Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Ramazan ÖZÇELİK Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürü

1. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Ramazan ÖZÇELİK Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürü Afyonkarahisar - Mart 2014

2. KKKA İlçelere Göre Vaka Dağılımı 2006/2013Toplam:22 Vaka • İHSANİYE • 3 • EMİRDAĞ • 1 • BAYAT • 1 • İSCEHİSAR • 2 • SİNANPAŞA • 1 AFYONKARAHİSAR 2 • BOLVADİN • 1 EBER GÖLÜ • ÇOBANLAR • HOCALAR • 1 • SULTANDAĞI • 1 AKŞEHİR GÖLÜ • ŞUHUT • 1 • ÇAY • 4 • SANDIKLI • 2 • KIZILÖREN • DİNAR • 2 Vakanın Görüldüğü İlçeler EVCİLER DAZKIRI BAŞMAKÇI ACI GÖL

3. EPİDEMİYOLOJİ - 1 • KKKA ilk kez 1944 ve 1945 yılları yaz aylarında Sovyet askerleri arasında görülmüştür. Hastalığa Kırım Hemorajik Ateşi adı verilmiştir. • 1956 yılında Zaire’de ateşli bir hastada Kongo virüsü tespit edilmiştir. 1969 yılında her iki virüsün aynı virüs olduğu belirlenmiş ve Kırım-Kongo Hemorajik Ateşi (KKKA) olarak hastalık yeniden adlandırılmıştır. • Halen Sahra altı Afrika, Asya, Ortadoğu ve Balkanlar’da endemiktir.

4. KKKA Dünyada Dağılımı Üç Kıtada 30’dan fazla ülke

5. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Nedir? Kırım-KongoKanamalıAteşi (KKKA), çoğunlukla keneleraracılığıyla hayvanlardan insanlara bulaştırılanmikrobik bir hastalıktır. Ancak, hastalık hayvanlarda belirtisiz seyrederken insanlarda öldürücü olabilmektedir.

6. KKKA Nasıl Bulaşır? • Daha çok vücudumuza kene tutunması ile bulaşmakla birlikte; • Kenelerin çıplak elle • çıkarılması ya da ezilmesi ile • Hasta insanların tükürük ve • kan gibi vücut sıvılarına • temas etmekle, • Mikrobu taşıyan hayvanların kanları, vücut sıvıları ve dokularına korunmasız temasla da bulaşabilir.

7. Keneler halk arasında yavsı, sakırga, kernigibi isimlerle bilinmektedir. • Kenelerin yoğun olarak bulunduğu yerler özellikle hayvancılığın yapıldığı; orman kenarı parçalı arazi yapısına sahip çalı ve çırpılı alanlar ile otlakların bulunduğu yerlerdir. Ülkemiz kenelerin yaşamaları için coğrafi açıdan oldukça uygun bir yapıya sahiptir.

8. Nimf (deriye yapışmış) Larva Nimf Erkek Erişkin Kene Dişi Erişkin Kene Dişi Erişkin Hyalomma kan emmiş Dişi Erişkin Hyalomma Erkek Erişkin Hyalomma

11. Kimler Risk Altındadır? • Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar, • Kasaplar, • Çobanlar, • Mezbaha çalışanları, • Veterinerler , • Kamp ve piknik yapanlar, • Korunmasız olarak yeşil alanlarda (Bahçe, bağ, tarla, orman ve orman kenarı tarım arazisi vb.) bulunanlar risk altındadır.

12. KKKA’nın Kuluçka Süresi Ne Kadardır? • Kuluçka süresi, mikrobun vücuda girmesinden sonra hastalık belirtilerinin başlamasına kadar geçen süredir. • Bu süre KKKA hastalığında kene tutunmasından sonra genellikle 1-3 gündür; en fazla 9 günolabilmektedir.

13. KKKA’nınBelirtileri Nelerdir? • Yüksek ateş, • Baş ağrısı, • Yoğun halsizlik, • Kollarda ve bacaklarda şiddetli ağrı, • Bazen kusma, karın ağrısı veya ishal • Yüzde kızarıklık, • İlerleyen safhada vücudun değişik yerlerinde kanamalar , • Gövde, kol ve bacaklarda morluklar, • Burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan görülebilir.

14. LABORATUAR BULGULARI Laboratuarbulguları olarak lökopeni, trombositopeni, AST, ALT, CK ve LDH enzimlerinde yükselme dikkati çekmektedir. Protrombinzamanı, parsiyelromboplastin zamanı ve diğer pıhtılaşma testlerinde belirgin bozukluk görülmektedir. İyileşen hastalarda bozulmuş olan hemogram ve biyokimyasal parametreler hızla düzelir. Ölüm daha çok hastalığın ikinci haftasında (5–14 gün) görülmektedir.

