1 / 107

Wytyczne dotyczace kontroli infekcji w opiece stomatologicznej - 2003

Kontrola infekcji w gabinecie dentystycznym: przeglad. . - podstawy- elementy dotyczace personelu sluzby zdrowia- patogeny krwiopochodne- higiena rak- sprzet ochrony osobistej- nadwrazliwosc na lateks/kontaktowe zapalenie sk?ry- sterylizacja i dezynfekcja- srodowiskowa kontrola infekcji-

deron
Download Presentation

Wytyczne dotyczace kontroli infekcji w opiece stomatologicznej - 2003

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


    1. Wytyczne dotyczace kontroli infekcji w opiece stomatologicznej - 2003 CDC. MMWR 2003;52(No. RR-17) http://www.cdc.gov/oralhealth/ infectioncontrol/guidelines/index.htm

    2. Kontrola infekcji w gabinecie dentystycznym: przeglad

    3. CCD Rekomendacje: poprawa skutecznosci i wplyw interwencji w zakresie zdrowia publicznego poinformowanie lekarzy klinicystów, publicznych placówek ochrony zdrowia i spoleczenstwa opracowanie przez komitety doradcze, grupy „ad hoc”, i pracowników CDC na podstawie szeregu przeslanek – od przegladów systematycznych do opini ekspertów CDC rozwija szeroki zakres wytycznych, z mysla o poprawie efektywnosci i wplywu interwencji w zakresie zdrowia publicznego, oraz informuje najwazniejszych odbiorców, najczesciej klinicystów (lekarzy), placówek publicznych ochrony zdrowia i spoleczenstwo. Wytyczne moga byc rozwijane przez formalne komitety doradcze, grupy robocze „ad hoc” oraz pracowników CDC. Proces rozwoju moze byc rózny, w zaleznosci od tematów, dostepnych danych naukowych, zapotrzebowania, zasobów i jest oparty na szeregu przeslanek w zaleznosci od odstepnosci dowodów naukowych. Te wytyczne okreslajace metody kontroli zakazen CDC zaleca dla wszystkich ustawien w gabinetach dentystycznych. Jednakze rekomendacje CDC nie sa regulujace, niektóre praktyki sa okreslane przez rzadowe krajowe, wojewódzkie lub lokalne przepisy. These are identified in the Recommendations Section of the CDC Guideline.CDC rozwija szeroki zakres wytycznych, z mysla o poprawie efektywnosci i wplywu interwencji w zakresie zdrowia publicznego, oraz informuje najwazniejszych odbiorców, najczesciej klinicystów (lekarzy), placówek publicznych ochrony zdrowia i spoleczenstwo. Wytyczne moga byc rozwijane przez formalne komitety doradcze, grupy robocze „ad hoc” oraz pracowników CDC. Proces rozwoju moze byc rózny, w zaleznosci od tematów, dostepnych danych naukowych, zapotrzebowania, zasobów i jest oparty na szeregu przeslanek w zaleznosci od odstepnosci dowodów naukowych. Te wytyczne okreslajace metody kontroli zakazen CDC zaleca dla wszystkich ustawien w gabinetach dentystycznych. Jednakze rekomendacje CDC nie sa regulujace, niektóre praktyki sa okreslane przez rzadowe krajowe, wojewódzkie lub lokalne przepisy. These are identified in the Recommendations Section of the CDC Guideline.

    4. Podstawy

    5. Dlaczego kontrola zakazen jest tak wazna w stomatologii? Zarówno pacjent jak i personel dentystyczny, moga byc narazeni na ekspozycje patogenami. Wystepuje kontakt z krwia, wydzielina jamy ustnej i dróg oddechowych oraz skazonym sprzetem. Odpowiednie procedury moga zapobiec przenoszeniu zakazen wsród pacjentów i personelu dentystycznego.

    6. Typy transmisji: bezposredni kontakt z krwia lub z plynami fizjologicznymi posredni kontakt z zakazona powierzchnia lub skazonymi przedmiotami (instrumentami) kontakt ze sluzówka oka, nosa, jamy ustnej wdychanie mikroorganizmów z powietrzem Pacjenci i pracownicy gabinetu dentystycznego moga byc eksponowani na róznorodne chorobotwórcze mikroorganizmy wystepujace w jamie ustnej i drogach oddechowych. Te mikroorganizmy moga byc przenoszone w gabinecie dentystycznym kilkoma drogami, w tym: naruszona lub nienaruszona skóre w kontakcie bezposrednim z krwia, plynami jamy ustnej, lub innymi potencjalnymi materialami infekcyjnymi od pacjenta. Posredni kontakt z zakazonymi przedmiotami (np.. narzedzia dentystyczne, wyposazenie gabinetu, powierzchnie srodowiskowe). Kontakt ze sluzówka galki ocznej, nosa, plynami jamy ustnej zawierajacymi mikroorganizmy (np.podczas plucia, kaszlu, kichania, mówienia) z osoba zainfekowana Wdychanie mikroorganizmów z powietrza, gdzie moga one pozostac zawieszone przez dlugi okres czasu.Pacjenci i pracownicy gabinetu dentystycznego moga byc eksponowani na róznorodne chorobotwórcze mikroorganizmy wystepujace w jamie ustnej i drogach oddechowych. Te mikroorganizmy moga byc przenoszone w gabinecie dentystycznym kilkoma drogami, w tym: naruszona lub nienaruszona skóre w kontakcie bezposrednim z krwia, plynami jamy ustnej, lub innymi potencjalnymi materialami infekcyjnymi od pacjenta. Posredni kontakt z zakazonymi przedmiotami (np.. narzedzia dentystyczne, wyposazenie gabinetu, powierzchnie srodowiskowe). Kontakt ze sluzówka galki ocznej, nosa, plynami jamy ustnej zawierajacymi mikroorganizmy (np.podczas plucia, kaszlu, kichania, mówienia) z osoba zainfekowana Wdychanie mikroorganizmów z powietrza, gdzie moga one pozostac zawieszone przez dlugi okres czasu.

    7. Zakazenie poprzez kazda z tych dróg wymaga obecnosci kazdego z ponizszych warunków: - odpowiednia liczba patogenów, lub organizmów powodujacych chorobe, do wywolania danej choroby - zbiornik lub zródlo patogenów, które pozwala na jego wzrost, rozwój i namnazanie sie - tryb transmisji/sposób przeniesienia patogenu ze zródla do gospodarza - Wrota zakazenia- miejsce/sposób wnikniecia patogenu do organizmu gospodarza - Wrazliwy/podatny gospodarz (czyli taki który nie jest odporny) Wystepowanie tych wsszystkich punktów po sobie stanowi tzw „lancuch infekcji” Efektywnosc zwalaczania infekcji oraz ich szerzenia sie polega na wyeliminowaniu jednego lub wiecej ogniw z tego lancucha. Zakazenie poprzez kazda z tych dróg wymaga obecnosci kazdego z ponizszych warunków: - odpowiednia liczba patogenów, lub organizmów powodujacych chorobe, do wywolania danej choroby - zbiornik lub zródlo patogenów, które pozwala na jego wzrost, rozwój i namnazanie sie - tryb transmisji/sposób przeniesienia patogenu ze zródla do gospodarza - Wrota zakazenia- miejsce/sposób wnikniecia patogenu do organizmu gospodarza - Wrazliwy/podatny gospodarz (czyli taki który nie jest odporny) Wystepowanie tych wsszystkich punktów po sobie stanowi tzw „lancuch infekcji” Efektywnosc zwalaczania infekcji oraz ich szerzenia sie polega na wyeliminowaniu jednego lub wiecej ogniw z tego lancucha.

    8. Standardowe srodki ostroznosci Dotycza wszystkich pacjentów Standardowe Srodki Ostroznosci oraz rozwijajace sie Uniwersalne Srodki Ostroznosci dotycza mikroorganizmów rozprzestrzeniajacych sie przez: -krew -wszystkie plyny fizjologiczne organizmu, wydaliny i wydzieliny z wyjatkiem potu, niezaleznie od tego czy zawieraja krew -naruszona, skaleczona skóre -blony sluzowe Poprzednie wytyczne CDC (1986,1993) skupialy sie na uniwersalnych zabezpieczeniach (srodkach ostroznosci) aby zapobiec transmisji zakazeniom poprzez patogeny krwiopochodne. Bazowaly one na teorii, ze wszystko- krew i plyny fizjologiczne powinne byc leczone jako infekcyjne poniewaz nie jest mozliwe ocenic które z nich moga przenosic wirusy. Tak wiec te uniwersalne srodki ostroznosci powinne dotyczyc wszystkich pacjentów. Slina byla uwazana powszechnie za potencjalny material infekcyjny w kontroli zwalczania infekcji w gabinecie stomatologicznym Uniwersalne Srodki Ostroznosci dotyczace innych potencjalnych materialów infekcyjnych, które zostaly rozpoznane, w 1996 r zostaly przez CDC zmienione w Standardowe Srodki OstroznosciPoprzednie wytyczne CDC (1986,1993) skupialy sie na uniwersalnych zabezpieczeniach (srodkach ostroznosci) aby zapobiec transmisji zakazeniom poprzez patogeny krwiopochodne. Bazowaly one na teorii, ze wszystko- krew i plyny fizjologiczne powinne byc leczone jako infekcyjne poniewaz nie jest mozliwe ocenic które z nich moga przenosic wirusy. Tak wiec te uniwersalne srodki ostroznosci powinne dotyczyc wszystkich pacjentów. Slina byla uwazana powszechnie za potencjalny material infekcyjny w kontroli zwalczania infekcji w gabinecie stomatologicznym Uniwersalne Srodki Ostroznosci dotyczace innych potencjalnych materialów infekcyjnych, które zostaly rozpoznane, w 1996 r zostaly przez CDC zmienione w Standardowe Srodki Ostroznosci

    9. Elementy standardowych srodków ostroznosci Mycie rak Uzywanie osobistego sprzetu ochronnego, jak rekawiczki, maski, ochrona na oczy, fartuch, aby zapobiec ekspozycji skóry i blon sluzowych na krew lub inne potencjalnie infekcyjne materialy. Prawidlowe czyszczenie i odkazanie przedmiotów sluzacych do opieki/leczenia pacjenta. Czyszczenie i dezynfekcja powierzchni gabinetu. Zapobieganie wypadkom w pracy poprzez kontrole techniczne lub kontrole bezpieczenstwa.

    10. Elementy dotyczace zdrowia personelu

    11. Elementy dotyczace zdrowia personelu medycznego w programie kontroli infekcji edukacja i cwiczenia (program edukacji pracowników) szczepienia (program szczepien) profilaktyka ekspozycyjna i postepowanie poekspozycyjne (z okresem obserwacji pracowników narazonych na dzialanie mikroorganizmów zakaznych lub potencjalnie szkodliwych materialów) zarzadzanie przepisami dotyczacymi stanu zdrowia i chorobami zwiazanymi z praca przechowywanie i prowadzenie dokumentacji medycznej (zgodnej z przepisami panstwowymi). Obecnie w Polsce 10 lat. : - : -

    12. Patogeny krwiopochodne

    13. Zapobieganie rozprzestrzenania sie patogenów krwiopochodnych Krwiopochodne wirusy jak wirus zapalenia watroby typu B (wirus HBV) zapalenia watroby typu C (wirus HCV) oraz wirus HIV. Wirusy te: - moga byc przenoszone na pacjenta i personel ochrony zdrowia w placówkach opieki medycznej - moga wywolywac przewlekla infekcje - sa czesto przenoszone przez osoby nieswiadome tego, ze sa zakazone

    14. Potencjalne drogi przenoszenia krwiopochodnego patogenu Potencjalne drogi przenoszenia krwiopochodnego patogenu moze odbywac sie z pacjenta na personel sluzby zdrowia, z personelu na pacjenta, i z pacjenta na pacjenta. Poniewaz personel sluzby zdrowia czesto jest narazony na krew i nadkazona krwia sline podczas procedur dentystycznych, jest on obciazony wiekszym ryzykiem infekcji poprzez patogeny krwiopochodne niz pacjenci.Potencjalne drogi przenoszenia krwiopochodnego patogenu moze odbywac sie z pacjenta na personel sluzby zdrowia, z personelu na pacjenta, i z pacjenta na pacjenta. Poniewaz personel sluzby zdrowia czesto jest narazony na krew i nadkazona krwia sline podczas procedur dentystycznych, jest on obciazony wiekszym ryzykiem infekcji poprzez patogeny krwiopochodne niz pacjenci.

