K RESEL IKLIM DEGISIKLIGI SU KAYNAKLARI VE KONYA HAVZASI NDA SOMUT ADIMLAR

1. K�RESEL IKLIM DEGISIKLIGI  SU KAYNAKLARI VE KONYA HAVZASI�NDA SOMUT ADIMLAR Dr. Filiz Demirayak fdemirayak@wwf.org.tr

4. WWF-T�rkiye Su Kaynaklari Ormanlar Deniz/Kiyilar Iklim Degisikligi

5. Yasamin �z�: Su S�rd�r�lebilir kalkinma i�in Su Evsel kullanim Sanayi Enerji Tarim Su �r�nleri Saglikli kentler i�in Su Doga (ekosistem) i�in Su

6. D�nyadaki Tatli Su

7. Rakamlarla Su D�nya n�fusu son y�zyilda 3 kat artti, su kullanimi 6 katina �ikti D�nya n�fusunun %20sini olusturan 30 �lke su kitligi ile karsi karsiya 2025 yilinda; bu oranin %30�a ulasmasi ve 50 �lkenin su krizi yasayacagi �ng�r�lmektedir D�nya�da 2,3 milyar kisi saglikli suya hasret Her yil 250 milyon insan, kirli sularla bulasan hastaliklara yakalaniyor Her yil yaklasik 5 milyon kisi bu y�zden yasamini kaybediyor

8. Rakamlarla Su 1 litre atiksu, 8 litre tatli suyu kirletiyor Her sene d�nyada 12,000 km3 tatlisu kirlilikten dolayi kullanilamaz hale geliyor D�nyanin b�y�k nehirlerindeki balik stoklari kirlilik nedeniyle % 90 azalmis durumda D�nyada 63 milyon hektar alan kaplayan sulak alanlarin i�me ve sulama suyu saglama, balik�ilik, saz kesimi gibi sundugu faaliyetlerin ekonomik degeri 3,4 milyar dolar.

9. Su zengini miyiz? Kisi Basina D�sen Kullanilabilir Su Miktari (yillik) SURIYE 1.200 m3 L�BNAN 1.300 m3 T�RKIYE 1.430 m3 ASYA ORTALAMASI 3.000 m3 BATI AVRUPA ORT. 5.000 m3 AFRIKA ORT. 7.000 m3 G�NEY AMERIKA ORT. 23.000m3 D�NYA ORT. 7.600 m3

10. T�rkiye�de Su

11. Sulak Alanlari Kuruttuk Sulak alanlarimiz kuruyor! Son 40 yilda sulak alanlarimizin yarisini kaybettik Kaybettigimiz sulak alanlar; ....Amik G�l�, Avlan G�l�, Kestel, Gavur, Yarma, Aynaz, Hotamis, Esmekaya sazliklari.... Sadece Konya Havzasi�ndaki elli bin kuyunun yarisi ka�ak

12. Su Kaynaklari Kirleniyor Beysehir G�l� Tuz G�l� Aksehir-Eber G�lleri Bafa G�l� Egirdir G�l� Kulu G�l� Sultansazligi

13. Esmekaya, 1997

14. Hotamis, 1971

15. 2000 2001 2002 Tuz G�l�

16. B�y�k Menderes Nehri

17. Suyu Nasil Kullaniyoruz? Tarimsal sulamada %88�i salma/y�zey yani vahsi sulama % 50�den fazlasi yolda kayip Ka�ak yeralti suyu kullanimi Kentsel kullanimda Ka�ak ve kayip % 50�ye yaklasiyor Bir litre atik su, sekiz litre tatli suyu kirletiyor Belediyelerin sadece %10�unda aritma Sanayi Yogun/ka�ak yeralti suyu kullanimi Suyun geri d�n�s�m� yok 58 OSB�nin 16�sinda aritma tesisi var.

