Visienota: 55- plussers in Beweging

1. Visienota: 55- plussers in Beweging Naar een kwaliteitsvol sport- en bewegingsbeleid voor senioren. Commissie Sport en Bewegen 2008

2. Volledige tekst van de Visienota hier terug te vinden

4. Historiek • 2002: eerste aanzet commissie Sp & B • Actieplan Sport en Bewegen voor ouderen • 2005: Vlaamse Trainersschool en S-Sport • Knelpunten en suggesties • Nood aan visie en strategie over Sport en bewegen bij 55-plussers: • Werkgroep maakt de visienota op • 2008: aftoetsen informatie met ruimer publiek • Experten en doelpubliek

5. Indeling • Deel 1: Verzameling en bespreking gegevens • Demografie en maatschappelijke ontwikkelingen • Algemene situering Sp & B voor 55-plussers • mate van fysieke activiteit • niveau van sportbeoefening • motivatie • Overzicht sportaanbieders • Opleidingsaanbod begeleiding senioren • Informatie vanuit het beleid • Deel 2: Analyse van de gegevens (SWOT) • Deel 3: Aanbevelingen • Naar 3 beleidsniveaus • Sportactoren

6. Doel Om in de toekomst de kwaliteit van het aanbod van sport en bewegen voor mensen van 55 jaar en ouder te vrijwaren én te verhogen is het nodig om hierover een visie en strategie te ontwikkelen met de partners betrokken bij seniorensport

7. Wie werkt hieraan mee? • De Vlaamse Ouderenraad • Commissie Sport en Bewegen • Werkgroep visienota: • Bossaerts Nicole (Vlaamse Trainersschool/BLOSO) • De Schrijver Lieve / Vandereet Sandra (S-Sport) • Peeters Ingrid (Okra-Sport) • Tessier Jan (VKV Beleidscel Ouderenzorg Rusthuis – RVT) • Van BossuytTine (VSF) • Vonck Eva (ISB vzw / Kunst en Democratie) • Willox Roland (GOSA – GSF)

8. W E E T J E S C IJ F E R T J E S

9. Vergrijzing • Vergrijzingstrend: Ouderen in Vlaanderen 30 % = 55-plus • Verzilveringstrend: groep oudste ouderen stijgt • Ouderen bewegen te weinig: geen gezondheidseffect… • Ouderen en vrije tijd: meer deelname aan sport- en bewegingsactiviteiten. • Beleidsmatige inspraak van ouderen wint op alle niveaus aan belang.

10. De grijze druk

11. Sport en Bewegen • ‘De senior’ bestaat niet: grote diversiteit • Binnen de senioren: kansengroepen • Het gezondheidseffect van sport en bewegen stijgt met ouder worden. • Gezondheid = • Fysieke gezondheid • Psychisch welbevinden • Sociaal welbevinden • Medische factor • Motivatie: ‘participatieprincipe’ is belangrijk.

12. Sportaanbod • weinig concrete gegevens over sportaanbod, sportparticipatie en sportaanbieders. • Organisaties voor Sportieve Vrijetijdsbesteding: meeste senioren die actief zijn. (?) • Populairste seniorensporten: • Wandelen • Fietsen • 82% van de gemeenten doen iets voor senioren (meer) • Woonzorgcentra: vooral beweging • Losse projecten en initiatieven (BOEPS – GALM - …)

13. Wat doet de gemeente? • 1ste plaats: activiteiten gericht naar fitheid en gezondheid • 2de plaats: volkssporten (49 % = petanque) • 3de plaats: watersporten • Meest aangeboden sporten: • Petanque • Fietsen • Wandelen

14. Begeleiden van sportende senioren • De Vlaamse Trainersschool • aanvullende sporttakoverschrijdende module ‘begeleiden van sportende senioren’ • Initiator: • Opleidingen gym en dans • Weinig vrouwen in begeleiding • Groeiende interesse bij jongere professionelen • Sportfederaties • interesseen aandacht voor de doelgroep senioren • Sportaanbieders in Vlaanderen: weinig zicht op internationale tendensen en good practices

15. Beleidsteksten • Vaststelling: versnipperde politieke aandacht voor sport en bewegen. • Sector Sport: • Beleidsnota 2004 – 2009: promotie Sport / Bewegen • Beleidsbrieven: aandacht voor opleidingen voor senioren • Sport voor Allen decreet: rechtvaardige verdeelsleutel voor de verschillende doelgroepen. • Decreet lokaal en regionaal sportbeleid: volwaardige plaats en stem van de ouderen in de lokale sportraden. • Sector Welzijn: • Beleidsnota 2004 – 2009: Geen aandacht Bewegen / Sport • Ouderenbeleidsplan: • Gezond zijn en blijven… oa door sport • Nood aan het creëren van een aangepast aanbod

