Koncesionet dhe Partneriteti Publiko Privat Legjislacioni Nacional

1. Koncesionet dhe Partneriteti Publiko PrivatLegjislacioni Nacional SAMI UKA 6-8 Prill, 2012

2. AGJENDA • Dispozitat e pergjithshme (Qellimi, fusheveprimi, perkufizimet dhe parimet ) • PPP-it dhe Koncesionet (Autorizimet, Autoritetet, Format, kohezgjatja,pronesia dhe te drejtat financiare) • Kordinimi institucional dhe pergjegjesite(KDNM & Njesia e PPP, te drejta dhe pergjegjesite,tarifat) • Identifikimi i projekteve potenciale -ISP • Procedurat e perzgjedhjes se Partnerit Privat • Marrëveshja per PPP • Procedura kontestimore

3. Perkufizimet ligjore • “Koncesion “ “Do te thote nje e drejte e veqanet e cila i ipet nje Partneri Privat nga nje Autoritet Publik me qellim te sigurimit,operimit dhe mirembajtjes se infrastruktures egzistuese per nje periudhe te caktuar kohore. Partneri Privat merre persiper rrezikshmeri te konsiderueshme ekonomike, ndersa sektori publik mbane pronesine e aseteve fillestare(neni 4 i ligjit) • Partneriteti Publiko Privat (PPP) “Do te thote çfaredo forme e bashkepunimit ndermjet autoritetit publik dhe sektorit privat i cili perfshine ndarjen e rrezikut me qellim te sigurimit te financimit, ndertimit, riparimit, menaxhmit, operimit dhe/ose mirembajtjen e infrastruktures ose sherbimit.” (neni 4 i ligjit)

4. Ku mund te perdoren PPP dhe/ose Koncesionet • Transport(hekurudhore, ajrore, rrugore, publik tunele, ura parkingje etj.) • Energji elektrike (Gjenerimi dhe distribuimi) • Ngrohjes qendrore • Administrimin e ujrave, (ujesjllesve, ujerave te zeza, ujitjes, pendave etj) • Administrimi i mbeturinave • Telekomunikacion • Arsim, • Shendetesi • Sport rekreacion • Turizem • Infrastruktur te burgjeve, ndertesa qeveritare etj

5. Parimet epergjithsme te PPP dhe/ose Koncesionet JANË; • Trajtimi i barabrte • Jo-diskriminimi • Transparenca • Ekonomiciteti • Efikasiteti • Mbrojtja e interesave publike • Konkurrenca e lire dhe e drejtë • Vlera me e mire për paranë

6. Kush ka te drejte te beje marreveshje PPP dhe/oseKoncesioni • Mund te lidhin; • Autoriteti publik (kontraktues),icilime ligj është përgjegjës drejperdrejt per veprimtarine ekonomike objekt i marreveshjes. • Me shume Autoritete kontraktuese nese jane bashkarisht pergjegjese per veprimtarine ekonomike te objektit ne fjale. KDNM-PPP do te beje identifikimin e AK-ve pergjegjese per marreveshje. • KDNM-PPP mund te lidhin marreveshje te tilla me miratimin paraprak te Qeverise (ne perputhje me kushtet e percaktuara ne nenin 12)

7. Format e Partneritetit (PPP dhe/oseKoncesioni) • Autoritetet Kontraktuese do te zgjedhin menyren e cila me se miri paqyron ndarjen e “rrezikut”lidhur me performancen dhe sigurimin e infrastruktures se sherbimeve publike. Ato mund te apliokjne ; • Aranzhimet (marreveshjet) kontraktuese dhe/ose • Marreveshjet Institucionale • Format e PPP-se mund te jene: • Projektim,ndertim,financim,mirembajte operim I objekteve te reja te infrastruktures • Riparim, modernizim, financim,zgjerim, operim dhe mirembajtje te objekteve egzistues dhe, • Administrimin, menaxhmin, operimin dhe mirembajtjen ose sherbimet tjera per objekte te reja

8. Kohezgjatja e Partneritetit (PPP dhe/oseKoncesioni) • Do te caktohet me marreveshjen e Koncesionimit dhe/ose PPP por nuk mund te jete me e gjate se 40 vite, perveq, • Nese Autoriteti kontraktues pajtohet te zgjasin kohëzgjatjen e marreveshjes per nje periudhe shtese e cila nuk mund te jete me shume se ¼ e marreveshjes fillestare • Zgjatja duhet autorizuar nga KDNM-PPP • Gjate gjithe kesaj periudhe pronesia e objektit ne fjale do te bartet te koncesioneri/partneri dhe do ti kthehet AK-se pas perfundimit te periudhes.