18. Sebepler N�fus artisi Su politikasi ve su y�netimindeki yaklasimlar Verimsiz sulama teknikleri Yanlis su yapilari Evsel, tarimsal ve end�striyel kirlilik Her t�rl� kullanimda su israfi Tarimsal d�n�s�mde yavaslik Plansiz/yanlis yerlesimler, kontrols�z kentsel b�y�me K�resel iklim degisikligi

19. 2�C�lik artisin Akdeniz Havzasi�na Etkileri Alisilmadik hava olaylari Sicak hava dalgalari Kuraklik Orman yanginlarinda artis D�zenli sulama gerektiren tarim �r�nlerinde verim kaybi Bugday, pamuk, sekerpancari, misir, fas�lye gibi �r�nlerde �retim kaybi 2007 yili kurakligi tarim sekt�r�nde zarar 5 milyar YTL Turizm gelirlerinde azalma: D�nya turizm gelirlerinin %30 Akdeniz Havzasi�ndaki 16 �lkenin turizm gelirlerinde d�s�s Biyolojik �esitlilik kaybi:

21. Konya Kapali Havzasi T�rkiye�deki 26 su havzasindan bir tanesi

23. Konya Havzasi D�nyadaki 200 �nemli alandan bir tanesi, kapali havza T�rkiye�nin en b�y�k tatli su g�l�: Beysehir G�l� T�rkiye�nin en b�y�k �zel �evre koruma b�lgesi: Tuz G�l� 2 Milli park, dogal sitler Su olan talep fazla, su kaynaklari kisitli Tarimsal sulama verimsiz (%90 vahsi sulama) 50.000 yeralti su kuyusunun yarisi ka�ak Her sene yeralti sulari 2-3 metre d�s�yor Sulak alanlar kuruyor ve kirleniyor

24. Entegre Havza Y�netimi Projemizde Konya Havzasi�nda Neler Yaptik? Suyu kullanan ve y�netenleri bulusturduk: Tuz G�l� Y�netim Plani hazirlandi, uygulaniyor Eregli Sazliklari Y�netim Plani hazirlaniyor Bilimsel Arastirmalar yaptik: Konya Havzasi Tarimsal Arastirmasi Konya Havzasi Yeralti Sulari Arastirmasi Konya Havzasi Sosyo-Ekonomi Arastirmasi Egitimler d�zenledik: T�rkiye�de Sulakalan Y�netimi Egitimi Avrupa Birligi Politikalari Egitimi Entegre Havza Y�netimi Egitimi Online Su Y�netimi Egitimi Tarimsal Sulama ve Organik Tarim Egitimleri

25. Tarimsal sulamada d�n�s�m i�in pilot uygulamalar yaptik: Kulu, Cihanbeyli, Eskil, Eregli ve Altinekin�de pilot uygulamalar ve vahsi sulamadan damla sulamaya ge�is �ift�ilere damla sulama ve organik tarim hibe destegi Uygulamali egitimler (1000�e yakin �ift�iye egitim) Konya Havzasi�ni �lke g�ndemine tasidik Ulusal kanallarla dosya haberler (NTV, CNNTurk) D�rt yilda 500e yakin gazete ve dergi haberi Basin gezileri Sudan Tuza Belgeseli D�rt Yilda Konya Havzasi�nda Neler Yaptik?

26. Daha Etkin bir Su Y�netimine Dogru... Ulusal Su Yasasi Su kaynaklarinin y�netiminde �Entegre Havza Y�netimi� 25 havzanin su b�t�esi �ikarilmali, Entegre Havza Y�netim Planlari hazirlanmali T�m sekt�rlerde ka�ak su kullaniminin �nlenmesi Suyun geri d�n�s�m� ve yeniden kullanimi Yeralti su rezervlerini eksiltmemek Ka�ak kuyulara dair yaptirimlar, izleme ve denetim mekanizmalari Su altyapi projeleri �evresel Etki Degerlendirme s�recleri fayda-maliyet analizleri Her havzanin su sorununu �ncelikle kendi i�inde ��zmek: havzalararasi su transferleri; yeni barajlarin insasi ve yeni yeralti su kuyusu a�ilmasi m�daheler ge�i�i ��z�mler

27. Daha Etkin bir Su Y�netimine Dogru... Tarim politikalari ve uygulamalarinda d�n�s�m saglanmalidir: Dogrudan gelir desteginin verilmesinde �iyi tarim uygulamalari� kosulu �r�n bazli destekleme yerine iklim, toprak ve su yapisi, biyo�esitlilik gibi kriterleri g�z �n�ne alan b�lgesel destekleme sistemi �reticilerin �evresel kosullara uyugun alternatif �r�nlere ge�isinde �it�inin desteklenmesi Alternatif �r�n �nerileri daha az su kullanan alternatif �r�nler Yagmurlama ve damla sulama sistemlerinin yayginlasmasi �Arazi toplulastirmasi