PLANOWANIE GOSPODAROWANIA WODAMI A PLANOWANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO KRAJU I REGIONÓW

1. Andrzej Tyszecki EKO-KONSULT Gdańsk PLANOWANIE GOSPODAROWANIA WODAMI A PLANOWANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO KRAJU I REGIONÓW Warszawa, 16 kwietnia 2008

2. Prawo polskie a prawo wspólnotowe i prawo międzynarodowe Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Ustawa Prawo ochrony środowiska Ustawa Prawo wodne Ustawa o ochronie przyrody Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa o obszarach morskich RP i administracji morskiej

3. Prawo polskie a prawo wspólnotowe i prawo międzynarodowe Ramowa Dyrektywa Wodna Dyrektywa Powodziowa Dyrektywa Siedliskowa Dyrektywa Ptasia Dyrektywa w sprawie ocen strategicznych planów i programów Dyrektywa w sprawie udziału społeczeństwa w ocenach strategicznych

4. Prawo polskie a prawo wspólnotowe i prawo międzynarodowe Konwencja z Espoo – dotycząca ocen transgranicznych Konwencja z Aarhus – dotycząca dostępu do informacji, udziału społeczeństwa i dostępu do sprawiedliwości w sprawach środowiska Konwencja Helsińska – dotycząca ochrony środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego

5. Planowanie instrumentem polityki rozwoju Zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przez politykę rozwoju rozumie się zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej, w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej. Politykę rozwoju realizuje się w szczególności, przy pomocy strategii rozwoju kraju, strategii sektorowych oraz planów wykonawczych.

6. Podstawy polityki rozwoju 2007-2013 – Poziom Krajowy; dokumenty ogólne: Polska 2025. Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007-2013 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (w opracowaniu) oraz dokumenty sektorowe (przykładowo): Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010 z perspektywą na lata 2011-2014 Strategia Gospodarowania Wodami Polityka Energetyczna Polski do 2025 roku

7. Podstawy polityki rozwoju 2007-2013 – Poziom regionalny Dokumenty ogólne: Strategia rozwoju województwa Plan zagospodarowania przestrzennego województwa (wymaga aktualizacji) Regionalny Program Operacyjny oraz dokumenty sektorowe (przykładowo): Wojewódzki program ochrony środowiska wraz z Wojewódzkim planem gospodarki odpadami na lata 2007-2010 z perspektywą 2011-2014

8. Planowanie przestrzenne na poziomie krajowym Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju będzie określać uwarunkowania, cele i kierunki zrównoważonego rozwoju kraju w perspektywie średnio i długookresowej oraz działania niezbędne do ich realizacji Ze względu na planowanie gospodarowania wodami istotne znaczenie będą mieć ustalenia Koncepcji, odnoszące się do: kształtowania krajowej sieci osadniczej, delimitacji obszarów metropolitalnych, rozmieszczenie obiektów infrastruktury technicznej i transportowej, wymagań z zakresu ochrony środowiska z uwzględnieniem obszarów podlegających ochronie, strategicznych zasobów wodnych i obiektów gospodarki wodnej, obszarów specjalnej ochrony przyrody, obszarów problemowych wymagających szczegółowych studiów.

9. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa • Aktualizowane w okresie 2008/2009 plany zagospodarowania przestrzennego województw winny uwzględniać współzależne z planami gospodarowania wodami elementy zagospodarowania przestrzennego: • podstawową sieć osadniczą, • obszary metropolitalne, • system obszarów chronionych, w tym: • obszary ochrony środowiska i przyrody, • obszary ochrony krajobrazu, • obszary ochrony uzdrowisk, • rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, w tym obiekty i urządzenia gospodarki wodnej, • obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi, • obszary problemowe wraz z zasadami ich zagospodarowania

10. Planowanie gospodarki wodnej a programowanie i planowanie rozwoju kraju i regionów Programowanie i planowanie rozwoju jest procesem ciągłym, charakteryzuje się swoistą cyklicznością Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Plan gospodaro-wania wodami dorzecza Środowisko-wy program wodny Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010 z perspektywą 2011-2014 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju (w opracowaniu) Wojewódzki Program Ochrony Środowiska na lata 2007-2010 z perspektywą 2011-2014 Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Powiatowy Program Ochrony Środowiska na lata 2007-2010 z perspektywą 2011-2014 Gminny Program Ochrony Środowiska na lata 2007-2010 z perspektywą 2011-2014 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rysunek.Podstawowe relacje pomiędzy dokumentami polityki rozwoju, polityki ochrony środowiska oraz dokumentami planistycznymi gospodarki wodnej

11. Wymóg strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektów dokumentów planistycznych Istotą strategicznych ocen oddziaływania na środowisko (SOOS) jest wczesna, kompleksowa analiza i ocena zamierzeń rozwojowych, uwzględniająca alternatywne rozwiązania oraz możliwości ograniczenia niekorzystnych oddziaływań. Strategiczne oceny środowiskowych skutków realizacji strategii, polityk, programów i planów są podstawowym narzędziem weryfikacji zamierzeń administracji rządowej i samorządowej pod kątem spełniania zasad rozwoju zrównoważonego.

