EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ

1. EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ Neğmetullah ALAN Toplum Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürü

2. Evde Sağlık Hizmetleri Çeşitli hastalıklara bağlı olarak evde sağlık hizmeti sunumuna ihtiyacı olan bireylere (Evinde -Aile ortamında), sosyal ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini de kapsayacak şekilde verilen; muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetlerini kapsar. Evde Sağlık Hizmetleri, Evde Bakım Hizmetlerinin içerisinde yer alan sağlık hizmetidir.

3. Bakanlığımızca yürütülen ESH kapsamı; • Kronik hastalar, • Yatağa bağımlı hastalar başta olmak üzere kronik hastalıklar ve göğüs hastalıkları, • İleri derece kas hastaları, • Özürlüler (bakıma ihtiyacı olanlar),

4. Terminal dönem onkoloji hastaları, • Yaşlılar, • Yeni doğan fototerapisi olmak üzere çocuk hastalar, • Loğusaları ve yukarıda saymış olduğumuz hastaların ihtiyaç duydukları ağız ve diş sağlığı hizmetlerini kapsamaktadır.

5. ESH’NDEKİ AMAÇ Evde Sağlık Hizmetleri’ne ihtiyacı olan bireylerin tespiti, muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının evinde ve aile ortamında sağlanması. Bu kişilere ve aile bireylerine sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin bir bütün olarak verilebilmesi. Evde Sağlık Hizmetlerinin sosyal devlet anlayışı içerisinde etkin ve ulaşılabilir şekilde uygulanmasının sağlamak.

6. Evde Sağlık Hizmetlerinde görevli birimler Evde sağlık hizmetleri birimi (ESHB): Bakanlığa bağlı olarak faaliyet gösteren eğitim ve araştırma hastaneleri, genel veya özel dal hastaneleri ve Ağız Diş Sağlığı Merkezlerinde kurulan evde sağlık hizmetleri birimi. Aile hekimleri birimi (AHB): Halk Sağlığı Müdürlüğü bünyesinde bulunan Aile Hekimleri tarafından sunulacak olan evde sağlık hizmetleri birimi. Mobil Ekipler (ME): Halk Sağlığı Müdürlükleri Bünyesinde Oluşturulan Mobil evde sağlık hizmetleri birimi.

7. Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM): Halk Sağlığı Müdürlükleri Bünyesinde bulunan TSM’leri. Koordinasyon Merkezi (KM): Halk Sağlığı Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan; Hizmetin yönetimi, birimler arasındaki iletişim ve koordinasyonu sağlayan birim. Komisyon: Halk Sağlığı Müdür Yardımcısı Başkanlığında oluşturulan ve Bakanlıkça belirlenen en az 8 üyeden oluşan karar mercisi.

8. 1) EVDE SAĞLIK HİZMETİ BİRİMİNİN GÖREVİ (ESHB) İlgili dal Uzmanlarınca konulan tanı ve planlanan tedavi çerçevesinde, kişinin ev ortamında; muayene, tetkik, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini sunar. Tıbbi cihaz ve malzeme kullanımına ilişkin raporların çıkarılmasına yardımcı olur.  Gerektiğinde stoma ve yara bakımı, diyabet eğitimi hemşiresi gibi, konularında eğitim almış hemşirelerin hizmete katılmasını sağlar.

9. Gerekli hallerde uzman tabibin hastayı evinde konsülte etmesini sağlar. Hizmet birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında verilecek ise durumu, tüm bilgi ve belgeleri ile birlikte Koordinasyon Merkezine iletir. İkinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında verilecek ESH’ne ilişkin aylık hazırladığı hizmet planını Koordinasyon Merkezi’nin onayına sunar.

10. 2) Aile hekimi biriminin görevleri (AHB): Telefon ile veya doğrudan yapılan başvuruları karşılar. ve kayda alır, TSM aracılığıyla KM ile irtibata geçer. Kayıtlı hastalardan ESH alması gerektiğine karar verdiği hastanın tıbbi durumunu değerlendirerek hizmetin seviyesini belirler. ESH birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında kendisi tarafından verilecek ise hasta veya yakınının da onamını alarak doldurduğu başvuru formunu, hizmetin kapsamı ve hastanın durumunu belirtir bilgi ve belgeler ile birlikte TSM aracılığıyla KM’ye iletir.

11. ESH’ye sunacağı hasta veya hasta yakınlarına, hastanın sağlık durumunun değerlendirilmesinden sonra ilk görüşmede hizmetin nasıl, ne kadar sürede, hangi sıklıkla verileceğine dair hazırlanan ziyaret planını açıklar, onamlarını alır, planını imzalatır ve planın uygulanmasını sağlar. Hizmetin ESHB vasıtası ile verilmesi kanaatinde ise başvuru formunu doldurarak TSM aracılığıyla Koordinasyon Merkezi’ne gönderir, Koordinasyon Merkezinin kararını bekler, karar doğrultusunda işlem yapar. Birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında verilecek Evde Sağlık Hizmetine ilişkin aylık hazırladığı hizmet planını Toplum Sağlığı Merkezinin onayına sunar.