9. Kthimi i investimeve të Partnerit-tarifat • Do te caktohet me marreveshjen e Koncesionimit dhe/ose PPP; • Vendosja e tarifave dhe pagesave si dhe metodat per percaktimin dhe rregullimin e tyre • AK mund ti ofroj perkrahje Partnerit duke bere pagesa ne emer te tij, subvendione, grante kapitale apo forma tjera (psh,garantimi i trafikut minimal) me kushte qe te kete miratimin paraprak te MF-se dhe KDNM dhe qe kjo kerkese te jete identifikuar ne dokumentin e kerkeses per propozime dhe te jete vleresuar me Propozimin fillestare • Gjithashtu, ne rast se gjendja financiare ndikohet negativisht si rezultat i ndryshimeve ne legjislacion ose rregullore

10. Korniza institucionale dhe Pergjegjesite • Komisioni Drejtues nder-ministror (KDNM-PPP) • BENE, kontrollimin dhe koordinimin ne Projekteve PPP ne te gjithe sektoret. • PERBEHET nga; • Ministri i ekonomise dhe Financave (kryeson) • Ministri i Tregtise dhe Industrise • Ministri i Mjedisit dhe Planifikimit Hapsionore • Nje perfaqesues i emruar nga Zyra e kryeministrit dhe • Perfaqsuesi me i larte I Autoritetit Publik (si anetar i perkoheshem) per rastet e Autoritetit perkates.

11. Korniza institucionale dhe Pergjegjesite (2) • KDNM-PPP, te drejtat dhe pergjegjesite; • Menaxhimi i programit dhe politikave ne nivel nacional per PPP • Te nxjerr rregullore per zbatim, dokumente dhe rregulla standarde, te projekteve PPP • Shqyrtimin e projekt-propozimeve(miratimin/refuzimin) bazuar ne parimin Vlera per paranë. • Identifikimin e autoriteteve kontraktuese per projekteve te caktuar • Miratimin dhe/ose refuzimin e perkrahjes ekonomike te projektit • Shqyrtimin e propozim ndryshimeve dhe ploteimeve te projekteve bazuar ne VLPP • Mbikqyrjen e performances dhe perputhshmerise • Mban nje regjister te aseteve ne koncesion ne nivelin kombetare etj,

12. Korniza institucionale dhe Pergjegjesite (3) • KDNM-PPP, eshte i autorizuar; • Te parandaloji nje AK ne nxjerrjen e nje kerkese apo formalizimin e nje marreveshje e cila konsiderohet ne kundershtim me VLPP ose e cila nuk i permbush standardet e kerkuara nga Njesia e PPP. • Autorizimi i cekur me lart nuk vlen per projektet e komunave (pune komunale) perveq nese eshte fjale per per perkrahje ekonomike dhe/ose detyrimet kontigjente te komunes kalojne 5% te buxhetit komunale te vitit perkates • KDNM perkrahet nga Njesia e PPP ( eshte nje sekretari teknike)

13. Korniza institucionale dhe Pergjegjesite (4) • Njesia PPP (ne kuader te MF-se) eshte e autorizuar; • Mbeshtet AK dhe KDNM per te gjitha ceshtjet lidhur me PPP • Pergatit rekomandimet lidhur me kornizen ligjore, rregullat dhe politikat e PPP-ve • Pergadit dhe shpalle procedura dhe praktika te mira • Shqyrton dhe jep opinione lidhur me qendrueshmerine e propozim projekteve dhe jep rekomandime per KDNM dhe AK-te • Kerkon nga AK sigurimin e detaleve ne lidhje me projektet e propozuara dhe/ose ne proces • Paraqet propozime ne KDNM per fuqizimin e kornizes ligjore • Kordinon asistencen teknike per AK • Shqyrton projekt propozimet , tenderet,kontratat dhe qeverisjen e kontratave etj.

