Vaktherapie in Noord Nederland

1. Vaktherapie in Noord Nederland Liza Aerts, junior onderzoeker Rob Giel Onderzoekcentrum (RGOc) UMCG Groningen www.rgoc.nl l.c.aerts@umcg.nl

2. Doel pilot studie: • Aanvragen onderzoek subsidie bij ZONMW – programma doelmatigheid Achtergrond: • Wetenschappelijk onderzoek naar effecten en kosten beperkt • Toenemende noodzaak effectonderzoek: ontwikkeling ‘evidence based’ zorgpaden in GGZ • Sinds 2008 werkgroep Onderzoek Vaktherapie Noord Nederland

3. Werkgroep Onderzoek Liza Aerts RGOc junior onderzoeker Jooske van Busschbach RGOc senior onderzoeker Durk Wiersma RGOc (voorzitter) Herma Betten GGZ Friesland - beeldend therapeut Mimy ter Braak UCP (UMCG) - beeldend therapeut Stenden University - docent Marieke Dorhout Lentis - psychomotorisch therapeut Carry Kappelhof UCP (UMCG) - psychomotorisch therapeut Gerrit Maliepaard GGZ Drenthe - psychomotorisch therapeut Peter Wartena GGZ Friesland - beeldend therapeut Ruud Bosscher Hogeschool Windesheim - lector Bewegen, Gezondheid en Welzijn VU Amsterdam - fac. Bewegingswetenschappen Mia Scheffers Hogeschool Windesheim - docent/onderzoeker • Subsidieverlener: UMCG – fonds stimuleringsgelden (doelmatigheidsonderzoek)

5. 1. Profiel vaktherapie in Noord Nederland 2. Opzet en resultaten pilotstudie 3. Beperkingen en aandachtspunten voor vervolgonderzoek 4. Plannen voor vervolgonderzoek

6. 1. Profiel Vaktherapie in NN respons 90% (n=112): • Gemiddelde werkweek van 27 uur • Gemiddeld 43 patiënten per week, 80% in groepsverband • Heterogene patiëntendoelgroep respons 68% (n=80): • Ervaren en honkvaste beroepsgroep • 34% met post-HBO of Master • 37% geregistreerd bij de SRVB

7. Omvang beroepsgroep (2010, n=115)

9. Emotieregulatie (agressieregulatie) • Contact met eigen gevoelsleven • Autonomie (identiteit, assertiviteit) • Psychiatrische ziektesymptomen • Verwerking, plaatsgeving • Spanningsregulatie, ontspanning

10. Behandeldoelen Volgens vaktherapeuten(respons: 67%, n=77): • Autonomie, identiteit, assertiviteit • Emotieregulatie Kenmerkend voor PMT(respons 66%, n=42): • Grenzen; spanningsregulatie; agressieregulatie; lichaamsbeleving Kenmerkend voor Beeldend(respons: 66%, n=25): • Contact met gevoelsleven; verwerking en plaatsgeving

11. Zelfvertrouwen • Verwoorden van gevoelens • Inzicht in eigen gedrag onder druk of stress • Inzicht in eigen mogelijkheden en beperkingen • Gevoelens ervaren

12. Verbetergebieden 75% van de patiënten (n=214): • Inzicht in eigen gedrag • Inzicht in eigen mogelijkheden • Gevoelens ervaren 60% van de patiënten: • Zelfvertrouwen

13. 2. Pilotstudie: opzet • Pre-post design • Inclusieperiode van 4 maanden • Onderzoeksperiode van 4 maanden • Meetmoment 1: start vaktherapie (voormeting) • Meetmoment 2: bij afronding of na 4 maanden (nameting) Inclusie: • nieuwe verwijzing vaktherapie • 18+ • Afgelopen 3 maanden geen vaktherapie gehad Exclusie: • Weigering of niet in staat tot invullen vragenlijsten

