Koncesionet dhe Partneriteti Publiko Privat

1. Koncesionet dhe Partneriteti Publiko Privat SAMI UKA 6-8 Prill, 2012

2. AGJENDA • Hyrje dhe Agjenda e trajnimit • Konceptet kyçe ne PPP-sedhe faktoret kritik per sukses ne PPP • Selektimi i Projekteve te PPP-se • Menagjimi i Rrezikut dhe sigurimi i VPP (VfM) • Disa raste studimi – Bugjet ne ANGLI • Planifikimi dhe Prokurimi i PPP • Standardizimi i Prokuimit te PPP • Zhvillimi i mardhenieve dhe Partneritetit • Management of Operational PPP Contracts

3. Konceptet kyçe ne PPP-sedhe faktoret kritik per sukses ne PPP PJESA 2

4. Çka janë Partneritetet Publiko Private? • PPP-it janë një lloji i prokurimit publik , te cilat karakterizohen me: • Kontrata me afat te gjate (40 vite), vlera financiare te larta te lidhura ne mes sektorit publik dhe privat • (zakonisht) krijohen si nje aset i cili do te ofroi sherbime publike • Alokimi i “rrezikut”per palen e cila me se miri mund ta menagjoi (sektori privat) • Financimi i plote apo i pjesshem privat (nuk ka involvim direkt te paras publike) • Mirëpo, • PPP një projekt te “keq” nuk mund ta beje te “mire”. • PPP-ite duhet perdoren se nje metode efikase per realizimin e projekteve investive publike (por nuk eshte nje metode e vetme)

5. Format e PPP-se • Privatizimi (shitja) ose lizingu i asteve publike • Marveshjet e Koncesionimit • PPP “Klasik” • Joint ventures • Menaxhimi i kontratve dhe partneriteti Te gjitha keto forma kerkojne gjithashtu Legjislacionin perkates dhe bazen kontraktuale ligjore

6. Arsyet e rritjes se PPP-ve • Investimet e medha PUBLIKE ne infrastrukture • Akcesi me i mire ne njohurit te reja (inovative) • Pritjet e Publikut per sherbime me te mira • Mungesafinanciare e sektorit publik per investime • Rritja e taksave politikisht ishte jo e pranueshme ngapubliku (per te siguruar fonde) • Suksesi i shume projekteve PPP “If they did it, why can’t we?” • Disciplina e ofruar nga sektori private • Transferi i rrezikut • VLERA PER PARANE

7. IPF / PPP– Projekte te nenshkruara

8. Rreziqet per implementimin e sukseshem • Rreziku Politik • Rreziku ne Implementim • Rreziku ne ndertim • Rreziku Operacional i te hyrave • Rreziku i financimit • Force majeure

9. Aspektet kyç - 1 • Korniza legjislative dhe rregullatore • Roli i ri i sektorit privat • Percaktimi i “rregullave te lojes“ • Politika Qeveritare • Pengesat Financiare • Perballimi i kosotos financiare • Tregjet e kapital (kamatat, intereset) • Pengesat lidhur me kontrata • Mungesa e konkurrences • Madhesia e kontratave dhe afati i gjate • Transakcionet dhe kostoja e ndertimit

10. Aspektet kyç - 2 • Kufizimet ne kapacitete • Njohurite strategjike te PPP • Veshtersit ne specifikimin dhe administrimin e kontratave • Mungesa e kapaciteteve tenderuese dhe kontraktuese • Mungesa e eksperiences dhe ekspertizers se sektorit • Perceptimet • Korniza kohore

11. Percaktimi i Objektivave • Definimi i kornizes se objektivave lidhur me problemete e sherbimeve perkatese • Sigurimi se te gjithe te involvuarit jane pajtuar se qfare metohet te arrihet me PPP • Formulimi dhe pajtimi per nje proces transparent • Forumet e konsultimeve dhe diskutimeve me palet e involvuara • Pajtimi per objektivat dhe prioritetet • Krahasimi i objektivave me indikatoret

12. Definimi i fushes • Duhet konsideruar ne termet : • Aspektit gjeografik • Kerkesave per sherbimet • Kornizes rregullatore • Çështjet kyçe • Organizimi sektorial i sherbimeve • Kerkesat e performances • Niveli i sherbimeve • Definimi i imputeve dhe outputeve

13. Financimi- Objektiva • Identifikimi i te gjitha mekanizmave te cilet mund te kontribojn ne involvimin efektiv financiar te sektorit privat ne nje PPP • ZGJEDHJA e njerit (investitor privat) si me optimal per nje projekt perkates

14. Projektet Potenciale ne PPP • Ujesjllese • Energjetike • Airoporte / Porte detare • Autostrada / Ura / Tunnele • Spitale • Burgje dhe ndertesa Gjykatash • Shkolla / Universitete • Muze she galeri • Objekte qeveritare • IT / Telekomunikacion • Menaxhimin e mbeturinave etj.