14. Korniza institucionale dhe Pergjegjesite (5) • Autoriteti Kontraktues eshte e autorizuar; • Per zbatimin e Marrveshjes (pa kufizim) • Kontrollin e veprimtarise se Partnerit Privat • Pergatitjen e projekteve te mundshme (studimin e fizibilitetit,opsioneve, modeleve financiare, analizen e VLPP etj.) • Dorezimin e Proejkt propozimevedhe kerkesave per mbeshtetje financiare ne KDNM she/ose Njesin e PPP • Themelimin e nje ekip profesional per menaxhimin e projektit • Tenderimin (pergatitjen e dok.tenderues dhe specifikimeve) • Procesin e Prokurimit dhe zgjedhjen e PPP • Sigurimin e informatave te kerkuar ne KDNM/Njesin PPP • Kordinimin e aktivitetetve etj.

15. Korniza institucionale dhe Pergjegjesite (6) • PartneriPrivat ka te drejte; • Zbatimin e Marrveshjes (pa kufizim) • Shfrytzimin e prones ose ekploatimin e objektit sipas marreveshjes (pa kufizime) • Te plotesoj kushtet e percaktuar ne marreveshje ne menyre rigoroze dhe te ndershme • Te caktoj dhe mbledhe tarifat dhe/ose pagesat si kthim i invesitimeve te tija ne pajtim me marreveshjen • Duhet te paguaj “tarifat e transaksionit” dhe te “mbikqyrjes “ per KDNM e PPP (nese kerkohet) shih nenin 17.

16. Identifikimi i Projekteve Potenciale • Me iniciativen e Sektorit Publik,(AP) duke bere: • Nje studim fizibiliteti te projektit • Nje analize te qendrushmerise bankare (VlPP) • Caktuar objketivat strategjike, fizibilitetin teknik dhe komercial si dhe mundesit e gjetjes se PP • KDNM duhet te jap aprovimin formal • Njesia PPP dhe KDNM mund edhe te kerkoi studime shtese nga AK apoNjesia e PPP para se te nxjerr vendimin per autorizim te projektit • Projektet te cilat konsiderohen te pa arsyeshem (ne kuptimin e VLPP) nuk lejohen te tenderohen • Me iniciativen e sektorit Privat permes propozimeve te pa kerkuara (sipas nenit 36 te Ligjit PPP-se)

17. Menyra e perzgjedhjes • Perzgjedhja e PPP-se me konkurrence: • Faza e Para-perzgjedhjes (Parakualifikimi) • Procedura e Kerkim Propozimeve (nje ose dy fazeshe) • Sqarimet dhe ndryshimet • Dorezimi i Propozimeve • Krahasimi dhe vleresimi i propozimeve • Negociatat finale • Negocimi i marreveshjeve pa konkurrencë

18. Perzgjedhja e PPP-se me konkurrenceProcedura e Parakualifikimit • Pas aprovimit nga KDNM-PPP, AK zhvillon nje proces parakualifikim per te identifikuar e ofertuesve te pershtashem • Ftesa per parakualifikim sipas LPP-se • Ftesa duhet te permbaje: • Nje pershkrim te objektit te menduar • Te dhena mbi elementet e tjera thelbesore te projektit, sherbimet qe duhet te ofrohen, masat e performances si dhe aspektet financiare • Nje permbledhje e kushteve kryesore te marreveshjes se propozuar • Menyren dhe kohen e dorezimit te aplikacioneve (afatet e dorezimit kohen dhe vendin e sakt) • Menyra dhe vendi per marrjen e dok.kualifikues • Kriteret e parakualifikimit, numrin e ofertusve qe do teftohen etj.

