460 likes | 681 Views
Bolesti srca i krvnih sudova u Srbiji m r sc.med. Nata ša Mickovski ing. stat. Sanja Savković Institut za javno zdravlje Srbije „ Dr Milan Jovanović Batut ”. Javno-zdravstveni značaj. bolesti srca i krvnih sudova, kardiovaskularne bolesti, bolesti cirkulatornog sistema MKB X I00-I99
E N D
Bolesti srca i krvnih sudova u Srbiji mr sc.med. Nataša Mickovski ing. stat. Sanja Savković Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”
Javno-zdravstveni značaj • bolesti srca i krvnih sudova, kardiovaskularne bolesti, • bolesti cirkulatornog sistema MKB X I00-I99 • -vodeći uzrok obolevanja • vodeći uzrok radne nesposobnosti • vodeći uzrok apsentizma • vodeći uzrok prevremene smrtnosti (pre 65. godine)
Javno-zdravstveni značaj bolesti srca i krvnih sudova, kardiovaskularne bolesti, bolesti cirkulatornog sistema MKB X I00-I99 početak 21.-tog veka početak 20.-tog veka VODEĆI UZROK OBOLEVANJA I UMIRANJA ŠIROM SVETA U OVOM VEKU 2020.god nerazvijene zemlje - dvostruki teret
Javno-zdravstveni značaj bolesti srca i krvnih sudova, kardiovaskularne bolesti, bolesti cirkulatornog sistema MKB X I00-I99 17,1 miliona zemlje u razvoju i nerazvijene zemlje 82% smrtnosti 60% opterećenja ishemijskih bolesti srca (DALY- godine života korigovane u odnosu na nesposobnost)
Javno-zdravstveni značaj SVETSKI DAN SRCA Svetska federacija za srce (World Heart Federation) vodi globalnu borbu protiv bolesti srca i moždanog udara, putem ujedinjene zajednice od 200 članica. Svetski dan srca (World Heart Day) je ustanovljen da poveća javno znanje o rizicima i da unapredi mere prevencije. Svetska federacija za srce obavezala se da prevencijom i kontrolom bolesti srca i krvnih sudova mozga pomogne ljudima širom sveta da žive duže i kvalitetnije. Svoje aktivnosti Svetska federacija za srce je, pre svega, fokusirala ne nerazvijene i srednje razvijene zemlje.
Javno-zdravstveni značaj SVETSKI DAN SRCA Ova godina predstavlja jubilej obeležavanja Svetskog dana srca (WHD). Nakon 10 godina od obeležavanja prvog Svetskog dana srca, u septembru 2000. godine, Svetska federacija za srce i njene članice mogu da se pohvale napretkom u poboljšanju zdravlja srca. Svake godine je Svetski dan srca posvećen nekoj drugoj temi i obeležava se pod drugačijim sloganom. Ova jubilarna godina obeležavanja WHD posvećena je unapređenju zdravlja srca na radnom mestu i obeležava se pod sloganom: „Ja radim srcem!”
Javno-zdravstveni značaj STRUKTURA UMIRANJA OD KVB svet Srbija Institut za javno zdravlje Srbije, 2010 WHO, Noncommunicable Diseases, 2008
Javno-zdravstveni značaj STRUKTURA SVIH UZROKA SMRTI U SRBIJI, 2009 Institut za javno zdravlje Srbije, 2010
Javno-zdravstveni značaj 104.000 umrlih od svih uzoka 56.951 KVB all ages CR=777,9/100.000 20-64 AGE 7.167 KVB 20-64 age CR=158,3/100.000 12,6% svaki 8. umrli od KVB
Javno-zdravstveni značaj 10 POJEDINAČNIH UZROKA SMRTI U STRUKTURI SVIH UZROKA SMRTI U SRBIJI, 2009. od 0 do 75+ god. od 20 do 64 god. Institut za javno zdravlje Srbije, 2010
Javno-zdravstveni značaj STRUKTURA UMIRANJA OD KVB, UZRAST OD 20 DO 64, 2000 I 2009. GODINA Institut za javno zdravlje Srbije, 2010
Mortalitet od KVB, 20 do 64 godine, Srbija, 2000-2009. -29% -24% -31%
Mortalitet od IBS, 20 do 64 godine, Srbija, 2000-2009. -22% -27% -21%
Mortalitet od AIM, 20 do 64 godine, Srbija, 2000-2009. -29% -27% -35%
Mortalitet od CVB, 20 do 64 godine, Srbija, 2000-2009. -35% -39% -44%
Mortalitet od HTA, 20 do 64 godine, Srbija , 2000-2009. +51% +76% +16%
Mortalitet od KVB, 0 do 64 godine, evropski region i Srbija , 2008.
