500 likes | 1.01k Views
Kronik solunum sorunlu hastanın evde bakımı; dünya ve Türkiye uygulamaları. Dr . Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi. Sunu içeriği.
E N D
Kronik solunum sorunlu hastanın evde bakımı; dünya ve Türkiye uygulamaları Dr. Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi
Sunu içeriği Kronik solunum hastalıklarında; • Evde sağlık hizmetleri (ESH) tanım, uygulama gerekçeleri, • Türkiyede ESH • Dünyada solunum sorunlu olgularda ESH modelleri.
hastaneleri 2. Basamak hastane I. basamak Evde sağlık hizmet sunumu Acil Servisler Özel bakım kuruluşları Sağlık bakımı dışı servisler Entegre bakım platformu; 3. Basamak
EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ; Akut hastalık, uzun süreli sağlık problemi, kalıcı engellilik veya terminal hastalıktan kaynaklanan ihtiyaçlar doğrultusunda kişiye kendi ortamında sağlık hizmeti verilmesidir.
KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU NEDEN ? NASIL ?
Neden Evde Sağlık Hizmetleri? Değişen sağlık hizmet sunum politikaları “Hasta Odaklı Sağlık Hizmet Sunum Hedefi” • Yaşlı Nüfusun Artması/Kronik Hastalıklardaki Artış • Sağlık Harcamalarının Azaltılması, Maliyet Kontrolü (Ekonomik Etkenler) • Gelişen Dünyanın Etkisi ve Sağlığa Bakış Açısının Değişimi • Hastane Yataklarının Efektif Kullanılması İhtiyacı • Sağlık hizmet sunumunda teknolojik gelişim
YAŞLANIYORUZ ! Türkİye’nİnDemografİk Gerçeği 1935 1960 2050 1990
Kronik hastalıklar; küresel morbiditenin en önemli nedeni • Kronik solunum hastalıklarına bağlı ölüm: 4.6 milyon kişi • DSÖ tahminine göre dünyada 65 milyon KOAH’lı var • KOAH’dan ölümlerin gelecek 10 yılda %30 artması bekleniyor. • 2030’da tüm dünyada en sık görülen ölüm nedenleri arasında 3. sırada yer alması bekleniyor. • Sağlık harcamalarının %75’i kronik hastalıklar için yapılmakta !
Sakatlık nedeniyle kaybedilen yıllar (DALY) Solunum hastalıkları:%6.4
Kronik solunum hastalıkları doğal seyri süresince bütüncül, multidisiplinerhasta merkezli yaklaşımları gerektirir. KONVANSİYONEL BAKIM MODELLERİ İŞE YARAMIYOR YENİ SAĞLIK HİZMET MODELLERİNİN ENTEGRASYONUNA İHTİYACIMIZ VAR EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU ÇÖZÜM OLABİLİR Mİ?
Türkiye’de Evde Bakım EVDE BAKIM HİZMETLERİ SOSYAL ve DESTEK HİZMETLERİ EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ Sağlık Bakanlığı Üniversiteler Özel Kurum ve Kuruluşlar Yerel Yönetimler Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
Evde Sağlık Hizmetleri • Evde sağlık hizmetlerinin uygulama Usul Esasları hakkında yönerge çıkarıldı. • Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi EAH-2007 • 01 Şubat 2010 Evde Sağlık Hizmetleri Başlatıldı. • Adıyaman • Aydın • Balıkesir • Denizli • Malatya • Şanlıurfa İleri ESH sunumu I. Basamak ESH sunumu II. Ulusal ESH Kongresi 2012
Evde Sağlık Hizmetleri 2012 II. Ulusal ESH Kongresi 2012
Sağlık bakanlığı II. Ulusal sağlık hizmetleri kongresi 2012
GARD TÜRKİYE Türk Toraks Derneği Sağlık Bakanlığı Dünya Sağlık Örgütü Kronik Hava Yolu Hastalıklarını Kontrol ve Önleme Programı
C.5.2 Evde bakım hizmetlerinin organizasyonu ve yaygınlaştırılması • GÖĞÜS HASTALIKLARINDA • EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU ÇALIŞTAYI • 24-26 KASIM-2010 • Göğüs Hastalıklarında EVDE SAĞLIK HİZMET sunum MODELLERİ geliştirmek. • EKİP ve ALT YAPI standartlarının belirlenmesi • ESH ENDİKASYON oluşturan Kronik solunumsal hastalıkların belirlenmesi • ESH SEVK KRİTERLERİNİN belirlenmesi • Mevzuat eksikliklerinin saptanması, öneriler geliştirilmesi
REFERANS MERKEZLER ESH Birimleri ESH Birimleri ESH Birimleri ESH Birimleri Aile hekimi Aile hekimi Aile hekimi Aile hekimi İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ESH KOORDİNASYON MERKEZİ