19. Kriteret e Para-perzgjedhjes (parakualifikimit) • Vetem kritere te nevojshme,objektive dhe te justifikueshme te cilat AK i ka percaktuar ne dokumentet e para-perzgjedhjes • Keto kritere duhet te permbajnese paku: • Kulaifikimet adekuate teknike dhe profesionale, burime njerezore, pajisje dhe objekte tjera fizike te nevojshme per sigurimin e sherbimeve te kerkuara. • Kapacitetet e mjaftueshme per menaxhimin dhe permbushjen e kushteve financiare te projektit • Aftesite menaxheriale, organizative , pervojen e duhur per sherbimet e kerkuara • Aspektet te pranueshmerise ligjore te kandidateve • Per plotsimin e ketyre kushteve operatoreve u lejohet krijimi I konzorciumeve

20. Vleresimi i kualifikimeve (parakualifikimit) • Vetem kritere te percaktuara ne dokumentin parakualifikues do te perdoren • Te gjithe ofertuesit e perzgjedhur do te ftohen te dorezojne nje propozim • Ne rast se eshte percaktuar me kohe vetem nje numer i caktuar i ofertuesve do te ftohen per te dorezuar propozimet. (odertuesit te cilet me se miri i plotesojne kushtet)

21. Si do te kërkohen Propozimet? • Procedura me nje faze; • Dokumenti perkates me specifikimet e tenderit u dergohet ofertuesve te parakualfikuar (pasi te kene paguar taksen e aplikuar-nese aplikohet) • Procedura me dy faza; • Se pari -kerkohet nga ofertuesit te dorezojne propozimet e tyre fillestare lidhur me projektin dhe me kushtet e marreveshjes se propozuar • AK mund te therras takime dhe bisedoj me cilindo ofertues, beje sqarime dhe mund te ndryshoj cilindo aspekt te specifikimeve fillestare, shtoj elemente, kritere etj • Se dyti –duke permend ndryshimet te kerkoj per propozimet finale.

22. Çfare duhet te përmbaje kërkesa per propozime? • Se paku te dhenat per; • Informatat e pergjithshme lidhur me mundesine e dorezimit te proipozimeve (afatet,vendin dhe kohen) • Specifikimet e projektit dhe treguesit e performances duke perfshire edhe kushtet specifike te AK-se( siguria, ambienti etj) • Kushtet e kontrates se propozuar nga AK-se perfshire ato te pa negociueshme • Kriteret per vleresimin e propozimeve dhe pragjet , peshen relative per secilin kriter dhe menyren e vleresimit dhe te refuzimit te propozimeve

23. Siguria e Ofertes (Propozimit) • Duhet te percaktohet me kerkesen per propozime (kushtet,natyren, formen dhe shumen e sigurimit te ofertes) • Sigurimi i ofertes konfiskohet nese; • Propozimi terhiqet ose ndryshohet pas skadimit te afatit per dorezim • Refuzimi per negociatat perfundimtare • Mos dorezimi i ofertes finale ne kohen e parapare (nenit 35) • Mos nenshkrimit te marveshjes (pas pranimit) • Mos ofrimi i siguris se kerkuar per permbushjen e mareveshjes (pas pranimit ) ose mos permbushja e kushteve nga kerkesa per propozime

24. Ndryshimet dhe sqarimet e Kerkeses per propozime • AK mundet (vet apo pas kerkesa eshte bere) ta shqyrtoji dhe/ose ndryshoi cilin do element te kerkeses per propozime. • Ndryshimet tu komunikohen te gjithëve • Ne rast te ndryshimiut te dokumentet (ne rast se 2/3 e afatiti per dorezimin e afertave kaluar) duhet zgjatur afati per edhe 1/3 e afatiti fillestar • Arsyet e ndryshimit evidentohen ne procesverbalin e procedures se perzgjedhjes. • Dorezimi i propozimeve (me shkrim, ne zarfe te mbyllur)-te vonuar kthehen pa u hapur

25. Kriteret e vleresimit dhe krahasimi i propozimeve teknike • Se paku; • Saktesine teknike • Pajtueshmerine me standardet mjedisore • Realizueshmerine operacionale dhe efektshmerine • Cilesine e sherbimeve • Tarifat e propozuara dhe ngarkesat tjera per gjate periudhes se marreveshjes • Koston e aktivitetit (dizjanimit, ndertimit,operimit dhe mirembajtjes) • Perkrahjen ekonomike nga AK (nese ka) • Kushtet kontraktuese te vena nga AK • Potencialin e zhvillimit ekonomik dhe social

