Formacje roślinne Polski

1. Formacje roślinne Polski

2. Formacja roślinna Formacja roślinna – typ zbiorowiska roślinnego o podobnych wymaganiach środowiskowych z charakterystyczną dla niego szatą roślinną. Duża różnorodność zbiorowisk roślinnych w Polsce jest spowodowana przejściowością klimatu. W naszym kraju występują zarówno rośliny typowe dla klimatu morskiego, jak i kontynentalnego. Naturalna roślinność została w ogromnym stopniu zniszczona i zastąpiona roślinnością wprowadzoną przez człowieka.

3. Zbiorowiska roślinne • Typ zbiorowiska roślinnego porastającego dany obszar zależy od następujących czynników: • warunków klimatycznych, • glebowych, • ukształtowania powierzchni, • oraz stosunków wodnych. • Zbiorowiska roślinne można podzielić na leśne i bezdrzewne (zielne). • W każdej z tych grup występuje kilka odmiennych typów zbiorowisk.

4. Najbardziej typowym zbiorowiskiem roślinnym dla naszego klimatu, warunków wodnych oraz gleb jest las. Zbiorowiska leśne zajmują ok. 29% powierzchni kraju.

5. Co to jest las? Lasem nazywamy kompleks roślinności charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących w zwarciu, wraz ze światem zwierzęcym i różnymi czynnikami przyrody nieożywionej oraz związkami, które między nimi występują.

6. PIĘTRA ROŚLINNOŚCI W LESIE ściółka

7. Powierzchnia lasów Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi 9121,3 tys. ha (wg GUS – stan w dniu 31.12.2010 r.), co odpowiada lesistości 29,2%. Według standardu przyjętego dla ocen międzynarodowych, uwzględniającego grunty związane z gospodarką leśną, powierzchnia lasów Polski w dniu 31.12.2010 r. wynosiła 9,3 mln ha. Wielkość ta zalicza Polskę do grupy krajów o największej powierzchni lasów (po Francji, Niemczech i Ukrainie) w regionie.

8. Powierzchnia lasów

9. Typy lasów w Polsce • Lasy iglaste – bory (sosnowe, mieszane i bagienne) • Lasy liściaste: • grądy • łęgi • olsy • buczyny

10. Lasy liściaste Las liściasty strefy umiarkowanej charakteryzuje się stosunkowo bogatym runem, które rozwija się na wiosnę, gdy drzewa nie mają liści i światło może bez trudu penetrować głębsze warstwy lasu.

11. Bory Bory - lasy iglaste i mieszane. Zajmują 78% powierzchni leśnej Polski. Charakterystyczne gatunki drzew to sosna, świerk i jodła. W borach mieszanych występuje domieszka dębu, brzozy i topoli.

12. Rodzaje borów Bór sosnowy Bór mieszany Bór bagienny

13. Rodzaje lasów liściastych Grądy Olsy Łęgi Buczyny

14. Rodzaje lasów liściastych Grądy - wielogatunkowe lasy liściaste z przewagą dębu i grabu. Olsy - lasy bagienne z olszą czarną, wierzbą i brzozą.

15. Rodzaje lasów liściastych Łęgi - porastają doliny rzeczne. Charakterystyczne gatunki to wierzba, jesion i topola. Buczyny - lasy liściaste z dominacją buka.

17. Zasięg występowania dębu szypułkowego Często Bardzo c Nie występuje Często Bardzo często Nie występuje Dąb szypułkowy jest potężnym drzewem osiągającym do 35-40 m wysokości. Tworzy najczęściej domieszkę w lasach mieszanych lub występuje samodzielnie, tworząc tzw. dąbrowy. Jest gatunkiem światłolubnym, rośnie na glebach żyznych i wilgotnych, tzw. grądach. Ponieważ żyje ponad 1000 lat, jest uznawany za symbol siły, długowieczności i mocy. Dąb dostarcza najcenniejszego drewna w naszych lasach. Jest ono najbardziej cenione ze względu na twardość i trwałość. Wykorzystuje się je w budownictwie i stolarstwie. W odróżnieniu od dębu bezszypułkowego krótki, często sękaty pień dębu szypułkowego rozdziela się nisko nad ziemią na liczne grube konary. Dąb szypułkowy po kilkusetletnim leżeniu w wodzie, na skutek reakcji garbników zawartych w drewnie z solami żelaza, czernieje, zachowując przy tym swoje właściwości mechaniczne. Jest to tzw. czarny dąb („polski heban”).

18. Zasięg występowania grabu Często Bardzo często Nie występuje Grabjest ważnym drzewem leśnym, rozpowszechnionym w całej Polsce zarówno w górach, jak i na nizinach. Rośnie w lasach mieszanych razem z dębem i bukiem. Lasy z udziałem graba określamy mianem grądów. Charakterystyczne podwójnie piłkowane liście graba po rozwinięciu się z pączków są pozginane jak harmonijka. Grab bardzo dobrze znosi przycinanie, dzięki czemu jest jednym z drzew najlepiej nadających się do żywopłotów. Drewno graba jest jasne i twarde. Wyrabiamy z niego różne narzędzia oraz używamy do produkcji wysokiej jakości węgla drzewnego.

19. Zasięg występowania świerka pospolicie nie występuje w stanie naturalnym Świerk ma prosty kolumnowy pień i smukłą, stożkowatą, ciemnozieloną koronę. Osiąga wysokość do 50 m. Jego ostro zakończone igły są równomiernie rozłożone na gałęziach, mają długość od 1 do 2,5 cm. Wyrastające na wiosnę młode pędy świerka są jasnozielone i wyraźnie odznaczają się od ciemnej zieleni starszych igieł, które mogą utrzymywać się na gałęziach od 5 do 7 lat. Drewno świerkowe wydaje charakterystyczne trzaski podczas palenia; wynika to z dużej ilości pęcherzy żywicznych w nim zawartych.

