Download
1 / 34
E N D
Yirminci Yüzyılın yarısına yakın bir süre dünya iki kutuplu ve sürekli soğuk savaş rüzgârlarının estiği bir ortamdan, tek bir ülkenin egemen güç haline gelmeye başladığı bir dünyaya evrilirken ve dünya ülkeleri arasındaki gelir dağılımı giderek ciddi oranda daha da eşitsiz bir hal alırken, bu soruna ilk planda çözüm üretmesi gereken iktisat biliminin yetersiz kaldığını gözlemliyoruz. Ulusal ve uluslararası anlamda ortaya çıkan gelir/kaynak dağılımı eşitsizliklerinin piyasada ‘görünmez bir el’ tarafından düzeltilebileceği yaklaşımının iktisatta egemen anlayış olmasından bu yana, çözüm konusunda kayda değer bir adım atıldığını söylemek zor.
Gıda D B A C Makine Ekonomik Kalkınma Nedir? Sizce kalkındık mı?
Üretimde etkinliğin sağlanabilmesi, eldeki mümkün tüm kaynakların tam ve maksimum kullanılmasını gerektirir; bu durumda üretim noktası eğri üzerindeki B noktasıdır. • Dağılımda etkinliğin sağlanabilmesi, üretilmesi istenen mallar arasındaki seçim sonucunda üretim ile ilgili istenmeyen bir fazlalığın ya da eksikliğin olmaması anlamına gelir. Şekildeki C noktasında, üretim kapasitesi etkin olduğu halde, çok fazla miktarda makine üretilip, gıda üretimi yetersiz kaldığından, ülke zor durumdadır. • Üretken kaynakların hem nicelik hem de nitelik olarak büyümesi/gelişmesi ise, üretim olanakları eğrisinin, şekilde olduğu gibi dışarıya doğru kayması demektir. Bu durumda gerçekleşen üretim miktarı, örneğin D noktası gibi bir noktada olacaktır. Üretim olanakları eğrisinin dışarıya kayması, ya teknik bir ilerleme ya da girdi olarak kullanılmaya uygun kaynaklardaki artış anlamına gelmektedir.
Kalkınma ekonomisi, ekonominin diğer alt disiplinlerinden ve diğer disiplinlerden en fazla yararlanan alandır istatistik tarih Kalkınma Ekonomisi hukuk sosyoloji siyaset ekonomi
Kalkınmanın Ölçülmesinde Karşılaşılan Başlıca Problemler Toplam Üretim ve Gelirin Hesaplanmasındaki Problemler Refahın Ölçülmesindeki Problemler Ülkeler Arası Karşılaştırmalarda Toplam Üretim ve İstatistiklerle ilgili Problemler
Toplam Üretim ve Gelirle ilgili Problemler • AGÜ’lerin istatistik toplama mekanizmaları da az gelişmiştir • Geçimlik sektörün varlığı • Yer altı ekonomisi ya da kayıtdışı ekonominin varlığı • Refahın Ölçülmesindeki Problemler • İnsan ve çevre sağlığına yönelik zararların oluşturduğu maliyetler • Ev İşleri • Ülkeler Arası Karşılaştırmalardaki Problemler • Kur hesaplamalarından kaynaklanan problemler • Ticarete konu olan ve olmayan mal ve hizmetlerin varlığı
Dünya Bankası’nın 2004 World Development Report’da yayınlamadığı istatistikler Örnek: Bahama Adaları, Irak, vs.
Human Development Index Hesaplaması SAĞLIK Ülkenin ortalama yaşam süresi: 78 En yüksek erişilebilecek hedef yaş: 85 En düşük katlanılabilecek hedef yaş: 25 (78 – 25)/(85-25) = 0.883 EĞİTİM Yetişkinlerdeki okur-yazarlık endeksi: (95.8-0)/(100-0)=0.958 Gayri safi kayıt oranı endeksi: (69-0)/(100-0)=0.69 Toplam eğitim endeksi: 2/3 (0.958) + 1/3 (0.69) = 0.869 GSYİH ENDEKSİ [log (8840) – log (100)]/[log (40.000) – log (100)] = 0.748 HDI = 1/3 (0.883) + 1/3 (0.869) + 1/3 (0.748) = 0.883
Temel İhtiyaçlar Yaklaşımı Ne kadar üretilecek? Ne üretilecek? Kimin için üretilecek? Nasıl üretilecek? Ne etkide bulunur?