15. Hastalığın ağırlık kriterleri: • Beyaz küre sayısının 10.000/mm3 üzerinde olması, • Trombositsayısının 20.000/mm3 altında olması, • AST düzeyinin 700 U/L üzerinde, • ALT düzeyinin 900 U/L üzerinde, • PTT’nın60 saniye üzerinde, • Fibrinojenin 110 mg/dL altında olması, • Melenave bilinç değişikleri ölüm riskinin yüksek olduğunu gösteren ağırlık kriterleri olarak tanımlanmıştır.

16. KKKK’dan Nasıl Korunurum? • Hayvan barınaklarına, kırsal alanlara, orman kenarı ve tarım arazileri ile bu gibi yerlere gidenler mümkün olduğunca vücutta açık kısım kalmamasına özen göstermeli kenelerin daha kolay fark edilmesi nedeniyle açık renkli elbiseleri giymeyitercih etmelidirler. • Kenelerin vücuda girebileceği yerlerin kapatılması (örneğin pantolon paçalarının çorap içine alınması, çizme giyilmesi) gerekmektedir.

17. KKKK’dan Nasıl Korunurum? • Kırsal alandan, orman kenarından ve tarladan dönüşte mutlaka vücut ve elbiseler kontrol edilmeli kene olup olmadığı araştırılmalıdır.

18. Vücudun Her Tarafı Kontrol Edilmelidir! Saç dipleri Kulak arkası Ense Kasıklar Kollar Bacaklar Gövde Koltuk altları

19. Vücuda Tutunmuş Kene Görülürse • Kene asla çıplak elle çıkartılmamalıdır!!! • Eldiven, naylon poşet veya bez parçası ile tutularak ya da ince uçlu bir pens veya varsa kene çıkartma kartı ile ezilmeden çıkarılmalıdır. • Çıkartılamıyorsa en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. • Vücuda tutunan kene ne kadar erken çıkartılırsa hastalığa yakalanma riski de o kadar azalır.

20. Kenenin pens ile çıkarılması

21. Yapılmaması Gerekenler Vücuda tutunmuş olan keneyi patlatmayın, ezmeyin, üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, gaz yağı, kolonya) kesinlikle dökmeyin ve üzerine sigara bastırmayın.

22. Kene tutunmasından sonra 10 gün içinde Ateş Halsizlik İştahsızlık Karın ağrısı Baş ağrısı Bulantı Kusma İshal şikayetleri ortaya çıkarsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.

23. KKKK’dan Nasıl Korunurum? • Hastalık hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir. • Ayrıca, insanların kanlarına ve vücut sıvılarına da korunmasız (çıplak elle) temas edilmemelidir.

24. Hayvanlarda kene mücadelesi yapılmalıdır. Hayvan sahipleri, hayvanlarını kene ve diğer dış parazitlere karşı uygun ilaçlarla doğru zaman, doz ve aralıklarla yılda en az dört kez ilaçlamalıdır.

25. Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin Aşısı Var mıdır? Hayır. Ancak aşı geliştirme çalışmaları yoğun bir şekilde devam etmektedir. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinin Tedavisi Var mıdır? Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak tedavi,hastaya verilen destek tedavi ile sağlanmaktadır

30. 2012 yılında ilimizde vaka görülen Yerler • SinanpaşaBalmahmut Köyü • 2013 yılında ilimizde vaka görülen yerler • Merkez Işıklar Kızıldağ Köyü • İscehisar Karaağaç Köyü • Bayat Merkez

31. KKKA İlçelere Göre Vaka Dağılımı 2006/2013 • İHSANİYE • 3 • EMİRDAĞ • 1 • BAYAT • 1 • İSCEHİSAR • 1 • SİNANPAŞA • 1 AFYONKARAHİSAR 2 • BOLVADİN • 1 EBER GÖLÜ • ÇOBANLAR • HOCALAR • 1 • SULTANDAĞI • 1 AKŞEHİR GÖLÜ • ŞUHUT • 1 • ÇAY • 4 • SANDIKLI • 2 • KIZILÖREN • DİNAR • 2 Vakanın Görüldüğü İlçeler EVCİLER DAZKIRI BAŞMAKÇI ACI GÖL

33. Ek- 1 Kırım Kongo Kanamalı Ateşi konusunda halka yönelik toplu eğitimler, 2012 veya 2013 yıllarında vaka görülen yerleşim birimleri ile 2014 yılında yeni vaka görülen yerleşim birimlerinde (mahalle/köy gibi) yapılacak. Toplu eğitimler, belirlenen yerleşim birimlerinde en az bir defa 16 Mayıs 2014 tarihine kadar gerçekleştirilecek olup, sonuçların bildirimleri 23 Mayıs 2014 tarihine kadar Ek 1 ile Müdürlüğümüze yapılacaktır.

34. Ek- 2 Müdürlüğümüz tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda ihtiyaç duyulan yerleşim birimlerinde bu eğitimler tekrarlanacaktır.

38. Teşekkür Ederiz..