15. Projektet me kualitet te dobet • Percaktimi i dobet i objektivave • Vleresimi i dobet i Opcioneve • Analiza e Kost benifitit jo adekuate • Vendime politike ne vend te atyre ekonomike • Identifikimi i dobet i shpenzimeve periodike • Nenvlersimi i kostos kapitale • Paaftesia ose jo deshira per te degjuar ekspertizat e duhura • Me nje fjali “pergaditje e dobet”

16. Çështje per tu konsideruar: 1 • A reflekton projekti politiken aktuale te qeverise? • A ka projekti perkrahje politike dhe publike? • A jane objektivat e projektit te propozuar te qarta dhe leht te komunikueshme? • A jane arritur aranzhimet e qeberisjes se projektit? • A egziston pervoja e duhur? Nese jo, a mund te sillet ne projekt ?

17. Çështje per tu konsideruar: 2 • A jane identifikuar dhe vleresuar te gjitha opsionet per te arritur objketivat? • Si do te testohen kostot kapitale? • Po ato periodike (kosoto) a jane identifikuar? • A eshte i perballueshem projekti i propozuar? • Çfare ndikim ka ne buxhetin qeveritare, lokal?

18. Issues to Consider: 3 Have all the Risks to the Project been identified? Have the ‘best case’, ‘base case’ and ‘worst case’ costs been evaluated and considered? What other factors could influence the outcome? Who are the stakeholders in the project? Have they been consulted? Are project delivery times realistic? Is there likely to be a competitive market to allow a healthy procurement process?

19. Si krijohet njeprojekt i PPP? Tri faza kryesore • Pergatitja e Projektit dhe zhvillimi • Faza e ofertimit dhe e negocimit • Implementimi dhe operimit

20. Pergatitja e projektit dhe zhvillimi i tij • Definimi i objektivave te projektit • Krijimi i nje ekipi (perfshire keshilltaret e jashtem) • Vleresimi i rrezikut dhe strategjia • Strategjia e prokurimit dhe orari real • Zhvillimi i kritereve te vleresimit • Draft kontrata (dokumentacioni) • Aprovimet dhe marketingu • Pa nje pergatitje te mire projekti mund te deshtoji (para ose pas procesit te dhenies)

21. Prokurimi dhe negociatat • Publikimi dhe ftesa per shprehej te interesit • Parakualifikimi dhe selektimi i ofertuesve • Dialogu Konkurrues • Leshimi I dokumenteve te tenderit per te selektuar ofertuesit • Pranimi I ofertave • Vleresimi I ofertave • Selektimi I ofertuesit te preferuar • Mbyllja komerciale/ financiare • Se paku 12 muaj

22. Implementimi, Operimi dhe rregullimi • Krijimi i mardhenieve te punes • Menaxhimi I obligimeve kontraktuale • Ofrimi / permiresimi i sherbimeve • Ndryshimi i menaxhimit

23. Keshilltaret Financiar Autoriteti Kontraktues Keshill. legal Kesh. Finan. eProject Agreement Specialist Keshill.legal Entiteti i ri Equiteti Financuar nga Specialist Kredi afatgjate Nenkontraktore Kontrat per operim Kontrata Dizjnim dhe ndertim Dizjnimi Nenkontraktoret e ndertimit Nenkontraktoret per operim Struktura tipike e PPP

24. Kontratat PPP (Marveshjet) • Palet – Authoriteti dhe Kompania e re • Objectivat: • Specifikimi i performances • Alokimi i pergjegjsive dhe rrezikut • Definimi i pagesave • Akomodimi i ndyshimeve • Penalizimi i deshtimeve • Vendosja e provizioneve per nderprerje • Output specifikimet • Provizionet per sherbimet • Kualiteti i sherbimeve • Pagesat dhe furnizimet

25. PPP – pervoja deri tani • Vullneti politik dhe perkrahja eshte esenciale. • Nje kornize ligjore tolerante dhe fleksibile eshte e domosdoshme • Nje struktur institucionale perkrahese duhet vendosur • Konsiderohet se angazhimi i ekspertve dhe keshilltareve eshte nje investim pozitiv ne suksesin e projektit • Pergaditje e plote dhe adekuate eshte esenciale.Pa te projekti mund te deshtoi.....