Rachunek kosztów zmiennych

1. Rachunek kosztów zmiennych Bożena Nadolna

2. Rozwój systemów rachunku kosztów • Rachunek kosztów pełnych • Rachunek kosztów zmiennych’ • Rachunek kosztów działań • Rachunek kosztów docelowych • Częściowe rachunki kosztów (rachunek kosztów jakości

3. RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH MA OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM • SYSTEMATYCZNYM SPADKIEM UDZIAŁU KOSZTÓW BEZPOŚREDNICH W KOSZTACH CAŁKOWITYCH NA RZECZ WZROSTU UDZIAŁÓW KOSZTÓW POŚREDNICH, ZMNIEJSZENIEM SIĘ MOŻLIWOŚCI PEŁNEGO WYKORZYSTANIA ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTWA OGRANICZENIA BRAK INFORMACYJNEGO WSPOMAGANIA KRÓTKOOKRESOWYCH DECYZJI EKONOMICZNYCH ORAZ DECYZJI W WARUNKACH NIEPEŁNEGO WYKORZYSTANIA ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH, POMIJANIE GRUPOWANIA KOSZTÓW WEDŁUG OŚRODKÓW ODPOWIEDZIALNOŚCI, WEDŁUG ZAKRESU KONTROLOWALNOŚCI ORAZ ZE WZGLĘDU NA ICH ZMIENNOŚĆ, PODSTAWOWA ORIENTACJA NA KONROLĘ PROCESÓW PRODUKCYJNYCH A NIE NA PROCESY RYNKOWE INFORMACJE Z RACHUNKU KOSZTÓW PEŁNYCH WYKORZYSTYWANE W KRÓTKOOKRESOWYM RACHUNKU WYNIKÓW, MOGĄ PROWADZIĆ DO BŁĘDNYCH DECYZJI W ZAKRESIE ELIMINOWANIA PRODUKTÓW PRZYNOSZĄCYCH STRATY • • • • •

4. Istota rachunku kosztów zmiennych • W rachunku tym różnicuje się koszty według stopnia ich zmienności. • Koszty są grupowane zależnie od ich reakcji na zmiany w rozmiarach i strukturze działalności • Następuje ich podział na koszty zmienne i stałe

5. Formuła rachunku kosztów zmiennych

6. Formuły podziału kosztów na stałe i zmienne 1. Metoda księgowa 2. Metody statystyczne - Metody wizualne - Metoda wielkości krańcowych - Analiza regresji liniowej

7. Metoda księgowa • Zakłada kwalifikowanie kosztów na stałe i zmienne przez pracownika działu księgowości o długoletnim doświadczeniu w tym zakresie

8. Metoda wizualna • Polega na graficznym wyznaczaniu linii regresji kosztów w postaci diagramu punktowego. • Na układzie współrzędnych zaznacza się punkty, które odzwierciedlają wielkości kosztów całkowitych ponoszonych przy danej wielkości produkcji w poszczególnych okresach. • Po naniesieniu wszystkich kosztów ustala się wzrokowo trend, a następnie rysuje się wzdłuż punktów prostą, która wyznacza trend. • Przecięcie się wyznaczonej prostej z osią rzędnych powyżej punktu zerowego oznacza , że badane koszty mają charakter semi zmienny. • Punkt przecięcia linii regresji z osią rzędnych wyznacza poziom kosztów stałych zawartych w badanej grupie kosztów całkowitych • Obszar zawarty między linią regresji a linia wyznaczającą koszty stałe określa poziom kosztów proporcjonalnie zmiennych do rozmiarów produkcji.

9. Metoda wielkości krańcowych 1. Polega na dokonaniu wyboru najmniejszych i największych rozmiarów produkcji oraz odpowiadających im kosztów w pewnym okresie. 2. Przyrost kosztów zmiennych na jednostkę produkcji oblicza się jako różnicę: • kosztów przy największych i najmniejszych rozmiarach produkcji, • Wielkości produkcji z uwzględnieniem najwyższego i najniższego jej poziomu 3.Poziom kosztów stałych ustala się wykorzystując krańcowe wielkości produkcji i odpowiadające im koszty. Od kosztów dla największych lub najmniejszych rozmiarów produkcji odejmuje się koszty zmienne ustalone jako iloczyn jednostkowego kosztu zmiennego i rozmiarów produkcji

10. Metoda regresji • Polega na określaniu zależności między zmiennymi wyrażającymi wielkość produkcji i odpowiadające im koszty. Najczęstszą metodą wyznaczania linii regresji jest metoda najmniejszych kwadratów

