440 likes | 1.65k Views
KOLOREKTAL KANSERLER. Doç. Dr. Cengiz AYDIN. haustura. Plica semilunaris. teniacoli. Kolon. İleumdan başlayıp rektuma kadar uzanır. Boyu 85 – 110 cm Çekum çapı 7.5-8.5 cm Sigmoid kolon çapı 2.5 cm Retroperitoneal Kısım çıkan kolon inen kolon
E N D
KOLOREKTAL KANSERLER Doç. Dr. Cengiz AYDIN
haustura Plicasemilunaris teniacoli
Kolon • İleumdan başlayıp rektuma kadar uzanır. • Boyu 85 – 110 cm • Çekum çapı 7.5-8.5 cm • Sigmoid kolon çapı 2.5 cm • Retroperitoneal Kısım • çıkan kolon • inen kolon • hepatik ve splenik flexuraların arka yüzü • İntraperitoneal kısım • Çekum • transverse kolon • sigmoid kolon
Kolon duvarı • İçten dışa; • Mukoza • Submukoza • Sirküler kas tabakası • Longitidunal kas tabakası • Seroza
Longitidunal kas lifleri kendi aralarında birleşerek üç adet bant şeklinde uzanırlar, bunlara tenia koli denir. • Tenialar arasında uzanan pilika semilunarisler, haustural yapıları oluşturur. • Tenialardan uzanan yağ uzantıları appendiks epipiloika olarak adlandırılır.
Kolon Kanseri • Kolon ve rektum kanseri gastrointestinal sistemin sık görülen kanserleridir. • Kadınlarda memeden sonra ikinci, erkeklerde ise akciğer ve prostattan sonra üçüncü sıradadır. • Rektum kanseri erkeklerde kolon kanseri ise kadınlarda biraz daha sıktır. • Genellikle yaşlı kişilerde görülür. • Kolorektal kanserlerin % 6-8’i 40 yaş altı insanlarda ortaya çıkmaktadır. • Ailesel yada kalıtsal olanlarda ortaya çıkış daha erken olup genellikle 30’lu yaşlardır.
Kolon Kanseri • Tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte • Kalıtsal yatkınlık • Çevresel faktörler suçlanmaktadır
Kolon Kanseri • Temel oluşturan bazı genetik hastalıklar şunlardır: 1-Lynch sendromu (I-II) (nonpolipozıs kalıtsal kolon kanseri ) 2- Familial adenomatozis polipozis 3- Akkiz somatik genetik defektler
75 % Sporadik • 25 % risk taşıyan insanlarda • 15 % - 25 % aile öyküsü olanlar • 4 % - 7 % KNPKK • 1 % FAP • 1 % İBH
Çevresel Faktörler • Diyet • Doymamış hayvansal yağlar • Aşırı doymuş bitkisel yağlar • Tütsülenmiş, kızarmış yiyecekler • Lifli gıdalar koruyucu • Kanserojen maddeler • Safra tuzları, gıda koruyucu maddeler, alkol, iyonize radyasyon • Ülseratif kolit • Crohn hastalığı
POLİP 1- Non-neoplastik polipler Hamartoma ( Peutz-Jeghers sendromu) Hiperplastik polipler Cowden Sendromu Crochite-Canada sendromu • 2- Neoplastik polipler ( adenomlar) • Tübüler adenom ( % 65-85 ) • Tübülovillöz adenom ( % 10-20) • Villöz adenom ( % 5-10 )
Semptom ve belirtiler • Genellikle özgül olmayan şikayetler ortaya çıkar. • Rektal kanama • Barsak alışkanlıklarında değişiklikler • Karın ağrısı gibi şikayetler ortaya çıkar • Bunlar tümörün lokalizasyonu ve hastalığın evresi ile değişiklikler gösterir.
