Tweede pensioenpijler contractanten lokale besturen Ronde van Vlaanderen oktober – november 2009

1. Tweede pensioenpijler contractanten lokale besturenRonde van Vlaanderen oktober – november 2009 Marijke De Lange & Katleen Janssens Stafmedewerkers personeel VVSG

2. Overzicht • Waarom een tweede pensioenpijler? • Aanleiding: sectoraal akkoord 2008-2013 • Laag werknemerspensioen • Problematiek in lokale besturen schrijnendst • Hoe organiseren? • Initiatieven op het terrein • Stappenplan & VVSG-aanbod

3. 1. Sectoraal akkoord 2008-2013 • Minimumsokkel die algemeen geldt • 2% werkgeversbijdrage => niet haalbaar gebleken: 1% op pensioengevend jaarloon • Extra voordelen per bestuur zijn mogelijk • Bv hoger aanvullend pensioen • Geleidelijke invoering • Collectief systeem of pensioenfonds • Maximaal in beheer Vlaamse lokale besturen • Voor alle besturen minimumsokkel + groei mogelijk • Elk bestuur is financieel verantwoordelijk voor zijn contractanten • Vanaf januari 2010 (streefdatum) • Sectoraal akkoord = geen CAO (juridisch niet afdwingbaar) • Wel gentleman’s agreement • Niets doen zou onrechtvaardig en onbillijk zijn: schrijnende situatie voor 60% van het lokale overheidspersoneel

4. Laag werknemerspensioen • Verschil van meer dan 700 euro bruto/maand tussen ambtenarenpensioen en werknemerspensioen • Vervangingsratio • Ambtenarenpensioen = 66 % van voormalig arbeidsinkomen • Werknemerspensioen = 46 % van voormalig arbeidsinkomen Uiteraard afhankelijk van individuele loopbaan

5. Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen BEREKENINGSBASIS EN PLAFONNERING • Ambtenarenpensioen: op basis van de gemiddelde wedde van de laatste vijf dienstjaren, zonder begrenzing • Wel relatief plafond: maximum 3/4de van de wedde • Absoluut plafond: 5.805,26 euro/maand (oktober 2008) • Werknemerspensioen: op grond van gemiddelde van een – jaar na jaar – begrensd loon, zoals verdiend over de volledige loopbaan • Plus limitering obv principe ‘eenheid van loopbaan’

6. Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen FORMULE • Ambtenarenpensioen = Gemiddelde wedde laatste 5 jaar x aantal loopbaanjaren (+ dipl.bonificaties) 60 • Werknemerspensioen alleenstaande = Gemiddelde en geplafonneerde loon* x aantal loopbaanjaren x 60 % 45 • Werknemerspensioen (gehuwd met partner zonder inkomen) = Gemiddelde en geplafonneerde loon* x aantal loopbaanjaren x 75 % 45 (* verdiend over hele loopbaan)

7. Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen GEWAARBORGDE MINIMA (okt. 2008) • Ambtenarenpensioen • 1.428,32 euro/maand (gehuwde) • 1.142,66 euro/maand (alleenstaande) + evt. forfait zware handicap: 150,47 euro/maand • Werknemerspensioen (volledige loopbaan) • 1.219,12 euro/maand (gezin) • 975,60 euro/maand (alleenstaande)

8. Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen • AUTOMATISCHE PEREQUATIE ambtenarenpensioen: Pensioen gewezen ambtenaar wordt geherwaardeerd met zelfde verhogingspercentage als wedde actieve personeelsleden • om de 2 jaar, obv gemiddelde verhoging maximumwedden betrokken onderhandelingssector • WELVAARTAANPASSING werknemerspensioen: Bescheiden herwaardering, met als doel oudste pensioenen zeer beperkt te koppelen aan evolutie algemeen welzijn Werknemerspensioenen in België behoren tot de laagste van Europa…

9. Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen INDIRECTE VERSCHILLEN – b.v. deeltijdse prestaties • Ambtenaren gewoonlijk aangeworven in voltijds arbeidsregime • Brede waaier aan verlofmogelijkheden • Zodra afwezigheid als dienstactiviteit wordt beschouwd, telt ze mee voor pensioen • Onbezoldigde dienstactiviteit nooit meer dan voor 1/5 volledige loopbaan in rekening gebracht • Werknemers vaker van meet af aan in deeltijds arbeidsregime

10. Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen BIJDRAGEN • Werkgeversbijdrage • Vastbenoemden: 20 % (pool 1) en 27 % (pool 2) • Vanaf 2010: 22,5% (pool 1) en 29,5% (pool 2) • Contractanten & op proef benoemden: 8,86 % (met uitzondering van gesco’s) • Werknemersbijdrage • Vastbenoemden: 7,5 % op strikte loon • Contractanten & op proef benoemden: 7,5 % op loon

11. Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen BEHEER EN UITBETALING • Ambtenarenpensioenen • in pool 1 & 2 solidair beheerd in schoot RSZPPO, Pensioendienst Overheidssector (PDOS) betaalt uit • in pool 3 en 4 niet-gesolidariseerd: voorzorgsinstelling of bestuur zelf staat in voor beheer en uitbetaling • Werknemerspensioen = onderdeel algemene sociale zekerheid (RSZ Globaal Beheer); Rijksdienst voor Pensioenen berekent en betaalt pensioen

12. Problematiek meest schrijnend in lokale overheidsniveau 1. Aantal contractanten (+ op proef benoemden): 58,54 % in 2007 (tegenover 49,52 % in 1993) • Gemeenten: 62,61 % • OCMW’s: 75,19 % • Intercommunales: 56,57 % • Provincies: 41,05 % • Politiezones: 5,58 % Vlaanderen: 44 % vastbenoemden; Wallonië 36 % en Brussel: 43 % 2. Cfr. werknemers private sector (commerciële sector): werknemerspensioen steeds vaker aangevuld met tweede pensioenpijler, zeker voor bedienden

13. Problematiek meest schrijnend in OCMW’s Situatie 30 juni 2008 – personeelsaantallen voor 3 Gewesten

14. VVSG-standpunt over pensioen lokale overheidspersoneel • Gemengd pensioen voor gemengde loopbaan: • Ambtenarenpensioen voor statutaire jaren • Werknemerspensioen + 2de pensioenpijler voor contractuele jaren (afspraak Comité A) • Tweede pensioenpijler, te financieren met • 1 % op loonmassa contractanten, daarna geleidelijk optrekken • Eventuele eenmalige transacties • Deel opbrengst vakantiegeldbijdrage? • Lange(re) termijn: uniforme rechtspositie 14

15. 2. Hoe organiseren? • Zelf doen of uitbesteden? In welke mate wil het bestuur inspraak hebben in het beleid? • Pensioenplan opmaken in eigen beheer (enkel mogelijk voor overheidsadministraties) • Eventueel enkele taken uitbesteden bijv. administratie, financieel beheer of beleid, actuariële berekeningen • Organisme ter financiering van de pensioenen (OFP) (= vroegere Pensioenfondsen) oprichten • Groepsverzekering afsluiten

16. Hoe organiseren? (vervolg) • Doelstelling tweede pensioenpijler & kostprijs? • Vaste bijdrage: bijv. 1% op loonmassa • Veilig voor het bestuur, weinig financieel risico • Vast rendement: bijv. groepsverzekering met vaste bijdragen: wettelijk gegarandeerd rendement van 3,25% • Vaste prestatie: bijv. bruto pensioenkloof tussen statutairen en contractanten wordt voor 60% gedicht tegen 2030; start 2010 met 3% per jaar • Groot risico voor het bestuur, soms omslachtige berekeningen • Inspanningsverbintenis in functie van te dichten pensioenkloof die qua resultaat gelijk loopt met resultaatsverbintenis met sterk benaderende berekening van pensioenkloof, maar veel minder administratie • Kortom, welke risico’s wil het bestuur lopen?

17. Overzicht voor- en nadelen (1)

18. Overzicht voor- en nadelen (2)

19. Overzicht voor- en nadelen (3)

20. 3. Initiatieven op het terrein (1) PROVINCIE ANTWERPEN • Omvorming bestaand pensioenfonds naar OFP • Aanvullende rustrente + rustpensioen is 70% van het laatste salaris bij volledige loopbaan • Bijdrage 7% loonmassa = 100% dekking toekomstige pensioenrechten • Keuze tussen 4 formules financiële dekking (30%, 50%, 75%, 100%) • Geen regularisatie verleden loopbaan • Opbouw rechten vanaf 01.01.2009  systeem op kruissnelheid vanaf 2054 • Multiwerkgeversformule: provincie + lokale besturen

21. Initiatieven op het terrein (2) PROVINCIE LIMBURG • Collectief pensioenplan • Bruto pensioenkloof tussen statutairen en contractanten wordt voor 60% gedicht tegen 2030; start 2010 met 3% per jaar • Bijdrage 5% loonmassa, met uitgangspunt minstens 30% dekking totale pensioenverplichtingen over 30 jaar • Laat toe om de verleden loopbaan te regulariseren • Provincie is meester van het pensioenplan, bepaalt het financieringstraject • Niet onderworpen aan CBFA

22. Overzicht concrete initiatieven

23. 4. Stappenplan (welke piste het bestuur ook kiest: eigen beheer, OFP of groepsverzekering) • Pensioenreglement opmaken • Lokaal bestuur (groep van lokale besturen) doet pensioenbelofte via reglement • Elk bestuur maakt pensioenreglement op; kan wel model pensioenreglement zijn • aanbod VVSG of andere aanbieders (OFP, groepsverzekering) • Pensioenreglement is dwingende overeenkomst • WAP-wetvan 28 april2003 van toepassing • Bestuur moet voor voldoende financiering zorgen en die garanderen voor duurtijd pensioenreglement • Beheer van het pensioenstelsel - eventueel beroep op externe deskundigen (lastenboek opstellen) • voor uitvoeren enkele beheerstaken pensioenreglement: pensioenfiche, actuariële berekeningen, administratie… • Voor financiering

24. VVSG-uitgangspunten • Transparant systeem • Keuzevrijheid lokale besturen waarborgen • Collectief omwille van groter rendement • Open voor alle (soorten) lokale besturen in Vlaanderen • Kostprijs in de hand houden

25. VVSG-voorstel van werkwijze • Aanbod pensioenreglement (zie verder) • Te bekrachtigen op Vlaamse comité C1 (legitimiteit) • Beheer • In startfase via formule groepsverzekering; operationeel vanaf 2010 • Binnen redelijke termijn (3 à 5 jaar) kosteloze overgang naar OFP, met begeleiding door financiële partner • Paritair beheer werkgevers & vakbonden • RSZPPO int werkgeversbijdrage => administratieve besparing en vereenvoudiging

26. Voorontwerp pensioenreglement (1) • Begunstigde & uitgesloten personeelsleden • Arbeidscontract • Niet: artikel 60’ers, gesubsidieerd onderwijspersoneel, jobstudenten, personeel federaal gesubsidieerde gezondheidssectoren… • Minstens 1 jaar anciënniteit • Financiering: 1 % werkgeversbijdrage; hogere bijdrage mogelijk • Wettelijk minstens 3,25% rendement + mogelijkheid tot winstparticipatie • 8,86% solidariteitsbijdrage erbovenop

27. Voorontwerp pensioenreglement (2) • Opbouw aanvullend pensioen & begrenzing • (beperkte) Inhaalbeweging mogelijk (verleden loopbaan) • Begrenzing pensioen; bij overschrijding wordt deel individuele reserve ingehouden • Uitkering in maandelijkse rente vanaf 65 jaar • Dekking bij overlijden vóór 65 jaar (lijfrente, “wezenrente” tot 25 jaar) • Informatieverplichtingen • Voor personeelslid: pensioenfiche • Voor werkgever: beheersverslag pensioeninstelling • Wijziging reglement na sectoraal akkoord in Comité C1

28. Overzicht concrete initiatieven