300 likes | 640 Views
Prof.Dr.Metin Çapar S.Ü.Meram Tıp Fakültesi Kadın Doğum ABD KONYA. ektopik gebelik için risk faktörleri. Risk faktörleri Risk oranları 95% CI Yüksek risk
E N D
Prof.Dr.Metin Çapar S.Ü.Meram Tıp Fakültesi Kadın Doğum ABD KONYA
ektopik gebelik için risk faktörleri • Risk faktörleri Risk oranları 95% CI • Yüksek risk Tubal cerrahi 21.0 9.3-47.0 Sterilizasyon 9.3 Daha önce ektopik gebelik 8.3 6.0-11.5 Inutero des 5.6 2.4-13.0 IUA kullanımı 4.2-45.0 Saptanmış tubal patoloji 3.8-21.0 • Orta risk Infertilite 2.5-21.0 Daha önce genital enf. 2.5-3.7 Çok sayıda seksüel partner 2.1 1.4-4.8 • Düşük risk Daha önce pelvik/abdominal cerrahi 0.92-3.8 Sigara kullanımı 2.3 2.0-2.8 Daha önce sigara kullanımı 2.5 1.8-3.4 Vaginal duş 1.1-3.1 Erken yaşta seksüel ilişki(<18y) 1.6 1.1-2.5 Ankum et al. Fertil Steril,( 1996) 233 makalenin meta-analizi
%98 Lokalizasyon %1.5 %80 %2 %11 %0.25 %5 %0.25
Ektopik gebelikte erken tanı • Ektopik gebelik düşünmek • Muayene bulguları • Ultrason • HCG • Progesteron • Kreatin kinaz ve diğer belirteçler
Ultrason • Pseudosac • Ges. sac ( konsepsiyondan 24 gün sonra ) • Yolk sac ( konsepsiyondan 3 hf sonra) • Embryo, FHR( konsepsiyondan 3.5-4 hf sonra) • Em kalınlık normal gebelik 13.42 ± 0.68 mm bozulmuş intrauterin gebelik 9.28 ± 0.88 mm ektopik gebelik 5.95 ± 0.35 mm ( p<0.01 ) Spandorfer SD, Barnhart KT,Fertil Steril,1996
HCG TV US: ges sac 1500-1800 mIU /ml ß-HCG yolk sac 2500 mIU /ml fetal pole 5000 mIU /ml kardiak aktivite 17000 mIU /ml Normal ß-HCG katlanma zamanı 1.4 - 2.1 gün PROGESTERON >20 ng/ml normal gebelik <10 ng/ml normal gebelik değildir 17.5 ng/ml Mc Cord 1996, %99.84 sfesifik Cutt-off 10.5 ng/ml Cunningham 1993, %91 spesifik 8 ng/ml Stewart 1995, % 84 spesifik
Diğer belirteçler :Serum kreatin kinazServikal fetal fibronektinVascular endothelial growth factorVascular cell adhesion molecule-1 • Ektopik gebeliği belirlemede kreatin kinaz ölçümlerinin prediktif değeri yoktur . Sensitivite %50, spesifisite %76 Vicdan K, Hum Reprod, 1998 Vitoratos N et al, Gynecol Obstet Invest, 1998 Julio F. Lemus, Current Opinion in Obstetrics and Gynecology, 2000
Salpinjektomi vs Salpingotomi • Kontrlateral tuba açık olduğunda ; daha sonraki gebelik oranlarına uygulanan cerrahi tipinin etkisi yoktur • Cerrahinin ardında skarlı, hırpalanmış bir tuba kalması, daha sonraki reprodüktif potansiyeli koruyamaz
Salpinjektomi vs Salpingotomi • 1995 Maymom et al., Review, 20 yıllık, • 1996 Clausen , Review, 40 yıllık, • 1996 Dubuisson et al., 10 yıllık deneyim, • 1997 Yao & Tulandi, Review • 1997 Parker & Bisits, Review, 40 yıllık, • 1997 Korell et al., 1000 cerrahi tedavi edilmiş EG, • 1998 Mol et al., • 1998 Milad et al., Hepsi de benzer sonuçlar verdiler
Salpinjektomi vs Salpingotomi • Karar verme : Chapron et al.,1993 • Fertiliteyi azaltan faktörler skor • Previous EP 2 • For each additional EP 1 • Previous L/S adhesiolysis 1 • Previous tubal plasty 2 • Solitary tube 2 • Previous salpingitis 1 • Ipsilateral adhesions 1 • Contralateral adhesions 1 • Skor 1-4 arasında konservatif cerrahi; >5 ise radikal cerrahi endikedir.
