KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ İLE İLGİLİ KURUMLAR VE ÇALIŞMALAR

1. TÜRKİYE’DE KADIN GİRİŞİMCİLİĞİProf. Dr. Yıldız ECEVİTAvrupa’da Kadın Girişimciliğin Teşvik EdilmesiDaha Aydınlık Bir Geleceğe DoğruAssembly of European Regions 25 Mart 2010 ITO

2. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ İLE İLGİLİ KURUMLAR VE ÇALIŞMALAR Yıldız ECEVİT ODTÜ

3. KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (KSGM) 1993-2003 döneminde destelenen pilot projeler • Kara Biber Doğal Gıda Dükkânı • Kadın El Sanatlarını Destekleme Projesi • Kadın Emeği Mutfağı • Dokuma Atölyesi Projesi • Gecekondu Bölgelerindeki Kadınlara Gelir Getirici Beceriler Kazandırma Projesi • Halı Dokumacılığı Projesi • Kümes Hayvancılığı Projesi • Oyuncak Üretimi Projesi • Aydıneller Projesi Yıldız ECEVİT ODTÜ

4. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞIKOSGEB • İş Geliştirme Merkezleri (Kadın işletme sahiplerine destek) • Genel girişimcilik eğitimi • Kendi işini kuranlara KOSGEB Yeni Girişimci Destek programından destek • Küçük ve Orta Boy İşletmeler Programı Danışmanlık ve Destek Hizmetleri Çerçevesinde Sağlanan Hizmetler ( Bunların % 20-30 civarında kadın kullanıcısı var.) • 2010 KOSGEB Yeni Kredi Faiz Desteği Programı: 25 bin üst limit, kadın ise 30 bin üst limit. Yıldız ECEVİT ODTÜ

5. TÜRKİYE İŞ KURUMU (İŞKUR) • Aktif İşgücü Programları Projesi AİİP-1 • Aktif İşgücü Programları Projesi AİİP-2 • Türkiye’de Kadın İstihdamını Artırmaya Yönelik Aktif Politikalar Pilot Projesi ( Ankara-Konya-Gaziantep) • GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ VE KARİYER DANIŞMANLIK • Kadın İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu-I • Kadın İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu-II Yıldız ECEVİT ODTÜ

6. BAŞBAKANLIK SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ • Amaç yoksulluğu azaltmak • Beceri geliştirme eğitimi, geçici istihdam ve sosyal altyapı projeleri (yoksul kesimlerin gelir getirici etkinliklere yönlendirilmeleri) kadınlar bakımından özellikle önemlidir. Yıldız ECEVİT ODTÜ

7. BAŞBAKANLIK SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SRAP • Hızlı yardım, • Kapasite geliştirme, • Şartlı nakit transferi, • Yerel girişimler (kadınlar için gelir getirici mikro projelerin desteklenmesi) Yıldız ECEVİT ODTÜ

8. SOSYAL RİSKİ AZALTMA PROJESİ • Acık alanda sebzecilik • Havyar barınağı/kümes desteği • Ağaç işleri atölyesi • Arıcılık • Atölye • Bağcılık • Balıkçılık • Sebzecilik • Sığırcılık • Ceviz yetiştirme • Çiçekçilik • Çilek yetiştirme • DiğerDikiş/nakış Galoş yapımı • Halı/kilim dokumacılığı • Hediyelik eşya • Satış ve pazarlama desteği • Soğan/sarımsak yetiştiriciliği • Hizmet işyerlerine destek • Tahıl üretimi • İmalat işyeri açılışı • Makine temini • Seracılık • Giyim eşyaları • Koyunculuk • Küçükbaş hayvancılık • Kümes hayvancılığı • Mantar yetiştirme • Meyve seraları • Meyvecilik • Trikotaj • Keçi besleme • Sınai bitkiler üretimi (tütün, pamuk, şekerpancarı) • Süt ürünleri • Süt soğutma • Tarım makineleri Yıldız ECEVİT ODTÜ

9. GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP-ÇATOM) • GAP-ÇATOM • Kadınlara temel iş eğitimi, mesleki beceri kazand.; • Ortak atölyeler, satış yerleri; • satış yerlerinin düzenlenmesi; • bireysel ve toplu atölyelerin kurulması; • Kredi güvencesi sağlanması; • Pazarlama kanalları geliştirilmesi; Yıldız ECEVİT ODTÜ

10. GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP-GİDEM) • KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ PENCERESİ Bireysel ve proje bazındaki girişimlere küçük ölçekli finansman ve teknik yardım sağlamak. • KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ PROJESİ • kadın girişimciliğine yönelik fırsatların belirlenmesi amacıyla araştırma • Her il için girişimcilik planları yapılmıştır. Yıldız ECEVİT ODTÜ