26. Vleresimit dhe krahasimi i propozimeve • AK duhet; • Te krahasoi dhe vleresoi seclini propozim vetem ne pajtim me kriteret e vleresimit , te percaktuar ne kerkesen per propozime • AK mund te percaktoj pragjeminimale per cilesin, aspektet teknike, financiare, komercilae • Propozimet qe nuk i arrijne keto minimume jane jo te pergjegjshme dhe refuzohen • AK, mund te kerkoi ri-demonstrimin e kualifikimeve (nga parakualifikimi) dhe mund te refuzoi ofertuesin I cili refuzon/deshton te ri-konfirmoj ato

27. Negociatat finale • AK duhet; • Te kalsifikoj te gjitha propozimet e pergjegjhsme • Te ftoji per negocim propozimin me te mire • Nuk do te negociohet per kushtet e panegociueshme (nese ka) • Ti jap afat 30 dite ofertuesit qe te formuloj oferten me te mire (te fundit) para se ti jap fund negociatave (nese nuk jan duke pasur sukese) • Te refuzoj dhe jap fund negociatave nese propozimi konsiderohet i papranueshem (realizimi i garancise) • Vazhdoj me tjetrin pa kthim prapa deri ne arritjen e marrveshjes ose refuzimin e te gjitha propozimeve.

28. Perzgjedhja e PPP-se pa konkurrenceNegociatat • AK duhette marre autorizimin se pari nga KDNM-PPP e pastaj nga KRPP ne situatat; • Urgjente per sigurimin e vazhdimsise se oferimit te sherbimeve (nuk do te ishte praktike te zbatoheshin procedurat konkurruese (nenet 23-35), me kushte qe rrethanat e tilla nuk kan mundur te parashihen.* • Projekte per siguri publike • Nese KRPP autorizon nje kerkese te tille ne emer te intersit publik • Ne te gjitha rastet kohezgjatja nuk do te jete me shume se 12 muaj.

29. Identifikimi i Projekteve Potenciale PROPOZIMET E PA KERKUARA • AK duhette pranoj dhe shqyrtoi propozimet e pakerkuara (nese projekti ne fjale nuk eshte inicuar apo shpallur) • Procedura e Propozimeve te pakerkuara; • AK brenda 90 dite pas pranimit duhet ti pergjigjet propozuesit nese ka interes publik per projektin • Do te kerkohen sa me teper informata nga propozuesi per te vlersuar realizueshmerin e projektit • Propozues brenda 120 nga kerkesa e AK-se duhet te dorezoi studimin e realizueshmerise se projektit (aspektet teknike, ekonomike, mjedisore etj). • Ak duhet te respektoi pronesin intelektuale te propozuesit (se paku per 12 muaj nga pranimi)

30. PROPOZIMET E PA KERKUARAprocedura e perzgjedhjes • AK duhette pranoj ose refuzoji propozimin e pakerkuar (brenda 6 muajve nga pranimi i te gjitha infromatave te kerkuara). • Nese AK e pranon Propozimin e pakerkuar, do te kerkoi autorizimin e KDNM per te vazhduar dhe inicuar proceduren konkurruese te perzgjedhjes (ne te kunderten do ti kthej propozuesit materjalin origjinal)* • Propozuesi do te ftohet te marre pjese ne konkurrence • Nje bonus teknim apo financiar do ti ipet (jo me shume se 10%) • Shuma e bonuesit dhe identiteti I tij do te bejen publike ne dokumentet e perzgjedhjes.

