850 likes | 1.38k Views
Küçük hava yolu hastalığı ölçümleri. Dr. Bilun Gemicioğlu 11.04.2012. Çıkar Çatışması. Konu ile ilgili çıkar çatışması beyanım yoktur. Sunum Planı. Küçük Hava Yolları Tanımı Astımda ve KOAH’da Küçük Hava Yolları Tutulumu Küçük Hava Y olu Fonksiyonel Değerlendirilmesi. Solunum yolları.
E N D
Küçük hava yolu hastalığı ölçümleri Dr. Bilun Gemicioğlu 11.04.2012
Çıkar Çatışması • Konu ile ilgili çıkar çatışması beyanım yoktur.
Sunum Planı • Küçük Hava Yolları Tanımı • Astımda ve KOAH’da Küçük Hava Yolları Tutulumu • Küçük Hava Yolu Fonksiyonel Değerlendirilmesi
Solunum yolları Gaz İleten hava yolları 17. Jenerasyona kadar olan bölüm Gaz değişim zonu 17-23 jenerasyon Respiratuarbronşiolalveolarsacculus 5
Solunum yolları çaplar • Trakea:15-25 mm • Bronşlar :4-12 mm • Bronşioller: 4-1mm • Terminal bronşiol: 1-0.5 mm • Respiratuarbronşioler: < 0.5 mm
Hava Yollarının Bölümleri Gaz İletim Zonu Gaz Değişim Zonu Büyük hava yolları: çap>2mm Küçük Hava Yolları: çap < 2mm
Büyük – Küçük Hava Yolları Küçük hava yolları toplam hacim ve yüzölçüm olarak büyük hava yollarından çok daha fazla yer kaplar Hacim: 50 ml Yüzölçüm: 290 cm² Hacim: 4500 ml Yüzölçüm: 140 m² Büyük Hava Yolları Küçük Hava Yolları Rozanek M. et al PWASET 2007; 24:293-296
Küçük hava yolları • Kıkırdak içermeyen • Hava yolu çapı <2mm • bazalmembranmembrançevresi 6 mm’den küçük • 8 23 jenerayonlar • Toplam direncin %10’unu ( akciğerin sessiz bölgesi )
Hava Akışı Ve Hava Yolu Direnci Akciğerlere doğru hava akışı: Hava akım hızı = Basınç farkı (alveol ve atmosfer arasında) Direnç 11 1. Wagner EM et al, Am Rev Respir Dis 1990;141:584-8.
Hava Akışı Ve Hava Yolu Direnci Akciğerde hava akımını etkileyen faktörler: • Akciğer kompliyansı • Hava yolu direnci • Alveolar yüzey gerilimi
Hava Akışı Ve Hava Yolu Direnci Akciğerde hava yolu direncini etkileyen faktörler: • İnflamatuar hücre infiltrasyonu • Mukus hipersekresyonu • Düz kas tabakası kalınlaşması • Epitel kalınlaşması
Küçük Hava Yollarının Değerlendirilmesi Histo-sitopatolojik değerlendirmeler Görüntülü Değerlendirmeler Solunum Fonksiyon Testleri
Astım Patogenezindeki Yapısal Değişiklikler AKUT DEĞİŞİKLİKLER KALICI DEĞİŞİKLİKLER İnflamatuvar hücreler Epitel deskuamasyonu Subepitelyal fibrozis ve bazal menbran kalınlaşması Vazodilatasyon Düz kas hipertrofisi Bronkokonstrüksiyon Müköz bez hiperplazisi Anjiogenez Bronş hiperreaktivitesi Ödem
Postmortem astımlı hava yollarında inflamasyon Lenfositler Eozinofiller 40 * 500 * * * * 100 10 * * 10 Lenfosit hücre, mm-1 Eozinofil hücre, mm-1 1 1 0.1 0.1 <6 6-16 >16 <6 6-16 >16 Hava yolu bazal membranı çevresi, mm Hava yolu bazal membranı çevresi, mm kontrolnon fatal astımfatal astım Caroll N et al.EurRespir J 1997; 10: 292-300
Astımlıda rezekte akciğerde hücreler Büyük havayolları Astım 600 T hücre (CD3) Eozinofiller (MBP) 500 Eozinofiller (EG2) Mast hücre (triptaz) 400 Pozitif hücre/mm2 300 Küçük havayolları 200 p<0.05 100 0 <2 >2 <2 >2 <2 >2 <2 >2 İç Hava Yolu Çapı (mm) Hamid Q et al. J Allergy Clin Immunol 1997; 100: 44-51