Sağ kolontümörleri • barsak alışkanlıklarında belirgin değişikliğe yol açmaz • kanama daha ön plandadır • Sol kolon tümörleri • Karnın alt kadranlarda ağrı • Barsak alışkanlıklarında değişiklikler • kırmızı renkli rektal kanamalar • Kilo kaybı • Ateş • Septisemi
AKUT TABLO • Akut semptomlar ilk belirti olabilir • Obstrüksiyon • perforasyon • % 10 hasta tam tıkanma ile başvurur. • Akut batın • Fekal peritonit ve sepsis • Pneumatüri, fekalüri, fekal vasıfta vajinal akıntı • Sarılık, kaşıntı ilk belirtiler olabilir. • Asit, overlerde büyüme • Akciğer grafisinde metastatik nodüller
TEŞHİS VE DEĞERLENDİRME • Rektal tuşe • Proktosigmoidoskopi • Flexible sigmoidoskop • Kontrastlı radyolojik çalışmalar • Kolonoskopi • Görüntüleme yöntemleri: CT, MRI, PET Scan, TransrektalUSG gibi tetkiklerlokal değerlendirme, evreleme ve takip için önemlidir.
transverse colon 10% { right colon (ascending colon) and caecum } left colon (descending colon) and sigmoid colon 27% 36% rectum 16% Others 8% anus 3%
TEDAVİ • Temel tedavi yöntemi cerrahidir • Acil ya da elektif • Küratif ya da palyatif • Kanserli kolon segmenti mezosu ve lenfatikleri ile tamamen çıkarılmalıdır • Çevre dokulara invazyon varsa enblok rezeksiyon uygulanmalıdır. • Barsak pasajı sağlanmalıdır.
Cerrahi • Sağ kolon tümörlerinde sağ kolektomi • Hepatik fleksura yada transvers kolon yerleşimli tümörlerde genişletilmiş sağ kolektomi • Sol kolon tümörlerinde sol kolektomi • Sigmoid kolon tümörlerinde segmenter sigmoid kolon rezeksiyonu yeterlidir. • Multiple tümör ya da multiple neoplastik polip varsa tercih edilecek cerrahi subtotal kolektomidir.
Barsak hazırlığı • Kolon ameliyatlarından sonra yara enfeksiyonu yada intraabdominal abse riski fazladır. • Kolon içeriği mikrobiyolojik açıdan oldukça zengin bir ortamdır. • Ameliyat öncesi mekanik ve mikrobiyolojik barsak temizliği yapmak gerekir
ACİL AMELİYATLAR • Barsak Tıkanıklığı • Perforasyon
Hayatı tehdit edici bir cerrahi durumdur. • Tedavi amacı perfore olmuş hastalıklı segmentin uzaklaştırılmasıdır. • Genellikle rezeksiyon sonrası anastamoz yapmaktan kaçınılmalıdır, çünkü temizliği yapılmamış barsak segmentinde ve kontamine bir alanda yapılan anastamoz güvenli değildir. • Kolostomi açılması tercih edilir
prognostik faktörler • 1- Barsak duvarına tümör penetrasyonunun derinliği • 2- Rejyonel lenf bezlerinin tutulumu • 3- Uzak metastaz varlığı
Primer tümör (T) • Tx- Primer tümör hakkında bilgi yok •T0- Bilinen tümör yok • Tis- Karsinomina in situ • T1- Tümör submukozaya ulaşmış • T2-Tümör mukülaris porpriaya ulaşmış • T3- Tümör subserozaya veya peritonize olmayan perirektal, perikolik dokulara ulaşmış • T4- Tümörviseral peritonu aşmış ve çevre dokuları invaze etmiş
• Bölgesel lenf bezi tutulumu (N) • Nx- ilgili veri yok • N0- Lenf bezi metastazı yok • N1- Perikolik veya perirektal 1-3 lenf bezinde metastaz var • N2-Perikolik veya perirektal 4 veya daha fazla lenf bezinde metastaz var • N3- Ana vasküler yapılar botunca lenf bezi metastazı var • Uzak Metastaz (M) • Mx- Uzak metastaz hakkında bilgi yok • M0- Uzak metastaz yok • M1- Uzak metastaz var
A B1 B2 C1 C2 D Mukoza Submukoza Barsak duvarı Subseroza Lenf Bezi Metastaz 100 80 60 5-yıllk sağkalım (%) 40 20 0 A B1 B2 C1 C2 D Hastalığın evresi (Dukes)
Evreleme • Evre 0 – Tis No Mo • Evre I – T1 No Mo, T2 No Mo • Evre II – T3 No Mo, T4 No Mo • Evre III – Herhangi T, N1,2,3, Mo • Evre IV – Herhangi T, Herhangi N, M1
Adjuvan Kemoterapi • Birçok kemoteröpetik ajana karşı dirençlidir. • Uygun cerrahi rezeksiyon sonrası yardımcı tedavi olarak avantaj sağlanmaktadır. • En çok kullanılan ajanlar 5 Fuloruurasil (5 FU)+ Lökoverin veya 5 Fulorourasil (5 FU) + Levamizol kombinasyonları olup sağ kalımda belirli oranda artış sağlanmaktadır. • En büyük yararlılık evre III kanserlerde sağlanır.
