KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW 2005

1. KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW 2005 „Badanie konkurencyjności sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek mkrzysztoszek@prywatni.pl Warszawa, Sejm, 21.03.2005

2. Agenda • Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS) • Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora MŚP(badanie PKPP Lewiatan) • Fundusze unijne – czynnik wzrostu konkurencyjności sektora MŚP(badania PKPP Lewiatan) • Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?(badania PKPP Lewiatan)

3. Sektor przedsiębiorstw nabiera przyspieszenia, ale czy dotyczy to w równej mierze firm dużych, jak i MŚP ? 116, 5% 112,9% 112,7% 109,9% Źródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

4. Poprawia się relacja kosztów do przychodów za sprawą ich restrukturyzacji oraz w wyniku wzrostu sprzedaży na eksport. Ale czy dotyczy to także MŚP ? Poprawa o 3,0% Źródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

5. Wynik finansowy netto przedsiębiorstw to efekt restrukturyzacji kosztów, ale także braku inwestycji oraz możliwości rozliczania strat z lat ubiegłych. Źródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

6. Zmniejsza się liczba przedsiębiorstw przynoszących straty, zmniejsza się bezwzględna i względna wartość strat netto. To wyraźny sygnał poprawy kondycji firm. 173% 142,6% 12,1% 30,1% 58% Źródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

7. Rentowność obrotu brutto wyniosła w 2004 r. 6%. Podatki obniżyły ją o 20%. Tzn. że efektywna stopa podatkowa była wyższa o 1 pp. od nominalnej stopy podatkowej. Źródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

8. Przedsiębiorstwa mogły w każdej chwili pokryć ponad 30% swoich krótkoterminowych zobowiązań. Banki wymagają, aby było to 20%. Dlaczego przedsiębiorstwa utrzymują taką nadpłynność ? Źródło: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

9. Agenda • Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS) • Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora MŚP(badanie PKPP Lewiatan) • Fundusze unijne – czynnik wzrostu konkurencyjności sektora MŚP(badania PKPP Lewiatan) • Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?(badania PKPP Lewiatan)

10. Jak oceniają swoją kondycję w 2004 r. małe i średnie przedsiębiorstwa - bez zmian ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

11. A jakich zmian spodziewają się małe i średnie przedsiębiorstwa w 2005 r. ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

12. Wzrosła liczba przedsiębiorstw małych i średnich osiągających dodatni wynik finansowy netto. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

13. Przedsiębiorstwa ciągle akumulują zyski zwiększając swoje zdolności kredytowe i szanse na rozwój. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

14. MŚP stosują zachowawczą strategię finansowania majątku. Opierają działalność na kapitale własnym. 91,1% Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

15. Agenda • Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS) • Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora MŚP(badanie PKPP Lewiatan) • Fundusze unijne – czynnik wzrostu konkurencyjności sektora MŚP(badania PKPP Lewiatan) • Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?(badania PKPP Lewiatan)

16. Cena czy innowacyjność produktów/usług Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

17. Cena czy innowacyjność produktów/usług • Dla ¾ MŚP cena jest jednym z trzech najważniejszych - dla budowania pozycji konkurencyjnej – czynników (bowiem dla 18% przedsiębiorstw cena produktu/ usługi jest drugim lub trzecim w kolejności czynnikiem decydującym o ich konkurencyjności) • Dla 5,8% przedsiębiorstw nowatorski, innowacyjny charakter produktów/usług jest jednym z trzech głównych czynników budujących ich pozycję konkurencyjną na rynku • Dla 23,2% przedsiębiorstw wąska specjalizacja, specjalistyczna wiedza i umiejętności są w grupie trzech najważniejszych czynników budujących konkurencyjność firmy