Endobronşial-transbronşiyal biyopside ağır astımda hücreler TBB Balzar S et al.EurRespir J 2002; 303:254-59
Noktürnal astımda küçük hava yolu inflamasyonu Nokturnal astım Non-nokturnal astım Kraft M et al. Am J RespirCritCareMed 1999; 159; 228-234
<2 mm >2 mm Hafif astımda biyopside Th2 Sitokinleri hem küçük hem büyük hava yollarında artmıştır <2 mm † * >2 mm * * †p<0.001 KHY vs. BHY * p<0.05 vs. kontrol Tulic MK, Hamid Q. Semin RespirCritCareMed 2002; 23: 347-59
Fatal astımda remodeling DIŞ İÇ Düz kas spazmı, hava yolu duvar kalınlaşması, düz kas kitlesinde artış ve inflamasyon sonucu lümende tıkanma Düz kas dış bölgesinde küçük hava yollarında belirgin eozinofilinfiltrasyonu gözlenmiştir Saetta M et al. Eur Respir J 2001
Hafif – orta astımda hava yollarında remodeling Küçük Hava yolu Santral Hava yolu Küçük Hava yolu Santral Hava yolu 30 25 20 15 10 5 0 * * 70 60 50 40 30 20 10 0 Kollajen III alan / toplam alan (%) Kollajen alan / toplam alan (%) Küçük Hava yolu Santral Hava yolu KüçükHava yolu Santral Hava yolu Küçük Hava yolu Santral Hava yolu 25 20 15 10 5 0 a-SMA alan / toplam alan (%) KüçükHava yolu Santral Hava yolu Bergeron C et al. JACI 2005; 116: 983-9
Astım: HRCT • Santrlobüler nodüller (buzlu cam) • Bronşialdilatasyon (tubulerbronşektazi) • Bronş duvarı kalınlaşmaları • Airtrapping (ekspiryumda, reversibl) • Parankim alanlarında yama tarzında dansite azalmaları (mozaik patern)
HRCT’de küçük hava yolu tutulumu (1) Buzlu cam ve santrlobüler nodül Solid nodül Tomurcuklanan ağaç manzarası Abbott JF et al J ThoracImaging 2009
HRCT’de küçük hava yolu tutulumu (2) Mozaik patern – airtrapping Abbott JF et al J ThoracImaging 2009
Hafif-orta astımda HRCT bulguları Lung attenuation Air Trapping Tunon de Lara et al. JACI 2007; 119: 583-90
Metakolin provokasyonu ile HRCT King G et al EurRespir J 2004 Premethacholine Post methacholine Sağlıklı Sağlıklı Sağlıklı Astım Astım Astım
Hafif-orta-ağır astımda HRCT Bulguları ** Gemicioğlu B. et al ERS 1998
Akım volum sonuçları Gemicioğlu B. et al ERS 1998
Akciğer volümleri ve difüzyon kapasitesi Gemicioğlu B. et al ERS 1998
HRCT bulguları ile periferik hava yolu fonksiyonlarının korelasyonu 60 40 20 0 160 120 80 40 0 r = -0.73 p = 0.0006 FEF25-75 (%beklenen) RV/TLC (%) r = 0.56 p = 0.009 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 LAA (%): E/I oranı Ueda T et al. JACI 2006; 118: 1019-25
Alveoler NO ve“air trapping” korelasyonu 140 R=0.83 p<0.01 150 R=0.84 p<0.01 120 100 RV/TLC % beklenen FRC % beklenen 80 100 60 -1.00 -0.10 1.00 -1.00 -0.10 1.00 10.00 Alveoler NO, ppb Alveoler NO, ppb Van veen IH et al.EurRespir J 2006
Sonuç: Astımda Küçük Havayolları • Özellikle bazı fenotiplerde küçük hava yollarında tutulum gösterilmiştir • Küçük hava yollarında inflamasyon ve remodelling belirtileri saptanır • Hava hapsi görülebilmekle birlikte parenkimaldestrüksiyon yoktur. Geriye dönüşebileceği kabul edilmektedir.
