi. Gagnrýni á Ingibjörgu H. Bjarnason”, bls. 176

9. Kvenfólk á ekkert erindi í Dagsbrún... • “Ég legg til að félagskaparmyndun meðal kvenfólks sé skotið á frest þetta árið. Það hefur ekkert erindi í félagið... Enginn almennilegur maður mundi fást til að gerast forsprakki og framkvæmdafrömuður þess félags. Enda er ekki mikil þörf á félagsskaparmyndun meðal kvenfólks fyrst um sinn, því það mun sannast, að ef kvenfólk stofnar félag og vinnur fyrir ákveðið kaup, sem auðvitað verður ekki mjög lágt, þá veitist húsmæðrum afar erfitt að fá kvenfólk til ígripavinnu, t.d. Fiskbreiðslu eða vinda úr flík”. (Ummæli á félagsfundi Dagsbrúnar 1906) Heimild: Sigríður Th. Erlendsdóttir (1993) Veröld sem ég vil, bls. 117

10. Verkakvennafélög tvíeggjað sverð • Ef þau eru markmið í sjálfu sér frekar en tæki til að ná kvennapólitískum markmiðum geta þau fest í sessi aðgreiningu og undirskipun kvenna • Guðbjörg Linda Rafnsdóttir (1995) Kvinnofack eller integrering som strategi mot underordning. Diskussion kring kvinnliga fackföreningar på Island.

11. Þingmenn 1916-2003 Hagstofa Íslands: Karlar og konur 2004

12. Niðurstaða • Sérstakt kvennastarf getur bæði eflt kvenfrelsi en líka styrkt valdakerfi karla • Kvennaframboð vs húsmæðraskólar • Kvennapólitískar aðgerðir hafa hreyfiafl eða sprengikraft ef... • þær að hafa veruleika kvenna sem upphafsreit • þátttaka kvenna er tæki til breytinga en ekki bara markmið í sjálfu sér • þær eru gagnrýnar og meðvitaðar, hafa yfirsýn og þekkingu á ráðandi valdakerfi – og • ... vilja og baráttuþrek til að hnekkja því