12. Poziom krajowy - SOOS Spośród dokumentów opracowywanych na poziomie krajowym przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, na podstawie dokumentacji prognozy wymagają projekty m. in. następujących dokumentów: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, oraz Strategia Gospodarowania Wodami, Wodny Program Środowiskowy, Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, Plan ochrony przeciwpowodziowej oraz przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze Państwa

13. Poziom regionalny - SOOS Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty dokumentów sporządzanych na poziomie regionalnym: strategia rozwoju województwa, plan zagospodarowania przestrzennego województwa, plan zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego, plan zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, plan ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego, program małej retencji.

14. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju (w opracowaniu) Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Program wodno-środowiskowy kraju SOOS Strategia Gospodarowania Wodami SOOS Plan zagospodarowania przestrzennego województwa (aktualizacja) SOOS SOOS Współzależność planowania zagospodarowania przestrzennego i gospodarowania wodami ze strategicznymi ocenami oddziaływania na środowisko

15. Postępowanie w sprawie SOOS Postępowanie w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko polega na: ustaleniu zakresu prognozy w porozumieniu z właściwymi organami administracyjnymi, opracowaniu dokumentacji prognozy, poddaniu projektu dokumentu wraz z prognozą procedurze udziału społecznego, rozpatrzeniu opinii organów administracyjnych oraz uwag i wniosków społeczeństwa, przyjęciu dokumentu z uwzględnieniem ustaleń prognozy, opinii oraz wykorzystanych uwag i wniosków, opublikowaniu ostatecznej wersji dokumentu,

16. Postępowanie transgraniczne W przypadku stwierdzenia możliwości transgranicznego oddziaływania z terytorium RP wskutek realizacji ustaleń projektowanego dokumentu strategicznego konieczne jest przeprowadzenie postępowania transgranicznego równolegle z prowadzonym postępowaniem w sprawie SOOS.

17. Udział społeczeństwa zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną Udział społeczny w opracowaniu planów i programów gospodarowania wodami powinien być procesem, a społeczeństwo winno mieć możliwość konsultowania przez okres pół roku: harmonogramu i programu prac związanych z tworzeniem planu, w tym z zestawieniem działań, które należy wprowadzić w drodze konsultacji (art. 14, ust. 1, lit. a RDW), pośredniego przeglądu istotnych problemów gospodarki wodnej w dorzeczu (art. 14, ust. 1, lit. b RDW), projektu planu gospodarowania wodami dorzecza (art. 14, ust. 1, lit. c RDW),

18. Proces planowania w obszarze dorzecza w powiązaniu z procesem udziału społecznego

19. Konkluzje Planowanie gospodarowania wodami wymaga systemowej integracji z procesami programowania i planowania rozwoju kraju i regionów, w tym przede wszystkim z polityką przestrzenną państwa i województw samorządowych oraz polityką regionalną, stanowiącą wypadkową polityki rządu wobec regionów i polityki społeczno-gospodarczo-przestrzenno-środowiskowej. Ustalenia różnych dokumentów programowych i planistycznych z zakresu polityki rozwoju, odnoszące się do odmiennych okresów realizacyjnych, tworzą dla planowania gospodarowania wodami szczególne wymagania koordynacyjne, wynikające z sekwencyjności ich opracowywania oraz cykli realizacyjnych. Zaawansowany proces opracowywania Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju i aktualizowania planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz wdrażania planowania zagospodarowania obszarów metropolitalnych, stanowi swego rodzaju wyzwanie ale i szansę na uwzględnienie strategicznych celów gospodarowania wodami w polityce przestrzennej państwa i regionów samorządowych oraz w polityce regionalnej. Warunkiem równoważenia gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy w powiązaniu z realizacją ustaleń Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju oraz 16 planów zagospodarowania przestrzennego województw jest przeprowadzenie procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Skuteczność planów gospodarowania wodami w znacznym stopniu będzie uzależniona od procesów oceny oddziaływania na środowisko z szerokim udziałem wszystkich zainteresowanych podmiotów.

20. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Andrzej Tyszecki B.P.D. EKO-KONSULT 80-328 Gdańsk, ul. Kościerska 5 tel. 058/554 31 38, fax. 058/554 31 39 e-mail: atyszecki@ekokonsult.pl www.ekokonsult.pl