200 likes | 513 Views
BYD. Sut i greu ffracsiynau sy’n gyfwerth â’u gilydd trwy: symleiddio lluosi. Mae cyfwerth yn golygu gwerth yr un peth. Ffracsiynau Cyfwerth. Un cyfan. 1. Beth sydd wedi digwydd i’r siapiau?. Mae pob siâp nawr wedi eu haneri. 1 2. 1 rhan a oleuwyd. 2 rhan sydd ar gael.
E N D
BYD Sut i greu ffracsiynau sy’n gyfwerth â’u gilydd trwy: symleiddio lluosi Mae cyfwerth yn golygu gwerth yr un peth
Ffracsiynau Cyfwerth Un cyfan 1
Mae pob siâp nawr wedi eu haneri. 1 2 1 rhan a oleuwyd 2 rhan sydd ar gael
Edrychwch ar yr haneri yma: 1 2 Beth yw enw hwn? Beth yw enw hwn?
Torrwch y siâp eto….. Rydym yn dal i ddangos: 1 2
1 2 2 4 Mae’r symbol yma’n edrych fel y symbol ‘yn hafal i’, ond gyda trydydd llinell. Dyma’r arwydd mathemategol ar gyfer ‘yn gyfwerth i’ – sy’n golygu “yr un peth â”.
Rydym yn defnyddio ffracsiynau cyfwerth i wneud rhifau yn llai – a’r gwaith yn haws! 160 200 16 20 4 5 ÷ 4 ÷ 10 ÷ 10 ÷ 4
Mae yna sawl term am symleiddio ffracsiynau: • Ffurf symlaf • Diddymu/diddymwch • Lleihau 160 200 4 5 Dyma ffurf symlaf y ffracsiwn yma
Rhaid defnyddio rhif (sy’n fwy nag 1!) gall y RHIFIADUR a’r ENWADUR cael eu rhannu gyda. 15 45 60 80 Rydym yn galw’r rhifau yma’n ffactorau cyffredin
3 yw ffactor cyffredin y rhifau yma. Mae hyn yn golygu gall y ddau cael eu rhannu gan 3. 15 45 ÷ 3 ÷ 3 60 80 ÷ 10 Ffactor cyffredin yma yw 10 ÷ 10
5 15 15 45 60 80 6 8
15 45 5 15 60 80 6 8 ÷ 2 ÷ 2
15 45 5 15 1 3 ÷ 3 ÷ 5 ÷ 3 ÷ 5 60 80 ÷ 10 ÷ 2 ÷ 10 ÷ 2
Os ydy’r RHIFIADUR yn 1, gallwn ni ddim mynd ymhellach. 1 3 15 45 60 80 3 4 Os mai’r unig ffactor cyffredin yw 1, ni allwn fynd ymhellach.
Newid ffracsiwn i gyfwerth trwy luosi h.y. y gwrthwyneb i symleiddio. 1 3 x 5 x 5 1 3 x 4 x 4
6 15 2 5 15 20 3 4
3 4 3 10 18 100 21 28