    15. Czynniki wplywajace na ryzyko zawodowe infekcji wirusem krwiopochodnym Czestosc wystepowania wirusa w populacji pacjentów ryzyko przeniesienia po eskpozycji na krew ( w zaleznosci od typu wirusa) rodzaj i czestotliwosc kontaktów z krwia Ryzyko infekcji wirusami krwiopochodnymi jest w wiekszosci zalezne od: -czestotliwosci wystepowania w populacji pacjentów -ryzyka przeniesienia po eskpozycji na krew ( w zaleznosci od typu wirusa) -rodzaju i czestotliwosci kontaktów z krwia (jezeli pracownicy sluzby zdrowia sa czesto narazeni na kontakt z krwia, szczególnie jesli pracuja z ostrymi przedmiotami takimi jak igly, ich ryzyko na ekspozycje dla wirusów krwiopochodnych jest duzo wyzsze, niz wtedy, gdy na ten kontakt narazeni sa rzadko. Ryzyko infekcji wirusami krwiopochodnymi jest w wiekszosci zalezne od: -czestotliwosci wystepowania w populacji pacjentów -ryzyka przeniesienia po eskpozycji na krew ( w zaleznosci od typu wirusa) -rodzaju i czestotliwosci kontaktów z krwia (jezeli pracownicy sluzby zdrowia sa czesto narazeni na kontakt z krwia, szczególnie jesli pracuja z ostrymi przedmiotami takimi jak igly, ich ryzyko na ekspozycje dla wirusów krwiopochodnych jest duzo wyzsze, niz wtedy, gdy na ten kontakt narazeni sa rzadko.

    16. Srednie ryzyko przeniesienia wirusa krwiopochodnego po zakluciu igla Slajdy pokazuja srednie ryzyko przeniesienia wirusa po jednorazowym ukluciu igla z pacjenta zainfekowanego jednym z krwiopochodnych wirusów. Jak jest to tutaj pokazane, ryzyko jest róznorodne w zaleznosci od typu wirusa. Na przyklad ryzyko przeniesienia wirusa HBV po ekspozycji przezskórnej (np.igla) waha sie od 1-62%, uzaleznione jest od antygenu e i stanu pacjenta zarazajacego. Jesli krew pacjenta „zródla” jest pozytywna wzgledem HBeAG, ryzyko transmisji moze byc wieksze niz 62%. Jesli krew pacjenta jest pozytywna wzgledem HBsAg, ale HBeAg negatywna, ryzyko oscyluje miedzy 1-37%. Srednie ryzyko transmisji HCV po ekspozycji przezskórnej krwia zainfekowana tym wirusem wynosi 1,8% Srednie ryzyko infekcji wirusem HIV po przezskórnej ekspozycji krwia zainfekowana wynosi 0,3%. Obrazujac to, uklucie jedno na 3 igla zainfekowana krwia od pacjenta HBeAg+ moze spowodowac zakazenie, w porównaniu do zaklócia igla jedna na 300 od pacjenta HIV+.Slajdy pokazuja srednie ryzyko przeniesienia wirusa po jednorazowym ukluciu igla z pacjenta zainfekowanego jednym z krwiopochodnych wirusów. Jak jest to tutaj pokazane, ryzyko jest róznorodne w zaleznosci od typu wirusa. Na przyklad ryzyko przeniesienia wirusa HBV po ekspozycji przezskórnej (np.igla) waha sie od 1-62%, uzaleznione jest od antygenu e i stanu pacjenta zarazajacego. Jesli krew pacjenta „zródla” jest pozytywna wzgledem HBeAG, ryzyko transmisji moze byc wieksze niz 62%. Jesli krew pacjenta jest pozytywna wzgledem HBsAg, ale HBeAg negatywna, ryzyko oscyluje miedzy 1-37%. Srednie ryzyko transmisji HCV po ekspozycji przezskórnej krwia zainfekowana tym wirusem wynosi 1,8% Srednie ryzyko infekcji wirusem HIV po przezskórnej ekspozycji krwia zainfekowana wynosi 0,3%. Obrazujac to, uklucie jedno na 3 igla zainfekowana krwia od pacjenta HBeAg+ moze spowodowac zakazenie, w porównaniu do zaklócia igla jedna na 300 od pacjenta HIV+.

    17. Stezenie HBV w plynach ustrojowych Wysokie Srednie Niskie/Brak Krew Sperma Mocz Osocze Wydzielina z pochwy Fekalia Wysiek z rany Slina Pot Lzy Mleko z piersi Jak wspomniano wczesniej, jednym z czynników do rozwazenia przy ocenie ryzyka zakazenia jest typ substancji pochodzacej z organizmu (narzadu, plynu) na który narazony jest pracownik sluzby zdrowia. Powyzsze slajdy pokazuja stezenie HBV w róznych plynach ustrojowych ciala. Po lewej na czerwono zaznaczone sa plyny z wysokim stezeniem wirusa. Idac od trony lewej na prawa, koncentracja wirusa spada. Krew na przyklad ma wyzszy wskaznik koncentracji wirusa niz mocz lub pot. Slina sama, bez zawartosci krwi, ma zmienna koncentracje wirusa. Jak wspomniano wczesniej, jednym z czynników do rozwazenia przy ocenie ryzyka zakazenia jest typ substancji pochodzacej z organizmu (narzadu, plynu) na który narazony jest pracownik sluzby zdrowia. Powyzsze slajdy pokazuja stezenie HBV w róznych plynach ustrojowych ciala. Po lewej na czerwono zaznaczone sa plyny z wysokim stezeniem wirusa. Idac od trony lewej na prawa, koncentracja wirusa spada. Krew na przyklad ma wyzszy wskaznik koncentracji wirusa niz mocz lub pot. Slina sama, bez zawartosci krwi, ma zmienna koncentracje wirusa.

    18. Szacunkowa czestosc wystepowania zakazen HBV wsród pracowników sluzby zdrowia i populacji ogólnej, Stany Zjednoczone, 1985-1999 W pierwszej polowie lat 80-tych personel sluzby zdrowia mial duzo wiekszy odsetek infekcji wirusem HBV niz populacja generalna. Od roku 1990 jednakze, czestosc wystepowania zakazen wsród personelu spadla. Spadek ten jest najprawdopodobniej wynikiem rozpoczecia stosowania szczepionek oraz innych srodków ostroznosci.W pierwszej polowie lat 80-tych personel sluzby zdrowia mial duzo wiekszy odsetek infekcji wirusem HBV niz populacja generalna. Od roku 1990 jednakze, czestosc wystepowania zakazen wsród personelu spadla. Spadek ten jest najprawdopodobniej wynikiem rozpoczecia stosowania szczepionek oraz innych srodków ostroznosci.

    19. Wsród lekarzy dentystów w USA liczba zakazen HBV spadla z poziomu 14% w 1972 do 9% w 1989. Od tego czasu liczba zakazen utrzymywala sie na stosunkowo niezmiennym poziomie. Tak jest poniewaz proporcja infekcji HBV wsród wszystkich lekarzy dentystów powinna zmniejszac sie stopniowo w wyniku odejscia starszych lekarzy na emeryture ( którzy sa bardziej narazeni na zarazenie i nie szczepieni w przeciwienstwie do mlodszych lekarzy).Wsród lekarzy dentystów w USA liczba zakazen HBV spadla z poziomu 14% w 1972 do 9% w 1989. Od tego czasu liczba zakazen utrzymywala sie na stosunkowo niezmiennym poziomie. Tak jest poniewaz proporcja infekcji HBV wsród wszystkich lekarzy dentystów powinna zmniejszac sie stopniowo w wyniku odejscia starszych lekarzy na emeryture ( którzy sa bardziej narazeni na zarazenie i nie szczepieni w przeciwienstwie do mlodszych lekarzy).

    20. Szczepienie przeciw Hepatitis typu B szczepienie wszystkich pracowników sluzby zdrowia, którzy sa narazeni na ryzyko ekspozycji na krew pracodawcy powinni zapewnic dostep do wykwalifikowanych pracowników ochrony zdrowia, zajmujacych sie szczepieniami ochronnymi badania odpowiedzi po szczepieniu na obecnosc przeciwcial anty-HBs (1-2 miesiace po 3 dawce szczepionki)

    21. Transmisja wirusa HBV z zainfekowanego personelu sluzby zdrowia na pacjenta 9 przypadków transmisji z personelu na pacjentów w USA, 1970–1987 8 z nich badanych pod katem obecnosci HBV dalo pozytywny wynik testu Od 1987 nie zgloszono zadnego przypadku zakazenia pracownika sluzby zdrowia, co bylo spowodowane prawdopodobnie wprowadzeniem szczepien ochronnych przeciw WZWB lub wykorzystaniem standardowych srodków ostroznosci. W 2003r. zgloszony zostal jeden przypadek przeniesienia zakazenia z pacjenta na lekarza dentyste w gabinecie stomatologicznym

    22. Zawodowe ryzyko przeniesienia zakazenia HCV u personelu sluzby zdrowia 3 przypadki transmisji HCV z powodu ochlapania spojówki oka raport z równoczesnej transmisji HIV i HCV z pacjentów domu opieki na pracowników ochrony zdrowia Zawodowe ryzyko przeniesienia zakazenia HCV u personelu sluzby zdrowia. Transmisja HCV generalnie wiaze sie ze srednica igly która zostanie ukluty przypadkowo pracownik ochrony zdrowia, a nie z innymi ostrymi narzedziami. Mimo ze badania nie dokumentuja przeniesienia powiazanego z ekspozycja blony sluzowej lub nienaruszonej skóry na patogen, zostaly odnotowane co najmniej 3 przypadki transmisji HCV z powodu ochlapania spojówki oka. W 2003 roku przeprowadzony zostal raport z równoczesnej transmisji HIV i HCV z pacjentów domu opieki na pracowników ochrony zdrowia. Ta transmisja, jak sie uwaza, wystapila poprzez nieuszkodzona skóre. To dochodzenie wykazalo ze konsekwentne stosowanie srodków ostroznosci moze zapobiec tego typu transmisji. Zawodowe ryzyko przeniesienia zakazenia HCV u personelu sluzby zdrowia. Transmisja HCV generalnie wiaze sie ze srednica igly która zostanie ukluty przypadkowo pracownik ochrony zdrowia, a nie z innymi ostrymi narzedziami. Mimo ze badania nie dokumentuja przeniesienia powiazanego z ekspozycja blony sluzowej lub nienaruszonej skóry na patogen, zostaly odnotowane co najmniej 3 przypadki transmisji HCV z powodu ochlapania spojówki oka. W 2003 roku przeprowadzony zostal raport z równoczesnej transmisji HIV i HCV z pacjentów domu opieki na pracowników ochrony zdrowia. Ta transmisja, jak sie uwaza, wystapila poprzez nieuszkodzona skóre. To dochodzenie wykazalo ze konsekwentne stosowanie srodków ostroznosci moze zapobiec tego typu transmisji.

    23. Infekcja HCV w gabinecie stomatologicznym Obecnie niewiele jest informacji na temat ryzyka zawodowego zakazenia HCV w stomatologii. Wiekszosc badan sugeruje, ze czestosc wystepowania zakazenia HCV wsród lekarzy stomatologów, lekarzy, chirurgów i pracowników ochrony zdrowia wynosi okolo 1-2% i jest porównywalna do ryzyka wystepujacego w populacji ogólnej. Nie ma doniesien o transmisji HCV z zakazonego pracownika ochrony zdrowia na pacjenta lub z pacjenta na pracownika w gabinecie stomatologicznym. Na podstawie tych informacji, ryzyko przeniesienia zakazenia HCV w stomatologii wydaje sie bardzo niskie.

