Leiden van een lerende organisatie

1. Leiden van een lerende organisatie 2de jaar PROFS

3. programma • Welkom/groepsvorming/programma • SESSIE 1 Het ‘Leren’ stimuleren op individueel, groeps, organisatieniveau: PDCA + concrete methodieken • SESSIE 2 Van een 100 % idee naar een 15% actie, Actieplannen en opvolgen van… • SESSIE 3 De school als krachtige leeromgeving met de directeur als leerkracht/ Het professioneel zelfverstaan, subjectieve theorieën en het belang van communicatie. Verdere concrete wegen op een rijtje: nascholingsplan, agenda, klasbezoek, functioneringsgesprek…

4. samenhang Taakproces---------------groepsproces • Oriëntatie • Afspraken • Productiviteit • Erbij horen (integratie) • Invloed (contole) • Persoonlijk contact • (affectiviteit) Afronden

5. Waar zijn we met ‘leren’ bezig op school? Het leerproces van de leerling: instroom, doorstroom, uitstroom,inhoud, toetsing, leerproces, zorg.. PRIMAIRE PROCESSEN Het leerproces van het team: personeel, infrastructuur,financies, marketing, informatie….. SECUNDAIRE PROCESSEN

6. Wat van tel is voor de onderwijs-leerprocessen bij leerlingen is eveneens geldig voor de professionalisering van teams • klas team -voortbouwen op kennis -doel en zin ervaren -dialoog en interactie -uitnodigen tot nieuwe stap -reflectie en zelfsturing -zorg voor welbevinden leerkracht schoolleider

7. INDIVIDU GROEPEN ORGANISATIE Plannen WAT Doen Aanpassen Q Controleren SWP

8. Fasenindeling vanuit EFQM

9. Vragen • Checken (controleren) we onze plannen, acties, prioriteiten? • Waar & wanneer? • Met wie doen we dat? • Staan we ook stil bij onze doelen, bij het waarom? • Borgen we (of bergen we het weg) en/of sturen we bij?

10. Vragen • Individueel/activiteiten:wat doen we, hoe stimuleren, systematiek? (instrumenten?) • Groepen/processen : wat doen we, hoe stimuleren, systematiek? (instrumenten?) • Organisatie/systemen: • overzichtskader, SWP (ontwikkelen van…) • Hoe evalueren? (pv…..) • Instrumenten i.f.v. overzichtskader? (SION) • Wie betrekken we hierbij? (team, lln, ouders, externen)

11. Zelf aan de slag • HOE KOMEN ONZE PRIORITEITEN TOT STAND • stap 1: • Maak een web-schema met als startwoord: • ? • schrijf spontaan woorden op die bij u opkomen; • Woord per woord • Doe het spontaan; denk niet na over hoe of waar je ze wilt zetten. • Je kan steeds wijdere vertakkingen maken. • Of terug vanuit het basiswoord beginnen met een nieuwe tak.

12. Zelf aan de slag • Stap 2: • Maak in groep een nieuw web-schema, met hetzelfde startwoord. • Eén na één schrijf je er een woord bij. • Je associeert op elkaars inbreng, of je brengt iets nieuws bij. • Er wordt niet gesproken. • Stap 3: • Duid aan met een sticker wat volgens jou goed loopt en wat moeizaam gaat. • LOOPT GOED • MOEIZAAM VERLOOP

13. Zelf aan de slag Stap 4: Eerste indrukken ? Wat zijn overeenkomsten? Wat ontbreekt? Uitwisselen en bespreken van dit eerste globale overzicht. Selecteer 2 pluspunten & 2 werkpunten:vragen Stap 5: PLENUM Voorstellen van het web-schema Voorstellen van de pluspunten en de werkpunten Hoe pakken we dit verder aan?

14. Bedenkingen(1) • Start o met een situering in PDCA gericht op organisatie vanuit de eigen kijk van het team o met een kort overzicht van de verschillende stappen (oriëntatie op de taak), o stel stap 1/2/3 voor als voorbereiding voor het gesprek (stap 4) • Stap 1: individuele oriëntatie o jouw eigen kijk o in web-vorm of onder elkaar o persoonlijke spiekbrief voor stap 2 o +/- 6 min i.f.v. betrokkenheid