18. Cena czy innowacyjność produktów/usług (wg sektora PKD) • Cena ma największe znaczenie dla budowania pozycji konkurencyjnej we wszystkich sekcjach gospodarki. Występuje tu jednak duże zróżnicowanie. W sekcji : - transport - dla 90,4% przedsiębiorstw cena jest to jeden z trzech najważniejszych czynników, - przemysł- dla 80,6% przedsiębiorstw, - natomiast w sekcji: zdrowie – jedynie dla 57,3% przedsiębiorstw. • Jakość produktów i usług wskazywana jest jako jeden z trzech najważniejszych czynników wpływających na konkurencyjność firm w sekcji: budownictwo (82,7%) oraz hotele i restauracje (80,8%). Relatywnie najmniej istotna jest jakość w transporcie (54,8%) oraz w sekcji .... zdrowie (54,9%). • Nowatorski, innowacyjny charakter produktów/usług jest natomiast najważniejszy w sekcji zdrowie (17,9% wszystkich przedsiębiorstw wskazuje ten czynnik jako jeden z trzech najważniejszych dla budowania pozycji konkurencyjnej) oraz w sekcji edukacja (14,5%).

19. Cena czy innowacyjność produktów/usług (wg liczby zatrudnionych) • Cena jest mniej istotna dla przedsiębiorstw średnich (66,5% przedsiębiorstw wskazuje na cenę jako jeden z trzech głównych czynników wspierających budowanie pozycji konkurencyjnej przez firmę) niż dla przedsiębiorstw małych i mikro (77,1%). • Jakość produktów/usług jest najistotniejsza dla przedsiębiorstw średnich (79,8% wskazało na ten czynnik jako jeden z trzech głównych czynników wpływających na konkurencyjność firmy), a najmniej istotna dla przedsiębiorstw małych (72,8%). • Odwrotnie zachowują się przedsiębiorstwa jeśli weźmiemy pod uwagę kryterium jakości obsługi klienta – dla 57,4% przedsiębiorstw małych jest to jeden z trzech najważniejszych czynników i tylko da 44,9% przedsiębiorstw średnich.

20. Cena czy innowacyjność produktów/usług (wg liczby zatrudnionych) • 9,3% przedsiębiorstw małych i 9,2% przedsiębiorstw średnich wskazuje innowacyjny, nowatorski charakter produktów/usług jako jeden z trzech czynników budujących pozycję konkurencyjną, a tylko 5,7% przedsiębiorstw mikro. • Wąska specjalizacja, specjalistyczna wiedza i umiejętności są podstawą budowania pozycji konkurencyjnej 27,5% przedsiębiorstw średnich, 26,2% przedsiębiorstw małych i 24,4% przedsiębiorstw mikro. • Działania na rzecz ochrony środowiska budują pozycję konkurencyjną (jako jeden z trzech najważniejszych czynników) 1,6% przedsiębiorstw małych, 1,2% przedsiębiorstw średnich i 1,1% przedsiębiorstw mikro.

21. Cena to jednak „krucha” podstawa pozycji konkurencyjnej MŚP – sprzedawane towary/usługi charakteryzują się wysoką cenową elastycznością popytu. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

22. Wiele czynników budujących pozycję konkurencyjna firm wymaga inwestycji. Czy MŚP inwestowały w 2004 r. ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

23. Z jakich źródeł inwestycje były finansowane ? } 87,6% środki własne Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

24. Wiele czynników budujących pozycję konkurencyjną firm wymaga inwestycji. Czy MŚP inwestowały w 2004 r. ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

25. Inwestycje miały przede wszystkim charakter zwiększający możliwości produkcyjne firm. Inwestycje „jakościowe” miały jednak swój udział w całości inwestycji. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

26. Duża liczba MŚP nie podjęła inwestycji lub ich zakres był niewielki. Czy można bez inwestycji zwiększać konkurencyjność ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

27. Jednak najważniejsze było oczekiwanie na poprawę koniunktury(w grupie 3 najważniejszych czynników) • Dla 55,6% MŚP jednym z trzech najważniejszych czynników zmniejszających skłonność do inwestowania była słaba koniunktura gospodarcza • Dla 42,7% przedsiębiorstw jednym z trzech głównych czynników niepodejmowania inwestycji były niewykorzystane zasoby techniczne • Brak strategii rozwoju był barierą dla inwestycji dla 20,7% przedsiębiorstw wskazujących 3 najważniejsze czynniki niepodejmowania inwestycji • Natomiast brak kredytu stanowił taką barierę tylko dla 16% przedsiębiorstw

