Warszawa, 7 grudnia 2011r.

1. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe Anna Siporska Departament Współpracy Międzynarodowej Warszawa, 7 grudnia 2011r.

2. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe • migracje zarobkowe wewnątrz Unii Europejskiej • zróżnicowanie systemowe • system prawny Unii Europejskiej Mobilna Europa – a harmonizacja systemów emerytalnych Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

3. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe Obowiązkowe (powszechne) systemy emerytalne • oparty na zamieszkaniu – emerytura obywatelska • repartycyjny ze zdefiniowanym świadczeniem – PAYG DB • repartycyjny ze zdefiniowaną składką – PAYG NDC • kapitałowy (ze zdefiniowaną składką) – FDC Dobrowolne (uzupełniające) systemy emerytalne • pracownicze (Polska – PPE) • indywidualne (Polska – IKE) Podstawowe typy systemów emerytalnych – Bank Światowy Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

4. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe państwo opiekuńcze państwo liberalne solidaryzm społeczny indywidualna odpowiedzialność zdefiniowane świadczenie zdefiniowana składka • ubezpieczenie od ryzyka niemożności wykonywania pracy zarobkowej ze względu na wiek • forma oszczędzania • minimalne świadczenie dla każdego Podejście do emerytury a wybór systemu emerytalnego Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

5. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe • różne uwarunkowania historyczne • różny poziom rozwoju gospodarki • różnice w postawach społecznych • różne oczekiwania w stosunku do relacji państwo - obywatel Różnice w modelach zabezpieczenia społecznego Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

6. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe System emerytalny w wydatkach publicznych Gospodarka System emerytalny Wydatki publiczne Świadczenia emerytalne Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

7. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe • aspekt historyczny, religijny, kulturowy i społeczny • polityka społeczna • gospodarka narodowa Indywidualne podejście do modelu systemu emerytalnego Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

8. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe Istota funkcjonowania systemów emerytalnych w UE państwo B państwo A Systemy zabezpieczenia społecznego na poziomie krajowym państwo A państwo B Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego oparta na podstawowych zasadach swobodnego przepływu: osób, kapitału, towarów i usług Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

9. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe Celem tego projektu jest wzmocnienie ochrony praw obywateli poprzez skomputeryzowanie stosowania prawa UE dotyczącego koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Elektroniczna wymiana danych: • ułatwi i przyspieszy proces podejmowania decyzji w sprawie obliczania i wypłacania świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego; • umożliwi skuteczniejszą weryfikację danych; • zapewni dokładne gromadzenie danych statystycznych dotyczących wymiany informacji w Europie. EESSI – system elektronicznej wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

10. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe Gwarantowanie: • stabilności systemu emerytalnego • adekwatności świadczeń Wspieranie wysokiego poziomu zatrudnienia poprzez zapewnianie: • odpowiedniej ochrony socjalnej • wysokiego poziomu kształcenia i szkolenia • ochrony zdrowia Zwalczanie: • wszelkiej dyskryminacji • wykluczenia społecznego Główne cele polityki społecznej UE Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

11. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe Wspólne standardy • równouprawnienie kobiet i mężczyzn • swobodny przepływ pracowników Wspólne wartości • solidarność społeczna • dialog społeczny • związek pomiędzy polityką społeczną a gospodarką Europejski Model Społeczny (2002 r.) Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

12. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe • „twarde” ustawodawstwo – rozporządzenia dotyczące koordynacji zabezpieczenia społecznego • „miękkie” ustawodawstwo – - dyrektywy wyznaczające ogólne, fundamentalne zasady funkcjonowania systemów emerytalnych - inne dokumenty zawierające rekomendacje Przepisy wspólnotowe dotyczące systemów emerytalnych w UE Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

13. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe White Paper on Pension - Draft – Biała Księga dotycząca systemów emerytalnych - projekt Laszlo Andor, Komisarz UE ds. zatrudnienia zawiera rekomendacje naprawy europejskich systemów emerytalnych w krajach UE między innymi: • podwyższenie i zrównanie wieku emerytalnego • podwyższenie rzeczywistego wieku emerytalnego rzeczywisty wiek emerytalny UE27 –61,4 (Polska – 59,3) Rekomendacje UE (1) Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

14. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe White Paper on Pension - dalsze rekomendacje • doradztwo zawodowe dla starszych pracowników • wzmocniona kontrola kapitałowych funduszy emerytalnych • równe traktowanie kobiet i mężczyzn – kompensacja niższych wynagrodzeń kobiet oraz utrata możliwości zarobkowania z tytułu wychowywania dzieci • rozszerzenie Rozporządzenia 883/2004 na pracownicze systemy emerytalne Rekomendacje UE (2) Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

15. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe ZA: • uproszczenie procedur administracyjnych • podniesienie konkurencyjności rynków pracy / wyrównanie warunków zatrudnienia PRZECIW: • utrata przez ubezpieczonych dotychczasowych korzyści • koszty transformacji Podsumowanie Harmonizacja systemów emerytalnych – czy jest to celowe Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

16. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe • zrównanie warunków życia i poziomu gospodarczego we wszystkich krajach UE • wspólne cele polityki społecznej • jednolity zakres podmiotowy i przedmiotowy systemów emerytalnych • jeden docelowy system emerytalny Podsumowanie Harmonizacja systemów emerytalnych – czy jest to możliwe Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

17. Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe imożliwe Nie ma jednego uniwersalnego modelu systemu emerytalnego, który by był idealnym i realnym rozwiązaniem dla każdego kraju. Prof. Nicholas Barr Jeden uniwersalny system emerytalny - ? Warszawa, 7 grudnia 2011 r.

18. Dziękuję za uwagę www.zus.pl