    24. Transmisja wirusa HIV z zainfekowanego lekarza dentysty na pacjenta Do tej pory przeniesienie wirusa HIV z personelu ochrony zdrowia na pacjenta zostalo udokumentowane w jednym przypadku. Dodatkowe dowody na bardzo male ryzyko przeniesienia wirusa HIV na pacjentów pochodza z badan przeprowadzonych na poczatku lat 90-tych. Wyniki badan ponad 22000 pacjentów w tym 63 pracowników ochrony zdrowia (33 lekarzy stomatologów lub studentów stomatologii) nie ujawnily zadnych przypadków transmisji wirusa.

    25. W grudniu 2002r nie odnotowano zadnego pracownika gabinetu dentystycznego wsród 57 pracowników ochrony zdrowia populacji USA z udokumentowana transmisja HIV. CDC uzyskalo równiez raport o 139 innych pracownikach sluzby zdrowia zarejestrowanych jako prawdopodobnie zakazonych wirusem HIV, wsród nich bylo 6 pracowników gabinetu dentystycznego.W grudniu 2002r nie odnotowano zadnego pracownika gabinetu dentystycznego wsród 57 pracowników ochrony zdrowia populacji USA z udokumentowana transmisja HIV. CDC uzyskalo równiez raport o 139 innych pracownikach sluzby zdrowia zarejestrowanych jako prawdopodobnie zakazonych wirusem HIV, wsród nich bylo 6 pracowników gabinetu dentystycznego.

    26. Czynniki ryzyka dla transmisji HIV po przezskórnej ekspozycji na zakazona wirusem HIV krew (Case-Control Study) glebokie zranienia kontakt z krwia pozostala na elementach niektórych urzadzen igly umieszczane w tetnicy lub zyle terminalne choroby u pacjentów bedacych zródlem infekcji Kilka czynników wplywa na zakazenie HIV po ekspozycji. W badaniu retrospektywnym z udzialem pracowników sluzby zdrowia, poddanych przezskórnej ekspozycji na zakazona HIV krew, zwiekszone ryzyko zakazenia wirusem HIV bylo zwiazane z narazeniem na stosunkowo duza ilosc krwi, glebokie uszkodzenia, krew widoczna na urzadzeniach lub procedury polegajace na umieszczaniu igly w tetnicy lub zyle. Ryzyko bylo równiez zwiekszone, jesli odbyla sie ekspozycja na krew chorych na nieuleczalna chorobe, prawdopodobnie odzwierciedlajac wyzsze miano wirusa HIV w póznym stadium AIDS. Czynniki ryzyka dla transmisji HIV po przezskórnej ekspozycji na zakazona HIV krew: -glebokie zranienia -widoczna krew na instrumentach/ elementach urzadzen -igly umieszczane w tetnicy lub zyle -terminalne choroby u pacjentów bedacych zródlem infekcjiKilka czynników wplywa na zakazenie HIV po ekspozycji. W badaniu retrospektywnym z udzialem pracowników sluzby zdrowia, poddanych przezskórnej ekspozycji na zakazona HIV krew, zwiekszone ryzyko zakazenia wirusem HIV bylo zwiazane z narazeniem na stosunkowo duza ilosc krwi, glebokie uszkodzenia, krew widoczna na urzadzeniach lub procedury polegajace na umieszczaniu igly w tetnicy lub zyle.Ryzyko bylo równiez zwiekszone, jesli odbyla sie ekspozycja na krew chorych na nieuleczalna chorobe, prawdopodobnie odzwierciedlajac wyzsze miano wirusa HIV w póznym stadium AIDS. Czynniki ryzyka dla transmisji HIV po przezskórnej ekspozycji na zakazona HIV krew: -glebokie zranienia -widoczna krew na instrumentach/ elementach urzadzen -igly umieszczane w tetnicy lub zyle -terminalne choroby u pacjentów bedacych zródlem infekcji

    27. Charakterystyka zranien przezskórnych wsród personelu dentystycznego. Dostepne informacje wskazuja, ze odsetek przezskórnych urazów u lekarzy dentystów spadl z 11 na rok w 1987 do mniej niz 3 w roku 1993. Ogólnie, wiekszosc urazów wsród lekarzy dentystów jest spowodowanych poprzez wiertla, igly i inne ostre przyrzady. Zranienia personelu wystepuja glównie poza jama ustna pacjenta. Wiekszosc uszkodzen powoduje niewielki wyciek krwi. Czestosc przezskórnych zranien wsród chirurgów jamy ustnej jest podobna do tej wystepujacej wsród dentystów w USA. Urazy wsród chirurgów szczekowych moga wystepowac czesciej podczas procedur z uzyciem drutu chirurgicznego, np. przy naprawie zlaman.

    28. Strategie zapobiegania ekspozycji Podstawowe metody redukcji ekspozycji zawodowej na krew w placówkach ochrony zdrowia zawieraja standardowe srodki ostroznosci, kontroli technicznej, kontrole praktyk zawodowych i kontrole administracyjne. Kontrole inzynieryjne, które eliminuja lub zmniejszaja zagrozenia sa podstawowymi strategiami wykorzystywanymi przy ochronie lekarzy dentystów i pacjentów. Gdy kontrole inzynieryjne nie sa dostepne lub wlasciwe, kontrola praktyk zawodowych, która powoduje zachowanie bezpieczenstwa i srodków ochrony indywidualnej moze zapobiec ekspozycji. Kontrole administracyjne to zasady i procedury , które zmniejszaja narazenie na glówne choroby np.Tbc.

    29. Kontrole inzynieryjne Redukuja ekspozycje przez usuniecie, eliminacje, lub izolacje ryzyka (zagrozenia) od pracownika. Te kontrole czesto bazuja na technologii i bezpieczenstwie oraz czesto obejmuja swoim zakresem instrumenty i urzadzenia. Np. pojemniki na ostre narzedzia, wyroby medyczne zawierajace oslone przed skaleczeniem np. oslony igiel i skalpelów.

    30. Kontrola praktyk zawodowych Kontrola praktyk zawodowych to zachowania majace na celu redukcje ryzyka ekspozycji na krew poprzez zmiane wykonywania niektórych medycznych czynnosci. Np. uzywanie instrumentów medycznych do wyciagania lub wkladania igly w tkanki podczas szycia, odbezpieczanie igly jedna reka, nie przenoszenie nie zabezpieczonej igly pomiedzy personelem.

    31. Kontrola administracyjna Kontrola administracyjna/wykonawcza to zasady, procedury i srodki egzekucyjne prowadzone w celu unikniecia zagrozenia mikroorganizmami przenoszacymi choroby. Umieszczenie kontroli administracyjnych w hierarchii strategii zapobiegania zalezy od problemu lub choroby, których dotycza. Np. dla mikroorganizmów przenoszonych droga oddechowa jak Mycobacterium Tuberculosis, ta kontrola zajmuje miejsce przed kontrola inzynieryjna. Na tym przykladzie widac, ze wczesne rozpoznanie i skierowanie do leczenia pacjentów z podejrzeniem gruzlicy jest najwazniejszym elementem strategii zapobiegania.

    32. Program postepowania poekspozycyjnego Pomimo wysilków, ekspozycje na krew beda prawdopodobnie nadal sie pojawiac. Postepowanie poekspozycyjne pozostaje waznym skladnikiem pelnego programu zapobiegania infekcji po ekspozycji na krew. Elementy skutecznego postepowania po ekspozycji obejmuja: - zasady i procedury, które jasno okreslaja, jak zapobiec ekspozycji - edukacje personelu gabinetu dentystycznego w strategii zapobiegania (w tym oceny bezpieczenstwa urzadzen), w zasadach postepowania po ekspozycji, znaczenia szybkiego raportowania i skutecznosci profilaktyki poekspozycyjnej - srodki na szybki dostep do opieki medycznej, profilaktyki poekspozycyjnej, a takze badan zarówno pacjentów (jako zródla) jak i narazonych pracowników sluzby zdrowia (np. szybki test w kierunku HIV).

    33. Kluczowe elementy postepowania poekspozycyjnego obejmuja opracowanie rany i raportowanie ekspozycji. W ocenie ryzyka zakazenia pracowników ochrony zdrowia nalezy wziac pod uwage analize rodzaju i stopnia nasilenia ekspozycji, stan (badanie) krwi u osoby „zródla” oraz podatnosc (stan odpornosci) osoby narazonej Wszystkie te czynniki nalezy wziac pod uwage w ocenie ryzyka zakazenia i do okreslenia ewenualnej potrzeby dalszej obserwacji (np. profilaktyki poekspozycyjnej). Elementy postepowania poekspozycyjnego

    34. Higiena rak Higiena rakHigiena rak

    35. Dlaczego higiena rak jest taka wazna? rece sa najczestszym elementem przenoszacym patogeny mycie rak moze zredukowac rozprzestrzenianie sie opornosci antybiotykowej w gabinecie lekarskim jak równiez prawdopodobienstwo infekcji zwiazanej z opieka medyczna.

    36. Rece powinne byc umyte gdy: Sa wizualnie zanieczyszczone Po dotknieciu zainfekowanych przedmiotów „golymi” rekoma Przed i po leczeniu pacjenta (przed zalozeniem rekawiczek ochronnych i po ich zdjeciu)

    37. Definicja higieny rak mycie rak (mydlem i woda) antyseptyczne mycie rak (mycie rak woda i mydlem lub innym detergentem zawierajacym srodek antybakteryjny) dezynfekcja rak srodkiem na bazie alkoholu antyseptyka chirurgiczna (mycie rak srodkiem antyseptycznym i srodkiem na bazie alkoholu przed zabiegiem chirurgicznym)

    38. Skutecznosc preparatów do higieny rak w redukcji bakterii Skutecznosc preparatów do higieny rak w redukcji bakterii. Zwykle mydlo jest dobre w redukcji bakterii, antybakteryjne mydlo jest lepsze, ale srodek scierajacy na bazie alkoholu jest najlepszy w zapobieganiu lub zatrzymywaniu przezycia mikroorganizmów.Skutecznosc preparatów do higieny rak w redukcji bakterii. Zwykle mydlo jest dobre w redukcji bakterii, antybakteryjne mydlo jest lepsze, ale srodek scierajacy na bazie alkoholu jest najlepszy w zapobieganiu lub zatrzymywaniu przezycia mikroorganizmów.

    39. Preparaty na bazie alkoholu szybka i efektywna antybakteryjna aktywnosc dobra kondycja skóry latwa dostepnosc nie moze byc uzywany jesli rece maja uszkodzony naskórek Musi byc trzymany z daleka od wysokiej temperatury i ognia

    40. Specjalne wzgledy bezpieczenstwa dotyczace higieny rak uzywanie balsamów do rak, aby zapobiec wysychaniu skóry rozwazenie kompatybilnosci produktów do ochrony rak z rekawiczkami ochronnymi (oleje mineralne i na bazie ropy moga spowodowac uszkodzenie rekawiczek) utrzymanie krótkich paznokci u rak unikanie sztucznych paznokci unikanie bizuterii, która moglaby uszkodzic rekawiczki

    41. Sprzet ochrony osobistej

    42. Sprzet ochrony osobistej glówny skladnik standardowych srodków ostroznosci niezbedny do ochrony skóry i blon sluzowych personelu ochrony zdrowia powinien byc uzywany zawsze wtedy gdy jest potencjalny kontakt z materialem biologicznym lub potencjalnie zakaznym i powinien byc usuniety zaraz po opuszczeniu pomieszczenia Sprzet ochrony osobistej jest glównym skladnikiem standardowych srodków ostroznosci. Korzystanie z obrotowych narzedzi dentystycznych i chirurgicznych (np. koncówek wiertel, skalerów ultradzwiekowych) i strzykawek tworzy widoczne opary, które zawieraja przede wszystkim zawieszone krople wody, sliny, krwi, mikroorganizmów i innych zanieczyszczen. Takie krople przenosza sie na niewielka odleglosc i laduja na podlodze, róznych powierzchniach gabinetu dentystycznego, na personelu lub pacjentach. Sprzet ochrony osobistej jest niezbedny do ochrony skóry i blon sluzowych personelu przed ekspozycja na infekcje lub potencjalnie infekcyjnie materialy. Sprzet ochrony osobistej powinien byc uzywany zawsze wtedy gdy wystapi potencjalny kontakt ze sprayem lub odpryskami, i powinien byc usuniety zaraz po opuszczeniu pomieszczenia. Sprzet ochrony osobistej jest glównym skladnikiem standardowych srodków ostroznosci. Korzystanie z obrotowych narzedzi dentystycznych i chirurgicznych (np. koncówek wiertel, skalerów ultradzwiekowych) i strzykawek tworzy widoczne opary, które zawieraja przede wszystkim zawieszone krople wody, sliny, krwi, mikroorganizmów i innych zanieczyszczen. Takie krople przenosza sie na niewielka odleglosc i laduja na podlodze, róznych powierzchniach gabinetu dentystycznego, na personelu lub pacjentach. Sprzet ochrony osobistej jest niezbedny do ochrony skóry i blon sluzowych personelu przed ekspozycja na infekcje lub potencjalnie infekcyjnie materialy. Sprzet ochrony osobistej powinien byc uzywany zawsze wtedy gdy wystapi potencjalny kontakt ze sprayem lub odpryskami, i powinien byc usuniety zaraz po opuszczeniu pomieszczenia.