11. GAP-GİDEM 2 • Kadınlara atölye ve küçük işletme kurma desteği; • Diyarbakır: Seramik atölyesi, tuhafiye, el sanatları, yoğurtçuluk • Mardin : Restoran (3), temizlik şirketi, reçel üretimi, kuru yemişçi, şapka atölyesi • Şanlıurfa : Kuaför ve güzellik salonu • Adıyaman : Yiyecek, takı (tahta-plastik), dikiş atölyesi, gıda üretimi, hediyelik eşya, butik, gıda pazarlama (dernek statüsünde). Yıldız ECEVİT ODTÜ

12. TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ (TOBB) • ABİGEM (Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezleri): İş danışmanlığı ve eğitim hizmetleri • 2004-2005 döneminde eğitim : 1243 kadın girişimci adayı , • 27 kadın girişimci kendi işini kurdu. • Kadın Girişimciler Kurulu kuruldu. • I. Kadın Girişimciler Kongresi. • 2010 : Yurt İçi Fuar Katılımında Kadın Girişimcilerin Desteklenmesi Projesi. Yıldız ECEVİT ODTÜ

13. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLAR KONFEDERASYONU (TESK) 2. 2007-2008 Kadın Girişimciliğini Destekleme AB projesi 1. 2002-2004 Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesi AB Projesi Yıldız ECEVİT ODTÜ

14. BANKALAR • Vakıfbank • Ziraat Bankası • Halkbank • Garanti Bankası Kefalet ve güvence koşulları, mülkiyet sahipliği konusundaki sınırlılıklar. Yıldız ECEVİT ODTÜ

15. ULUSLARARASI KURULUŞLAR • Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (BMKP-UNDP) GAP-GİDEM’e destek. • Birleşmiş Milletler Sınaî Kalkınma Örgütü (BMSKÖ-UNIDO) Kırsal girişimcilik ve kadın girişimciliğini geliştirme programı (TY). • Avrupa Birliği (AB-EU) Çok sayıda projeye destek. • Dünya Bankası (DB-WB) Kadin girişimciliği programı (WEP) (TY). • Uluslararası Çalışma Örgütü (UÇÖ-ILO) Çok sayıda projeye destek. Yıldız ECEVİT ODTÜ

16. KADIN GİRİŞİMCİLER DERNEĞİ (KAGİDER) • Kadın Girişimciler İş Geliştirme Merkezi (Inkübatör projesi) • Kadından Kadına Köprü Projesi • Su Damlası Projesi • UNDP ve GAP-GİDEM ile Kadın Girişimciliği Programı • ‘Kadın İşbaşında’ Koalisyonu • Kadın Fonu • Kadın Girişimciliği Geliştirme Programı • Genç Kadınlar Projesi • Kadın Girişimci Geliştirme Merkezi (KAGİMER) • Girişimci Kadının Yolunu Aydınlatıyoruz: 5 İlde 5 Kadın Girişimcilik Zirvesi Yıldız ECEVİT ODTÜ

17. KADIN EMEĞİNİ DESTEKLEME VAKFI (KEDV) • İş, ürün ve yeni üretim becerileri geliştirme etkinlikleri + girişimcilik eğitimleri • Pazarlama: Ürün pazarlama için dükkan • MİKRO KREDİ PROGRAMI (MAYA) • Tasarruf Grupları • Çocuk Bakımı ve Eğitimini Hedefleyen Kadın Gruplarına Hibe Programı • Kadın Kooperatifleri İletişim Ağı Yıldız ECEVİT ODTÜ

18. ÇAĞDAŞ KADIN VE GENÇLİK VAKFI (ÇKGV) • KADINLAR İÇİN KADINLAR PROJESİ (2004-2006) • 500 kadına yönelik özgüven oluşturma ve beceri eğitimleri • Girişimcilik eğitimi , • Kadın eğitim ve istihdam merkezi Yıldız ECEVİT ODTÜ

19. KADIN DAYANIŞMA VAKFI (KADAV) • 2000 Gölcük-Şirinköyatölyeler, kooperatif, kadın merkezi • 2003 Kocaeli Köseköy  İlkadım Kadın Eğitim ve Kültür Merkezi • Mesleki eğitim kursları • 2005 Merkezde çalışma ve istihdam birimi  Kocaeli Kadın İşgücü Talep Analizi yaptı. • Kocaeli’nde istihdamı geliştirme projesi • Kadınlar için girişimcilik kursları Yıldız ECEVİT ODTÜ

20. TÜRK GRAMEEN MİKRO KREDİ PROJESİ • Yoksullara mikro kredi • Kendi işlerini kurma imkanları yaratılması • Türkiye  Diyarbakır, Bismil ‘de başladı. • Destekleyen kuruluşlar: Türkiye Bölgesel Farklılıkların Azaltılması Derneği, Diyarbakır Valiliği • Kredilerin sektörel dağılımı: Alışveriş ve üretim, tarım,evcil hayvanlar, işletme ve ticaret, perakende satış, seyyar ticaret. Yıldız ECEVİT ODTÜ