KOAH’DA inflamasyon TÜRK TORAKS DERNEĞİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI TANI VE TEDAVİ UZLAŞI RAPORU
KOAH’da küçük hava yolundaki patolojik değişiklikler • İnflamatuar hücre infiltrasyonu • Duvar kalınlaşması
KOAH’da HRCT -MR • A)axial kesit 45 y sigara içen hasta oklar erken sentrilobuler amfizemi B) aynı hastada koronal kesit C)axial kesit 56 y sigara içen hasta evre 3 KOAH D) koronal kesit evre 3 KOAH mozaik paterngörüntüsüE)evre 2 KOAH üst segment alt loblarda havalanma artışı ve büyük hava yolları kalınlaşmasıF)koronal kesit HeMR okla gösterilen amfizem yada küçük hava yolu obstrüksiyonu
Sonuç: KOAH’da Küçük HavaYolları • Tutulum küçük hava yollarında inflamasyon ve remodelling ile birlikte olup akciğer parenkiminde de zararlanma oluşturmuştur. • İleri olgularda parenkimharabiyeti ile birlikte geriye dönüşümsüz hava hapsi vardır.
Küçük Hava Yollarının Değerlendirilmesi • Histo-sitopatolojik değerlendirmeler • Görüntülü Değerlendirmeler • Solunum Fonksiyon Testleri • Obstüksiyon parametreleri: FEV1, FEV1%FVC, FEF25-75, FEV3/FVC, 1-FEV3/FVC • Volumiso-flow • Akciğer volümleri (FVC, RV, FRC, TLC) • Hava akımı rezistansı • PC20 FEV1 sırasında FVC düşmesi • Closingvolume, closingcapacity (Nitrogenwashout) • AlveolarNO • İmpulsossilometri
Küçük Hava Yollarının Değerlendirilmesi Contoli M. Allergy 2010; 65:141-151
Astımda Obstrüksiyon FEV1 FVC • FEV1 < %80 • FEV1/FVC < %80-75 GINA 2010 0 1 3 6 sn FEV1 büyük hava yollarını yansıtır . FEV1/FVC < %80 alınması yanlış pozitifliği, < %70 alınması ise yanlış negatifliği artırır. Cerveri I et al. ERJ 2009
KOAH’da Obstrüksiyon FEV1 FVC • Post Br.FEV1/FVC < %70 GOLD 2011 0 1 3 6 sn Sigara içen henüz KOAH başlamamış ama küçük hava yollarında inflamasyon gelişmiş olguda yetersizdir
Küçük havayolunda obstrüksiyon • FEV1 ? • FEF25-75 • FEV3/FVC • 1 - FEV3/FVC FEV1 FVC FEV3 0 1 3 6 sn
Doğru eğri seçilmesi önemli PEF=7.12L/s PEF=6.82 L/s FEV1=3.06 L FEV1=2.51 L
FEF25-75sensitivitesi ekspiratuar eforla ilişkilidir McFadden ER. Am J Med 1972
Küçük hava yolu inflamasyonu ile distal hava yolu fonksiyonu arasındaki ilişki Sutherland ER et al. JACI 2004; 113: 1046-50
Küçük havayolunda obstrüksiyon FEV1 FVC FEV3 • FEV3/FVC • 1 - FEV3/FVC 0 1 3 6 sn Erken dönemde sigara içen veya hafif astım gibi olgularda obstrüksiyon belirlenmesinde daha iyi bir sensitivite ve spesifite veriyor Hansen JEet al. Chest.2006;129:369 – 77.
Hangi Parametre Alınmalı? Hansen JEet al. Chest.2006;129:369 – 77.