Stosowanie praw UE

1. Stosowanie praw UE

2. Koncepcja monistyczna • Prawo międzynarodowe i prawo krajowe są częściami jednego systemu prawnego • Ratyfikowane traktaty mogą być powołane przed sądem krajowym • Pierwszeństwo prawa międzynarodowego • Koncepcja dualistyczna • Prawo międzynarodowe i prawo krajowe to da różne systemy • Traktaty muszą być transponowane do prawa krajowego, aby wywołać skutki prawne • W przypadku konfliktu między normami pierwszeństwo może uzyskać późniejsza ustawa Autonomia prawa UE

3. TWE jest czymś więcej niż tylko traktatem zawartym między państwami (jednostka może się powołać na niego przed sądem) W celu urzeczywistnienia wspólnego rynku (jako celu) jednostki muszą mieć możliwość powoływania się na TWE przed sądem TWE może być stosowany bezpośrednio Art.. 12 TWE nadaje jednostkom prawa skuteczne przed sądami krajowymi Autonomia prawa UE – van Gend i Loss

4. Początek autonomii prawa wspólnotowego Państwa nie mogą postępowań wbrew swoim zobowiązaniom, wbrew traktatom Autonomia prawa UE – Costavs E.N.E.L 6/64

5. Stanowi część porządku prawnego państw członkowskich – obowiązuje bezpośrednio Może być powoływane jako źródło prawa i obowiązków zarówno organów państwa lub Unii, jak i jednostek – może być stosowane bezpośrednio Prawo Unii

6. Norma musi być jasna i precyzyjna, aby nadawała się do stosowania przed sądami i innymi organami • Bezwarunkowa • – jej stosowanie nie może być uzależnione od swobodnego uznania organu który ją stosuje (ani organu Unii ani organu PC) • Zupełna/kompletna (prawnie perfekcyjna) • – jej wykonanie nie może zależeć od późniejszych środków wykonawczych przyjmowanych przez państwa członkowskie lub instytucji Unii Kryteria bezpośredniego stosowania

7. Van Gend i Loos Defrennevs. Sabena 43/75

8. Bezpośrednie stosowanie – pojęcie szersze Bezpośredni skutek – pojęcie węższe (możliwość powołania się na normę przez jednostkę) Na ogół używane zamiennie

9. Jednostka – państwo • (wertykalny) • Jednostka – jednostka • (horyzontalny) Skutek bezpośredni wertykalny i horyzontalny

10. Bezpośrednio skuteczne normy prawa wspólnotowego musza być w pełni i jednolicie stosowane we wszystkich PC Zasada pierwszeństwa zobowiązuje sądy do stosowania prawa wspólnotowego do prawa krajowego Każdy sąd ma obowiązek niezastosowania prawa krajowego, zarówno wcześniejszego jak i późniejszego, sprzecznego z prawem wspólnotowym, bez czekania na jego uchylenie Zasada pierwszeństwa prawa UE – Simmenthal 106/77 (II)

13. Zasada pierwszeństwa, a konstytucja

14. Jest środkiem ujednolicania prawa UE Działa natychmiastowo, staje się w momencie wejścia w życie częścią prawa krajowego Ustanawia prawo powszechnie obowiązujące Transpozycja rozporządzeń nie jest co do zasady dopuszczalna Wyjątkowo przepis rozporządzenia może wymagać wykonania PC możne ustanowić sankcje za naruszenie rozporządzeń Państwo może regulować pewne kwestie nieobjęte rozporządzeniem Bezpośredni skutek rozporządzeń

15. Wiążący charakter decyzji (art. 288 z. 4 TFUE) Zasada effetutile - dla zapewnie jej efektywnego wykonania jednostka powinna móc powołać się na decyzję Art. 267 TFUE Bezpośredni skutek decyzji