GÖĞÜS HASTALIKLARINDA ESH; III.ve II. Basamak için öneriler REFERANS MERKEZLERİN TANIMLANMASI • Sağlık Bakanlığı Göğüs Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastaneleri • Sağlık Bakanlığı Eğitim Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Klinikleri, • Sağlık Bakanlığı Göğüs Hastalıkları Dal Hastaneleri, (artık yok) REFERANS MERKEZ EKİP YAPISI: • Göğüs Hastalıkları Uzmanı • Hemşire • Fizyoterapist • Diyetisyen • Psikolog • Sosyal Çalışmacı • Şoför
GÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET BİRİMİ EKİP YAPISI • Göğüs Hastalıkları Uzmanı • Hemşire • Şoför
İÇİNDEKİLER • GÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU • BÖLÜM 1: Göğüs Hastalıklarında; • -Birinci, İkinci ve Üçüncü Basamakta Göğüs Hastalıklarında Evde Sağlık Hizmet Sunumu Modelleri, organizasyonelyapı • BÖLÜM 2: Evde sağlık hizmet sunumuna hasta sevk kriterleri • BÖLÜM 3: Evde Sağlık Hizmet Sunumunda Sertifikasyon Standartlarının Belirlenmesi • BÖLÜM 4: Hukuki alt yapı • Önerilen düzenlemeler • Geri Ödemeler
ESH gerektiren solunum hastalıkları; • Obstrüktif Solunum Hastalıkları; KOAH, Astım, Bronşiektazi, KistikFibrozis … • Restriktif Solunum Hastalıkları; Kifoskolyoz, İAH, … • Nöromusküler Hastalıklar; ALS, MD, Post Polio Sendromu, … • Uyku ilişkili Hastalıklar • Diğer; Akciğer maligniteleri, Akciğer transplantasyonu, Pulmoner Hipertansiyon, Pnömoni, Post torakotomi ATS /Statement of HOME CARE;2005
EVDE BAKIM KATEGORİLERİ (Solunum Hastalıklarına Yönelik Hizmetler Açısından) Evde Medikal Ekipman Hizmetleri Evde Episodik Sağlık Bakımı Evde Hospice Bakımı Kronik Evde Bakım Hizmetleri Semptom yönetimi Kişisel bakım Konsültasyon Tinsel bakım Bakıcı desteği Günlük ev işleri Değerlendirme İzlem Kişisel bakım Günlük ev işleri Değerlendirme Tedavi (IV, diğer..) Hasta eğitimi Semptom yönetimi Konsültasyon Yönlendirme Rehabilitasyon Oksijen Ventilatörler CPAP Nebulizatörler Monitorler Evde İnfüzyon * ATS, Statement on Home Care for Patients with Respiratory Disorders, AJCCM, Vol. 171, 2005
Solunum hastalıkları;evde bakıma sevk kriterleri ATS. Am J Respir Crit Care Med 2005; 171: 1443-1464
Farklı uygulamalar, Ekonomik, demografik, kültürel ve politik faktörlere göre zaman içerisinde değişim ? Personel görev, sorumluluk ve düzeylerinde farklılık. AVRUPA’DA EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ
Kronik Solunum Hastalıkları; ESH Sunum modelleri • Evde hastane • Erken taburculuk • Monitorizasyon • Ventilatör bağımlı hasta takip ve tedavisi • Pulmoner rehabilitasyon • Palyatif bakım • Uyku hastalıkları tanı ve tedavisi
KOAH progresif sistemik bir hastalıktır; fonksiyonel kayıp ve yetmezlik √ Solunum fonksiyonlarındaki kaybın artması ile atak sayısı artar Yüksek maliyetli çoklu ilaç kullanımı Hastane başvurusunda artış Artmış ölüm riski %92 hastane yatışı 2002’de direkt maliyet; ABD=18 bilyon dolar, Avrupa=36 bilyon Euro. Atak tedavisi %60’ını oluşturmaktadır.
Sağlık bakım hizmetlerinin bölümlenmesi Atak %20 Atak %85 BİRİNCİ BASAMAK MERKEZ ACİL SERVİS İKİNCİ BASAMAK MERKEZ YÜKSEK TEKNOLOJİ HASTANELERİ III. BASAMAK ERJ 2000;18:1037-43
ESH Modelleri; Hastane merkezli uygulamalar; • Evde hastane • Erken taburculuk (<48 saat ) • Destekli taburculuk (>48 saat )
InterventionReview Hospital at homeforacuteexacerbations of chronicobstructivepulmonarydisease CochraneAirwaysGroup 16 MAY 2012 • 8 RC çalışma; 870 KOAH tanılı, hastane yatışı gerektiren atak (+) • EVDE HASTANE; solunum hemşiresi destekli • Hastaneye yeniden başvuru oranlarında azalma (RR)0.76; 95% , CI :0.59- 0.99; P=0.04. • Evde hastanede mortalite oranları daha düşük. (RR) 0.65, 95% CI; 0.40 - 1.04, P = 0.07. • SONUÇ: • Acil servise yatış gerektiren KOAH atağında, seçilmiş KOAH’lı olgularda EVDE HASTANE uygulaması güvenli, etkili bir yaklaşımdır.
