Nuborgh College Lambert Franckens

1. Jij gaat toch ook voor gezond? Nuborgh College Lambert Franckens

2. Hoe het begon... ? Tijdens de les: “Hé, waarom is er in onze kantine niets gezonds te koop?”

3. ? Hoe het begon... De leerlingen van B25 gingen: • Brainstormen over een project • Toestemming aan de directie vragen • Met conciërges praten • Bij de supermarkt informeren • Nadenken over de uitvoering van het project

4. Waarom gezond?Even een beetje achtergrondinformatie... • Jongeren en ongezond eetgedrag • Veel in het nieuws • (Deel)oplossing: De Gezonde Schoolkantine

5. Jongeren en ongezond eetgedrag • Ongezonde leefstijl van jongeren nu leidt tot ongezonde toekomst met gezondheidsproblemen

6. Jongeren en ongezond eetgedrag • Ongezonde leefstijl van jongeren nu leidt tot ongezonde toekomst met gezondheidsproblemen • 15% van de jongeren heeft nu al overgewicht

7. Jongeren en ongezond eetgedrag • Ongezonde leefstijl van jongeren nu leidt tot ongezonde toekomst met gezondheidsproblemen • 15% van de jongeren heeft overgewicht • risico’s: lichamelijk: diabetes, verhoogde bloeddruk, hart en vaatziekten, aandoeningen aan bewegingsapparaat psychosociaal: slecht zelfbeeld, pesten

8. Veel in het nieuws Smaak leren op school zaterdag 17 november 2007 GELDERMALSEN - Onlangs begonnen op Brede school de Sterrenbogerd de zogenaamde Smaaklessen, het lesprogramma over eten en smaak voor het basisonderwijs, waarin het beleven van voedsel centraal staat.. De lessen worden gegeven door Lucas Smid van restaurant Appels en Peren uit Tricht. Het door meesterkok Pierre Wind en Universiteit Wageningen ontwikkelde programma Smaaklessen is vorig jaar door 500 basisscholen aangeboden. Het is wegens succes geprolongeerd Een op de drie middelbare scholieren ontbijt niet Door Onno Havermans in Trouw Een op de drie middelbare scholieren ontbijt niet, zo blijkt uit onderzoek van de zes GGD’s in Oost-Nederland onder 35.000 tweede- en vierdeklassers. Veel kinderen worden daardoor dik, zo concludeerde de Wageningen Universiteit vorig jaar. Het onderzoek uit 2003 is vorig jaar herhaald, nieuwe conclusies worden dit jaar verwacht. Intussen zijn de GGD’s begonnen met een preventieprogramma. Jeugdartsen en verpleegkundigen onderzoeken jaarlijks alle leerlingen van groep 2 (5- en 6-jarigen), groep 7 (10- en 11-jarigen) van de basisschool en tweedeklassers van de middelbare school, waarbij ze standaard naar het ontbijtgedrag vragen. Leerlingen met overgewicht krijgen samen met hun ouders een begeleidingstraject aangeboden, waarin ontbijt een cruciale rol speelt, naast minder zoete drankjes, minder tv kijken , meer buitenspelen en sporten. De GGD Gelre-IJssel verzorgt verder in de Achterhoek cursussen gericht op eetpatronen en bewegen voor kinderen rond de 12 jaar en hun ouders. 'Denk toch aan de vezeltjes, jongens' door Saskia Minkman HENGELO - Ouders zouden gewoon eens gezellig de tafel moeten dekken. 'Kotsmisselijk' wordt hij van een ontbijt. Alles heeft hij al geprobeerd;brood, crackers. Maar het ligt als een baksteen op zijn maag. De leerling van klas 1B van 't Genseler fietst dus met lege maag naar school. Diëtiste Patricia van Wijngaarden van Carint fronst haar wenkbrauwen als ze dat hoort. Snoep hoort bij school volgens leerlingen door Tessa Klooster KAMPEN - Roken! Ze snapt niet dat iemand dát doet. "Je weet toch hoe slecht dat voor je is", zegt Astrid Verkerk (13). Maar elke dag een lekkere chocolademars uit de snoepautomaat moet wel kunnen. "Snoep hoort toch bij school", vervolgt de onderbouwleerling van het Ichthus College. Zij en haar klasgenoten moesten met lede ogen aanzien, hoe hun snoepautomaat in de kantine werd leeggehaald en hoe er verantwoordelijke tussendoortjes werden teruggeplaatst. Meer groente en fruit voor Hoornse jeugdHoorn - Alle fracties in de gemeenteraad van Hoorn willen dat kinderen meer groente en fruit gaan eten, thuis en op school. In de gemeenteraadsvergadering van 20 november is hiertoe in een motie opgeroepen.

