1 / 26

Abstrak

Multilinggwalismo : Salbabida ng Wikang Filipino at mga Dayalekto , Bagong Kahingian ng Globalisadong Mundo Ni David Michael M. San Juan ( S anaysay na N agkamit ng Ikatlong Gantimpala sa Gawad Surian sa Sanaysay-Gantimpalang Collantes 2008). Abstrak.

elaine
Download Presentation

Abstrak

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Multilinggwalismo: SalbabidangWikang Filipino at mgaDayalekto, BagongKahingianngGlobalisadongMundo Ni David Michael M. San Juan (SanaysaynaNagkamitngIkatlongGantimpalasaGawadSuriansaSanaysay-GantimpalangCollantes 2008)

  2. Abstrak Tinatalakaysasanaysaynaitoangkahalagahanngpagtataguyodsamultilinggwalismobilangepektibongsandatangwikang Filipino at mgadayalektolabansapanunumbalikngmonolinggwistikonggahumngwikang Ingles saPilipinas. Ipinaliliwanagangkahungkagan at kahinaanng Executive Order No. 210 at House Bill 4701 sapamamagitanngdetalyadongkritiksamgaito. Inihapagngartikuloangmalinas at kongkretongmgasosyo-ekonomikongargumentopaborsapagsusulongngmultilinggwalismongnakakiling s awikang Filipino at mgadayalektosahalipnamonolinggwalismong Ingles

  3. Inisa-isarinangmgamatatagumpaynapag-igpaw at tagumpayngwikang Filipino saiba’tibanglarangansakabilangmgapolisiyanggobyernonatilasumasagkasapag-unladnito. Sa huli, nagmungkahingmgapamamaraannagsusulongsatunaynamultilinggwalismo, at nagbandilasamultilinggwalismobilangangkop at napapanahongpatakarangpangwikasapanahongitongwalang-rendangglobalisasyonngekonomiya at kultura.

  4. Multilinggalismo: SalbabidangwikangFilipino at mgadayalekto, bagongkahingianngglobalisadongmundo

  5. “Kayo’ynagkaisaupangibigkisanginangbayansaEspanyagamitangmgakwintasnarosasngunitangtotoo, iginagaposnyosyasapamamagitanngmgakadenangmatibay pa sadiyamante! Humihingi kayo ngpantaynakarapatan, nghispanisasyonnginyongmgapag-uugali, at hindininyomapagtantonganginyonghinihingi ay pagpapakatiwakal, angpagkawasaknginyongpagkamamamayan, angpagdurogsainyonglupangtinubuan, angpagpapatawngdiktadural! Magigingano kayo sahinaharap? Isangbansangwalangsarilingdiwa, bansangwalanglaya, lahatngtaglayninyo’yhiramlamang, patinaanginyongmgadepekto! NagmamakaawakayonglukubanngHispanisasyon at nihindi man lang kayo nahihiya!”

  6. Simounsanobelang “El Filibusterismo”

  7. Naglalayag pa rinsamaalongdagatngligalig at kawalangkatiyakanangwikangFilipino at mgakatutubongdayalektosakasalukuyan. Sa halipnaitaguyodangwikangsarili, mulinghumuhilingng “ tanikalangmatibay pa sadiyamante” angilangPilipinongnabubulugan at nagdudunung-dunungan. Mulinanamannilangisasabakangsambayanansapagpapatiwakal. Ilanghakbangnalamang at malapitnangmaisabatasangkalagim-lagimnabangungotnatinatawagna AN ACT TO STRENGTHEN AND ENHANCE THE USE OF ENGLISH AS THE MEDIUM OF INSTRUCTION IN THE PHILIPPINE SCHOOLS (Hosu Bill No. 4701). Pagpuksasa Filipino at mgadayalektopaborsalalo pang pagpapatibayngpangungunyapit at paggamitngwikang Ingles saedukasyonangpangunahinglayuninng HB 4701 at EO 20 kayamukhangpromotor, punong-kapural, tagapanguna at dilamangsimplengkatuwangangkasalukuyangokupadorngpalasyo Kailanganng Filipino at ngmgadayalektongmabisangsalbabidaupangmakatawidsasanlibo’tisangdaluyongngkasalukuyantungosamaalwangbukasnanaghihintaysakabilangpampangngkasaysayan.