15. Bedenkingen(2) • Stap 2: instructie in pictogram o willekeurige groepsindeling, cijfers, max 6 pers. o 1 stift/groep(bastiaensen),1stift/persoon(binon) neutrale kleur: blauw, zwart, bruin o 1 flap + 1 losse tafel o rechtstaand langs 1 zijde van de tafel o in dezelfde ruimte/zorg dat je andere groepen niet hindert o ‘niet spreken’ benadrukken met humor+motiveren o +/- 10 min i.f.v. betrokkenheid

16. Bedenkingen(3) • Stap 3: o elke groep voldoende rode en groene stickertjes; mogen bijvragen o ‘niet spreken’ herhalen/ niet beïnvloeden van elkaar o ieder plakt vanuit eigen aanvoelen bij die items die je zelf kiest, en zoveel stickers als je wil i.f.v. hoe goed het volgens jou loopt of hoe moeizaam ( niet ‘fout’/’slecht’). o het is OK als bij één item zowel rode als groene stickers hangen– geeft gespreksstof- in stap 4 kan je nuanceren, uitklaren o +/- 6 min. i.f.v. de betrokkenheid

17. Bedenkingen(4) • Stap 4 : tijd voor gesprek (+/- 20 min) o elke groep zit rond eigen flap o accent op actief luisteren naar elkaar, ruimte maken voor verschillende standpunten o bedoeling om door consensus drie pluspunten en drie werkpunten te selecteren o opletten dat men niet begint met plus/werkpunten te selecteren; eerst het open verkennend gesprek, naar het einde toe in alle groepen even de opdracht van 3 plus/werk in de aandacht brengen o indien voldoende tijd kan men elkaars flappen laten lezen Stap 5: elke groep rapporteert plus/werkpunten o de dubbels turven o tijd voor korte bespreking/concretiseren /veel aandacht voor pluspunten/ hoe wordt dit ervaren?/bevestigen / niet te snel naar werkpunten. o oriëntatie op het vervolg: de vertaling naar concrete actiepunten

19. SWOT/SZKB-analyse Strength/sterkte Weakness/zwakte Opportunities/kansen Threats/bedreigingen

20. SWOT-analyse: • Strength • Wat zie ik zitten? • Waar heb ik reeds ervaring • mee? • -Waar ben ik sterk in? • Weakness • Waar voel ik me nog onzeker • bij? • -Welke ondersteuning heb ik • nodig? • Opportunities • Welke kansen en • mogelijkheden zie ik ? • -Wat is voor mij de uitdaging • Threats • -Wat doet me terugschrikken? • Wat bedreigt me hierin?

21. Swot analyse • Individueel: hoe kijk ik er zelf naar • In groep: (per 3) Tijd om : uit te wisselen /verdiepen/ mogelijke werkpunten-intenties inventariseren • Plenum: Korte uitwisseling: wat wil ik proberen

22. Intenties omzetten in acties • Stap voor stap • Vertalen van intenties in handelen (SMART) • Al doende leren, • Terugblikken, bijsturen • Uitwisselen van ervaringen!!! • Vliegwielfunctie • Een P.O.P.….

23. Bedenkingen • Gebruik op individueel/groep /organisatievlak • Is goed bruikbaar voor gevoelige thema’s: ons team, hoe staan wij t.o.v EGKO, differentiëren, mijn eigen functioneren… • als terugblik: hoe werken wij samen, onze ervaringen met differentiatie, mijn functioneren op school • als vooruitblik: hoe kijken we naar ‘relationele vaardigheden’/Wero… • Naast weerstanden kunnen ook positieve ervaringen geuit worden , (welke kansen ) • Het dialogeren hierover maakt sommige thema’s terug hanteerbaar • Werkpunten/vragen tijdens gesprek inventariseren • Link met innovatiefasen

24. SWOT-analyse over Rel.Vaard. • Strength • Axenroos in 3de kl/1ste/ • 3de/4de • -doos van gevoelens • -wonder van het kind(6de) • -meer om het lijf(3kl) • -conflictoplossen: dagelijks • -rapport leefhouding/toetsen • -thema’s: respect voor anders • godsdienst: gevoelens, anders zijn • Kringgesprekken • Keuze van verhalen • Bemiddeling door directeur Weakness -hoe inschatten van problemen bij kids (thuissit., ziekte,…..) -hoe communicatie tot stand brengen -klassfeer scheppen, openheid,veiligheid, + blijven -achterinformatie over leerlingen ? -ouders: hoe communicatie verzorgen? Threats -ten einde raad met sommigen -veel tijd in sommige kinderen -niet onmiddellijk resultaat: ontgoocheling -soms slechts compensatie: thuissituatie: Verschillende opvoeding -integreren van sociale vaardigheden in alles - - Opportunities -leren omgaan met neg. Gedragingen -meer inzicht in sommige gedragingen -acceptatie van verschillende gevoelens -inleving vergroten -acceptatie van het anders-zijn -