    43. Maski, ochrona na oczy, ochrona na twarz Standardowa maska chirurgiczna, która chroni nos i usta jest niezbedna do ochrony blony sluzowej przed aerozolem powstajacym podczas procedur dentystycznych. Ochrona na oczy z ochrona lub bez ochrony na cala powierzchnie twarzy jest takze niezbedna. Maski powinny byc wymieniane pomiedzy jednym pacjentem a nastepnym lub jesli dojdzie do ich przemoczenia lub uszkodzenia podczas leczenia jednego pacjenta.

    44. Ubranie ochronne nalezy ubierac rekawiczki ochronne, fartuch laboratoryjny, lub uniformy okrywajace skóre oraz osobiste ubranie, przed krwia, slina lub innym potencjalnym materialem zakaznym zmieniac ubranie jesli jest widocznie zanieczyszczone usunac wszystkie czesci ubioru ochronnego przed opuszczeniem obszaru pracy. Pracownicy gabinetu dentystycznego powinni nosic z dlugim rekawem jednorazowego lub wielokrotnego uzytku fartuchy, plaszcze laboratoryjne, lub mundury, które zaslaniaja skóre i odziez osobista przed zabrudzeniem krwia, slina, lub materialami zakaznymi (np. gdy odpryski krwi, sliny, lub innych potencjalnie zakaznych materialów na przedramionach). Pracownik powinien zmieniac ubranie ochronne, gdy staje sie wyraznie zabrudzone lub najszybciej jak to mozliwe, jesli zostalo przemoczone przez krew lub inne plyny zakazne. Wszystkie ubrania ochronne powinny byc usuniete przed wyjsciem z obszaru gabinetu. Pracownicy gabinetu dentystycznego powinni nosic z dlugim rekawem jednorazowego lub wielokrotnego uzytku fartuchy, plaszcze laboratoryjne, lub mundury, które zaslaniaja skóre i odziez osobista przed zabrudzeniem krwia, slina, lub materialami zakaznymi (np. gdy odpryski krwi, sliny, lub innych potencjalnie zakaznych materialów na przedramionach).Pracownik powinien zmieniac ubranie ochronne, gdy staje sie wyraznie zabrudzone lub najszybciej jak to mozliwe, jesli zostalo przemoczone przez krew lub inne plyny zakazne.Wszystkie ubrania ochronne powinny byc usuniete przed wyjsciem z obszaru gabinetu.

    45. Rekawiczki ochronne Rekawice sa noszone z trzech powodów: Aby zminimalizowac ryzyko nabycia zakazen przez personel opieki zdrowotnej. Aby zapobiec przenoszeniu mikroorganizmów chorobotwórczych z personelu opieki zdrowotnej na pacjentów. Aby ograniczyc zanieczyszczenie rak personelu opieki zdrowotnej przez mikroorganizmy, które moga byc przenoszone z jednego pacjenta na drugiego. Noszenie rekawic nie wyeliminuje i nie zastapi koniecznosci mycia rak. Higiena rak powinna byc wykonywana bezposrednio przed zalozeniem i po zdjeciu rekawiczek. Rece moga zostac skazone podczas usuwania rekawic. Takie okolicznosci zwiekszaja ryzyko zakazenia rany oraz narazenie dloni pracowników dentystycznych na patogeny.

    46. Rekomendacje co do uzywania rekawiczek ochronnych W celu ochrony pracowników i pacjentów rekawiczki powinny byc noszone zawsze gdy mozliwy jest kontakt z krwia, slina i blonami sluzowymi. Rekawice powinny byc usuniete po opiece nad pacjentem, po czym rece nalezy natychmiast umyc. Rece powinny byc myte równiez przed wlozeniem rekawiczek.

    47. Rekomendacje co do uzywania rekawiczek ochronnych Jesli integralnosc rekawicy jest zagrozona przez skaleczenia, lub dziury, nalezy je jak najszybciej zmienic. Rekawice chirurgiczne nie nalezy myc przed uzyciem, nie powinny byc tez dezynfekowane lub sterylizowane do ponownego uzycia. Okolicznosci te moga zwiekszac ryzyko zakazenia rany oraz narazac dlonie pracowników na mikroorganizmy od pacjentów. Srodki dezynfekcyjne, oleje, preparaty na bazie oleju, plyny i obróbki cieplnej, na przyklad sterylizacja w autoklawie, moze spowodowac pogorszenie stanu rekawiczki. Jesli integralnosc rekawicy jest zagrozona przez skaleczenia, lub dziury, nalezy je jak najszybciej zmienic. Rekawice chirurgiczne nie nalezy myc przed uzyciem, nie powinny byc tez dezynfekowane lub sterylizowane do ponownego uzycia. Okolicznosci te moga zwiekszac ryzyko zakazenia rany oraz narazac dlonie pracowników na mikroorganizmy od pacjentów. Srodki dezynfekcyjne, oleje, preparaty na bazie oleju, plyny i obróbki cieplnej, na przyklad sterylizacja w autoklawie, moze spowodowac pogorszenie stanu rekawiczki.

    48. Nadwrazliwosc na lateks i kontaktowe zapalenie skóry

    49. Alergia na lateks Nadwrazliwosc na lateks jest nadwrazliwoscia typu I lub natychmiastowa. Jest to reakcja na bialka wystepujace w naturalnej gumie lateksowej. Bialka te moga wystepowac równiez w proszku w rekawiczkach, co z kolei powoduje, ze wiecej bialka lateksu moze dotrzec do skóry. Reakcja ta jest reakcja bezposrednia i ogólnoustrojowa i jest powazniejsza od kontaktowego zapalenia skóry. Do objawów reakcji na lateks naleza katar, swedzenie oczu, pokrzywka i pieczenie skóry. Ciezkie reakcje charakteryzuja sie trudnosciami w oddychaniu, rzadko anafilaksja (wstrzas) i moga zakonczyc sie smiercia.

    50. Kontaktowe zapalenie skóry Nie wszystkie reakcje skórne sa wynikiem reakcji alergicznej na lateks. Wiekszosc reakcji skórnych jest przypisanych kontaktowemu zapaleniu skóry z podraznieniami i kontaktowego zapaleniu skóry typu alergicznego. Kontaktowe zapalenie skóry z podraznieniami charakteryzuje sie sucha, swedzaca, podrazniona skóra wokól miejsca narazenia. Jest ono zwiazane z czestym myciem rak i nie jest reakcja alergiczna. Drugi typ kontaktowego zapalenie skóry jest to typ IV lub inaczej zwany reakcja nadwrazliwosci typu póznego lub reakcja alergiczna w wyniku kontaktu z alergenem chemicznym (np. srodkami chemicznymi uzywanymi do produkcji rekawiczek). Reakcje sa zwykle zlokalizowane w okolicy miejsca które kontaktowalo sie z alergenem i rozwija sie powoli, w ciagu 12-48 godzin.

    51. Ogólne zalecenia- jak zminimalizowac ryzyko kontaktowego zapalenia skóry i nadwrazliwosc na lateks Edukacja pracowników gabinetu stomatologicznego na temat czestej higieny rak i stosowania rekawiczek. Personel, który ma problemy skórne, powinien otrzymac diagnoze od wykwalifikowanej pomocy medycznej przed wprowadzeniem zmian np. co do rodzaju rekawiczek i srodków do higieny rak. Pracownicy gabinetu dentystycznego i pacjenci stomatologiczni z alergia na lateks nie powinni miec bezposredniego kontaktu z materialami zawierajacymi lateks.

    52. Sterylizacja i dezynfekcja przedmiotów uzywanych do opieki medycznej nad pacjentem

    53. Kategorie narzedzi Istnieja trzy kategorie przedmiotów (narzedzi/ instrumentów) sluzacych do opieki nad pacjentem stomatologicznym w zaleznosci od ich przeznaczenia i potencjalnego ryzyka przenoszenia chorób: Krytyczne Pól-krytyczne Nie-krytyczne

    54. Krytyczne narzedzia „Krytyczne narzedzia” przenikaja tkanki miekkie, kontaktujac sie z krwia lub innymi tkankami. Te przyrzady niosa najwyzsze ryzyko przenoszenia zakazenia i powinny byc sterylizowane dla kazdego pacjenta. Mozna tez uzywac sterylnych narzedzi jednorazowego uzytku. Przyklady obejmuja narzedzia chirurgiczne, skalery, skalpele, wiertla dentystyczne i chirurgiczne.

    55. Narzedzia pól – krytyczne Ten rodzaj przyrzadów ma kontakt wylacznie ze sluzówka jamy ustnej i nie przechodzi przez tkanki miekkie. W zwiazku z tym narzedzia te stanowia male ryzyko przeniesienia zakazenia. Poniewaz wiele przedmiotów z tej kategorii nie jest wrazliwa na temperature, powinny byc one sterylizowane parowo pomiedzy pacjentami. Dla przyrzadów wrazliwych na cieplo wymagana jest dezynfekcja wysokiego stopnia. Przyklady takich pól-krytycznych instrumentów to np. lusterka dentystyczne. Wiertla (koncówki) dentystyczne sa przypadkiem szczególnym. Mimo ze nie przenikaja tkanek miekkich, trudno jest dotrzec srodkiem dezynfekcyjnym do wewnetrznych czesci koncówek. Z tego powodu powinny byc one sterylizowane w autoklawie lub chemicznych sterylizatorach z uzyciem pary.

    56. Narzedzia i urzadzenia nie-krytyczne Nie-krytyczne przyrzady i urzadzenia to takie, które kontaktuja sie z nienaruszona (nieprzerwana) skóra, sluzaca jako skuteczna bariera dla drobnoustrojów. Towarzyszy im niskie ryzyko przenoszenia zakazen, w zwiazku z tym zwykle wymagaja tylko czyszczenia i dezynfekcji na niskim poziomie. Taki srodek dezynfekujacy na niskim poziomie (dezynfekcja stopnia niskiego) musi obejmowac w swoim spektrum wirusy HIV i HBV. Jesli jednak instrument jest widocznie pokryty krwia, powinien byc oczyszczony i zdezynfekowany za pomoca srodka dezynfekujacego na srednim poziomie, przed uzyciem go dla innego pacjenta. Przyklady instrumentów w tej kategorii to pulsoksymetr, mankiet cisnieniomierza.

