Onderzoek naar Schemagerichte Vaktherapie

1. Onderzoek naar Schemagerichte Vaktherapie Nijmegen, FVB, 3 november 2011 Elsa van den Broek MDTh FPC de Rooyse Wissel/Hogeschool Zuyd Heerlen KenVak

2. Even voorstellen

3. Workshop • Onderzoek doen op werkplek Vaktherapeut • Schematherapie en Vaktherapie? • Pilotstudy Schematherapie en Vaktherapie • Resultaten van studie, publicatie artikel • Videomateriaal scoren met behulp van meetinstrument • ZELF DOEN; mini onderzoek, modi scoren • Vragen?

4. Waarom onderzoek? • Binnen de Rooyse Wissel wordt er binnen Vaktherapie én Psychotherapie met SCT gewerkt. Verschillen en overeenkomsten werden snel duidelijk. Althans… • Behoefte om dit te onderzoeken, bijdrage aan evidence van Vaktherapie specifieke factoren • Gestart met Pilotstudy binnen grote RCT studie naar schematherapie binnen forensische psychiatrie.

5. Schematherapie en Vaktherapie: so happy together? • Veel overeenkomsten tussen Vaktherapie en Schematherapie: Limited reparenting/ empathische confrontatie/experientiële technieken • Gebruik van schemamodi komt overeen met gebruik van bijv. rollen binnen dramatherapie • Schemataal geeft een werkbaar en concreet kader binnen Vaktherapie

6. Schema modus/modi • Modus = een emotionele ‘staat’, een deel van een persoon die tijdelijk gedachten, gevoelens en gedrag beinvloedt. • Er zijn Kind Modi /Volwassen modi/ Ouder modi/ Beschermermodi • Doel therapie is het ruimte geven aan Kind modi, versterken van Volwassen modi, beteugelen van Oudermodi, en ‘bypassen’ van beschermermodi

7. Voorbeelden van Schema modi: • Kwetsbare Kind modus: Voelt zich kwetsbaar en overweldigd door pijnlijke gevoelens als angst,depressie,verdriet,schaamte of vernedering • Afstandelijke Beschermer modus: gebruikt emotionele onthechting, wil niet voelen, beschermt zichzelf daarmee tegen pijnlijke gevoelens, oogt emotioneel afstandelijk, vlak

8. Voorbeelden van Schema modi: • Gezonde Volwassene: bewust van eigen behoeften en gevoelens, er is balans tussen ratio en emotie. Denkt realistisch over situaties. • Pest en Aanval modus: gebruikt pesterij, bedreiging of intimidatie om te krijgen wat hij wil. Houdt hierbij een dominante positie, ervaart genoegen in het aanvallen van anderen

9. Voorbeelden van Schema modi: • Straffende Ouder modus: geinternaliseerde kritiek of straffende stem van ouders, met strenge zelfkritiek, veroorzaakt gevoelens van schuld of schaamte

10. Studie Design • 10 mannelijke forensische patienten met Cluster B persoonlijkheidsstoornissen (10-18 maanden in behandeling; gemiddelde PCL-r score: Mean=23.8, SD =7.4) • Indeling in therapie conditie gebeurde random. Patiënten krijgen psychotherapie én Vaktherapie (Drama/Beeldend/PMT) in alle condities • Per patient werden er 4 sessies bekeken en beoordeeld door 2 beoordelaren (blind) met de MOS (Mode Observation Scale) • Studie vergelijkt Vaktherapie met Psychotherapie, en Schematherapie met Treatment as Usual (TAU), als het gaat om schemamodi

11. Hypotheses • Patiënten binnen Vaktherapie sessies zullen meer kwetsbaarheid, minder onthechting en meer gezond gedrag vertonen dan in hun psychotherapie sessies (in schema modus termen, meer Kindmodi, minder beschermermodi en meer Gezond Volwassene modi) • Schematherapie patiënten zullen meer kwetsbaarheid, minder onthechting en meer gezond gedrag vertonen dan de patienten in de controlegroep (TAU) • De verwachting is dat er binnen de Schemagerichte Vaktherapie sessies de meeste kwetsbaarheid, minste onthechting en het meeste gezonde gedrag zal worden geobserveerd dan in alle andere condities