Temel İhtiyaçlar Yaklaşımındaki Bazı Göstergeler • Gıda: kişi başına kalori ya da protein miktarı • Eğitim: Okur-yazarlık, ilkokul kayıt oranı • Sağlık: Yaşam süresi • Temizlik/Hijyen: Toplumun ne kadarının temiz koşullarda yaşadığı ile ilgili oran • Su arzı: Toplumun ne kadarının tremiz ya da kullanılabilir suya erişiminin olduğu • Konut: oda başına insan sayısı (?)
Satınalma gücü yaklaşımına göre GSYİH ve eski yöntemlerle hesaplanan GSYİH, 2005 Kaynak: Dünya Bankası
Kişi Başına Düşen GSYİH Kaynak:< http://siteresources.worldbank.org/DATASTATISTICS/Resources/GNIPC.pdf>
Ulusal Yoksulluk Sınırı Altında Yaşayanların Toplam Nüfustaki Oranı, % Kaynak: Dünya Bankası, World Development Report 2005 A Beter Investment Climate for Everyone, World Bank-Oxford University Press, 2004
Günlük 1 $’ın Altındaki Yoksulların Toplam Nüfustaki Oranı, % Kaynak: Dünya Bankası, World Development Report 2005 A Beter Investment Climate for Everyone, World Bank-Oxford University Pres, 2004 Türkiye’de Mutlak Yoksulluk Oranı, % Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=287
Ücret Farklılıkları En Üst Düzey Yüzde 10’un Ücretinin En Alt Düzeydeki Yüzde 10’un Ücretine Oranı
Küresel Gelir Eşitsizliği I: Yüksek Gelir Grubu Ülkeleri II: Orta Gelir Grubu Ülkeleri III: Düşük Gelir Grubu Ülkeleri Kaynak: http://devdata.worldbank.org/wdi2006/contents/Section1.htm
Gelir dağılımındaki eşitsizlik Sao Paolo, Brezilya
Yoksulluk ve Gelir Dağılımındaki Eşitsizliğin Ölçülmesi 1. Yoksulluk Oranı veya Kafa Sayım Oranı 2. Yoksulluk Açığı ve Foster-Greer-Thorbecke Endeksi yi bireyin ortalama reel harcaması, z yoksulluk sınırı, N nüfus (ya da ele alınan örnek kitle), M yoksul insanların sayısı ve a eşitsizlikten hoşlanılmamasının bir ölçümü olarak yorumlanabilen bir ağırlıklandırmadır.
Yoksulluk ve Gelir Dağılımındaki Eşitsizliğin Ölçülmesi 3. Sen Endeksi 4. Lorenz Eğrisi ve Gini Katsayısı Bu formülde; n örnekteki birey sayısı, yi ,i bireyinin gelirini göstermektedir. 0.4’ün üzeri hesaplamalar için, o ülkede gelir eşitsizliğinin olduğu değerlendirmesi yapılır.
Yoksulluk ve Gelir Dağılımındaki Eşitsizliğin Ölçülmesi 4. Lorenz Eğrisi ve Gini Katsayısı
Gelirin Nüfusun Yüzdelik Dilimlerine Göre Dağılımı Kaynak: http://devdata.worldbank.org/wdi2006/contents/Section2.htm
Gelir eşitsizliği ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiden çıkarılan sonuçlar • Kalkınma sürecinin ilk aşamalarında görece eşitsizliğin önemli ölçüde arttığı ancak daha sonraki aşamalarda bunun tersine döndüğü önermesini destekleyen güçlü bulgular vardır. Söz konusu önerme, ülke sayısını gelişmiş ülkelerle sınırlı tutsak da, gelişmekte olan ülkeleri de analizin içine katsak da aynı sonucu vermektedir. • Kalkınma süreci içinde pek çok alt süreç gelir eşitsizliği ile ilgilidir ve aralarında nedensellik ilişkisi bulunabilir. Bu süreçler, üretim yapısındaki sektörel kaymalar, eğitime daha fazla katılımın sağlanması veya işgücünün niteliğindeki artış şeklinde olabilmekte ve özellikle kalkınma sürecinin daha sonraki aşamalarında görülen görece gelir eşitliğinin sağlanmasında açıklayıcı rol üstlenmektedir. • Yatay kesit verileriyle yapılan analizlerde, kalkınma süreci içinde gelir dağılımındaki bozulmanın nüfusun büyük bir kısmını mutlak yoksulluğa iteceği şeklindeki önermeyi destekleyici sonuçlara ulaşılamamıştır. • Gelinen kalkınma düzeyinde, hızlı büyümenin beklenenden daha büyük bir gelir eşitsizliğine yol açacağı yolundaki önermeyi destekleyen sonuçlara ulaşılamamaktadır.