12. 3-) Toplum Sağlığı Merkezleri’nin Görevleri (TSM) • Telefon ile veya doğrudan yapılan başvuruları karşılar ve kayda alır, Koordinasyon Merkezi ile irtibata geçer. •   Kayıtlı hastalardan ESH alması gerektiğine karar verdiği hastanın tıbbi durumunu değerlendirerek hizmetin seviyesini belirler.  • Aile Hekimliği Birimlerinin Evde Sağlık Hizmetleri çalışmaları hakkında bilgi alır, Koordinasyon Merkezi ile irtibat halinde bu çalışmaları izler.

13. 4-) Koordinasyon Merkezinin (KM) Görevleri Başvuran kişi veya aile bireylerine değerlendirme sonucu başvuru hakkında, olumlu veya olumsuz en kısa süre de bilgi verir. • Başvurusu olumsuz neticelenenleri sebepleri konusunda ayrıntılı olarak bilgilendirir. • Başvuru sonucunu birinci basamakta hizmet verilmesi gerekirse kişinin kayıtlı olduğu AHB’ne bildirir. • Şayet evde bakım hizmeti 2. veya 3. basamakta verilmesi gerekirse. Hastanelerde kurulan ESHB’ne bildirir. 

14. Telefon veya doğrudan yapılan başvuruları karşılar, kayda alır ve değerlendirir. İrtibatlandırılmış santral donanımı ve özel telefon hattı ile ildeki tüm ESHB, TSM ve AHB’leri arasında organizasyon ve koordinas- yonu sağlar.  Hizmetin hangi seviyede ve hangi birimce verileceğine karar verir.

15. 5-) Komisyonun görevleri • Evde sağlık hizmetlerinin sunumu, birimlerin işleyişi ile ilgili kara mercisidir. • Uygulama sırasında ortaya çıkan sorun ve aksaklıkların tespiti ve bunların çözüme kavuşturulması sağlar. • ESH alan birey ve yakınlarının hizmetle ilgili talep ve şikâyetlerini değerlendirir ve karara bağlar.

16. Komisyon üyeleri ve çalışma prensibi • Komisyon; Koordinasyon Merkezi sorumluluğunun yürüten Halk Sağlığı Müdür Yardımcısının başkanlığında toplanır. Komisyon üyeleri; • Halk Sağlığı Müdürlüğünden Toplum Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürü, Aile Hekimliği Uygulama Şube Müdürü, • İl Sağlık Müdürlüğünden Kamu Sağlığı Şube Müdürü, Acil Sağlık hizmetleri şube müdürü, Hasta Hakları Şube Birim Sorumlusu, • Kamu Hastaneleri Birliklerinde, Genel Sekreter tarafından, evde sağlık hizmetinden sorumlu olarak görevlendirilen bir hastane ve bir ADSM başhekim yardımcısı görev alır.

17. Komisyon ayda bir defadan az olmamak üzere, her ayın ilk haftasında başkanın önceden belirlediği gündemle toplanır. Acil olarak değerlendirilmesi gereken durumlar için komisyon başkanının her daveti üzerine komisyon üyeleri toplanmakla yükümlüdür.  Komisyon oy çokluğu ile karar alır. Kararlar tutanağa bağlanır. Oylarda eşitlik olması halinde başkanın taraf olduğu karar geçerlidir. Komisyonun sekretaryası koordinasyon merkezi tarafından yürütülür.

18. TSM EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ BİRİMİ KOORDİNASYON MERKEZİ AHB BİREY Başvuru Hizmet Bilgi Akışı Karar EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ İŞ AKIŞ ŞEMASI

19. ESH yönelik Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinde Bulunan Maddeler Aile Hekimlerinin Görev ve Yetkileri * Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı vb.) yapar. * Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak vb. durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir.

20. ESH yönelik Aile Sağlığı Elemanlarının Görev ve Yetkileri *Aile hekiminin gözetiminde, talimatı verilen ilaçları uygular. * Yara bakım hizmetlerini yürütür. * Gezici ve yerinde sağlık hizmetleri, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini verir, evde bakım hizmetlerinin verilmesinde aile hekimine yardımcı olur.

