680 likes | 914 Views
KIRIM-KONGO HEMORAJİK ATEŞ EPİDEMİYOLOJİSİ. D r. Nazif ELALDI. Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları, Sivas. Viral Hemorajik Ateş. VHA olgularında ortak özellik. Ateş. Kanama. +. Hangi Etkenler VHA’ya Neden Olmaktadır?. Filoviridae
E N D
KIRIM-KONGO HEMORAJİK ATEŞ EPİDEMİYOLOJİSİ Dr. Nazif ELALDI Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları, Sivas
Viral Hemorajik Ateş VHA olgularında ortak özellik Ateş Kanama +
Hangi Etkenler VHA’ya Neden Olmaktadır? • Filoviridae • Marburg virus ve Ebola virus • Arenaviridae • Lassa virus ve Junin, Machupo, Sabia, ve Guanarito virus • Bunyaviridae • Crimean-Congo hemorrhagic fever virus [CCHFV], Rift Valley fever virus [RVFV] ve Hantavirus) • Flaviviridae • Yellow fever virus ve Dengue virus
BUNYAVIRIDAE Bunyavirus Hantavirus Nairovirus Phlebovirus Tospovirus http://www.virology.net/Big_Virology/BVRNAbunya.html
Nairovirus ( 7 alt cins içerir ) CCHF Virus Group Thiafora virus Group Dera Ghazi Khan virus Sakhalin virus Group Hughes virus Group Nairobi sheep disease virus Group Qalyub virus Group • CCHFV • Hazara • virus • NSDV • Dugbe • virus http://www.virology.net/Big_Virology/BVRNAbunya.html
Nairovirus Üç RNA bölgesi içermektedir L ( Large ) Viral RNA polimeraz Lipit membran M ( Medium) Yapısal proteinler (G1 ve G2) S ( Small) Nukleokapsid protein (N) Bunyaviridae
CCHFV • Dış ortama nispeten dayanıksız • Konak dışında uzun süre yaşayamaz • Ultraviyole ile hızla ölür • 56°C’de 30 dakikada inaktive olur • Kanda 40°C’de 10 gün süreyle yaşayabilir • %1 hipoklorit ve %2 glutaraldehide duyarlı • Ortam pH’sına duyarlı (düşük pH’ da hızla inaktive olur)
CCHFV • Hücre kültürlerinde üretilebilir Böyle bir çalışma için biyogüvenirlilik seviye 3 veya 4 olan laboratuvar gereklidir • Ribavirine duyarlı
KKHA Tarihçe • Hastalık ilk olarak 12. yy da Tacikistan’da bir doktor tarafından tanımlanmış • Yıllarca Özbekistan'da Khungripta Kan alımı Khunymuny Burun kanaması Karakhalak Kara ölüm • Orta Asya’da Akut infeksiyöz kapiller toksikoz Akut infeksiyöz hemorrajik hastalık KKHA Özbekistan hemorrajik hastalığı
Virusun keşfi • Resmi kayıtlardaki ilk salgın 1944 ve 1945 yılında yaz aylarında Batı Kırım’ da tespit edildi • Aralarında Sovyet askerleri de olan 200’ den fazla kişiyi etkilemiş • Kırım Hemorajik Ateşi adı verilmiş
Daha sonraki yıllarda • Sovyetler Birliği (özellikle Orta Asya Cumhuriyetleri olmak üzere diğer bölgelerinde de uzun yıllardır var olduğu) • Eski Yugoslavya • Bulgaristan’ da da olduğu anlaşılmış
Virus • Akut dönemde hasta kanından • Hyalomma marginatum marginatumtürü kene ve larvalarından izole edilmiş • İzole edilen ajan muhtemelen kaybolmuş
1956 yılında • Zaire’ de ateşli bir hastadan izole edilen virusa Congo virus adı verilmiştir • 1967 yılında • Yenidoğan farelere enjekte edilerek soyutlanmıştır
1967 yılında • 1956’ da izole edilen virus ile sonradan izole edilen virusların aynı virus olduğu gösterilmiştir • 1969 yılında • Congo virus ve Kırım Hemorajik Ateş viruslarının aynı virus olduğu gösterilmiştir • Crimean-Congo Hemorrhagic Fever Virus (CCHFV)
Virus başlıca keneler ile bulaşır • Hyalomma truncatum • Hyalomma marginatum • Hyalomma impeltatum • Hyalomma impressum • Amblyomma variegatum • Boophilus decolaratus • 850 tür keneden 31’ i CCHFV bulaştırır !
Larva I.konakta beslenir Larva yeni konak arar Beslenen larva toprağa düşer Larva yumurtadan çıkar I. Konak Larva nimfe dönüşür Yumurtalar Beslenen dişi erişkin kene toprağa düşer III. Konak II. Konak Dişi erişkin kene III.konağa yapışır ve beslenir Nimf II.konağa yapışır ve beslenir Nimf erişkin keneye dönüşür
Virus kenelerin tüm formlarından izole edilebilir • Avrupa ve Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde vektör kenelerin larval ve nimfal fazı bulunmuştur • Bu kuşlar, virusu iki kıta arasında taşıyabilir ! • İnfekte keneler arasında trans-ovariyal, trans-stadial ve venereal geçiş var
Virusun izole edildiği hayvanlar • Sığır • Koyun • Keçi • Yabani tavşan • Tilki
Belirtisiz infeksiyon (Bir hafta kadar süren geçici viremi) KKHA Büyük memeliler (Sığır ve koyun ) Küçük memeliler (Tavşan ve kirpi) İnsanlarda
Erişkin keneler, virusu hayvanlardan aldıktan sonra; • Virus 36 saat içinde çoğalmaya başlar • 3-5 gün sonunda maksimum sayıyaulaşır • Virus titresi azalarak aylarca devam eder • İnfekte kene aylarca virus bulaştırabilir
İnsanlara nasıl bulaşır? • İnfekte kenelerin ısırması veya kene kırma sırasında • Viremik hayvanların kesilmesi sırasında: • Hayvana ait kan ve dokulara temas • İnfekte hastalardan (hastanede, toplumda) -Direkt temas -İnfekte doku ve kan teması ile -Laboratuvardan direkt temas ile deriden veya havadan -Hava yolu? -İnfekte sütün içilmesi ile?