    57. Obszar przetwarzania instrumentów Wiekszosc procesów czyszczenia, dezynfekcji i sterylizacji narzedzi/instrumentów powinno odbywac sie w specjalnie do tego wyznaczonym obszarze. Aby zapobiec kontaminacji, obszar taki powinien byc fizycznie lub przestrzennie podzielony na regiony - czyszczenie, pakowanie, sterylizacja i przechowywanie. W obszarze czyszczenia, zanieczyszczone narzedzia wielokrotnego uzytku sa odbierane, sortowane i czyszczone. Obszar pakowania to miejsce kontroli, montazu i pakowania czystych instrumentów w ramach przygotowan do koncowego etapu sterylizacji. W obszarze sterylizacji i przechowywania znajduja sie sterylizatory, oraz zamkniete pomieszczenia magazynowe/wydzielone miejsca dla sterylnych produktów i przedmiotów.

    58. Czyszczenie automatyczne Wstepne czyszczenie jest podstawowym krokiem we wszystkich procesach oczyszczania sprzetu. Obejmuje ono fizyczne usuniecie zanieczyszczen i redukcje liczby mikroorganizmów na instrumencie lub urzadzeniu. Jezeli widoczne na narzedziach resztki materialu organicznego nie zostana usuniete, moze to kolidowac z dezynfekcja lub sterylizacja. Automatyczny lub mechaniczny sprzet do czyszczenia, taki jak np. myjki ultradzwiekowe jest powszechnie uzywany do czyszczenia narzedzi stomatologicznych. Po oczyszczeniu, instrumenty powinny byc przeplukane woda w celu usuniecia pozostalosci chemicznych i detergentów.

    59. Czyszczenie reczne Jezeli konieczne jest czyszczenie reczne, nalezy moczyc instrumenty w sztywnym, stabilnym pojemniku ze srodkiem myjaco dezynfekujacym lub czyscic je za pomoca enzymatycznego preparatu myjacego. Ten rodzaj czyszczenia zapobiega wysychaniu materialu i sprawia, ze czyszczenie jest latwiejsze i mniej czasochlonne. Nie nalezy stosowac odkazania tzw. „wysokiego stopnia” / sterylizacji (np. aldehydem glutarowym). Aby uniknac zranienia ostrymi narzedziami, personel powinien byc zaopatrzony podczas pracy w odporne na przebicie grube rekawice gospodarcze (tj. nie zwykle sluzace do opieki nad pacjentem rekawiczki) podczas recznego czyszczenia zanieczyszczonych przyrzadów i urzadzen. W celu ochrony przed zachlapaniem nalezy stosowac maski, okulary ochronne lub oslone na twarz. Powinny byc noszone fartuchy.

    60. Przygotowanie i pakowanie Po dokladnym umyciu i wysuszeniu instrumenty powinny byc opakowane przed skierowaniem do sterylizacji. Po sterylizacji umieszczone w wydzielonym miejscu/specjalnie do tego przeznaczonym pojemniku. Ten krok chroni elementy przed skazeniem po zakonczeniu cyklu sterylizacji i podczas przechowywania. Nalezy otworzyc i odblokowac wszystkie zawiasy, tak by umozliwic dostep srodków sterylizujacych do calej powierzchni urzadzenia/instrumentu. Umiescic chemiczny wskaznik wewnatrz kazdego zapakowanego pakietu. Jezeli wskaznika nie widac z zewnatrz, nalezy umiescic inny wskaznik (np. tasmy wskaznikowe) na zewnatrz pakietu. Zawsze nalezy ubierac grube, odporne na przebicie narzedziami rekawice podczas kontroli opakowan.

    61. Sterylizacja Glówna metoda sterylizacji stosowana w stomatologii: para wodna Zasada dzialania urzadzenia polega na tym, ze na material sterylizowany dziala przez okreslony czas nasycona para wodna. Parametry sterylizacji (czas, cisnienie i temperatura wewnatrz komory sterylizatora) sa odpowiednio dobrane dla danego materialu poddanego sterylizacji. Material przeznaczony do sterylizacji (wsad) moze byc lity, porowaty, wglebiony, opakowany, nieopakowany, metalowy, gumowy itp. Autoklaw przeznaczony do sterylizacji calego spektrum materialów jest urzadzeniem drogim i w pelni przydatnym jedynie w szpitalach i gabinetach wysokospecjalizowanych. Dlatego dostepne sa tez autoklawy umozliwiajace skuteczna sterylizacje dla materialów okreslonego rodzaju. Z tego wzgledu sterylizatory dzieli sie na klase B, S i N. W zaleznosci od uzywanych narzedzi i materialów, nalezy uzywac autoklawu odpowiedniej klasy, który zapewni skuteczna sterylizacje wsadu. Autoklaw klasy B umozliwia sterylizacje kazdego rodzaju materialu (lacznie z wglebionymi oraz dlugimi cienkimi rurkami). Klasa B oznacza autoklawy, które spelniaja takie same funkcje, jak autoklawy szpitalne. Ten typ sterylizatora moze sterylizowac kazdy rodzaj materialów (ze szczególnym przeznaczeniem do dlugich cienkich przewodów - cewników, endoskopów). "Test typu dla klasy B to test prawidlowego rozkladu temperatury w pustej komorze, oraz poziom penetracji pary. Test penetracji pary we wnetrzu bardzo wglebionych wsadów przeprowadzany jest przy uzyciu przyrzadu o nazwie TEST HELIX. Test ten ma na celu wykazanie skutecznosci penetracji pary do wnetrza wglebionych i porowatych wsadów. Jest to rurka o dlugosci 150 cm z wglebieniem o srednicy 2 mm. Jeden koniec rurki jest zakonczony malym pojemnikiem na test chemiczny, który zmienia kolor po zetknieciu sie z para. Para powinna dostac sie przez drugi koniec rurki i przejsc cala droge. Aby to uzyskac niezbedne jest usuniecie calego powietrza, które znajduje sie wewnatrz rurki i stanowi bariere dla pary. Po przejsciu TESTU TYPU wszystkie wyprodukowane urzadzenia sa poddawane Testom Fabrycznym, musza byc one przeprowadzane jako rutynowa procedura dla kazdego egzemplarza urzadzenia. PRÓZNIA FRAKCJONOWANA jest uzywana w wiekszosci nowoczesnych sterylizatorów parowych. Calkowite usuniecie powietrza uzyskuje sie w wyniku przeprowadzenia sekwencji kroków podcisnieniowych impulsów (polegajacych na wstrzykiwaniu pary wodnej). Jest to najlepsza sposród aktualnie dostepnych technik, umozliwiajaca sterylizacje kazdego rodzaju produktu, nawet wlacznie z dlugimi przedmiotami wglebionymi i duzymi wsadami porowatymi." (zródlo: autoklaw.pl)   Autoklaw klasy S przeznaczony jest do sterylizacji materialów okreslonych przez producenta (moga to byc materialy lite, porowate, luzem, opakowane). "Autoklawy te odpowiadaja wszystkim rodzajom autoklawów, które moga sterylizowac dane rodzaje wsadów, dla jakich zostaly zaprojektowane (okreslone przez producenta). Urzadzenia klasy S powinny byc starannie poddane odpowiednim testom. Zakres obejmowany przez test sklada sie równiez z Testów Typu i Testów Fabrycznych, lecz sa one bardziej specyficzne i jest ich wiecej, ze wzgledu na fakt, ze dla tego rodzaju autoklawów zadaniem producenta jest wykazanie, jakiego rodzaju narzedzia moga byc sterylizowane w urzadzeniu. Klasa S jest klasa posrednia pomiedzy "B" i "N". Autoklawy klasy "S" swietnie sprawdzaja sie w gabinetach stomatologicznych, ginekologicznych, chirurgiczych oraz wielu innych. MECHANICZNA PRÓZNIA Z POMPA Eliminacje powietrza, jednolita w calej komorze, uzyskuje sie za pomoca malej pompy prózniowej. Ta metoda zapewnia doskona lajakosc sterylizacji dla materia lów opakowanych i nieopakowanych. Umozliwia ona wysterylizowanie krótkich narzedzi wglebionych i malych wsadów porowatych. Przy koncu cyklu pompa jest aktywowana ponownie, by wspomóc faze suszenia. Metoda ta jest zazwyczaj typowa dla autoklawów klasy S." (zródlo: autoklaw.pl)   Autoklaw klasy N sluzy do sterylizacji materialów litych niepakowanych. "Klasa ta oznacza autoklawy sluzace do sterylizacji prostych materialów, takich jak lite, nie owiniete wsady. Za pomoca tego rodzaju autoklawów nie jest mozliwe sterylizowanie ani wsadów wglebionych ani porowatych, ani narzedzi opakowanych, poniewaz funkcje realizowane w cyklu fizycznie nie spelniaja wymagan odpowiednich testów, co sprawia, ze urzadzenie nie zapewnia bezpieczenstwa przy sterylizacji wyzej wymienionych wsadów. Klasa N reprezentuje autoklawy o nizszych cechach funkcjonalnych z punktu widzenia rodzajów wsadów, które moga sterylizowac, mimo to odpowiadaja one bardzo wysokim wymaganiom technicznym. PRÓZNIA TERMODYNAMICZNA jest, to bardzo rozpowszechniony system, uzywany glównie w prostych sterylizatorach klasy N (bez pompy prózniowej). Wykorzystuje sie w nim samoistne dzialanie pary, która wypycha powietrze na zewnatrz. Wynik takiego dzialania pary nie jest jednolity i umozliwia wysterylizowanie tylko narzedzi litych, które nie sa opakowane. Nie jest on skuteczny w przypadku sterylizacji narze dziwgle bionych i materialów porowatych." (zródlo: autoklaw.pl) Dla gabinetu stomatologicznego wystarczajacy jest autoklaw klasy S lub B. Mycie i sterylizacja szkla laboratoryjnego. a) szklo nowe - posiada odczyn zasadowy - eliminacja przez zanurzenie w 1% HCl lub 15 minutowe gotowanie. b) szklo uzywane - 24h moczenie w chromiance (dwuchromian potasu, kwas siarkowy i woda). Sterylizacja - (lac. sterylis - jalowy) - proces zabicia drobnoustrojów (formy wegetatywne i przetrwalnikowe). Metody sterylizacji: a) fizyczne - sterylizacja cieplna (sucha) lub z para wodna, sterylizacja UV, sterylizacja promieniami jonizujacymi, sterylizacja ultradzwiekami. b) mechaniczne (filtracja), c) chemiczne (dezynfekcja). Ad a) Sterylizacja cieplna-sucha: * wyzarzanie (ezy, igly, skalpele) * opalanie (brzeg probówki, bagietki) * suszenie (szklo laboratoryjne) 140oC - 2,5h, 170oC - 1,0h Sterylizacja para wodna * gotowanie (strzykawki, instrumenty chirurgiczne) * autoklawowanie (pozywki) 0,7 atm. - 117oC; 3,0 atm - 134oC * jalowienie w aparacie Kocha (pozywki do 100oC). Pasteryzacja - stosowana w celu zniszczenia form wegetatywnych w plynnych srodkach spozywczych (np. w mleku) - jednorazowe podgrzanie do 60-80oC. Tyndalizacja - pasteryzacja frakcjonowana. Niszczy formy wegetatywne i przetrwalnikowe – 3-krotna pasteryzacja w odstepach 24h. Sterylizacja UV (dlugosc fali 250nm) - uszkadza strukture kwasów nukleinowych (DNA) - stosowana do sterylizacji pomieszczen, naczyn z tworzyw sztucznych i plastikowych. Najmniej odporne sa zarodniki plesni. Ultradzwieki - fale dzwiekowe powyzej 20 tys. Hz - metoda oparta na zjawisku kawitacji. Polega na rozrywaniu roztworu przez powstanie w nim pecherzyków gazów, co prowadzi do mechanicznego rozerwania komórek od wewnatrz. Metoda ta nie mozna zabic przetrwalników. Dezynfekcja (chemiczna metoda sterylizacji) - jest to proces oczyszczania powierzchni stolów, narzedzi od drobnoustrojów zdolnych wywolac zakazenie (nie niszczy form przetrwalnych). Na sile dzialania srodków bakteriobójczych (dezynfekujacych) maja wplyw nastepujace czynniki: * rodzaj i wrazliwosc drobnoustrojów, * czas dzialania srodka chemicznego, * temperatura srodowiska, * stezenie srodka dezynfekujacego. Srodki dezynfekujace pomieszczenia i przedmioty: * kwasy i zasady - 10% roztwory zasad, mleko wapienne - niszcza przedmioty * srodki utleniajace - po zetknieciu z komórkami drobnoustrojów wydzielaja zjonizowany tlen, w wyniku czego nastepuje uszkodzenie struktury blon cytoplazmatycznych (niszcza tez przetrwalniki - dzialaja tak jak ozon). Podchloryny, chloraminy, jodyna (10% roztwór jodu), 3% woda utleniona. * sole metali ciezkich (glównie srebra i rteci) - precypitacja i inaktywacja bialek. * organiczne zwiazki dezynfekujace: - alkohole - denaturacja bialek. - fenole i krezole - trucizny protoplazmatyczne - wchodza w reakcje ze sciana komórkowa (niszcza formy wegetatywne bakterii i grzybów, na przetrwalniki oddzialywaja slabo). Przyklady: fenol, lizol, formaldehyd. * detergenty - czwartorzedowe zwiazki amoniowe (posiadaja duza aktywnosc powierzchniowa) - laczy sie je z chlorowcami. Uszkadzaja blony komórkowe, ale nie niszcza spor. Przyklady: Zephirol, Desogen, Sterinol.   Srodki dezynfekujace powietrze - gazy, para, aerozole - glikol propylenowy, trietylenoglikol, podchloryn sodu, sterinol, kwas mlekowy.   Sile dzialania zwiazku dezynfekcyjnego okresla sie przez porównanie jego dzialania do dzialania fenolu - tzw. wspólczynnik fenolowy (stosunek najwiekszego rozcienczenia badanego zwiazku zabijajacego mikroorganizmy w ciagu 10 min. do najwiekszego rozcienczenia fenolu zabijajacego mikroorganizmy w 10 min.   Zasada dzialania urzadzenia polega na tym, ze na material sterylizowany dziala przez okreslony czas nasycona para wodna. Parametry sterylizacji (czas, cisnienie i temperatura wewnatrz komory sterylizatora) sa odpowiednio dobrane dla danego materialu poddanego sterylizacji. Material przeznaczony do sterylizacji (wsad) moze byc lity, porowaty, wglebiony, opakowany, nieopakowany, metalowy, gumowy itp.