20. Zasięg występowania sosny zwyczajnej Pospolicie Nie występuje Pospolicie Nie występuje Sosna zajmuje 67% powierzchni leśnej naszego kraju, jest podstawowym gatunkiem lasotwórczym w naszym kraju, spotykanym powszechnie w niemal każdych warunkach środowiska. Korona sosny ma kształt parasolowaty, a pień pokryty jest czerwonobrązową, łuskowato spękaną korą.Igły sosny zwyczajnej mają długość od 3 do 8 cm, grubość do 2 mm. Są drobno piłkowane, sztywne, nieco skręcone i ostro zakończone, na przekroju poprzecznym półkoliste. Najwyższe sosny mają 35 m wysokości. Drewno sosnowe jest cenione w budownictwie, meblarstwie i przemyśle celulozowym. Wykorzystuje się je do wyrobu płyt pilśniowych i wiórowych. 60-letnia sosna produkuje w ciągu doby tyle tlenu, ile wynosi dobowe zapotrzebowanie tego pierwiastka dla 3 osób, czyli 1350-1800 litrów!

21. Zasięg występowania buka Pospolicie Nie występuje Buk to jedno z najpiękniejszych drzew liściastych rosnących w naszych lasach. Las bukowy jesienią jest zachwycająco kolorowy ze względu na przebarwiające się liście. Na wiosnę natomiast, zaraz po rozwinięciu, jajowate liście buka są z wierzchu żywo zielone, a od spodu nieco jaśniejsze. Buki osiągają wiek ok. 300 lat. W Polsce ich występowanie określone jest granicą zasięgu. Możemy je spotkać na zachodzie, północy, a także na południu kraju, gdzie wraz z jodłą, grabem, dębem bezszypułkowym i świerkiem tworzą lasy regla dolnego (do wys. 900 m n.p.m.). W parkach sadzi się przeważnie odmianę ozdobną o czerwonych liściach. Jasne drewno buka o różowawym odcieniu jest bardzo twarde. Znajduje zastosowanie we wnętrzach budynków (schody, podłogi), jest stosowane do produkcji mebli giętych oraz zabawek z drewna.

22. Funkcje lasu • Funkcje ekologiczne: • stabilizacja stosunków wodnych, • kształtowanie i oddziaływanie na klimat, • ochrona gleby przed erozją i stepowieniem, • pochłanianie dwutlenku węgla oraz produkcja tlenu, • w terenach górzystych funkcja przeciwlawinowa, • środowisko życia zwierząt i roślin. • Funkcje gospodarcze: • dostarczanie drewna, runa leśnego i zwierzyny, • opał, • przemysł papierniczy, meblarski i zapałczany, • przemysł chemiczny. • Funkcje edukacyjno-społeczne: • ścieżki ekologiczne, • miejsce wypoczynku i rekreacji.

23. Rozmieszczenie największych kompleksów leśnych w Polsce

24. Zanieczyszczenia wpływające na zmniejszanie się powierzchni leśnych. Na chwilę obecną tylko 6% drzew w Polsce jest zdrowych, prawie połowa drzew ma w ponad 25% uszkodzony aparat asymilacyjny, który jest potrzebny do przemiany substancji pobranych z otoczenia na składniki swojego ciała. Polska wraz z Republiką Czeską, Łotwą, Słowacją i Wielką Brytanią należą do grupy państw europejskich, które mają najmocniej uszkodzone lasy. Głównymi przyczynami złego stanu drzew są: • przemysł (elektroenergetyczny i chemiczny) • kwaśne deszcze Na kwaśne deszcze najbardziej narażone są drzewa iglaste. Zanieczyszczenia przemysłowe powodują osłabienie odporności drzew.

25. Stan zdrowotny lasów w Polsce

26. Zbiorowiska roślinności bezdrzewnej Roślinność wodna rozwija się w wodach stojących lub wolno płynących, np. rzęsa wodna, rośliny ukorzenione o pływających liściach (grzybienie białe, grążele żółte) oraz rośliny ukorzenione, które są całkowicie zanurzone w wodzie, np. moczarka.

27. Zbiorowiska roślinności bezdrzewnej Roślinność szuwarowa porasta brzegi jezior i rzek, np. trzcina zwyczajna, pałka szerokolistna, tatarak.

28. Zbiorowiska roślinności bezdrzewnej Roślinność wydmowa - są to głównie trawy: wydmuchrzyca piaskowa, piaskownica zwyczajna. Mają bardzo rozwinięte części podziemne, dzięki czemu znakomicie utrwalają ruchome piaski. Znaną rośliną wydmową jest też mikołajek nadmorski.

29. Zbiorowiska roślinności bezdrzewnej Roślinność torfowiskowazajmuje tereny o płytkim występowaniu wód gruntowych, np. mech torfowiec, żurawina błotna, rosiczka, wełnianka i turzyca.

30. Zbiorowiska roślinności bezdrzewnej Murawy kserotermiczne to trawy ciepłolubne rosnące na żyznych glebach.

31. Zbiorowiska roślinności bezdrzewnej Łąki, czyli półnaturalne zbiorowiska traw i roślinności zielnej. Dzielą się na łąki łęgowe (w dolinach rzecznych), grądowe (występujące w obrębie lasów liściastych) i górskie.

32. Zbiorowiska roślinności bezdrzewnej Roślinność synantropijna występuje na polach uprawnych oraz w okolicach domostw ludzkich. Jej obecność jest wynikiem głębokich zmian i przekształceń w środowisku.

33. Dziękuję za uwagę i powodzenia w nauce!