300 likes | 1.08k Views
Kolorektal kanser’e Histopatolojik yaklaşım. Arzu Ensari Patoloji ABD. Kolorektal kanser. İBH-assosiye. Sporadik (%94). Herediter (%5). APC %10-80 MSI % 2-14. HNPCC (%15). Adenoma-karsinoma. “Serrated” neoplazi. FAP (%85). APC. MMR CIM. MMR MSI. APC Wnt arayolu.
E N D
Kolorektal kanser’eHistopatolojik yaklaşım Arzu Ensari Patoloji ABD
Kolorektal kanser İBH-assosiye Sporadik (%94) Herediter (%5) APC %10-80 MSI % 2-14 HNPCC (%15) Adenoma-karsinoma “Serrated” neoplazi FAP (%85) APC MMR CIM MMR MSI APC Wnt arayolu Hiperplastik polipozis MAP Hamartomatöz polipozis MYH MMR CIM PTEN-SMAD4 LKB1/STK
Kolorektal kanser İBH-assosiye Sporadik (%94) Herediter (%5) İEN HNPCC (%15) Adenoma-karsinoma “Serrated” neoplazi FAP (%85) Adenoma Serrated polip Adenoma Adenoma Hiperplastik polipozis MAP Hamartomatöz polipozis Adenoma Serrated polip İEN
Kolorektal Karsinogenez İki farklı patogenetik arayoldan gelişir 1. APC/-catenin arayolu: • kromozomal instabilite sonucu onkogen ve tümör süpressör genlerdeki mutasyonların akümülasyonu • Kolon kanserinin moleküler gelişimi morfolojik olarak gözlenebilir APC inaktivasyonu K-ras mutasyonu SMAD inaktivasyonu p53 mutasyonu/LOH telomeraz aktivasyonu
APC geni: 5q21’de lokalize APC proteini Wnt (Wingless) sinyal iletim arayolunda yer alır WNT Arayolu Embryolojik gelişim, hücre proliferasyonun düzenlenmesi APC’de izlenenmutasyonsonucunda APC ile degrade edilmeyen serbest b-catenin nükleusa geçerek TCF4/Lef4 ile kompleks oluşturur ve karsinogenezde rolü olabilecek hedef genlerin ( c-myc, cyclin D1, MMP-7,Gastrin, PPAR g, COX2) transkripsiyonuna neden olur 1-APC/b-Catenin Arayolu
Kolorektal Karsinogenez 2. Mikrosatellit instabilite arayolu: • DNA MMR genlerindeki mutasyonların akümülasyonu • Moleküler temele eşlik eden morfolojik değişiklik yok: sağ kolonda hiperplastik/serrated polip-müsinöz ca? MSH2 MLH1 MSH6 PMS1 PMS2 Mutasyonların % 90’ı
2- MSIArayolu DNA “mismatch repair” genler (MMR): • Mikrosatellit: Tekrarlayan baz sekanslarıdır. DNA replikasyonunda bu sekanslarda kayma (mismatch) olur. • MMR genler spontan mutasyonlar sonucu DNA’da oluşan uyumsuzbaz çifti eşleşmelerini belirler ve hatanın ortadan kaldırılması ve düzeltilmiş nükleotidin yerleştirilmesinden sorumludur • Replikasyon boyunca doğru DNA sentezinin sağlanması ve genomun stabilizasyonu sağlanır • Etkin MMR gen aktivitesinin yokluğunda mikrosatellit instabilite (“replication error”) gözlenir.
MSI gösteren tümörler; *Proksimal kolonda lokalize *Genellikle musinöz veya andiferansiye özellikte *Stromalarında belirgin lenfositik infiltrasyon *Mikrosatellit stabil tm.e göre daha iyi prognoz Bu tm.lerde bazı gen mutasyonlarının daha sık bulunduğu belirlenmiştir. APC, k-ras ve p53 mutasyonları ile MSI arasındaki ilişki henüz tartışmalıdır. MSI a %21’de APC mutasyonu gözlenmiştir 2-MSI Arayolu • TGF-B res. II, IGF II res., • Bax protein ve • E2F4 cell cycle regulator gen
Adenoma-karsinoma sekansı Normal AKF TA TVA VA CA Vogelstein & Fearon, 1988
Adenoma-Karsinoma Sekansı • Aberran kript foküsü Hiperplastik / Displastik • Unikriptal adenom • Adenom (TA/TVA/VA/SA...) Hafif displazi / Orta şiddette displazi / Ağır displazi / Kanserleşme • Adenokarsinom
Aberan Kript Odağı • Kromoendoskopide normal kriptten 2-3 kat büyük kriptler • Mikroskopik olarak hiperplastik ve displastik tipleri var • Adenoma, KRK ve FAP olgularında görülür Minamoto et al., 1994; Takayama et al., 2001; Hardy et al., 2001
Unikriptal Adenom • Tüm kolonik adenomaların prekürsör lezyonudur • FAP olgularında saptamak kolaydır • Tek bir kript ya da birkaç kriptte adenomatöz epitelyal döşenme vardır
Adenomatöz poliplerde malignite riski • Polip çapı • Polip sayısı • Saplı olup olmaması • Tip-Histolojik arkitektür • Epitelyal displazi derecesi • Polipozis sendromu varlığı
Adenomalarda kanserleşme • İntramukozal Karsinom (= mm’nın üstü) Glandüler epitel bazal membranının invazyonu Lamina propria invazyonu (T0) • İnvaziv Karsinom (= mm’nın altı) Muskularis mukoza ve/veya submukoza invazyonu (T1)
Serrated poliplerde malignite riski • Proksimal • Multipl (>20) • > 1cm • Ailede kolorektal kanser öyküsü “serrated” polipler Total eksizyon + izlem
Kolorektal CA • GİS kanserlerinin % 70’idir. • % 98’i adenokarsinomdur. • En sık 60-79 yaşlarında gelişir. • %20’den azı 50 yaş altında görülür. • E/K oranı=2/1 dir.
Lokalizasyon • % 22 - çekum/asendan kolon • % 11 - transvers kolon • % 6 - desendan kolon • % 55 – rektosigmoid bölge • % 6 - diğer
Mikroskopik tipler • Konvansiyonel adenokarsinoma • Müsinöz karsinoma • Taşlı yüzük hücreli karsinoma • Nöroendokrin diferansiasyon gösteren adenokarsinoma • Adenoskuamöz karsinoma • Küçük hücreli andiferansiye karsinoma • Anaplastik karsinoma Makroskopik tipler • Polipoid/ekzofitik • Anüler/ülsere • Ülserovejetan
Proksimal kolon tümörleri polipoid olma eğilimindedir. • Distal kolonda ise anüler tümörler görülür, konstriksiyon yaparlar. • Bölgesel LAP, KC, AC, kemik, periton ve beyin en sık metastazın olduğu bölgelerdir. • Tümörün yaygınlığı en önemli prognostik belirleyicidir.