21. ETKİN OLARAK KULLANILMASI GEREKEN FORMLAR VE FORMLARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

23. ………..(Sağlık Kurumu/ Kuruluşu/Aile sağlığı Merkezi/Aile Hekimi Adı)……Form-E2 EVDE SAĞLIK HİZMETİ İLETİŞİM VE KOORDİNASYON MERKEZİ BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM FORMU Bu form Evde Sağlık Hizmetlerinden yararlanmak isteyen kişi yada hizmet alması istenen kişinin yakınlarına yönelik hazırlanmış bilgilendirme formudur. Formu dikkatlice okuyunuz ve sorularınız ya da anlamadığınız noktalar varsa bilgi almak için hekim/sağlık personeline danışarak lütfen yardım isteyiniz. Talebiniz üzerine size yazılı bilgi verilecektir. AŞAMALAR • Evde Sağlık Hizmetleri; Çeşitli hastalıklara bağlı olarak evde sağlık hizmeti sunumuna ihtiyacı olan bireylere evinde ve aile ortamında sosyal ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini de kapsayacak şekilde verilen muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetlerini kapsamaktadır. • Evde Sağlık Hizmetlerinden yararlanmak isteyen kişi ya da bakımından sorumlu olan veli / vasisinin başvurusu; Evde Sağlık Hizmetleri İletişim ve Koordinasyon Merkezi’ne, Hastane çıkışında Evde Sağlık Hizmeti Birimine, Aile Hekimliklerine şahsi yada telefon ile yapılabilmektedir. • Başvuru sonrası Merkez/birim tarafından Ön Değerlendirme amacı ile ev ziyareti yapılmaktadır. • Evde Sağlık Hizmetleri İletişim ve Koordinasyon Merkezi Komisyonu tarafından başvuru formu bilgileri incelenerek hizmet için uygun birime yönlendirilmektedir. • Başvuru üzerine tedavi başlamadan önce ev ziyaretinde bilgilendirme yapılarak onam formu doldurulmaktadır. • Evde Sağlık Hizmetleri planlı hizmetleri kapsamaktadır. Bunun için size daha önceden belirtilen tarih, saat ve ziyaret edecek kişilerin bildirildiği randevular düzenlenip önceden tarafınıza bildirilecektir. • Evde verilen sağlık hizmetleri kapsamında size/hastanıza; Kan alma işlemi, EKG çekimi, sonda uygulanması, beslenme için sonda uygulanması, pansuman, ilaç v.b tıbbi uygulamalar yapılabilir. Bu uygulamaların nasıl olduğu ve varsa komplikasyonları hakkında bilgilendirileceksiniz. • Hastanın sağlık hizmetlerini ev ortamında alması uygun olmaması veya ani olarak gelişen sağlık sorunları halinde transferi gerekebilir. Size neden açıklanarak ve transferi sağlanarak uygun sağlık kuruluşuna yönlendirilebilirsiniz. 9. Kişiye verilen evde sağlık hizmeti aşağıdaki hallerde sonlandırılır: a) Evde sağlık hizmeti verilen hastanın uygulanan tedavi ile iyileşerek tedavi ihtiyacının ortadan kalkması, b) Evde sağlık hizmeti sunulan hasta için uygulanacak sağlık bakım ve tedavinin, belli bir aşamadan sonra sağlık personeli gerektirmeden uygulanabilecek hale gelmesi, c) Evde sağlık hizmeti sunulan hastanın, sağlık kurumuna yatırılarak tedavi edilmesini gerektiren tıbbi bir durumun oluşması, ç) Hastanın kendisi veya kanuni temsilcilerinin hizmeti sonlandırmayı talep etmesi, d) Hastanın vefat etmesi, e) Hasta veya yakınlarının tedaviye uyumsuz davranışları, direnç göstermeleri, önerilere uymamaları halinde verilen hizmetin faydası sorumlu tabip tarafından sorgulanır ve hizmetin sonlandırılmasına karar verilebilir. Bilgilendirme Yapan Kişi Ad Soyadı: Unvan: Tarih: İmza Yukarıdaki bilgileri eksiksiz olarak okudum ve anladım. Evde Sağlık Hizmetlerinden nasıl yararlanabileceğim, başvuru, kabul süreci ile işleyiş hakkında bilgilendirildim. Verilecek hizmetleri kabul ediyorum. Hasta/Hasta Yakını,Vasisi Ad Soyadı: TC Numarası: Tel : Adres: Tarih: İmza:

36. EVDE SAĞLIK HİZMETLERİNE YÖNELİK İSTATİSTİKSEL VERİLERİMİZ

37. kasıM AYI TOPLAM EVDE SAĞLIK HİZMETLİ ALAN HASTA SAYISI: 533TSM'LERE KAYITLI HASTA SAYISI: 227

38. kasim ayI HASTANE BİRİMLERİNE KAYITLI HASTA SAYISI: 306

42. 2013 yılı Kasım ayıEVDE SAĞLIK HİZMETİ ALAN hasta sayısının DEVLET HASTANESİ VE TSM ORANLARI %41

43. Evde Sağlık Hizmeti Alan Engelli Hasta Sayısı

44. 2013 Yılı Evde Sağlık Hizmeti Aylara Göre Başvuru Sayısı Evde Sağlık Hizmeti Sonlandırılan Hasta Sayısı

45. Kaynaklar; • 10.03.2005 tarihli ve 25751 sayılı Evde Bakım Hizmetleri sunumu hakkında yönetmenlik. • 25.05.2010 tarihli ve 27591 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Yönetmenliği. • 01.02.2010 tarihli ve 3895 sayılı Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge.

46. TEŞEKKÜRLER