    62. Plynne chemiczne sterylanty / dezynfektanty tylko dla urzadzen „krytycznych” i „pólkrytycznych” wrazliwych na wysoka temperature substancje chemiczne stanowia zagrozenie dla bezpieczenstwa ze wzgledu na toksycznosc niezbedne sa alternatywne rozwiazania Wrazliwe na wysoka temperature instrumenty moga byc poddane sterylizacji lub dezynfekcji wysokiego poziomu moczac je w plynie zawierajacym srodek bakteriobójczy chemicznych posiadajacy odpowiednie atesty. Jednak wplyw tych substancji silnie toksyczny moze byc szkodliwy dla personelu dentystycznego i pacjentów. Wrazliwe na wysoka temperature instrumenty moga byc poddane sterylizacji lub dezynfekcji wysokiego poziomu moczac je w plynie zawierajacym srodek bakteriobójczy chemicznych posiadajacy odpowiednie atesty. Jednak wplyw tych substancji silnie toksyczny moze byc szkodliwy dla personelu dentystycznego i pacjentów.

    63. Monitorowanie procesu sterylizacji Wskazniki Mechaniczne Pomiar czasu, temperatury, cisnienia Chemiczne Zmieniaja kolor, gdy zostana osiagniete wyznaczone parametry fizyczne Biologiczne Uzywanie testów biologicznych w celu bezposredniej oceny procesu sterylizacji Odpowiednie procedury monitorowania sterylizacji powinien zawierac kombinacje róznych wskazników procesu, w tym: - Mechaniczne - zakladaja ocene czasu cyklu, temperatury, cisnienia poprzez obserwacje wskazników lub wyswietlane na sterylizatorze. - Chemiczne – wrazliwe substancje chemiczne, które zmieniaja kolor po osiagnieciu danego parametru (np. wrazliwe na cieplo zewnetrzne tasmy, tasmy wewnetrzny ze wskaznikiem chemicznym). - Biologiczne - ta metoda jest najbardziej odpowiednia metoda monitorowania procesu sterylizacji poniewaz ocenia proces bezposrednio. Czyni to za pomoca najbardziej odpornych mikroorganizmów, a nie tylko za pomoca wskazników fizycznych i chemicznych. Odpowiednie procedury monitorowania sterylizacji powinien zawierac kombinacje róznych wskazników procesu, w tym:- Mechaniczne - zakladaja ocene czasu cyklu, temperatury, cisnienia poprzez obserwacje wskazników lub wyswietlane na sterylizatorze.- Chemiczne – wrazliwe substancje chemiczne, które zmieniaja kolor po osiagnieciu danego parametru (np. wrazliwe na cieplo zewnetrzne tasmy, tasmy wewnetrzny ze wskaznikiem chemicznym).- Biologiczne - ta metoda jest najbardziej odpowiednia metoda monitorowania procesu sterylizacji poniewaz ocenia proces bezposrednio. Czyni to za pomoca najbardziej odpornych mikroorganizmów, a nie tylko za pomoca wskazników fizycznych i chemicznych.

    64. Jalowe przechowywanie urzadzen i akcesoriów Przestrzegaj dat okreslajacych okres przydatnosci do uzycia Przed uzyciem sprawdz czy przedmioty sa starannie zapakowane (nieuszkodzone opakowanie) Gdy opakowania sterylizacyjne sa uszkodzone, nalezy je zapakowac ponownie Przechowuj czyste narzedzia w suchym, zamknietym opakowaniu/miejscu

    65. Rodzaje powierzchni w gabinecie stomatologicznym

    66. Powierzchnie uzytkowe w gabinecie Moga zostac zanieczyszczone Nie sa zwiazane bezposrednio z przeniesieniem choroby zakaznej Nie wymagaja rygorystycznych procedur odkazania

    67. Kategorie powierzchni w gabinecie stomatologicznym - Powierzchnie kontaktu klinicznego Wieksze ryzyko bezposredniego zanieczyszczenia materialem biologicznym lub poprzez kontakt z dlonmi personelu gabinetu stomatologicznego zabezpieczonymi rekawiczkami ochronnymi - Powierzchnie uzytku codziennego Nie wchodza w kontakt z pacjentami lub urzadzeniami. Ograniczone ryzyko przenoszenia chorób .

    68. Powierzchnie kontaktu klinicznego Ten slajd pokazuje kilka przykladów klinicznych powierzchni kontaktowych, w tym uchwyty, blaty, tacki, wspornik fotela i klamki (pokazane strzalka). Ten slajd pokazuje kilka przykladów klinicznych powierzchni kontaktowych, w tym uchwyty, blaty, tacki, wspornik fotela i klamki (pokazane strzalka).

    69. Powierzchnie uzytku codziennego Przyklady powierzchni uzytku domowego: sciany, podlogi, umywalki. Przyklady powierzchni uzytku domowego: sciany, podlogi, umywalki.

    70. Ogólne rekomendacje co do czyszczenia Uzywaj srodków ochrony osobistej (np. rekawice, maski, okulary ochronne) podczas czyszczenia i dezynfekcji powierzchni Fizyczne usuniecie mikroorganizmów za pomoca czyszczenia jest równie wazne jak proces dezynfekcji Postepuj zgodnie z instrukcja producenta w zakresie prawidlowego stosowania srodków dezynfekcyjnych zarejestrowanych do odkazania w sluzbie zdrowia Unikaj stosowania sterylizacji / srodków odkazajacych wysokiego poziomu na powierzchnie uzytkowe

    71. Czyszczenie powierzchni kontaktu klinicznego Podczas kontaktu personelu z powierzchnia „typu” klinicznego- bezposrednio lub poprzez skazona rekawice, narzedzia, aerozol ryzyko transmisji infekcji jest wieksze niz podczas kontaktu z powierzchnia uzytku codziennego. Jednakze powierzchnie uzytku codziennego moga przyczynic sie do transmisji mikroorganizmów na instrumenty, urzadzenia, a nawet dlonie i rekawiczki. Wszelkie bariery ochronne do powierzchni moga byc wykorzystywane do ochrony powierzchni kontaktu klinicznego i powinny byc wymieniane pomiedzy leczeniem kolejnych pacjentów. Ochrona powierzchni jest szczególnie przydatna w przypadku tych, które sa trudne do czyszczenia, takie jak przelaczniki na fotelach stomatologicznych. Praktyka ta pozwoli równiez na zmniejszenie ekspozycji na szkodliwe chemiczne srodki dezynfekcyjne. Jezeli bariery ochronne powierzchni nie moga byc uzyte, wyczysc i zdezynfekuj powierzchnie kontaktu klinicznego srodkiem dezynfekujacym zarejestrowanym dla sluzby zdrowia jako zwalczajacy skutecznie HIV i HBV (srodek dezynfekujacy na niskim poziomie). Jezeli powierzchnia jest w widoczny sposób zanieczyszczona krwia lub innym materialem pochodzacym od pacjenta, powinna byc zdezynfekowana srodkiem do dezynfekcji powierzchni zwalczajacym pratki gruzlicy (srodek dezynfekujacy na srednim poziomie).

    72. Czyszczenie powierzchni uzytku codziennego Z uzywaniem tych powierzchni wiaze sie najmniejsze ryzyko przeniesienia zakazen w stomatologii. W sposób rutynowy, powierzchnie te powinny byc czyszczone woda z mydlem lub detergentem. Sprzet sluzacy do utrzymania czystosci w gabinecie tj. mopy i sciereczki moze byc zanieczyszczony materialem biologicznym, w zwiazku z tym oczyszczonego po uzyciu mopa i sciereczki nalezy pozostawic do wyschniecia przed ponownym uzyciem. Przygotuj swieze srodki czyszczace, myj i dezynfekuj codziennie zgodnie z zaleceniami producenta.

    73. Odpady medyczne Nie ma dowodów na to, ze gospodarka odpadami medycznymi przyczynila sie do zmniejszenia ilosci zachorowan wsród ludnosci jak równiez wsród personelu sluzby zdrowia. Czesc odpadów wytwarzanych w gabinecie lekarskim lub stomatologicznym nie jest uwazana za zakazne i moze byc wyrzucana regularnie do kosza bez zachowania srodków ostroznosci. Sa to np. reczniki papierowe, opakowania papierowo-foliowe, kubeczki jednorazowego uzycia do plukania ust, maseczki zabezpieczajace personel medyczny, oslony na zaglówki, serwety stomatologiczne jezeli nie sa zanieczyszczone krwia. Niektóre odpady, takie jak zuzyte igly, rekawiczki, usuniete zeby i gaziki itp., moga stanowic potencjalne ryzyko zakazenia i wymagaja specjalnych srodków ostroznosci podczas transportu i utylizacji. Sledz aktualne przepisy prawne dotyczace wlasciwego leczenia i usuwania odpadów medycznych.