  8. BasurangArgumentongmgaAmerikanista: Ingles dawangwikang Information and Communication Technology (ICT)

  9. Kailangangilantadangkahungkagan at kabobohanngmgaargumentonginilalakosataumbayanangngmgaAmerikanistasagobyerno at akademya, ngmga “nagmamakaawanangwalangmuntimanghiya” namagingAmerikanosaisip, sasalita at gawa, bataynarinsamabalasiknapanulatngatingpambansangbayani, upangmapigilanangnakaambangpanunumbaliknggahumng Ingles. “..there is a need to develop the aptitude, competence ang proficiency of our students in the English language to maintain and improve their competitive edge in emerging and fast-growing local and international industries, particularly in the area of Information and Communication Technology.” “Angpinakabagong development salaranganngkompyuter….ay angbagongtuklasnaparaan kung paanongmagigingMandari o Cantonese angmgawikanglumalabas at ipinapasoksakompyuter… . Walangdudanasaloobngsampungtaon ay mapapalitanangwikang Ingles ngwikangTsinobilangwikangpangkompyuter..”

  10. Sa pananaliksikngtagapangulong Internet Society/ISOC-Slovenia nasiBorkaJerman-Blazic (2005), binaggitnabataysatalang United Nations Educational Scientific and Cultural Organization (UNESCO), 45.5% ang share ng Ingles bilangwikanggamitsa internet nooong 2001, habang 8.5% lamangangsaIntsik. Kagulat-gulatnamakalipaslamang an tatlongtaon, 29% nalamangangsa Ingles habang 20.2% naangIntsik. Mula 5.9% umabotsa 10.9% angbahagingkategoryang other languages sanasabingpanahon.

  11. Walangibangwikangmasmabisasapagkatutongkahitano pa amnkundiangwikangginagamitngmadla, anginangwikanagamitngmamamamayan, angwikangunangnatutuhansatahanan,angwikangmasa, angwikangmidya, angwikang pang-araw-arawnakomunikasyon

  12. Preskripsyongsalatsasentidokumon at kaalamangpanglinggwistika: Ingles bilangpangunahingwikangpanturo

  13. “..English should be used as medium of instruction for English, Math and Science from at least the Third Grade. The English language shall be used as a primary medium of instruction, in all public institutions of learning at the secondary level. As a primary medium of instruction, the percentage of time allotment for learning areas conducted in the English language in high school is expected to be not less than 70% of the total allotment for all learning areas..” “..to make the education of the young aligned with the requirements and realities of business life and competitive in the global environment by strengthening, enhancing and developing the use of English language as medium of instruction in all levels of education, fro the pre-school to the tertiary level.” Kung gayon, salatsakaalamangpanglinggwistika at walangbahidngkahitkatitingnasentidokumonangpagpupumilitngmgaAmerikanistanaitanghalang Ingles bilangpangunahingwikangpanturo.

  14. Monolinggwalismo versus Multilinggwalismo

  15. MismongangKomisyonngWikang Filipino (KWF) ay suportadoangpagsusulongng Ingles kasabayngpagtataguyodsa Filipino at mgadayalekto, kayasamganakararaangtaonmultilinggwalismoinaangpanawaganngahensya, kasamangiba pang naliliwanagangmgasamahangpangwika at indibidwalnaakademista. AyonkayDr. R. Nolasco, “anglohikangpatakarangmultilinggwalsapagpapaunladngmgawikangsaPilipinas…” na “unti-untingtinatanggapngayonngmasmaramingmanananaliksiksawika at/o tagagawangpatakaransaatingpamahalaan..” Idinagdag pa niyang “Sinusuportahanng KWF angaumangkampanyanapapaghusayinangkasanayansa Ingles ngatingmgaestudyante..”

  16. “Its time to foster respect for ALL languages especially endangered languages, and to promote and protect them. Let us celebrate our linguistic diversity with the peoples of the world. Wika mo. Wikang Filipino. WikangMundo. Mahalaga!” (Nolasco 2008) Katunayan, noong ika-16 ng Mayo 2007 ay pinagtibayngPangkalahatangAsembleyang United Nations angisangresolusyongnagsusulongsamultilinggwalismobilangparaanngpagtataguyod, pangangalagaat pagpapanatilisadibersidadngkultura at wikasabuongmundokasabayngpagpapahayagsataong 2008 bilang “PandaigdignaTaonngmgaWika”.

  17. Ayonsanasabingdokumento, “Studied have shown that, in many cases, instructio in the mother tongue is beneficial to language competencies in the first language, achievement in other subject areas, and second language training.” PinakamahalagangkongklusyonngpananaliksikninaDutcher at Tucker angnapatunayangbisangunangwikangbatabilangwikangpanturosamaagangbahagingpag-aaral. Ipinaliwanagnilangmahalagaangunangwikasapanimulangpagtuturongpagbasa, sapag-unawangpaksangaralin, at bilangmatibaynapundasyonsapagkatutongpangalawangwika. Sa antaslokal, napatunayangbalidoangkongklusyonnina Tucker at Dutcher kung susuriinangmatagumpaynapaggamitngunangwikabilangpangunahingwikangpanturosaLubuagan, Kalinga.