9. Een (deel)oplossing: De Gezonde Schoolkantine • Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school

10. Een (deel)oplossing: De Gezonde Schoolkantine • Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school • Gezonde producten in kantine zorgen ervoor dat jongeren gezonder eten. We eten wat er is!

11. We eten wat er is.. Weekvoorraad van een gezin in Chad (bron: Hungry Planet, 2005)

12. We eten wat er is.. Weekvoorraad van een gezin in Duitsland(bron: Hungry Planet, 2005)

13. Een (deel)oplossing: De Gezonde Schoolkantine • Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school • Gezonde producten in kantine zorgt ervoor dat jongeren gezonder eten • Kinderen die gezond eten op school presteren ook beter op school

14. Een (deel)oplossing: De Gezonde Schoolkantine • Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school • Gezonde producten in kantine zorgt ervoor dat jongeren gezonder eten • Kinderen die gezond eten op school presteren ook beter op school • Investeren in gezonde toekomst: jong geleerd is oud gedaan

15. Uitwerken plan Met het enthousiasme van de leerlingen, betrokkenheid van directie, concierges en docenten werd er een werkplan geschreven om te starten met: DE GEZONDE SCHOOLKANTINE En dit plan werd uitgevoerd!

16. Doelstellingen • Het Nuborgh College Lambert Franckens, onze school, stimuleren actief te worden om de gezonde keuze in onze schoolkantine zo gemakkelijk en aantrekkelijk mogelijk te maken voor scholieren.

17. (deel)Doelstellingen • Het aanbieden van een gezond en evenwichtig aanbod in de kantine, volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum, waarbij toegewerkt wordt naar een ideaalpakket waarbij het aanbod bestaat uit basisproducten uit de Schijf van Vijf. • Het actief betrekken van scholieren, ouders, schoolleiding en docenten bij het vaststellen van het aanbod en kantinebeleid, in verband met eigen verantwoordelijkheid. • Het integreren van kantineaanbod en lessen over gezonde keus in de kantine.

18. Inhoud en uitwerking plan • Gezond aanbod op school • Gezonde voeding in de les • Betrekken van alle partijen • Structureel inbedden in beleid

19. Hoe dit te bewerkstelligen? • Gezond aanbod op school • Gezonde voeding in de les • Betrekken van alle partijen • Structureel inbedden in beleid

20. Gezond aanbod

21. Gezond aanbod Iedereen kent de Schijf van Vijf

22. Gezond aanbod Schijf van Vijf Regels: • Eet gevarieerd • Eet niet te veel & Beweeg • Gebruik minder verzadigd vet • Eet volop groente, fruit en brood • Ga ‘veilig’ met voedsel om

23. Gezond aanbod Schijf van Vijf Vakken: • Groente en fruit • Brood, (ontbijt)granen, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten • Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers • Vetten en olie • Dranken

24. Gezond aanbod Schijf van Vijf Wel: • Basisvoedingsmiddelen uit de Schijf: dagelijks nodig Niet: • Sauzen, snacks, koek, snoep en gebak: niet nodig om gezond te blijven

25. We gaan voor gezond dus.... • Op 6 juni 2008 zijn we gestart met steeds meer gezonde producten in de kantine... En gezonde repen, melk, vruchtendranken....