    74. Zarzadzanie odpadami medycznymi Zarzadzanie odpadami medycznymi wymaga starannego ich zamkniecia w odpowiednim pojemniku. Zbiórka do worków jednorazowego uzycia z folii polietylenowej, nieprzezroczystych, wytrzymalych, odpornych na dzialanie wilgoci i srodków chemicznych, z mozliwoscia jednokrotnego zamkniecia, ponadto zbiórka odpadów medycznych o ostrych koncach i krawedziach w pojemnikach jednorazowego uzycia, sztywnych, odpornych na dzialanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przeklucie badz przeciecie. Odpady medyczne, zarówno te regularne jak i nie-regularne, powinny byc przechowywane i usuwane zgodnie z przepisami Ministerstwa Zdrowia. Odpady medyczne sa przetwarzane zgodnie z przepisami. Procesy regulacji gospodarki odpadami zawieraja autoklawowanie i spalanie

    75. Siec wodociagowa gabinetu stomatologicznego, biofilm i jakosc wody.

    76. Siec wodociagowa gabinetu stomatologicznego i biofilm Badania wykazaly, ze kolonie mikroorganizmów w postaci biofilmu, moga tworzyc sie wewnatrz niewielkiej srednicy rury z tworzyw sztucznych, która transportuje wode w unicie stomatologicznym do prostnicy. Jednokrotnie uformowany biofilm sluzy jako rezerwuar, który moze znacznie zwiekszyc liczbe mikroorganizmów unoszacych sie swobodnie w wodzie, uzywanej podczas leczenia stomatologicznego. Wiekszosc mikroorganizmów izolowanych z wody uzywanej w gabinecie stomatologicznym, która bierze sie z ujecia publicznego, nie stanowi wysokiego ryzyka choroby dla osób zdrowych. Mimo stwierdzenia obecnosci mikroorganizmów chorobotwórczych, takich jak Legionella spp. i Pseudomonas sp., negatywne zagrozenia dla zdrowia publicznego nie zostaly udokumentowane.

    77. Jakosc wody w gabinecie stomatologicznym Mimo braku udokumentowanych negatywnych skutków dla zdrowia, uzycie wody o niepewnej jakosci mikrobiologicznej jest niezgodne z zasadami kontroli zakazen. Poziomy skazenia wody z systemów nieoczyszczanych moga przekroczyc 1.000.000 jednostek tworzacych kolonie na mililitr (ml) wody. Nieoczyszczana woda z gabinetu stomatologicznego nie moze wiarygodnie spelniac standardów wody pitnej (ogólna liczba mikroorganizmów w 1ml wody w 220C±2 po 72h -100jtk, bez obecnosci bakterii grupy coli i Clostridium perfringens) nie eliminuje sie wystarczajaco poziomu bakterii, jesli biofilmy w instalacjach wodnych nie sa kontrolowane. Usuwanie lub inaktywacja biofilmów w instalacjach wodnych wymaga uzycia chemicznych srodków bakteriobójczych.

    78. Jakosc wody w gabinecie stomatologicznym Do rutynowego leczenia stomatologicznego, powinny byc spelnione standardy regulacyjne wody do picia : (ogólna liczba mikroorganizmów w 1ml wody w 220C±2 po 72h -100jtk, bez obecnosci bakterii grupy coli i Clostridium perfringens)

    79. Dostepne technologie sieci wodociagowej gabinetu stomatologicznego Niezalezne rezerwuary Czyszczenie chemiczne Mikrofiltracja Kombinacja powyzszych sposobów Systemy dostarczania wody sterylnej W ostatnich latach komercyjne urzadzenia i procedury majace na celu poprawe jakosci wody stosowanej w leczeniu stomatologicznym staly sie powszechnie dostepne. Przykladowe metody, jakie okazaly sie skuteczne, sa nastepujace: - samodzielne systemy wodne polaczone z okresowa lub ciagla obróbka chemiczna. - ciagle mikrofiltry. - lub kombinacje powyzszych technik.  Innym rozwiazaniem jest ominiecie konwencjonalnych stomatologicznych systemów dostarczania wody i calkowite uzycie sterylizacji w autoklawie lub pojedynczych sposobów, takich jak sterylne systemy dostarczania wody. Jak w przypadku kazdego sprzetu stomatologicznego, zawsze nalezy skontaktowac sie z producentem urzadzenia stomatologicznego w celu utrzymania zalecanej jakosci wody w gabinetach stomatologicznych.W ostatnich latach komercyjne urzadzenia i procedury majace na celu poprawe jakosci wody stosowanej w leczeniu stomatologicznym staly sie powszechnie dostepne. Przykladowe metody, jakie okazaly sie skuteczne, sa nastepujace:- samodzielne systemy wodne polaczone z okresowa lub ciagla obróbka chemiczna.- ciagle mikrofiltry. - lub kombinacje powyzszych technik. Innym rozwiazaniem jest ominiecie konwencjonalnych stomatologicznych systemów dostarczania wody i calkowite uzycie sterylizacji w autoklawie lub pojedynczych sposobów, takich jak sterylne systemy dostarczania wody.Jak w przypadku kazdego sprzetu stomatologicznego, zawsze nalezy skontaktowac sie z producentem urzadzenia stomatologicznego w celu utrzymania zalecanej jakosci wody w gabinetach stomatologicznych.

    80. Monitoring jakosci wody Monitoring jakosci wody w gabinecie moze byc wykonywany przy uzyciu komercyjnych samodzielnych zestawów testowych lub poprzez laboratoria badajace wode. Stomatolodzy powinni skonsultowac sie z producentem unitu lub dostawca wody co do okreslenia najlepszej metody dla utrzymania odpowiedniej jakosci wody i zalecanej czestotliwosci jej monitorowania. Postepuj zgodnie z zaleceniami zawartymi przez producenta unitu stomatologicznego co do monitoringu jakosci wody

    81. Roztwory do sterylnej irygacji Podczas zabiegów chirurgicznych jamy ustnej, mikroorganizmy moga dostac sie do krwiobiegu oraz innych obszarów (np. kosci lub tkanki podskórnej). Z tego powodu, do irygacji podczas wykonywania zabiegów chirurgicznych/stomatologicznych powinny byc uzywane tylko sterylne roztwory (np. sterylnej soli fizjologicznej lub sterylnej wody). Poniewaz rury unitu nie moga byc sterylizowane, normalny unit stomatologiczny nie moze dostarczac sterylnej wody, nawet wtedy gdy wyposazony jest w niezalezne zbiorniki wodne. Do sterylnych narzedzi, takich jak sterylne strzykawki do irygacji /pokazane na zdjeciu obok/ powinna byc dostarczana woda z systemów wody sterylnej. System wody sterylnej, taki jak ten uzywany przy chirurgicznych umywalkach, omija unit i korzysta ze sterylnych jednorazowych lub sterylizowanych w autoklawie rurek.

    82. Zagadnienia specjalne koncówki stomatologiczne i inne urzadzenia podlaczone do powietrza i sieci wodociagowej radiologia stomatologiczna technika aseptyczna dla leczenia parenteralnego wyposazenie jednorazowego uzytku (narzedzia jednorazowego uzytku) plukanie jamy ustnej przed leczeniem zabiegi chirurgiczne w jamie ustnej obsluga wycinków/preparatów z biopsji obsluga ekstrahowanych zebów produkty lotne (opary/dymy) powstajace podczas zabiegów lasero/elektrochirurgii laboratorium dentystyczne Mycobacterium tuberculosis Choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) i inne choroby zwiazane z prionami

    83. Koncówki stomatologiczne i inne urzadzenia podlaczone do powietrza i sieci wodociagowej Wszelkie wymienne urzadzenia podlaczone do zródla powietrza lub sieci wodociagowej powinny byc sterylizowane, tak aby elementy wewnetrzne zostaly wysterylizowane. Bardzo wazne jest, aby postepowac zgodnie z instrukcja producenta co do czyszczenia. Procedury te moga zapewnic efektywnosc procesu i przyczynic sie do dluzszej uzywalnosci urzadzenia. Dezynfekcja powierzchni plynnymi chemicznymi srodkami bakteriobójczymi nie jest dopuszczalna. Ponadto stosowanie tlenku etylenu nie jest zalecane, poniewaz nie pozwala na penetracje do elementów wewnetrznych.

    84. Podzespoly urzadzen na stale przymocowane do zródla powietrza i sieci wodociagowej Nie sa stosowane wewnatrz jamy ustnej pacjenta, ale moga zostac skazone -uzywaj barier ochronnych i wymieniaj je pomiedzy pacjentami -codziennie czysc i na srednim poziomie dezynfekuj powierzchnie urzadzen, jesli sa wyraznie skazone Niektóre czesci aparatury sa na stale przymocowane do unitu stomatologicznego. Te elementy nie maja kontaktu z jama ustna pacjenta, ale moga zostac zanieczyszczone plynami fizjologicznymi podczas postepowania leczniczego. Sa to miedzy innymi uchwyty do wyrywania zebów lub ssaki do odsysania sliny, powietrza, strzykawki woda/powietrze. Urzadzenia te powinny byc wodoodporne i zmieniane po kazdym uzyciu. Jesli zostana widocznie zanieczyszczone podczas uzytkowania, nalezy je wyczyscic i zdezynfekowac dostepnymi zarejestrowanymi srodkami o spektrum obejmujacym pratki gruzlicy (dezynfekcja na srednim poziomie) przed uzyciem dla kolejnego pacjenta.

    85. Ssaki do sliny Wczesniej odessane plyny moga byc cofniete do jamy ustnej pacjenta, gdy usta sa szczelnie zamkniete. Nie informuj blednie pacjentów, by zamykali szczelnie usta wokól koncówki ssaka. Przeplyw zwrotny (odwrócony) moze wystapic gdy podcisnienie w jamie ustnej pacjenta jest bardziej ujemne niz w rurce ewakuacyjnej, na przyklad, gdy pacjent uzyje odsysacza sliny jako slomki. Kiedy to sie stanie, material z ust poprzedniego pacjenta który pozostal w linii prózniowej zasysacza sliny, moze byc odessany do ust kolejnego leczonego pacjenta. Chociaz nie ma doniesien o jakichkolwiek negatywnych przypadkach, pacjenci powinni byc informowani, by nie zamykali szczelnie ust wokól koncówki ssaka sliny podczas jej uzytkowania.

    86. Radiologia dentystyczna Podczas pracy z aparatem RTG stomatologicznym nalezy: - nosic rekawice i inne srodki ochrony indywidualnej - sterylizowac te czesci aparatu, które zaleca producent - transportowac aparat tak aby nie byl on narazony na skazenia - unikac skazenia innych urzadzen

    87. Parenteralne medykamenty Parenteralne medykamenty- to srodki medyczne (leki) podawane bezposrednio do ciala, poza droga jelitowa. Przypadki przeniesienia choroby po podaniu leku droga pozajelitowa zostaly odnotowane w gabinetach lekarskich. Z tego powodu istotne jest, aby personel gabinetu stomatologicznego podawal leki droga pozajelitowa bezpiecznie i stosowal specjalne srodki ostroznosci, aby zapobiec przenoszeniu infekcji

    88. Srodki ostroznosci w celu zapobiegania przenoszenia chorób zwiazanych ze stosowaniem leków droga pozajelitowa Obejmuja: Plyny infuzyjne i zestawy, w tym pojemniki do kroplówek, polaczenia, igly i strzykawki - jako przeznaczone dla jednego pacjenta i jednorazowego uzytku. Jesli chodzi o fiolki leków jednorazowego uzytku: Nie stosowac u wielu pacjentów nawet jesli igla na strzykawke zostala zmieniona. W miare mozliwosci uzywac pojedynczej dawki zamiast wielodawkowych fiolek. Nie nalezy laczyc tresci resztek fiolek do ich ponownego wykorzystania.

    89. Urzadzenia jednorazowego uzytku Urzadzenia jednorazowego uzytku to urzadzenia przeznaczone dla jednego pacjenta. Nigdy nie moga byc czyszczone, dezynfekowane lub resterylizowane i uzywane dla innego pacjenta. Jednorazowe urzadzenia stosowane w stomatologii zazwyczaj nie sa odporne na temperature i nie moga byc skutecznie czyszczone. Przykladami takich pozycji moga byc igly, kubki i szczotki, tworzywa sztuczne i ortodontyczne.

    90. Plukanie jamy ustnej przed leczeniem Plukanie jamy ustnej srodkiem antybakteryjnym przed leczeniem jest podstawowa procedura stomatologiczna stosowana w gabinecie stomatologicznym. Te plukanki uzywane do jamy ustnej moga zawierac na przyklad glukonian chlorheksydyny, olejki eteryczne. Badania wykazaly, ze plukanie ust pacjenta przed leczeniem pomaga zmniejszyc liczbe bakterii. Jednak nie ma dowodów naukowych, ze takie praktyki moga zapobiec infekcji klinicznej u pacjentów lub personelu stomatologicznego. Mimo, ze nie ma niczego zlego w korzystaniu z plynu do plukania ust, ze wzgledu na brak dowodów, badania kliniczne sa wstrzymywane i nie ma rekomendacji co do jego stosowania.