31. Aspektet tjera • Konfidencialiteti. • Propozimet,ofertuesit, diskutimet, komunikimet, negociatat, aspektet teknike,cmimet etj do te jene konifenciale (perveq nese gjykata e kerkon nje gje te tille apo me pelqimin e pales tjeter) • Njoftimi per dhenie • Ne perputhje me dispozitat e LPP-se (perveq ne procedura jo konkurruese) • Mbajtja e evidences; sipas LPP-se • Rishikimet ; sipas LPP-se

32. Marrveshja per PPP • Ligji thote; • “Partneri privat, aksionaret e tij dhe partneret tjere do te jene te lirë të zgjedhin ligjin me të cilin rregullohen raportet e tyre”. • Permbajtja e marveshjes • Shih neni 46 te ligjit pargr.1.1 deri1.21 • Marveshja gjithashtu do te percaktoi; • Pronesin mbi asetet (asetet qe duhet kthyer, apo mbajtur pas perfundimit te marrevshjes) • Lokacionin dhe te drejten e shfrytzimit te tij • Lehtesimet (kalimi permes pronave tjera sipas ligjit te zbatueshme per te drejtat pronsore) • Ofrimin e sherbimeve (menyren e ofrimit, modifikimet e lejuara, qasjen ndaj ofruesve tjere).

33. Bartja e Marrveshjes per PPP • Marreveshja nuk mund te bartet te palet e treta pa pelqimin e AK-se • Marrveshja do te percaktoj kushtet nen te cilat AK mund te jap pelqimin e tij per bartje • Partneri I ri duhet te pranoi te gjitha detyrimet dhe te drejtat por edhe duhet te deshmoi mundesite teknike dhe financiare te nevojshme • Marrveshja duhet te rregulloji situatat kur kostoja rritet per partnerin ne menyre te konsiderueshme dhe/ose vlera e kompensimite per PP zvoglohetsi rezultat i ndryshimit ne legjislacion

34. Rishikimi i Marrveshjes per PPP • Marreveshja do te parshohe rrethanat kur PP mund te kerkoi ri-shikimin ( kur kostoja rritet per partnerin ne menyre te konsiderueshme dhe/ose vlera e kompensimite per PP zvoglohet) si rezultati; • Ndryshime ne rrethana ekonomike apo financiare • Ndryshime ne legjislacion (me ndikim ne PPP) • Me kushte qe keto te ndodhin pas formalizimit te marreveshjes PPP • Jasht kontrollit te Partnerit Privat • Jane te natyres e cila nuk ka mundur te parashihet nga Partneri Privat • Marreveshja do ti percaktoj procedurat e rishikimit, ndryshimit dhe modifikimit te PPP

35. Nderhyrja e AK dhe zevendesimi i Partnerit privat • Ne rast deshtimi te partnerit (per te ofruar sherbimet) AK ka te drejt te nderhyj dhe marre persiper ofrimin e sherbimeve. • Ne rast se Partneri deshton te korigjohet ne vrejtjet e AK brenda periudhes se arsyeshme • AK ne marreveshje me entitetet financuese te projektit mund te marrin masda per ndrrimin e Partnerit privat me nje entitet te ri. Kjo mund te behet ; • Nese PP bene shkelje serioze dhe te arsyeshme per te perfunduar marreveshjen • Paraprakisht duhet marre autorizimi nga KDNM-PPP (perveq projekteve per pune komunale)

36. Perfundimi i parakohshem i marreveshjes • Mund te ndodhe : • Nga Autoriteti Kontraktues (me aprovimin e KDNM-PPP) • Kur nuk pritet qe PP te permiresohet • Per interes detyrues publik (me kompensim ndaj PP sipas percaktimit ne marreveshje) • Nga Partneri Privat • Per shkak te shkeljeve nga AK • Nese lejon marreveshja apo kostoja eshte rritur apo vlera qe merre eshte zvogluar ne menyre te konsiderueshme • Per shkaqe tjera. • Fuqise madhore • Me pelqim te dyanshem

37. Zgjedhja e kontesteve • Mund te behen : • Sipas procedurave ne marreveshje (nese e rregullon marrevshja) • Me mareveshje ose nga gjykatakompetente (nese nuk eshte rregulluar me marrevshje) • Permes arbitrazhit (vendimi i tij do te jete detyrues per palet) • OSHP do te jete kompetente per shqyrtimin e ankesave sipas procedurave te LPP_se