26. Gezond aanbod en verder? • Gezond aanbod op school • Gezonde voeding in de les • Betrekken van alle partijen • Structureel inbedden in beleid

27. Gezonde voeding in de les Tijdens lessen en of projecten leren leerlingen over gezonde voeding

28. Gezond in de les Lessen Natuur en Gezondheid: • Bezig zijn met het maken van gezonde keuzes en milieu • Uitgebreide practicum carroussel met practische toepassingen, o.a.: • Gezond eten hoe doe je dat • Welke producten nog meer in de kantine • Bacvechten (over vet) • Gewicht • Evenwichtig koken (op school en thuis) Creatieve integratie van gezonde schoolkantine in lessen Beeldende Vorming: • Displays maken voor gezonde producten • Posters ontwerpen

29. En verder? • Gezond aanbod op school • Gezonde voeding in de les • Betrekken van alle partijen • Structureel inbedden in beleid

30. Betrekken van alle partijen • Schoolteam: een gezonde kantine (en gezonde en goedpresterende leerlingen) als kwaliteitscriterium voor de school

31. Betrekken van alle partijen • Schoolteam: gezonde kantine (en gezonde en goedpresterende leerlingen) als kwaliteitscriterium voor school • Ouders: willen gezonde kinderen nu en later, uiteindelijk samen met kinderen verantwoordelijk voor voedingsgewoonten kinderen, hebben voorbeeldfunctie

32. Betrekken van alle partijen • Schoolteam: gezonde kantine (en gezonde en goedpresterende leerlingen) als kwaliteitscriterium voor school • Ouders: willen gezonde kinderen nu en later, uiteindelijk samen met kinderen verantwoordelijk voor voedingsgewoonten kinderen, voorbeeldfunctie • Kantinebeheerder/cateraar: zorgt voor gezond en goed aanbod; tevreden klanten (=leerling, ouders, directie)

33. Betrekken van alle partijen • Schoolteam: gezonde kantine (en gezonde en goedpresterende leerlingen) als kwaliteitscriterium voor school • Ouders: willen gezonde kinderen nu en later, uiteindelijk samen met kinderen verantwoordelijk voor voedingsgewoonten kinderen, voorbeeldfunctie • Kantinebeheerder/cateraar: zorgt voor gezond en goed aanbod; tevreden klanten (=leerling, oude, directie) • Docenten: onderwerp in reguliere lessen passen; voorbeeldfunctie

34. Betrekken van alle partijen • Schoolteam: gezonde kantine (en gezonde en goedpresterende leerlingen) als kwaliteitscriterium voor school • Ouders: willen gezonde kinderen nu en later, uiteindelijk samen met kinderen verantwoordelijk voor voedingsgewoonten kinderen, voorbeeldfunctie • Kantinebeheerder/cateraar: zorgt voor gezond en goed aanbod; tevreden klanten (=leerling, oude, directie) • Docenten: onderwerp in reguliere lessen passen; voorbeeldfunctie • Scholieren: fitheid en lekkerder in je vel door goed eten; toekomstgericht; inspraak en meebeslissen

35. Betrekken van alle partijen • Schoolteam: gezonde kantine (en gezonde en goedpresterende leerlingen) als kwaliteitscriterium voor school • Ouders: willen gezonde kinderen nu en later, uiteindelijk samen met kinderen verantwoordelijk voor voedingsgewoonten kinderen, voorbeeldfunctie • Kantinebeheerder/cateraar: zorgt voor gezond en goed aanbod; tevreden klanten (=leerling, oude, directie) • Docenten: onderwerp in reguliere lessen passen; voorbeeldfunctie • Scholieren: fitheid en lekkerder in je vel door goed eten; toekomstgericht; inspraak en meebeslissen • Lokale GGD begeleidt en adviseert

36. Betrekken van alle partijen • Schoolteam: gezonde kantine (en gezonde en goedpresterende leerlingen) als kwaliteitscriterium voor school • Ouders: willen gezonde kinderen nu en later, uiteindelijk samen met kinderen verantwoordelijk voor voedingsgewoonten kinderen, voorbeeldfunctie • Kantinebeheerder/cateraar: zorgt voor gezond en goed aanbod; tevreden klanten (=leerling, oude, directie) • Docenten: onderwerp in reguliere lessen passen; voorbeeldfunctie • Scholieren: fitheid en lekkerder in je vel door goed eten;toekomstgericht; inspraak en meebeslissen • Lokale GGD begeleidt en adviseert