16. S W O T Volledige tekst van de SWOT hier terug te vinden op blz. 49 tot 57

17. Know-how Sterkten Zwakten Kansen Bedreigingen

18. Gezondheid Sterkten Zwakten Kansen Bedreigingen

19. Aanbod Sterkten Zwakten Kansen Bedreigingen

20. Opleiding / omkadering Sterkten Zwakten Kansen Bedreigingen

21. Participatie Sterkten Zwakten Kansen Bedreigingen

22. A A N B E V E L I N G E N

23. Overleg sport en bewegen voor senioren • Overleg tussen de beleidsmakers van de domeinen sport en welzijn. • Informeren van de verschillende betrokken actoren over de verschillende initiatieven rond sport en bewegen voor senioren. • Opvolging van de visietekst ‘Senioren in beweging’. • Hoe kunnen conclusies en aanbevelingen geïmplementeerd worden op het werkterrein.

24. Departement: Sport, Welzijn en Onderwijs • Formuleren van een duidelijke begripsafbakening ‘Sport’ en ‘Bewegen’. • Alle sportfederaties stimuleren om hun sport open te stellen voor senioren. • Sportieve bewegingsactiviteiten een structurele plaats geven binnen het Vlaamse beleid. • Initiatieven ontwikkelen voor het bereiken van kansengroepen binnen de groep senioren. • Promotiecampagne rond de effecten van sport en bewegen op de gezondheid van ouderen. • Opvolgen hoe de conclusies van wetenschappelijke onderzoeken kunnen geïmplementeerd worden in het werkveld.

25. Provincie en VGC • Uitwerken van een sportbeleidsplan met betrekking tot bewegen en sport voor senioren. • Versterken, uitbreiden en ondersteunen van bovenlokale promotionele activiteiten naar senioren. • Opstarten van een duurzaam begeleid sport- en bewegingsprogramma. • Voeren van een participatiebeleid waarbij elke senior in functie van zijn sportieve mogelijkheden een plaats vindt.

26. Gemeente • Binnen het sportbeleidsplan ruime aandacht voorzien voor bewegen en sport voor senioren. • Financieel ondersteunen van een toegankelijk en een duurzaam sport- en bewegingsaanbod voor senioren. • Sensibiliseren van niet gekwalificeerde lesgevers voor het volgen van erkende opleidingen. • Opstarten van een duurzaam begeleid sport- en bewegingsprogramma in samenspraak met de lokale sportaanbieders. • Verhogen van de inspraak van de seniorensportorganisaties in het lokale beleid. • Benutten van het ruime bestaande verenigingsleven om sport- en bewegingsactiviteiten te promoten en aan te bieden.

27. Sportfederaties • Oog hebben voor de resultaten van wetenschappelijke onderzoeken en deze implementeren in de werking van de sportfederaties en op het werkterrein. • Ontwikkelen en structureel implementeren van een kwalitatief sport- en bewegingsaanbod voor senioren. • Sensibiliseren van niet gekwalificeerde lesgevers voor het volgen van erkende opleidingen. • Benutten van het ruime bestaande verenigingsleven om sport- en bewegingsactiviteiten te promoten en aan te bieden.

28. Hoe moet het nu verder? Implementatie & Opvolging

29. Wie doet wat? Vlaams Ouderenraad Commissie Sport en Bewegen Werkgroep Implementatie Visienota

30. Vlaamse Ouderenraad • Adviesvragen vanuit de overheid • Bespreken • Doorgeven naar de commissie/werkgroep • Advies vanuit de commissie versturen naar • De overheid • De universiteiten (de scholengemeenschap) • Signaalfunctie naar beleid en naar ouderensector • Het ouderenbeleidsplan opvolgen • Signaalfunctie: Sensibilisatie van en communicatie naar de lidorganisaties

31. Commissie Sport en Bewegen • Opvolgen Ouderenbeleidsplan • Meerjarenprogramma uitwerken • Opdrachten doorgeven/opmaken/bespreken voor de werkgroep visienota

32. Werkgroep Visienota • Uitwerken implementatie Visienota • Uitvoeren opdrachten vanuit de commissie Sport en Bewegen. • Acties

33. Opdracht • Wisselwerking tussen Commissie en de Universiteiten in verband met onderzoek • Lokaal Sportbeleid: samenwerking met ISB en VVSG • Vorming gemeentes / gemeentelijke sportdiensten • Vorming vrijwilligers in de lokale sport- en seniorenraden • Proactieve sturing impulssubsidies 2013 • Visienota Up-to-date houden • Oplijsting Good Practices

34. Actie Wisselwerking Universiteiten ivm onderzoek: • KU Leuven (pdf) • Ugent (pdf) • VU Brussel (pdf)

35. Actie Samenwerking met het ISB: • Artikel tijdschrift november 2011: Seniorensport in de kijker. • Artikel tijdschrift mei 2012: Ouderen tellen altijd mee, ook in de sportraad.

36. Actie Samenwerking met het VVSG: Artikel in tijdschrift ‘LOKAAL’ juli 2012: