110 likes | 300 Views
Lectio XVII. Consecutio temporum Zdania pytajne zależne. Consecutio temporum (zasada następstwa czasów). Zastrzeżenia i trudności!.
E N D
Lectio XVII Consecutiotemporum Zdania pytajne zależne
Consecutiotemporum(zasada następstwa czasów) Zastrzeżenia i trudności! • we współczesnym języku polskim nie ma w zasadzie (z wyjątkiem pewnych rzadko używanych imiesłowów) środków formalnych dla wyrażenia następstwa czynności, a więc uprzedniości ani relacji do niej odwrotnej (następczości) • Wczoraj wyszedłem z domu, poszedłem do księgarni i kupiłem książkę. Przykład (no i jak tu określić czas?)
Rzeczywistość czasowa zdań 1 2 • Wczoraj wyszedłem z domu, poszedłem do księgarni i kupiłem książkę. • Wczoraj wyszedłem z domu, po czym poszedłem do księgarni gdzie następnie kupiłem książkę. 3 1 2 3 ----- -----
Rzeczywistość czasowa zdań • w języku łacińskim orzeczenie wielu zdań podrzędnych występuje w koniunktiwie (nie pokrywając się z ich wykorzystaniem w języku polskim) • coniunctivus wykorzystuje się do wskazania następstwa czasów • jaki zastosować czas koniunktiwu? consecutiotemporum (zasada następstwa czasów)
Consecutiotemporum • czas orzeczenie zdanie podrzędnego uzależniony jest od dwóch warunków: • od czasu zdania nadrzędnego (przyszły, teraźniejszy, przeszły) • od stosunku czasowego czynności zdania podrzędnego do zdania nadrzędnego (następujący, równoczesny, uprzedni)
Zdania pytajne (pytające) • niezależne • wyrażają bezpośrednie pytanie (zdanie kończy się znakiem zapytania) • rozpoczynają je zaimki pytające (quis? quid? itd.) lub przysłówki pytające (ubi?cur?unde? itd.) albo partykuły pytające (-ne? an?) • czasy i tryby takie jak w zdaniach oznajmujących • zależne • mają orzeczenie w coniunctivie • służą do wyrażenia myśli przytoczonej • zdanie pytajne zależne nie ma intonacji pytającej, zatem nie stawiamy po nim znaku zapytania
Ćwiczenie • Varia na str. 36, a następnie • Ustal, które zdania pytajne zależne wyrażają czynność równoczesną, które wcześniejszą, a które późniejszą w stosunku do zdania głównego: • Dicmihi, quidscripseris. • Nescio, quo vadam. • Nesciebam, quo vaderem. • Quandoeumvisuriessemus, nesciebamus. • Ex iislitteris, quae a te missaeerant, quidageres et ubiesses, cognovi; quando autem te visuriessemus, nihil ex iislitterispotui cognoscere.
Przetłumacz tekst.(Zwróć szczególną uwagę na zasadę następstwa czasów) De Diogenephilosophocynico Diogenes Cynicusproiciseiussitinhumatum. Amiciphilosophiillumrogaverunt, anbestiasferas non timeret. Quibus Diogenes: „bacillumprope me ponetis, utbestiasabigerepossim”. Tum amici: „Quomodobestiasabigerepoteris? nihil enimsenties.” „Quidigitur – inquitphilosophus – mihioberunt nihil sententi?”. AliquandoDiogeneminterrogavitvirquidam, quomodopossetpunirevirummalum, inimicumsuum. „Inimicustuusgraviterpunietur, - inquit Diogenes – si te ipsumprobum et honestumvirumpraestiteris.”