14. Instroom • Vaktherapeuten: 51 • Deelnemers:Totale instroom: 392 Respons: 267 (68%)Drop-out: 53 (20%)Onderzoek afgerond: 214

15. Representativiteit • PMT en beeldend therapeuten goed verspreid over de vier instellingen • Drama- en muziektherapeuten representeren één instelling • Enige oververtegenwoordiging van jonge vrouwelijke deelnemers (< 25 jaar, waarvan 80% vrouw) • Ondervertegenwoordiging van ouderen, kinderen, jeugdigen, langdurig vaktherapie volgend en net opgenomen patiënten

16. Deelnemersprofiel

17. Verdeling deelnemers per behandelsetting en vaktherapievorm n=267

18. 2. Pilotstudie - Resultaten Deelnemersgroep (n=214) is significant verbeterd (p<0.001) op alle gebruikte meetinstrumenten: Psychisch functioneren (OQ-45) Kwaliteit van leven (MANSA) Vertrouwen in eigen mogelijkheden (MHCS) Lichaamsbeleving (DKB-35)

19. Verbetering per subgroep Verbetering in punten op OQ-45 totaalscore: *p<0.01

20. Anders weergegeven: Verandering in percentages op OQ totaalscore: RCI= reliable clinical index (14 punten of meer)

21. ..per vaktherapie

22. Wie verbetert het meest? Met name deelnemers: - met de behandelcombinatie PMT en beeldend - met de slechtste score bij de start - die minder dan een jaar in zorg zijn - die vaktherapie binnen 4 mnd hebben afgerond. Ambulante deelnemers functioneren op beide tijdstippen beter, verbeteren evenveel als (dag)klinische deelnemers

23. Tevredenheid • Ambulant of korter dan 2 jaar in zorg > meer tevreden • Tevredenheid zegt weinig over of het ook beter gaat

24. Hoeveel baat gehad bij vaktherapie? • 21% zeer veel • 40% behoorlijk wat • 25% tamelijk • 14% bijna niet

25. 3. Beperkingen en aandachtspunten Beperkingen in de huidige behandelpraktijk: • Verwijzing vaktherapie later in behandelproces • Indicatiestelling onduidelijk • Vaktherapie vrijwel altijd aanvullend • Voorgenomen behandelduur en frequentie zeer divers • Beperkt gebruik van modules Complicerende factoren voor onderzoek!

26. Voor vervolgonderzoek: • Controlegroep noodzakelijk • Heldere indicatiestelling • Behandelprotocol; beschreven, herhaalbaar en toetsbaar • Valide meetinstrumenten • Samenwerking tussen wetenschappelijke instellingen en (opleiding)praktijk • Financiën

27. 4. Plannen vervolg onderzoek • Nieuwe aanvraag ZONMW ronde 2013: 4-jarige doelmatigheidsstudie beeldende therapie • Nieuwe pilotstudie in 2012 (interne financiering UMCG): behandelprotocol, indicatiestelling, meetinstrumenten • Quasi experimentele studie naar effectiviteit assertiviteitsmodule “Op PAD met dramatherapie en PMT” GGZ Drenthe (in aanvraag bij Fonds Psychische Gezondheid) • …

28. Bedankt voor uw aandacht… Vragen?

29. l.c.aerts@umcg.nl

30. Meetinstrumenten Gegevensverzameling:Respondenten: sociodemografie, activiteiten, zorgduur, zorgconsumptie Vaktherapeuten: DSM IV diagnose, aantal sessies, therapiedoelen Primaire uitkomstmaat:Psychische klachten en functioneren (OQ-45.2 Lambert 2004) Secundaire uitkomstmaten:Kwaliteit van leven (MANSA, Priebe, 1999) Vertrouwen/coping (MHCS, Carpinello, 2000) Lichaamsbeleving (DKB-35, Pölmann, 2007) Tevredenheid (CSQ, Larsen, 1979) Kwaliteit behandelrelatie (HAS, Priebe, 1993)