21. TÜRKİYE KALKINMA VAKFI (TKV) • KİK (kendi işini kur) eğitimi (1999) • Girişimciliği Gerçekleştirme Fonu: • Küçük işletme kurmak veya mevcut küçük işletmelerini geliştirmek isteyen kişi ve gruplara destek kredisi (yoksullara, kırsal yoksul hanelere ve kadınlara) • Krediler nakit olarak değil girdi olarak verilmektedir. • 2 yıl içinde 51 (22 kadın ve 29 erkek) işletmeye toplam 202 bin dolar kredi verilmiştir. Yıldız ECEVİT ODTÜ

22. KADIN ÖRGÜTLERİ Yıldız ECEVİT ODTÜ

23. Yıldız ECEVİT ODTÜ

24. DEĞERLENDİRME Yıldız ECEVİT ODTÜ

25. HEDEF GRUPLARIN TÜRDEŞ OLMAMASI • Farklı hedef gruplar için farklı teşvik yöntemleri olmalı. • Şu sorular sorulmalı: • Harekete geçirebileceği sermaye düzeyi nedir? • Beşeri sermaye düzeyi nedir? • Eğitim düzeyi • İş geçmişi • Beceri düzeyi • yaşam döngülerinin hangi noktasındalar? • Genç, bekar veya çocuksuz kadınlar, • Bağımlı çocuklara sahip kadınlar, • Yaşlı kadınlar • İşletme tipleri nedir? Bu gruplarda yer alan kadınların girişimciliklerinin desteklenmesi noktasında tartışma konuları farklılık gösterecektir.

26. PROJE FONLARINA ERİŞİM • Proje fonlarına erişimde eşitsizlik

27. GELİR GETİRİCİ OLARAK NİTELENEN PROJELERİN EKSİKLERİ • Gelir getirici etkinliklerin tanımındaki muğlaklık, kimi iş geliştirme programlarının yetersiz, profesyonellikten uzak ve çoğunlukla başarısız karakterini maskelemektedir. • Dahası, gelir getirici projeler genellikle kadınların evlerinde ürettikleri ürünlere sadece ve o da geçici olarak pazarlama fırsatları sağlanması anlamına gelir.

28. SEKTÖR ÇEŞİTLİLİĞİ • Sadece üretim sektörü değil !!!! • Özellikle kadınların çalışmakta olduğu hizmet ve ticaret dalları teşvik edillmeli..

29. MODEL EKSİKLİĞİ • Uygulanabilir bir model olmaması, • Zayıf proje uygulamalarına ve hedef grupların hoşnutsuzluğuna yol açıyor. Yıldız ECEVİT ODTÜ

30. İZLEME VE DEĞERLENDİRME EKSİKLİĞİ • Projeler izlenmiyor. • Kadınlar üzerinde yoksulluğu giderici, güçlendirici etkileri saptanamıyor. • İzlemek için araştırma gerek. • Şeffaflık gerek. • Bu araştırmaların yapılabilmesi ve tasarım ve uygulamada şeffaflığın sağlanabilmesi için, • Veri toplama sistemlerinin geliştirilmesi (merkezi ve bölgesel piyasa araştırmaları, işgücü analizleri gibi) gereklidir. • Uygulamanın proje temelli yapısından kurtarılması ve makro politikalarla ilişkilendirilmesi gereklidir. Yıldız ECEVİT ODTÜ

31. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK • Destek mekanizmaları sürekli olmalı; • Destekle kurulan işyerllerinin yaşayabilmesi sağlanmalı., • Bunun için de: • Siyasi irade, • Makro politik ve kurumsal çerçeve, • Kamu desteği/finansmanı • Etkili izleme ve değerlendirme gereklidir. Yıldız ECEVİT ODTÜ

32. KURULUŞLAR VE PROJELER ARASINDA EŞGÜDÜM SAĞLANMASI • Alanda öğrenme sürecini desteklemek ve politika geliştirme ve uygulamada etkinliği artırmak için uygulamada yer alan kuruluşlar ve projeler arasında eşgüdüm sağlanmalıdır. • Bu da her şeyden önce politik kararlılık ve makro çerçeve ve plan gerektirmektedir. Yıldız ECEVİT ODTÜ

33. GENEL • KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ, PLANLI, BÜTÜNSEL BİR POLİTİKA ALANI DEĞİL. • POLİTİK KARARLILIK VE MAKRO POLİTİK ÇERÇEVE YOK; • KAPSAMLI BİR DESTEK POLİTİKASI YOK; • DAĞINIK, BİRBİRİYLE İLİŞKİSİZ, STK lar TARAFINDAN GERCEKLEŞTİRİLEN MİKRO PROJELER; • AKTÖRLER ARASINDA KOORDİNASYON ZAYIF • DENEYİM BİRİKİMİ SINIRLI • YANILTICI BİR DİNAMİZM GÖRÜNTÜSÜ;

34. TEŞEKKÜRLER ecevity@metu.edu.tr Yıldız ECEVİT ODTÜ