25. DOMEIN: Werkpunten/(bannen) Pluspunten/(behouden) Prioriteit 1 2 3 Mogelijke verbeteracties(bewerken) - - - - - -

26. Beste collega’s • Uw ondersteuning, bedenkingen, gouden raad, suggesties,voorstellen zijn voor ons belangrijk! • JA MAAR

27. Sion-traject: zelfevaluatie vanuit een instrument Stap 1: individueel invullen van de vragenlijst Stap 2: aanvullen van het voorlopig rapport Stap 3: het definitieve rapport Stap 4: verdere analyse en uitzetten van prioriteiten Stap 5: ontwikkelen van concrete actieplannen

28. Bedenkingen • Een instrument is zinvol als de systematiek en de taal van het instrument, werkbaar, hanteer, herkenbaar is voor de werking van de school. • Een instrument moet je leren kennen en leren hanteren en de bekomen gegevens leren interpreteren • Je moet de relativiteit inzien van een instrument: o het gaat vooral om de dialoog vanuit het team met een set externe indicatoren o het kan blinde vlekken zichtbaar maken o het lost geen problemen op o het is een mogelijke bron om verbeterpunten te traceren, andere bronnen blijven belangrijk! o Een instrument kan een regelmatige baken vormen bv. om de 4 jaar voor een algemene round-up/je kan vergelijken met de 0-meting/ trends aflezen wordt mogelijk o Het betekent niet veel als er geen algemene pdca-cultuur is o we situeren dit in fase 3/4 van EFQM

29. Sterkte-zwakte overleg GOK Doorlichting 100 % ideeën • Zorgthema’s: MDO, Oriëntering, grenzen zorg lvs. • Wero • Muo • Ontwikkelingsplan; ontwikkelingsdomeinen • …

30. Bedenkingen • Er zijn verschillende bronnen van waaruit men kan komen tot werkpunten of 100% ideeën • Het in herinnering brengen + visueel voorstellen van die bronnen, de geschiedenis schetsen, is een belangrijke taak voor directie/kernteam

31. Prioriteiten • Welke actieterreinen zijn voor jou prioritair: scoren met 1/2/3 3- eerste prioriteit 2- tweede prioriteit 1- derde prioriteit

32. Bedenkingen Eenvoudig methode om zonder veel discussie te peilen naar wat ieder teamlid en het ganse team de belangrijkste werkpunten vindt. (EFQM: bepalen van prioritaire verbeterpunten) • Instructie: o met het team de werkpunten overlopen of ze goed te onderscheiden zijn, overlappingen wegwerken, soms wat concreter maken waar mogelijk; elk duidelijk afgescheiden werkpunt markeren als A/B/C/D… o ieder voor zich geeft een score: éénmaal 3 voor het belangrijkste werkpunt, éénmaal 2 voor het tweede, éénmaal 1 voor het derde… o begeleider vraag werkpunt na werkpunt: wie geeft een 3, een 2, een 1 en maakt een optelsom per werkpunt • Peiling en geen parlementaire stemming; achteraf checken of de scoring klopt voor iedereen: voor bep. Vestigingsplaats, voor de kleuterleid(st)ers

33. dubbelslag INDIVIDU GROEPEN ORGANISATIE Waarom doen we het? Plannen WAT enkelslag we doen het! Doen Aanpassen Q Reflecteren BORGEN

34. Een lange termijn aanpak 100 % idee 15 % actie 15 % actie 15 % actie 15 % actie

35. Ook het andere werk loopt intussen door…

36. SPECIFIEK EN CONCREET MEETBAAR EN OPVOLGBAAR AANVAARDBAAR VOOR DE BETROKKENEN RESULTAATGERICHT TIJDSGEBONDEN

37. Verkleinen naar SMART acties 100 % idee 55 % actie 55 % actie 15 % actie

38. Bedenkingen (1) • Ontgoocheling ontstaat vaak na te groot opgezette werkpunten: deze werkpunten zijn OK, het zijn 100 % ideën maar zijn moeten nog vertaald worden in concrete en haalbare acties (15 % actie) • I.p.v. te zagen en te zeuren denkt men beter aan verbeteracties! • Een 15% actie moet SMART zijn • In een gezonde organisatie gaat 85% naar routine waarbij 15% innovatie haalbaar is, ga je meer innoveren (25%)dan moet je de routine op minder tijd doen (75%)en de werkdruk verhoogt. (teams herkennen dit goed)