Mortalitet od IBS, 0 do 64 godine, evropski region i Srbija , 2008.
Mortalitet od CVB, 0 do 64 godine, evropski region i Srbija , 2008.
Teret bolesti za pojedinačne poremećaje zdravlja (DALY’s u %), Srbija i Evropa, 2000. Rang ~ 80% ~ 77% DALY’s - Disability-adjusted life years - Godine života korigovane u odnosu na nesposobnost The Burden of Disease and Injury in Serbia, 2003.
DALY za 18 izabranih poremećaja zdravlja u odnosu na pol, Srbija, 2000. *% od ukupnogDALY-ja The Burden of Disease and Injury in Serbia, 2003. *% od ukupnogDALY-ja The Burden of Disease and Injury in Serbia, 2003.
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci populacionog registra Incidencija i mortalitet od akutnog koronarnog sindroma u 2006, 2007, 2008, Srbijia * na 100.000 stanovnika prema standardnoj populaciji Evrope
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci populacionog registra 2006, 2007, 2008 Srednjebanatski najviša stopa 2006, 2007 Jablanički najniža stopa 2008 Moravički najniža stopa Incidencija i mortalitet od akutnog koronarnog sindroma u 2006, 2007, 2008, Srbija * na 100.000 stanovnika prema standardnoj populaciji sveta
Coronary event rates by sex, adults aged 35 to 64, MONICA European Project populations MEN WOMEN *Age-standardized rates by European standard population European cardiovascular disease statistics,2008
Age-standardized rates/100.000 of acute coronary events by European standard population Serbia, 1984/95, 2008. 2008. 1984/1995. Gender 35 - 64* M/F *Age-standardized rates by European standard population Incidence and Mortality of Acute Coronary Syndrome in Serbia, 2007; European cardiovascular disease statistics, 2008
Javno-zdravstveni značaj bolesti srca i krvnih sudova, kardiovaskularne bolesti, bolesti cirkulatornog sistema MKB X I00-I99 75% konvencionalni faktori rizika stil života: pušenje, krvni pritisak, holesterol, nepravilana ishrana, gojaznost, fizička neaktivnost socijalno-ekonomski status
FAKTORI RIZIKA ZA POJAVU KVB NEPROMENJIVI I PROMENJIVI FAKTORI RIZIKA GLAVNI FAKTORI RIZIKA:UZRAST, POL, PUŠENJE, ABNORMALNI LIPIDNI STATUS, HIPERTENZIJA, ŠEĆERNA BOLEST SU UZROČNO NEZAVISNO POVEZANI PREDISPONIRAJUĆI:NASLEĐE, GOJAZNOST, TIP GOJAZNOSTI, FIZIČKA NEAKTIVNOST, NEPRAVILNA ISHRANA, ORALNI KONTRACEPTIVI, STRES, SOCIJALNO-EKONOMSKI STATUS SU UZROČNO, ALI NE I NEZAVISNO POVEZANI MARKERI RIZIKA:POVIŠENE VREDNOSTI TRIGLICERIDA, FIBRINOGENA, CRP, HOMOCISTEIN, LIPOPROTEIN(a) SU POVEZANI, ALI VEZA NIJE UZROČNA GLAVNI PROMENJIVI :POVIŠEN KRVNI PRITISAK, ABNORMALNI LIPIDNI STATUS, PUŠENJE, FIZIČKA NEAKTIVOST, GOJAZNOST, NEPRAVILNA ISHRANA, ŠEĆERNA BOLEST OSTALI PROMENJIVI :NIZAK SOCIJALNO-EKONOMSKI STATUS, DUŠEVNA OBOLJENJA, STRES, ALKOHOL, UPOTREBA IZVESNIH LEKOVA, LIPOPROTEIN(a), LVH NEPROMENJIVI :POL, UZRAST, NASLEĐE FAKTORI RIZIKA NOVIJEG DATUMA:HOMOCISTEIN, CRP, ABNORMALNOSTI KOAGULACIJE (FIBRINOGEN)