16. Wiążący charakter dyrektywy wynika z art. 288 TFUE Effetutile– „W szczególności, gdy instytucje wspólnotowe nałożyły w drodze dyrektywy obowiązek podjęcia przez PC określonych działań, wymagana efektywność tego aktu byłaby osłabiona, gdyby jednostki nie mogły się oprzeć na nim przed sądami krajowymi i gdyby sądy były pozbawione możliwości wzięcia pod uwagę dyrektywy jako prawa wspólnotowego” Art. 267 TFUE Zasada estoppel – nieprzeczenie sobie – zasada zaufania – państwo nie może czerpać korzyści z niewykonania obowiązku Bezpośredni skutek dyrektywy (41/74 Van Duyn, 9/70 Franz Grad)

17. Zła transpozycja lub jej brak Upływ okresu transpozycji Zobowiązanie bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne Do zastosowania bezpośredniego skutku wymagana jest

18. Brak skutku horyzontalnego dyrektywy – 152/84 Marshall

19. Wszystkie organy państwa, rządowe jak i samorządowe (103/88 FratelliCostanzoSpAvs Gmina Mediolan) Podmioty wykonujące usługi użyteczności publicznej (C-282/10 Dominguez) Zakres pojęcia „państwo”

20. Dotyczy wszystkich krajowych przepisów prawnych Jest nieodłączną cechą systemu traktatowego Jest ograniczona przez ogólne zasady prawa, w szczególności przez zasadę pewności prawa i braku retroaktywności prawa, i nie może służyć jako podstawa do dokonywania wykładni prawa krajowego contra legem Jest pierwszoplanowa Sądy powinny dokonywać wszelkich możliwych działań alby ją zastosować Pośrednie stosowanie – wymóg zgodnej wykładni prawa krajowego

21. Od daty wejścia w życie dyrektywy • - zakaz wykładni podważającej cel • Od końca okresu transpozycji (w przypadku jej braku) • w przypadku braku bezpośredniego stosowania – wykładnia zgodna – jak najdalej możliwa Pośrednie stosowanie – wymóg zgodnej wykładni prawa krajowego

22. C-194/94 CIA Możliwość kwestionowania skuteczności prawa, które miałoby być zastosowane w związku z naruszeniem prawa przez państwo (brak notyfikacji) Nie oznacza to postania obowiązku po stronie innej jednostki Incydentalny horyzontalny skutek dyrektywy

23. Sądu krajowe powinny z urzędu brać pod uwagę prawo UE w celu zapewnienia mu pełnej efektywności. Skutek obiektywny dyrektywy

24. Za brak transpozycji Za akt prawodawczy Za akty administracyjne Za orzeczenia sądowe Odpowiedzialność odszkodowawcza PC

25. Odpowiedzialność PC za brak transpozycji dyrektywy

26. Odpowiedzialność za akty prawodawcze

27. Stopień jasności i precyzyjności naruszonej normy Zakres swobody oceny pozostawionej przez naruszoną normę organom państwowym lub wspólnotowym Zamierzony lub niezamierzony charakter popełnionego czynu lub wyrządzonej szkody Dopuszczalny lub niedopuszczalny błąd co do prawa Możliwość ewentualnego przyczynienia się przez organy wspólnotowe do naruszenia Przyjęcie lub odrzucenie przez władze państwowe praktyk sprzecznych z prawem wspólnotowym Określając „wystarczającoś” naruszenia bierzemy pod uwagę:

28. Naruszenie jest zawsze oczywiste, jeżeli zostało utrzymane pomimo orzeczenia TSUE stwierdzającego takie naruszenie

29. Odpowiedzialność za akty administracyjne i inne naruszenia opiera się na tych samych przesłankach, które już zostały wskazane

30. Naruszenie jest wystarczająco istotne w każdym przypadku, w którym decyzja sądu w sposób oczywisty nie respektuje orzecznictwa Trybunału w danej dziedzinie Odpowiedzialność za orzeczenia sądowe

31. Restytucja Odszkodowanie Tymczasowy środek zabezpieczający powództwo Dochodzenie roszczeń przed sądami krajowymi

32. Zasada niedyskryminacji roszczeń Zasada skuteczności Ograniczenie zasady autonomii proceduralnej