39. Bedenkingen (2) • Verkleinmethodiek: instructie o vorm functionele teams: mensen die effectief samen aan een verbeterpunt moeten werken/vraag medewerking aan het team o mogelijke groepsverdeler: nummer de werkpunten ; leg A4 blad met nummer op verschillende plaatsen in de ruimte; je gaat bij dat nummer staan waar je wil aan werken; bij te veel volk bij werkpunt verdelen in kleinere functionele groepjes (graad/vestigingsplaats/werkgroep/ko-lo…) o brainstorm over ‘wat zouden concrete verbeteracties kunnen zijn om iets te realiseren van dit werkpunt?’ o breng brainstormregels in herinnering: alle ideeën zijn welkom/haalbaarheid niet direct in vraag stellen. o na brainstorm: kies vanuit gezond verstand en in consensus wat je best eerst zou aanpakken o zet dit punt terug in het midden en herhaal de vorige 3 punten

40. Bedenkingen (3) • De gevonden 15 % actie moet misschien terug verkleind worden/belang van het zelf formuleren wat men haalbaar ziet! • De 15 % actie wordt uitgeschreven in een actieplan • De verschillende 15% acties worden geïnventariseerd in plenum (beamer) en gecorrigeerd en aangevuld door de anderen.(SMART-principe) • Veel belang hechten aan concreet omschrijven van actie/ timing / namen van verantwoordelijken/ welke ondersteuning is er nodig?/ • afspreken waar en hoe en wanneer het actiepunt wordt opgevolgd/ Bij te veel 15% acties kan terug met 3/2/1 methodiek gewerkt worden • Het actieplan moet zo snel mogelijk aan iedereen terug bezorgd worden • Dit gezamenlijk bespreken neemt tijd in beslag!(+/-30min)

41. 15 % actie

42. Opstellen van een plan(werkblad actieplan) • doelstellingen, plannen, concrete activiteiten voor een bepaald werkjaar • voortdurend proces : plannen, uitproberen, evalueren • ‘deel van’ of ‘aanloop tot’ schoolwerkplan • gedragenheid van alle betrokkenen verhoogt doelmatigheid. (geen papieren tijger)

43. Werken met een plan • inbreng betrokkenen • niet alles tegelijk • factor haalbaarheid niet apriori inroepen • essentiële voorwaarden : deskundigheid, infrastructuur, organisatie… • begin projectmatig maar hou het geheel in de gaten • weerstanden niet negatief interpreteren • doelmatigheidsbeleving bewaken • ……

44. Van externe sturing naar interne sturing reflectie controle coaching nascholingsplan agenda Klas-bezoek Functioneringsgesprek

45. Kijkwijzer nascholingsplan • Link met prioriteiten-plan? • Wat zijn individuele nascholingsbehoeften? Hoe kom ik die aan de weet? • Balans individueel leren-organisatie leren? • Financiering (afspraken)

47. Kijkwijzer agenda • Link met aanwending onderwijstijd (uitgangspunten,vvkbao) • Controle/coaching/reflectie

48. Agenda - Uitgangspunten schoolwerkplanning(vvkbao)- • Accenten van eigen opvoedingsproject • Evenwicht in alle leergebieden en OD • Zinvol samenhangend aanbod in planning • Flexibele tijdsschema’s: mogelijkheid tot differentiëren • Het team laten participeren in verdeling onderwijstijd • (tekst:”aanwending van de onderwijstijd in Kath. Ond.”,Jan Saveyn, www.vsko.be)

49. Uitgangspunten bij klasbezoek, functioneringsgesprek, beoordelingsgesprek • Helder krijgen van het doel van het gesprek • Expliciteren en communiceren van functiebeschrijvingen, criteria, procedure, bronnen (observatie, documenten) • Samen formuleren van werkpunten en het verdere traject • Transparantie en congruentie in de feedback • Respect voor verschillen tussen collega’s, uniciteit • Locus of control bij leerkracht zo groot mogelijk houden, versterken. • … • …

50. Een cyclisch gebeuren sollicitatiegesprek 1ste jaar 4de jaar Beoordelingsgesprek CRITERIA functioneringsgesprek Functioneringsgesprek Loopbaangesprek 3de jaar functioneringsgesprek 2de jaar