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE7-19 GODINA 20+ GODINA POPULACIONO ISTRAŽIVANJE NA REPREZENTATIVNOM UZORKU STANOVNIKA SRBIJE STARIJIH OD 7 GODINA, NA NACIONALNOM NIVOU I NA NIVOU GEOGRAFSKIH OBLASTI 2000. GODINA 5497 DOMAĆINSTAVA CILJEVI ISTRAŽIVANJA 2006. GODINE: 1. PROCENA ZDRAVSTVENOG STANJA, IDENTIFIKACIJA VODEĆIH ZDRAVSTVENIH PROBLEMA I POTREBA, KORIŠĆENJE ZS I ZADOVOLJSTVO KORISNIKA ZZ 2. ISPITAJU RAZLIKE U ZDRAVSTVENOM STANJU, IZLOŽENOSTI FAKTORIMA RIZIKA I KORIŠĆENJU ZS U ODNOSU NA DEMOGRAFSKE KAR, SOCIJALNO-EKONOMSKI STATUS, GEOGRAFSKU OBLAST I TIP NASELJA 3. USTANOVE PROMENE U POKAZATELJIMA ZDRAVSTENOG STANJA, UČESTALOSTI FAKTORA RIZIKA, KORIŠĆENJU ZS I ZADOVOLJSTU KORISNIKA U ODNOSU NA 2000.GODINU
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ UČESTALOST HRONIČNIH BOLESTI KOD STANOVNIKA UZRASTA OD 20 GODINA 2006. GODINA 2000. GODINA HIPERTENZIJA 20,0% HIPERTENZIJA 23,0% UČESTALOST POVIŠENOG KRVNOG PRITISKA TA=134,2/82,0 mmHg TA=133,7/82,7 mmHg MUŠKARCI, STARIJI OD 45 GODINA, JUGOISTOČNA SRBIJA, NAJNIŽA ŠKOLSKA SPREMA, NAJSIROMAŠNIJI ŽENE, STARIJI, SEOSKI TIP NASELJA, NAJNIŽA ŠKOLSKA SPREMA Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ UHRANJENOST KOD STANOVNIKA UZRASTA OD 20 GODINA 2000. BMI=26,0 kg/m2 2006. BMI=26,7 kg/m2 PORAST SA UZRASTOM, NIŽIM STEPENOM OBRAZOVANJA, VEOMA DOBRO MATERIJALNO STANJE GOJAZNI I POTHRANJENI PORAST SA UZRASTOM DO 64 GOD, NIŽI STEPEN OBRAZOVANJA, VEOMA DOBRO MATERIJALNO STANJE I MUŠKARCI PREDGOJAZNOST Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ MENTALNO ZDRAVLJE - SKOR SKALE PSIHOLOŠKOG DISTRESA PREKO 58 UČESTALOST NERVOZE, POTIŠTENOSTI, TUGE, ISCRPLJENOSTI, UMORA 2006. GODINA 2000. GODINA 59,5% 55,8% UZRAST OD 45-54, ŽENE, GRADSKA NASELJA, LOŠE MATERIJALNO STANJE UZRAST STARIJIH OD 55, ŽENE,VANGRADSKA NASELJA, NASIROMAŠNIJI I SIROMAŠNI PREMA IB POZITIVNA OSEĆANJA KOD SAMO 4,4% BEOGRAD, NAJBOGATIJI Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ ISHRANA SVAKODNEVNA KONZUMACIJA SVEŽEG VOĆA I POVRĆA I RAZMIŠLJANJE O ZDRAVLJU I NAČINU ISHRANE 2006. GODINA 2000. GODINA POVRĆE 42,4% VOĆE 34,4% NAČIN ISHRANE 15,4% POVRĆE 54,8% VOĆE 44,0% NAČIN ISHRANE 19,9% nikada ne razmišlja o zdravlju Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ FIZIČKA AKTIVNOST SLOBODNO VREME, REKREACIJA, TIP POSLA 2006. GODINA 2000. GODINA SLOBODNO VREME 63,4% REKREACIJA 13,7% SEDENTARNI TIP POSLA 25,2% SLOBODNO