11. Wpływ systemu rachunku kosztów na wynik finansowy Relacje między wielkością produkcji a wielkością produkcji Wynik finansowy Rachunek kosztów pełnych Rachunek kosztów zmiennych Sprzedaż < Produkcja wyższy niższy Sprzedaż > Produkcja niższy wyższy Sprzedaż = Produkcja równy równy

12. Wpływ systemu rachunku kosztów na zapasy Relacje między wielkością produkcji a wielkością produkcji Koszty zapasów (magazynowanie produkcji niesprzedanej) Rachunek kosztów pełnych Rachunek kosztów zmiennych Sprzedaż < Produkcja wyższy niższy Sprzedaż > Produkcja niższy wyższy Sprzedaż = Produkcja równy równy

13. Dwustopniowy rachunek kosztów zmiennych Przychody ze sprzedaży - Koszty zmienne = Marża brutto (pokrycia kosztów) - Koszty stałe = Wynik operacyjny przedsiębiorstwa

14. Wielostopniowy rachunek kosztów zmiennych Przychody ze sprzedaży - Koszty zmienne = Marża brutto I stopnia - Koszty stałe produktu = Marża brutto II stopnia - Koszty stałe grupy produktów = Marża brutto III stopnia - Koszty stałe podmiotów = Marża brutto IV stopnia - Koszty stałe zakładu jako całości = Marża brutto V stopnia - Koszty resztowe = Wynik operacyjny (okresowe) przedsiębiorstwa , , , , , , , , , ,

15. Do podstawowych zalet rachunku kosztów zmiennych należy: • STOSOWANIE PODZIAŁU KOSZTÓW NA STAŁE I ZMIENNE JEST NIEZBĘDNE DLA PRZEPROWADZANIA RÓŻNYCH RACHUNKÓW DECYZYJNYCH • RACHUNEK TEN JEST LEPIEJ PRZYSTOSOWANY DO POTRZEB PLANOWANIA, KONTROLI I PODEJMOWANIA DECYZJI NIŻ RACHUNEKKOSZTÓW PEŁNYCH, • POZOSTAJE W BLISKIM ZWIĄZKU Z SYSTEMEM KONTROLI KOSZTÓW, PONIEWAŻ KOSZTY ZMIENNE TO NA OGÓŁ KOSZTY ZALEŻNE OD DECYZJI PODMIOTU, • RACHUNEK TEN NIE STOSUJE UMOWNEGO I ZWYKLE OBCIĄŻONEGO DUŻYM BŁĘDEM ODNOSZENIA KOSZTÓW STAŁYCH NA PRODUKTY, • ELIMINUJE WPŁYW ZMIAN W WARTOŚCI ZAPASÓW NA POMIAR ZYSKU I STĄD UNIEMO ŻLIWIA MANIPULACJE RACHUNKOWE W CELUWYKAZYWANIA PO ŻĄDANEGO ZYSKU, • UMOŻLIWIA PORÓWNANIE KOSZTÓW POMIĘDZY JEDNOSTKAMI GOSPODARCZYMI WYTWARZAJĄCYMI TAKIE SAME LUB ZBLIŻONE

16. DO PODSTAWOWYCH WAD RACHUNKU KOSZTÓW ZMIENNYCH ZALICZA SIĘ : • NIEDOSTOSOWANIE DO OBOWIĄZUJĄCEJ W RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ ZASADY WSPÓŁMIERNOŚCI KOSZTÓW I PRZYCHODÓW, PRZEZ CO RACHUNEK TEN NIE MOŻE BYĆ STOSOWANY DLA CELÓWSPRAWOZDAWCZYCH I FISKALNYCH, TRUDNOŚĆ Z PODZIAŁEM KOSZTÓW NA STAŁE I ZMIENNE, UWZGLĘDNIANIE TYLKO ZMIAN ROZMIARÓW DZIAŁALNOŚCI JAKO CZYNNIKA DETERMINUJĄCEGO WYSOKOŚĆ KOSZTÓW, ZAŁOŻENIE LINIOWEJ ZALEŻNOŚCI KOSZTÓW I PRZYCHODÓW OD WIELKOŚCI PRODUKCJI, KONCENTRACJA NA DECYZJACH KRÓTKOOKRESOWYCH I TYM SAMYM OGRANICZONE ZASTOSOWANIE TEGO RACHUNKU PRZY PODEJMOWANIU DECYZJI DŁUGOOKRESOWYCH, KONCENTRACJA NA KOSZTACH ZMIENNYCH POWODOWAĆ MOŻE, IŻ NIE ZOSTANĄ DOSTATECZNIE ROZPOZNANE ORAZ PODDANE ANALIZIE I KONTROLI KOSZTY STAŁE • • • • •