NICE önerileri, 2010 • R138. “Evde hastane ve destekli taburculuk şemaları güvenli ve etkin uygulamalardır. Hastane yatışı gerektiren KOAH atağında kullanılabilecek alternatif yöntemlerdir..” • R139 “Multidisipliner ekipler aracılığı ile uygulanmalıdır.’’ 140 “ Kötü prognostik faktörler olmamalı, hasta ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır.” • R141 “Hasta tercihi dikkate alınmalı”
KOAH atağında evde hastane uygulaması; hangi hastalar alınmalı? GOLD 2011 • Eylem planı hazırlanarak, solunum hemşirelerinin takibinde erken taburculukKOAH atağında uygulanabilcek bir yaklaşımdır • (kanıt düzeyi B) • Asidotik solunum yetmezliği olmayan KOAH atağında hemşire aracılı evde hastane uygulaması güvenilir, etkin bir yaklaşımdır. • (kanıt düzeyi A)
KOAH atağında evde hastane uygulaması; hangi hastalar alınmalı? • Bilinç düzeyi yeterli • AsidozØ • Ciddi ko-morbiditeØ • Yeterli sosyal destek • Hasta tercihi dikkate alınmalı Kanıt düzeyi D
SİSTEMATİK DEĞERLENDİRME SONUÇLARI Mortalite ve tekrar başvuru oranlarında istatistiksel anlamlı fark yok
Hastalığı hakkında bilgi düzeyi Fiziksel aktivite Oksijen tedavisine uyum İnhalasyon teknikleri İnhalasyon tedavisine uyum Oral tedaviye uyum Konvansiyonel bakım Entegre bakım DAVRANIŞ DEĞİŞİMİEvde hastane programı Hernandez C et al. Eur Respir J, 2003 ENTEGRE BAKIM KONVANSİYONEL BAKIM
EVDE HASTANE Hasta tercihi : %96.3 Hasta yakını tercihi: %85.7 HASTANEDE TEDAVİ Hasta tercihi:%59.3 Hasta yakını tercihi:%42.9 KOAH ATAK SONUÇ: Uygun hastalarda evde hastane uygulaması hastaların da tercih ettiği bir sağlık hizmet modelidir.
GÖĞÜS HASTALIKLARI; ESH Mekanik Ventilatör bağımlı hastaların takibi YOĞUN BAKIMDAN EVE
PALYATİF BAKIMIN EVDE SAĞLIK HİZMELERİNE ENTEGRASYONU • Palyatif bakım; entegre bakım kapsamında evde bakım ekipleri tarafından etkin olarak uygulanabilir. • Terminal dönem kronik solunum hastalıkları • AC Ca
Evde Pulmoner Rehabilitasyon • Direkt denetimli Ventilatör bağımlı olgu Ciddi hastalık, kondüsyonsuzluk Transfer problemi • Uzaktan denetimli Uyumlu, Semptomatik, FEV1>%60 • Denetimsiz PR Merkezine ulaşım problemi İdame tedavi
TA 1. PATIENT/CAREGIVER AT HOME 2. OXIMETRY 3. CALL CENTER HOME 4. IN-HOSPITAL SANITARY STAFF 5. GP, NURSE & COMMUNITY SOCIAL SERVICE Teleassistance Network
Health Care System utilisation Actions taken by Telemedicine team
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi EAH/ANKARA Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği PulmonerRehabilitasyon ve Evde Sağlık Hizmetleri MERKEZİ • UYGULANAN MODEL; bölgesel, hastane merkezli • Evde hastane, erken taburculuk, destekli taburculuk • Ventilatör bağımlı hasta takip ve tedavisi • Palyatif bakım • Pulmoner Rehabilitasyon
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi Kronik solunum yetmezliği Kliniği PulmonerRehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi • Medikal direktör • Göğüs Hastalıkları uzmanı • Hemşire • Fizyoterapist • Diyetisyen • Psikolog • Sosyal hizmet uzmanı • Şoför Multidisipliner Ekip
Evde Sağlık Hizmetleri; Ekim 2007- Şubat 2013 Toplam hasta sayısı: 980 KOAH: n= 683 Ventilatörbağımlı: n=17 • Diğer: n=180 Bronşiektazi, Astım, İAH, AC Ca, Nöromuskuler hastalık, Kifoskolyoz,
KOAH atağında EVDE HASTANE UYGULAMASI; etkin bir yaklaşım mı?ERS 2011 Eylül 2007-Kasım 2010 tarihleri arasında evde hastane uygulamasına alınan 1 yıllık takipleri tamamlanan 206 KOAH ‘lı olgu AZALMA SAĞLANDI