VREME 67,7% REKREACIJA 25,5% SEDENTARNI TIP POSLA 31,1% Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ PUŠENJE UČESTALOST PUŠAČA SE U POSMATRANOM PERIODU SMANJILA SE ZA 6,9% 2000. GODINA 2006. GODINA 40,5% IZLOŽENOST U KUĆI 72,4% IZLOŽENOST NA RADNOM MESTU 27,3% SVEST O ŠTETNOSTI 34,6% 33,6% IZLOŽENOST U KUĆI 61,7% IZLOŽENOST NA RADNOM MESTU 44,9% SVEST O ŠTETNOSTI 57,5% PAD JE IZRAZITIJI KOD MUŠKARACA, ALI JE I DALJE PUŠENJE ZASTUPLJENIJE KOD MUŠKARACA SVAKODNEVNO PUŠI 27,7% VIŠE IH JE U VOJVODINI, U GRADU Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ ALKOHOL 2000. GODINA KONZUMACIJA 47,5% SVAKODNEVNO 3,3% 2006. GODINA KONZUMACIJA 40,3% SVAKODNEVNO 3,4% PROSEČNI BROJ DNEVNO POPIJENIH DOZA 8,3 PROSEČNI BROJ DNEVNO POPIJENIH DOZA 6,4 SVAKODNEVNO MUŠKARCI, STARIJI, VOJVODINA, SEOSKA PODRUČJA, NAJNIŽA ŠKLSKA SPREMA SVAKODNEVNO MUŠKARCI, STARIJI OD 75 GODINA, ISTOČNA SRBIJA, NAJSIROMAŠNIJI Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
Faktori rizika, Srbija, 2000 i 2006. Zdravstveno stanje stanovništva Srbije, 2000 i 2006. godina Zdravstveno stanje stanovništva Srbije, 2006
ZDRAVSTVENO STANJE STANOVNIŠTVA SRBIJE20+ Prevalencija (%) odraslog stanovništva sa navedenim oboljenjima prema polu Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci hospitalnog registra Prosečan uzrast bolesnika lečenih u KJ 64 godine Incidencija i mortalitet od akutnog koronarnog sindroma u 2006, 2007, 2008, Srbijia
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci hospitalnog registra Distribucija bolesnika prema dobnim grupama Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci hospitalnog registra Incidencija i mortalitet od akutnog koronarnog sindroma u 2006, 2007, 2008, Srbija
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci hospitalnog registra Data from National Hospital Registry of ACS (REACS) in 2008 age 64,24±11,74 (18-108 age) 63%male37%female 62,34±11,70 67,33±11,13 70% male 62±12 30%female 70±12 EHS ACS II Izvor: Ministarstvo zdravlja R.Srbije. Istraživanje zdravlja stanovnika Republike Srbije. 2006. godina osnovni rezultati, Beograd 2007.
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci hospitalnog registra Data from National Hospital Registry of ACS (REACS) in 2008
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci hospitalnog registra Data from National Hospital Registry of ACS (REACS) in 2008
Akutni koronarni sindrom u Srbiji, 2006-2008. godina, podaci hospitalnog registra blagovremena PTCI i fibrinolitička terapija
Javno-zdravstveni značaj Promenjivi faktori rizika FAKTORI RIZIKA Nepromenjivi faktori rizika VELIKE PROMENE ĆE NASTATI KAO REZULTATPREVENCIJE