    91. Procedury chirurgiczne w jamie ustnej Jama ustna jest skolonizowana przez wiele rodzajów mikroorganizmów. Zabiegi chirurgiczne stanowia okazje dla tych mikroorganizmów do przedostania sie do krwioobiegu i innych normalnie sterylnych obszarów (gdzie bakterie fizjologicznie nie wystepuja). Przedostanie sie mikroorganizmów do kosci i tkanki podskórnej moze zwiekszyc ryzyko zakazenia miejscowego lub ukladowego. Zalecenia CDC okreslaja zabiegi chirurgiczne w jamie ustnej, które "obejmuja naciecia, wyciecia, lub inne naruszenia sterylnego obszaru jamy ustnej„ Przyklady obejmuja biopsje, chirurgie przyzebia, implanty, operacje wierzcholkowe i chirurgiczne ekstrakcje zebów, usuwanie kosci, zebów lub ciecie i szycie w razie potrzeby.

    92. Srodki ostroznosci dla procedur chirurgicznych w stomatologii

    93. Postepowanie z materialem biopsyjnym W celu ochrony osób i transportowanego materialu biopsyjnego, kazda próbka musi byc umieszczona w mocnym, szczelnym opakowaniu z bezpieczna pokrywka, aby zapobiec wyciekom podczas transportu. Nalezy zachowac ostroznosc przy pobieraniu próbki, aby uniknac zanieczyszczenia na zewnatrz pojemnika. Jesli zewnetrzna czesc zbiornika staje sie w widoczny sposób zanieczyszczona, nalezy ja wyczyscic i zdezynfekowac lub umiescic pojemnik w szczelnej torebce. Pojemniki równiez musza byc oznakowane symbolem zagrozenia biologicznego i srodowiskowego.

    94. Zeby wyrwane sa uwazane za zakazne i powinny byc traktowane zgodnie z przepisami jako odpady medyczne. Pobrane zeby, powinny byc oczyszczone i zdezynfekowane na srednim poziomie zarejestrowanymi srodkami dezynfekcyjnymi. Wytyczne nie maja zastosowania, w przypadku gdy zab zostaje zwrócony pacjentowi na jego zyczenie. Jednak dla bezpieczenstwa innych, którzy moga wejsc w kontakt z tym zebem, powinien on byc oczyszczony i zdezynfekowany przed jego zwróceniem pacjentowi. Zeby ekstrahowane

    95. Zeby ekstrahowane Zeby wyrywane sa czasami gromadzone i wykorzystywane do badan przedklinicznych lub odbycia szkolen. Takie zeby nalezy oczyscic z resztek krwi i przechowywac w wodzie z kranu lub roztworze soli fizjologicznej. Nalezy uzywac mocnych, szczelnych opakowan i etykiet, przenosic je w pojemnikach z symbolem zagrozenia biologicznego. Korzystanie z zebów bez amalgamatu jest korzystne, poniewaz zeby moga byc bezpiecznie sterylizowane w autoklawie. Jesli jest potrzeba stosowania zebów zawierajacych amalgamat, NIE nalezy ich sterylizowac poniewaz moga produkowac szkodliwe opary rteci. Zamiast tego, nalezy zanurzyc je w 10% formalinie na 2 tygodnie przed wykorzystaniem.

    96. Opary z urzadzen chirurgicznych Lasery lub inne urzadzenia elektrochirurgiczne moga spowodowac zniszczenie termiczne tkanek i tworzenie dymu jako produktu ubocznego zawierajacego toksyczne gazy i pary takie jak benzen, zywy i martwy material komórkowy (w tym krew) i wirusy. Jednym z problemów jest fakt, ze rozpylony material zakazny z mikroorganizmami takimi jak wirus Herpes Simplex (HSV) i wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) moze kontaktowac sie z blona sluzowa nosa operatora i innego personelu stomatologicznego pracujacego w poblizu. Nie istnieja dowody, na to ze HIV lub HBV zostaly przekazane za posrednictwem aerozolu i dróg oddechowych.

    97. Laboratorium dentystyczne Protezy dentystyczne, takie jak korony, protezy calkowite i czesciowe, aparaty ortodontyczne i elementy uzyte do ich produkcji sa potencjalnym zródlem zakazenia w pracowni protetycznej. Powinne byc traktowane w sposób, który chroni pacjentów i personel przed narazeniem na drobnoustroje.

    98. Laboratorium dentystyczne Protezy, aparaty ortodontyczne powinny byc oczyszczone, zdezynfekowane srodkiem dezynfekujacym srednim poziomie i wyplukane przed i po uzyciu. Nalezy nosic rekawice i inne odpowiednie srodki ochrony indywidualnej. W jamie ustnej powinny byc stosowane tylko czyste i sterylne przedmioty.

    99. Przenoszenie Mycobacterium tuberculosis Mycobacterium tuberculosis (TBc) rozprzestrzenia sie z czlowieka na czlowieka poprzez powietrze. Kiedy osoba chora na postac plucna lub krtaniowa TBc kaszle lub kicha, male czasteczki sa wydalane do atmosfery. Czasteczki sa szacowane na 05/01 mikrometrów wielkosci i normalny prad powietrza moze utrzymac je w powietrzu przez dluzszy czas i rozprzestrzenic je w calym pokoju lub budynku. Zakazenie moze wystapic, gdy osoba wdycha aerozol zawierajacy pratki gruzlicy TBc. W ciagu kilku pierwszych tygodni po zakazeniu, mikroorganizmy moga przenosic sie z poczatkowej lokalizacji w plucach do wezlów chlonnych w centrum klatki piersiowej, a nastepnie do innych czesci ciala przy pomocy krwiobiegu. W ciagu 2 do 12 tygodni system odpornosciowy organizmu zwykle uniemozliwia dalsze rozmnazanie i rozprzestrzenianie sie, ale mikroorganizmy moga pozostac przy zyciu w plucach przez wiele lat. Ten stan jest okreslany jako zakazenie utajona gruzlica.

    100. Ryzyko przeniesienia gruzlicy w stomatologii Ogólnie rzecz biorac, ryzyko przeniesienia gruzlicy przez wiekszosc instrumentów stomatologicznych jest bardzo niska. Odnotowano tylko jeden opis przypadku przeniesienia bakterii gruzlicy z zainfekowanego stomatologa na pacjentów, rzekomo przekazywane w bezposrednim kontakcie przez dlonie stomatologa

    101. Zapobieganie transmisji wirusa TBc w gabinecie stomatologicznym Okresowe aktualizacje historii medycznych powinny obejmowac przypadki narazenia na gruzlice, zakazenia lub (obecnie lub w przeszlosci) leczenia czynnej gruzlicy, oraz objawy zgodne z TBc. Leczenie stomatologiczne powinno zostac odroczone jesli u pacjenta podejrzewa sie lub wiadomo, ze wystepuje postac czynnej gruzlicy, dopóki nie zostanie zbadany przez lekarza specjaliste. Personel dentystyczny powinien nosic maske (chirurgiczna) lub inna ochrone na twarz podczas kontaktu z pacjentem. Kazdy pacjent z podejrzeniem TBc powinien byc oddzielony od innych pacjentów lub personelu, powinien miec zalozona maske chirurgiczna i korzystac z chusteczki podczas kaszlu lub kichania. Nalezy skierowac takiego pacjenta do specjalisty.

    102. Choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) Choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) jest rzadka, smiertelna choroba osrodkowego ukladu nerwowego, charakteryzujaca sie szybko postepujacym otepieniem progresywnym oraz zaburzeniami czuciowymi i ruchowymi. Uwaza sie, ze CJD jest spowodowana przez male czynniki bialkowe zwane prionami. Priony wystepuja naturalnie u ssaków i ptaków, dopiero w sytuacji, gdy zmieniaja one swoja naturalna konformacje, staja sie bialkiem prionowym infekcyjnym. CJD ma bardzo dlugi okres inkubacji i jest choroba raczej rzadka, odnotowuje sie tylko jeden przypadek na milion na calym swiecie.

    103. Nowa forma CJD Nowa forma CJD, znany jako wariant CJD, odnotowana zostala w 1996 roku w Wielkiej Brytanii (UK), gdzie wybuch epidemii BSE wystapil u bydla na poczatku 1980 roku. Badania laboratoryjne wykazaly silne podobienstwo miedzy prionami wywolujacymi BSE i vCJD. Mimo, ze konkretne srodki spozywcze nie zostaly zidentyfikowane, transmisja nastepuje prawdopodobnie przede wszystkim poprzez przetworzone produkty zywnosciowe, które zawieraja zakazone tkanki pochodzenia bydlecego, takie jak mózg lub rdzen kregowy. Wiekszosc przypadków vCJD odnotowano w Wielkiej Brytanii. Kilka przypadków we Wloszech, Francji, Irlandii, Hong Kongu i Kanadzie. Jeden przypadek odnotowano w 2002 roku w USA.

    104. Kontrola infekcji znanej postaci CJD lub vCJD u pacjentów stomatologicznych W zwiazku z przenoszeniem CJD lub vCJD, specjalne srodki ostroznosci poza standardowymi, moga byc wskazane w leczeniu znanych CJD lub vCJD u pacjenta. Uzywaj przedmiotów i urzadzen jednorazowego uzytku. Przedmioty, które sa trudne do czyszczenia (np. wiertla diamentowe) traktowane winny byc jako jednorazowego uzytku, nalezy wyrzucic po jednokrotnym uzyciu. Utrzymuj instrumenty w wilgoci do czasu ich czyszczenia i dekontaminacji. Dokladnie czysc i sterylizuj w autoklawie parowym w temperaturze 134 °C. Jest to sposób sterylizacji zalecany przez WHO.

    105. Ocena Programu Ocena programu jest istotnym elementem procesu kontroli zakazen. Wytyczne CDC opisuja program ewaluacji jako "sposób systematyczny, zapewniajacy uzytecznosc procedur kontroli zakazen, mozliwosc ich wykonania, etycznosc i rzetelnosc„ Skuteczny program kontroli zakazen zalezy od: - Opracowania standardowych procedur operacyjnych - Oceny praktyk co do kontroli infekcji - Rutynowej dokumentacji powiklan (np. zawodowego narazenia na krew) oraz chorób zwiazanych z praca (dla personelu gabinetu stomatologicznego). - Monitoring zakazen zwiazanych z udzielaniem opieki zdrowotnej u pacjentów.

    106. Cele Programu Kontroli Zakazen Celem programu kontroli zakazen jest zapewnienie bezpiecznych warunków pracy dla personelu dentystycznego i ich pacjentów. Mozemy to osiagnac poprzez przyjecie srodków, które ograniczaja zakazenia scisle powiazane z wykonywaniem czynnosci leczniczych wsród pacjentów oraz ryzyko narazenia zawodowego wsród personelu dentystycznego.

    107. Ocena Programu Strategie i narzedzia do oceny programu kontroli zakazen moga zawierac nastepujace elementy: - Okresowa ocena obserwacyjna - Listy kontrolne w celu udokumentowania procedur - Rutynowa ocena narazenia zawodowego na dzialanie czynników chorobotwórczych przenoszonych przez krew.

    108. “Ocena programu daje mozliwosc identyfikacji i zmiany niewlasciwych praktyk, a tym samym poprawy efektywnosci programu kontroli zakazen” Sprawdzaj okresowo, na witryny CDC sieci Web w celu przegladu aktualizacji, materialów dodatkowych, oraz innych przydatnych informacji. Dziekujemy za odwiedzenie tej strony. Sprawdzaj okresowo, na witryny CDC sieci Web w celu przegladu aktualizacji, materialów dodatkowych, oraz innych przydatnych informacji. Dziekujemy za odwiedzenie tej strony.

More Related