İZLEM • Rekürrenslerin % 70’i ilk iki yıl içinde, % 90’ı ise ilk dört yıl içinde ortaya çıkar. • Metakron kanser görülme oranınormal populasyona oranla daha yüksektir. Fizik muayene • Sigmoidoskopi, Kolononoskopi • Karaciğer fonksiyon testleri • Akciğer grafisi • Serum CEA düzeyi Görüntüleme yöntemleri ( batın USG, CT, MRI vs )
REKTUM KANSERİ • Büyük çoğunluğunu adenokarsinomlar oluşturur. • Risk faktörleri ya da premalign lezyonlar aynıdır. • Anal kanalın squamoz kanserleri ile rektumun adenokarsinomları birbirinden ayrılmalıdır. • Pelvis içinde, dar alanda yerleşim gösterir. • Sfinkter mekanizmasına yakınlığı dolayısıyla dar bir disseksiyon alanına sahiptir. • Bazen küratif rezeksiyon için sfinkteri feda etmek ve kolostomi açmak bir gerekliliktir.
TEŞHİS VE SINIFLAMA • LOKAL • RT: Büyüklük, fiksasyon, ülserasyon • Sigmoidoskop: Biyopsi alınabilir. • Transrektal USG: İnvazyon derecesi, lenf bezi tutulumu • REJYONEL: • USG • CT • MRI • İVP • UZAK METASTAZ
CERRAHİ TEDAVİ • Anatomik lokalizasyonu nedeniyle kolon rezeksiyonlarına göre teknik olarak daha zordur
Alt rektum ve bir kısım orta rektum yerleşimli tümörlerde abdominoperineal rezeksiyon ( Miles Ameliyatı ) yapılır. • Daha üst kısımlarda yerleşen tümörlerde ise anterior ya da low anterior rezeksiyon uygulanır. • Metastatik hastalıkta tedavi kolon kanserleri ile aynıdır.
KOMPLİKASYONLAR • Genel: Sepsis, Mİ, PE, yara problemleri • Rektum cerrahisine özgü : • Seksüel disfonksiyon: Erkeklerde % 50 oranında görülür. • Anastamoz kaçağı • Presakral venlerden masif Venöz kanama Üriner sistem malfonksiyonu : Üriner inkontinas, mesane Disfonksiyonu
Adjuvan Tedavi • Ortalama 5 yıllık sağ kalım oranı % 50’dir. • Çoğunlukla uzak metastazlara bağlı olarak mortalite ortaya çıkar. • Lokal nüks oranı % 20-30’dur. • Adjuvan tedavi olarak radtyoterapi uygulanır. Bazen preoperatif bazen post operatif verilir. Bazı merkezler sandviç teknik uygulamayı tercih etmektedirler. Evre B ve C tümörlerde kemoterapi uygulanır.