Strategische visie op de interne staatshervorming

1. Strategische visie op de interne staatshervorming Vlaams Parlement – Commissie Binnenlands Bestuur1 juni 2010 – Instituut voor de OverheidProf. Dr. Geert BouckaertDr. Joris VoetsDries De Herdt

2. Probleemdefinitie

3. Oplossingsstrategieën

4. Welke ambitie? • Procesoplossingen en/of • Bevoegdheidsoplossingen en/of • Structuuroplossingen

5. Kader interne staatshervorming • Doelstellingen VIA 2020 • Rapport commissie efficiënte en effectieve overheid 2009 • Regeerakkoord 2009-2014 • Beleidsnota Binnenlands bestuur en stappenplan • VLABEST-advies

6. Geen kerntakendebat bis • Interne staatshervorming ≠ kerntakendebat

7. Open onbeperkt Rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Niet rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Gesloten beperkt

8. Open onbeperkt Vlaams autonomie Provinciale autonomie Gemeentelijke autonomie Intercommunales voor streekontwikkeling Rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Niet rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Politiezones Brandweerzones Medebewind Gedeconcentreerde diensten Andere intercommunales Semi-bestuurlijke circuits Agentschappen Gesloten beperkt

9. Open onbeperkt Vlaams autonomie Provinciale autonomie Gemeentelijke autonomie Intercommunales voor streekontwikkeling … Rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Niet rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Politiezones Brandweerzones … Medebewind Gedeconcentreerde diensten Andere intercommunales Semi-bestuurlijke circuits Agentschappen … Gesloten beperkt

10. Feitelijke percentage versus normatief percentage Open onbeperkt Vlaamse autonomie Provinciale autonomie Gemeentelijke autonomie Intercommunales voor streekontwikkeling Rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Niet rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Politiezones Brandweerzones Medebewind Gedeconcentreerde diensten Andere intercommunales Semi-bestuurlijke circuits Agentschappen Gesloten beperkt

11. Enkele cijfers...

12. Illustratie van bevoegdheidsverdeling

13. Voorbeeld van transfers

14. Essentie Inkorten van beleidsketens en wegwerken van dubbel beleid met als resultaat: Σt+1<Σt

15. Schrappen, verschuiven en clusteren Schrappen • Schrappen van overbodige activiteiten • Schrappen van overbodige stappen in procedures Verschuiven • Transfers van activiteiten tussen overheidsniveaus (Σt+1 < Σt) Clusteren • Vereenvoudiging van de interveniërende bestuurslagen • Samenvoegen van activiteiten en structuren

16. Te hanteren principes (slagkrachtige overheid) • Besparingen (Zuinigheid) • Optimaliseren van de ratio input/output (Efficiëntie) • Verbeteren van dienstverlening en beleid (Kwaliteit en effectiviteit) • Verhogen van de transparantie • Responsabiliseren van het politiek en ambtelijk niveau (Politiek primaat en Legitimiteit) • Verminderen van administratieve overlast (Administratieve vereenvoudiging)

17. Principes uitgezet Open onbeperkt Doelmatigheid en democratie Rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Niet rechtstreeks democratisch gelegitimeerd Gesloten beperkt

18. Historisch voorbeeld: wegenonderhoud • Probleemstelling: Het beheer van de wegen gespreid over 3 overheidsniveaus zorgde voor coördinatieproblemen (bv. 3 strooiwagens) en gebrek aan aanspreekbaarheid bij gebrekkig onderhoud • Oplossing: Transfer van provinciale wegen naar het Vlaams Gewest en naar de gemeenten • Succesfactor: Niet opgelost volgens de filosofie van het kerntakendebat, maar volgens de filosofie van de interne staatshervorming

19. Historisch voorbeeld: wegenonderhoud Gewestwegen Provinciewegen Gemeentewegen

20. Historisch voorbeeld: wegenonderhoud • Oplossingsstrategie: Transfer van provinciale wegen naar het Vlaams Gewest en naar de gemeenten Gewestwegen Gemeentewegen

21. Voorbeeld vandaag (1): Beheer recreatiedomeinen • Probleemstelling: Het beheer van recreatiedomeinen is verspreid over 3 overheidsniveaus. Deze spreiding is niet overal efficiënt en weinig gecoördineerd. De schaal van de domeinen overstijgt soms de draagkracht van de beherende overheid.

22. Voorbeeld vandaag (1): Beheer recreatiedomeinen Vlaamse recreatiedomeinen Provinciale recreatiedomeinen Gemeentelijke recreatiedomeinen

23. Voorbeeld vandaag (2): Aanleg van bovenlokale fietspaden • Probleemstelling: Voor de aanleg van fietspaden op het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk (BFF) ontvangen lokale besturen een subsidie van 40% via de Vlaamse overheid en 40% via de provincies (een euro voor een euro).

24. Voorbeeld vandaag (2): Aanleg van bovenlokale fietspaden 40% Vlaamse subsidiëring 40% provinciale subsidiëring Aanleg fietspaden i.k.v. BFF

25. Voorbeeld vandaag (2): Aanleg van bovenlokale fietspaden • Vrije denkoefening: Overdracht van het fietsfonds naar de provincies. De provinciale auditcommissie (PAC) staat in voor een objectieve kwaliteitstoets 80% provinciale subsidiëring Aanleg fietspaden i.k.v. BFF

26. Voorbeeld vandaag (3): Mantelzorgfinanciering • Probleemstelling: In het kader van de betoelaging van mantelzorg zijn zowel de Vlaamse overheid, de provinciale overheden als de lokale overheden betrokken. Via de Vlaamse zorgverzekering kunnen zorgbehoevenden een vergoeding krijgen voor mantelzorg. Daarnaast keren sommige provincies en sommige gemeenten premies uit volgens zelf vastgestelde voorwaarden.

27. Voorbeeld vandaag (3): Mantelzorgfinanciering Vlaamse zorgverzekering Provinciale mantelzorgpremies Lokale mantelzorgpremies

28. Voorbeeld vandaag (3): Mantelzorgfinanciering • Vrije denkoefening: Lokale en provinciale zorgpremies schrappen en toevoegen aan de Vlaamse zorgverzekering Vlaamse zorgverzekering

29. Probleemdefinitie bis

30. Drie ingangen naar hervorming

31. Succes- en faalfactoren • Politieke noodzaak om op alle bestuurslagen + en – te hebben • Platform waarop op een transparante manier som Σt+1 < Σt kan uitgeschreven worden • Alle bestuurslagen zijn bereid om over substantiële zaken te spreken en niet over details (substantiële pakketten) • Aantoonbare meerwaarde voor burgers/bedrijven/gebruikers