28. Dla budowania pozycji konkurencyjnej ważne są również posiadane certyfikaty, patenty, spełnianie norm bezpieczeństwa. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

29. MŚP zamierzają budować swoja pozycję konkurencyjną w 2005 r. w oparciu o poprawę jakości i dalsze obniżanie kosztów. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

30. Weryfikacją pozycji konkurencyjnej firm sektora MŚP jest ich udział w eksporcie. = 98,6% wszystkich eksporterów z 2004 r. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

31. Weryfikacją pozycji konkurencyjnej firm sektora MŚP jest również porównanie własnych produktów/usług z odpowiednimi produktami w UE. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

32. Agenda • Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS) • Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora MŚP(badanie PKPP Lewiatan) • Fundusze unijne – czynnik wzrostu konkurencyjności sektora MŚP(badania PKPP Lewiatan) • Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?(badania PKPP Lewiatan)

33. Barierami rozwoju sektora MŚP są koszty pracy, podatki, procedury administracyjne ...... Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

34. Kierownictwo firm nie potrafi optymalizować swojego czasu pracy. Nie pomagają w tym także procedury administracyjne, które pochłaniają 17% czasu kierownictwa firmy. Tylko 34,8% czasu kierownictwo firmy przeznacza na realizację zadań bezpośrednio związanych z pełnionymi funkcjami Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

35. Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? Czy przyczyny mają charakter obiektywny czy subiektywny ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

36. Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

37. Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

38. Dlaczego procedury administracyjne pochłaniają tyle czasu pracy kierownictwa firm ? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

39. Czy skuteczność systemu prawnego jest barierą rozwoju sektora MŚP ? Zdecydowanie TAK. } } 29,1% 45,6% } } 33,0% 21,8% Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

40. Jak duża jest szara strefa ? Na ile może ona zagrażać konkurencyjności MŚP ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

41. Czy liberalizacja przepisów miałaby wpływ na wzrost legalnego zatrudnienia ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

42. Jak silna jest presja konkurencji ze strony innych firm na rynku ? Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

43. Dostęp do kredytów komercyjnych nie stanowi, w opinii MŚP, istotnej bariery w ich rozwoju. Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

44. Dostęp do kredytów komercyjnych nie stanowi, w opinii MŚP, istotnej bariery w ich rozwoju. Ograniczenia zewnętrzne 17,5% Ograniczenia wewnętrzne Własne środki Mają możliwość Nie planują inwestycji 67,8% Zaciągną kredyt Źródło: Badanie „Konkurencyjność sektora MŚP”, 2005, PKPP Lewiatan

45. Agenda • Kondycja sektora przedsiębiorstw (GUS) • Kondycja sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Konkurencyjność sektora MŚP (badania PKPP Lewiatan) • Czynniki wpływające na konkurencyjność sektora MŚP(badanie PKPP Lewiatan) • Fundusze unijne – czynnik wzrostu konkurencyjności sektora MŚP(badania PKPP Lewiatan) • Wejście Polski do UE – szansa czy słabość ?(badania PKPP Lewiatan)

46. MŚP uważają fundusze unijne za istotne źródło finansowania nowych inwestycji. 0,0 Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan

47. Na funduszach unijnych nie można budować trwałych podstaw rozwoju sektora MŚP. Mogą one mieć tylko wspomagający charakter. Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan

48. Na funduszach unijnych nie można budować trwałych podstaw rozwoju sektora MŚP. Mogą one mieć tylko wspomagający charakter. Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan

49. Dlatego bardzo ważne są cele, które przy pomocy funduszy unijnych chcemy zrealizować. Cele definiowane przez dysponentów środków nie mogą być rozbieżne z celami przedsiębiorstw. Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan

50. Ważna jest również jakość informacji przekazywanych potencjalnym beneficjentom. Źródło: Badanie kondycji sektora MŚP 2005, PKPP Lewiatan