37. Betrekken van alle partijen Alle partijen dragen gezamenlijk verantwoordelijkheid voor de gezonde schoolkantine In werkgroep: schoolleider, ouder, kantinebeheerder, docent, scholier

38. Activiteiten van betrokkenen(1)Werkgroep: • Aansturen geheel • Informeren ouders, docenten, leerlingen • Enquête met vragen over mening schoolkantine en ideeën • Communicatie over kantine via overleg, ELO, schoolkrant, website, flyers, posters, intercom

39. Activiteiten van betrokkenen(2)Leerlingen: • Betrokken bij maken van het werkplan. • Meewerken aan PR (foto’s, schoolkrant, posters en flyers, powerpoint voor ouders, versieren van het uitgiftepunt van de kantine voor de opening. • Opening van kantine met leerlingen en directie, in de aanwezigheid van een journaliste van de plaatselijke krant. • Veel leerlingen enthousiast in rijen voor de balie bij de opening en de verkoop van de 1e producten. • Invullen van de enquête op ELO en het geven van ideeën over de kantine.

40. Activiteiten van betrokkenen(3)Leerlingen: • Verkoop van producten • Verspreiden flyers • Informatie krijgen via ELO en de schoolkrant • Lessen: gezond en gezonde keuzes en hoe hier actief mee aan het werk • Goede-doel-acties combineren met aanbod gezonde schoolkantine.

41. Een impressie... In de rij De verkoop In gesprek met journaliste Even genieten...

42. In de krant...

43. Activiteiten van betrokkenen(4)Docenten/ directie: • Groot draagvlak, veel enthousiasme • Deelname in werkgroep • Verzorgen van opening door locatiedirecteur • Inbedden in gezondheidsbeleid • Betrokkenheid vakken BV en N&G: integratie van gezond en de gezonde schoolkantine in lessen. • Maken van grafische uitbeelding op de kantinemuur om gezonde sfeer te verhogen. • Kopen van gezonde producten • Combineren gezonde kantine en goededoelcommissie

44. Activiteiten van betrokkenen(5)Conciërges: • Meedenken met uitvoer en toekomst van de kantine. • Coördineren inkoop en verkoop van de producten • Regelen opslag en controle van producten • Begeleiden van leerlingen bij verkoop- en opruimwerkzaamheden • Werken volgens hygiëne plan

45. Activiteiten van betrokkenen(6)GGD: • Presentatie aan school van EMOVO-rapport. Hierin werd gezonde schoolkantine als goed initiatief uitgelicht. • Mogelijkheid verkennen bij gemeente voor subsidieaanvraag voor het gratis verstrekken van melk en fruit op school. • Overleg met werkgroep • Ondersteunende en adviserende gesprekken met betrekking tot evaluatie

46. Hoe dit te bewerkstelligen? • Gezond aanbod op school • Gezonde voeding in de les • Betrekken van alle partijen • Structureel inbedden in beleid

47. Structureel inbedden • Doorgaan met verkoop gezonde broodjes, stukjes gezond fruit, gezonde repen en diverse vruchtendranken en melk. • Jaarlijks aanbieden van lessen over gezond eten en gedrag tijdens het onderwerp Voeding en Vertering bij het vak Natuur en Gezondheid • Integreren in de lessen Beeldende vorming middels etalering van diverse door de kantine aangeboden gezonde producten. • Vast gesprekspunt bij de schoolarts • Opname in het gezondheidsbeleidsdocument • Vast punt in oudervoorlichtingsavonden

48. Het kan echt!

49. Aan het werk!

50. Concrete hulp van Voedingscentrum Waaronder: • Informatie voor alle betrokkenen om te komen tot een gezonde schoolkantine • Handleidingen voor schoolteam, oudersen kantinebeheerders • Stimuleringsprijs De Gezonde Schoolkantine Zie ook: www.degezondeschoolkantine.nl