  18. Wikang Filipino at mgaDayalekto: WikangSambayanan

  19. Sa isangpapelnabinasasaisanginternasyunalnakumperensya, tinalakayni Cruz (2006), angpagigingpaimbabaw o superficial ngAmerikanisasyonng Pilipino sakultura at sawika. Alalaonbaga’ynagtatagumpay pa rin nag Pilipino namagkaroonngsarilingidentidadsakabilangmapanglunodnagahumngAmerikanistangwika at kultura. Sumusulong at tuluy-tuloyyumayabongang Filipino sakabilangmgamaniobrangkontraritongilangmganasagobyerno. Tinawagni Dr. BienvenidoLumbera (2005) na “kapitsapatalimnapag-unlad” anggayongpenomenon.

  20. Bataysabanggitni Cruz, angkabuuangsirkulasyonngalahatngpahayagang Ingles saPlipinas (Philippine Daily Inquirer, Philippine Star, Manila Bulletin atbp.) ay 1.5 milyongkopyalamangkadaarawnawalang panama sa 3.5 milyonngmgapahayagangnakasulatsa Filipino (Abante, AbanteTonite, Bulgar, People’s Journal Tonight, and People’s Taliba). Kahitangpinakamalaki, pinakamalakas, at pinakamatandangpangkatngmgarebeldesaPlipinas, ang Communist Party of the Philippines-New People’s Army-National Democratic Front (CPP-NPA-NDF) ay mataglnanggumagamitng Filipino at bernakularbilangmgapangunahingwikangkomunikasyon. Katunayan, kinilalangPambansangKomisyonsaKultura at Sining/NCAA (2000) angpagtatagng CPP ngisangKawanihansaPagsasalinnoongdekada ‘70 bilang “isangmakabuluhanghakbangsainstitusyunalisasyonngpagsasalin” mula Ingles tungong Filipino at vice-versa, naisangmalakingambagsapagsusulongngwikangpambansa.

  21. Sa Supreme Court Forum on Access to Justice (2008), natutuwangibinalitaniPunongMahistradoReynato S. Puno nanagingmabungaangeksperimentalnapaggamitng Filipino sadeliberasyonngmgakortesaibanglugar. Nagingmabilisangprosesongpagtatanongngmgaabogado at pagsasagotngmgatestigo, kayaipinaplanongKorteSupremanaalawakin pa angpaggamitng Filipino samgadeliberasyonnghukuman. Makabuluhan din angpagsusumikapniPanglawangPangulongNoli De Castro, Sen. Francis Escudero, Sen. Ma. Consuelo Madrigal, Sen. LitoLapid, at Sen. Antonio Trillanessamadalasnapaggamitng Filipino sakanilangmgapampublikongpahayag. Sa internet, inilunsadngmgaakademistangmaka-Filipino angproyektongWikipilipinasupangipalaganapangintelektwalisadongpaggamitng Filipino sapamamagitanngpaglikhangmgaakademikongartikulonaestilong-Wikipedia.

  22. Samakatwid, ang Filipino ay buhay at ginagamitsamidyagayundinsa internet ngmga Filipino saiba’tibangpanigngmundo. Bunganito, dikataka-takangitoangwikangmasgamitin din samaramingpaaralansakabilangpagpupumilitnggobyernonaisabatasang Ingles bilangpangunahingwikangpanturo.

  23. WikangBayan: BukalngKarunungan

  24. Samantaladahilsa Ingles angnagingibabawnawikangpanturosaAgham at matematikalagingkulelatangPilipinassa Trends in Mathematics at Science Survey/Third international Math and Science Study/TIMSS ayon kina VirgilioAlmario (1996) at Juan Miguel Luz (2007). Malaganapna nag paggamitng Filipino salahatngantasngedukasyon, sa halos lahatngasignatura, dahilsapagsisiskhayng KWF at mgamananaliksiksaakademyanamakabuongmgadiksyunaryo, glosaryo at aklat-sangguniansaiba’tibanglarangan. Binanggitni Dr. Lydia Liwanag (2001) nanakapagpalabasng halos 250 publikasyonang dating SurianngWikangPambansa.

  25. Sa Pamantasang Normal ngPilipinas, marami-raminangglosaryong Filipino, Filipino-Ingles-Dayalektosaiba’tibanglaranganangnabuosapamamagitanngmgapananaliksik, tesis, at disertasyonngmgamag-aaralsaantas-gradwado.

  26. SalamatsaPakikinig By: Mataac, Princess Anne B. IV-6 BEED

More Related