Bir araştırmada 123 KKHA olgusunda predispozan faktörler*; Kene ısırık öyküsü54 (%44) Hayvan teması ile birlikte kene ısırığı 45 (%37) KKHA hastası ile temas (nozokomiyal) 7 (%6) Bilinmeyen 17 (%13) *http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf81.html
Kimler risk altındadır? • Tarım çalışanları • Hayvancılık yapanlar • Çiftlik çalışanları • Çobanlar • Kasaplar • Mezbaha çalışanları • Et ürünleri market işçileri
Kimler risk altındadır? • Veterinerler ve hasta hayvan ile teması olanlar • Endemik bölgelerde görev yapan sağlık personeli • Askerler • Kamp yapanlar • Deri fabrikası çalışanları
Dünyada majör epidemilerin nedenleri • İlk epidemilerin nedeni insanlar ? • Kırım’ daki ilk epidemide; • II. Dünya Savaşı yıllarında kene ile infekte bölgelerin tarıma açılması • Eski Sovyetler Birliği ve Bulgaristan’ da olan diğer epidemilerde; • Ziraatçılık ve hayvancılıktaki değişmeler
Epidemilerde mevsimlerin rolü • KKHA mevsimsel özellik gösterir • Kene hareketleri sıcak iklimde artar • Eski Sovyetler Birliği’ nde • Haziran-Temmuz aylarında olgu sayısı en fazla • Güney Afrika Cumhuriyeti’ nde • Olguların çoğu ilkbahar ve sonbaharda görülür • Dünyada çoğu olgu Haziran-Eylül arasında • Ocak ayında da görülebilir
KKHA EPİDEMİLERİ (5) *Ergonul Ö, et al. CID 2004; 39: 284-7. ** Kartı S, et al. Emerg Infect Dis2004; 10 (8): 1379-84. ***Bakır M, Et al. J Med Microbiol 2005; 54: 1-5. **** Sağlık Bakanlığı verileri
Türkiye’ de KKHA Salgın alanları Tokat 820000 Sivas 710000 Giresun 520000 Yozgat 400000 Toplam 2.5 milyon Giresun Tokat Sivas Yozgat
2004 Yılı içinde Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi’nde takip edilen KKHA olgularının incelenmesi
Olgu Tanımı • Aşağıdaki risk faktörlerinden birisine sahip hastalar • -Kene ile temas öyküsü • ve/veya • -KKHA için epidemik bölgede bulunma veya bu bölgeye seyahat • + • KKHA’ ya işaret eden akut bir hastalık tablosu; • -Ateş (>380C) • -Trombositopeni(< 150 x 103/mm3)
Olguların İllere göre dağılımı • Olgular toplam 4 İlden • Tokat 60 (%65) • Sivas 27 (%30) • Yozgat 4 (%4) • Giresun 1 (%1)
KKHA olgularının İlçelere göre dağılımı Karadeniz 1 3 11 6 5 10 19 1 8 2 5 1 1 5 2 4 2 3 2
Demografik özellikler • Hasta sayısı, n92 • Ortalama yaş SE, y 45,71 ±2.22 (5-92) • Cins, n (%) • Erkek 49 (53) • Kadın 43 (47) • Predispozan faktörler n (%) • Hayvan teması 74 (80) • Tarım yapıyor72 (78) • Kene ısırığı39 (42)
Semptomlar n (%) • Halsizlik 86 (94) • Ateş 84 (91) • Kas ağrısı 83 (90) • Baş ağrısı74 (80) • Boğaz ağrısı 18 (20) • Gastrointestinal • Bulantı 69 (75) • Kusma63 (68) • İshal 36 (39)
Başlangıçta Klinik Bulgular (1) Clinical findings of CCHF patients (1) n (%) • Döküntü 52 (57) • Konjuktival hiperemi46 (50) • Fasiyal hiperemi46 (50) • Ateş, koltuk altı >380C 45 (49) • Kanama 27 (29) • Epistaksis14 (52) • Hematüri5 (19) • Melena 2 (7) • Hematemez3 (10) • Birden fazla bölge 3 (10)
Başlangıçta Klinik Bulgular (2) Clinical findings of CCHF patients (1) n (%) • Batında duyarlılık 11 (12) • Hepatomegali8 (9) • Bilinç bozukluğu7 (8) • Akciğerlerde raller4 (4) • Lenfadenopati3 (3) • Splenomegali2 (2) • Kardiyak üfürüm1 (1) • Sarılık1 (1)
Başlangıçta Laboratuvar Bulguları (1) n (%) • CBC • Thrombositopeni 92 (100) • Lökopeni 69 (75) • Anemi10 (11) • Artmış ESR20 (22) • Uzamış aPTT 22 (24) • Uzamış PT19 (21) • CRP pozitifliği 58 (63)