12. Kwetsbare Kind Modus; Mean Scores • SFT > TAU, p = .02 • Arts Therapy > Verbal Therapy, p = .02

13. Afstandelijke Beschermer Modus; Mean Scores • Arts Therapy < Verbal Therapy, p = .04 • SFT/TAU x Arts/Verbal Therapy, p = .01

14. Gezonde Volwassene modus; Mean Scores • Arts Therapy > Verbal Therapy, p = .05

15. Conclusies • Schematherapie riep meer kind modi, meer kwetsbaarheid op dan Treatment as Usual. • Vaktherapie riep meer kwetsbaarheid, minder vermijdend/onthechte beschermermodi, meer gezonde modi op dan Psychotherapie. • Schemagerichte Vaktherapie bleek vergelijkbaar, en in sommige gevallen zelfs beter dan de Schemagerichte psychotherapie, te scoren op het oproepen van emoties, afname van vermijding/onthechting en oproepen van gezonde modi. • Patiënten in de psychotherapie conditie TAU lieten de minste kwetsbaarheid, meeste vermijding/onthechting zien van alle condities.

16. Discussie • Pilotstudy met alle beperkingen • Wel alle hypotheses bevestigd • Vervolgonderzoek is nodig • Artikel gepubliceerd in The Arts in Psychotherapy (nov. 2011)Arts therapies and Schema Focused therapy: A pilot study Elsa van den Broek, MDTh.a,b,∗, Marije Keulen-de Vos, MSc.a,c, David P. Bernstein, Ph.D.a,c,d Vervolgonderzoek Elsa: • MET studie: Mode Evoking Techniques, experimentele studie als onderdeel van promotie van een collega naar effecten van dramatherapieinterventies op het voorkomen van modi in de sessie (5 sessie protocol)

17. Videomateriaal scoren als onderdeel van praktijkonderzoek • Bandjes uit de therapie werden bekeken door onafhankelijke beoordeelaars • Modi werden gescoord met de MOS • Aan de hand hiervan konden de onderzoekers zien hoe veel, hoe frequent en in welke intensiteit modi voorkwamen in de therapiesessies • Dit leidde, met behulp van SPSS, tot resultaten van dit onderzoek, die vervolgens geinterpreteerd konden worden

18. Mode Observation Scale (MOS) Bernstein, de Vos, & van den Broek, 2009 Child Modes – involve feeling, thinking, and acting in a “child-like” manner • Vulnerable Child (Abandoned, Abused, or Humiliated Child) -- feels vulnerable, overwhelmed with painful feelings, such as anxiety, depression, grief, or shame/humiliation. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Absent Mild Moderate High Extreme 2. Angry Child – feels and expresses uncontrolled anger or rage in response to perceived or real mistreatment, abandonment, humiliation, or frustration; often feels a sense of being treated unjustly; acts like a child throwing a temper tantrum. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Absent Mild Moderate High Extreme

19. Videomateriaal scoren IN DEZE WORKSHOP • Patient en therapeute maken apart voor deze presentatie videomateriaal, dit is dus GEEN ECHT THERAPIE materiaal • Patient werkt al geruime tijd met schematherapie, en heeft al langere tijd Dramatherapie. • Patient is goed bekend met de schema modi taal, en kan binnen spel, met regie aanwijzingen, de verschillende modi (rollen) spelen • Jullie krijgen drie fragmenten te zien waarbij jullie telkens letten op een van de twee personen en die proberen te scoren met de aangepaste, vereenvoudigde modilijst • Na afloop bespreken we de resultaten van dit mini onderzoek.

20. Contact Vragen? evandenbroek@derooysewissel.nl elsa.vandenbroek@zuyd.nl