Salpinjektomi vs Salpingotomi Salpingotomi endikasyonları: 1.Fertilitenin korunması istendiğinde 2.Hastanın hemodinamik stabil olması halinde 3.Tubal gebeliğe kolay ulaşılabilecekse 4.Rüptüre olmamış ve < 5 cm 5.Contralateral tubayok veya hasarlı ise
Medikal Tedavi Rüptüre olmamış, erken saptanmış bir EG, cerrahi yerine tıbbi tedavi edilebilen bir hastalık olmuştur • Sistemik Methotrexate ( MTX ) : • Multidoz MTX protokol: • Gün Tedavi : 0 HCG, CBC, SGOT, BUN,Cr, Kan grubu - Rh 1,3,5,7 Methotrexate 1mg/kg IM, ardışık günlerde 2,4,6,8 Leukovorin 0.1/kg IM, ardışık günlerde 48 saatte HCG > 15% düşene kadar, veya 4 doz MTX tamamlana kadar devam et HCG haftada bir takip et Tanaka et al., Fertil Steril, 1982;37:851
LS vs MTX LS Salpingotomi vs Lokal MTX MTX uygulaması LS ile lokal veya US rehberliğinde TV yapılabilir Primer tedavi başarısında anlamlı fark yok Lokal MTX uygulaması ardından sistemik uygulamalar gerekmektedir. MTX uygulamasında tedavi süreci uzun süreli takibi gerektirmektedir. Feichtinger et al. 1987, Mottla DL et al.1992, O’Shea et al.1994 Fernandez et al. 1998
Ekspektan Yönetim • Kriterler : RCOG, 1999, Grade B Rec. • Adneksial embryonik kardiak aktivite olmayacak • Adneksial kitle çapı < 2 cm • Cul de sac’ da sıvı < 50 ml • Başlangıç HCG < 1-2000 mIU/mL veya takipte düşecek • Klinik rüptür / kanama semptomları olmayacak Başarı oranları değişik kaynaklara göre % 47-100 arasındadır.
Lineer Salpingostomi • Unrüptüre Ampuller EG (seroza ile lumen arasında) • Antimezenterik kenardan • 1-2 cm kesi • Minimal invaziv / mikrocerrahi prensipleri Salpingotomi; Primer kapatmanın üstünlüğü yok
Cerrahi Teknik; Salpingostomi vs. salpinjektomi • Persistan EG; salpingostomide yüksek • Postop. Reprodüktif performans • IUG oranı; • Kontrlateral tüp açık ise yöntem farkı yok, • Hasarlı ve kapalı ise salpingostomi’de daha iyi ( %76 vs. %44) • Rekürren EG; salpingostomi sonrası hafif yüksek (%12 vs. %9) • Maaliyet; • Kısa dönemde salpingostomide hafif fazla, • Uzun dönemde ?? • Van Beek JJ. 2005; cerrahi tedavi edilen 97 EG • Genel IUG oranı; %79, L/T ve L/S sonrası benzer • Salpingostomi sonrası anlamlı fazla
IVF-ET önerilir EG oranı %3 Unrüptüre EG; Salpingostomi sonrası • Tubal açıklık %70-90 • Genel EG / IUG oranı; • Diğer tüp sorunlu ; 1 / 6 • Diğer tüp normal ; 1 / 10 İlk EG & Diğer tüp normal Normal IUG ; % 60 Rekürren EG ; % 15 İnfertilite oranı; % 25 • / Anormal / yok • % 40 • % 25 • % 35 / ≥ 2 EG % 25 % 25 % 50 • Nathorst-Boos J. 2004; 206 L/S salpingostomi sonrası Persistan EG; • Gestasyonel sac <8 mm; % 93 • Gestasyonel sac ≥8 mm; % 14 • Postop tek eşik hCG değerinin tanısal etkinliği yok • Seri hCG ölçümleri gerekir
Cochrane ReviewInterventions for tubal ectopic pregnancyHajenus PJ. The Cochrane Library, Issue 4, 2005 • Konservatif cerrahi (Salpingostomi); L/S vs. L/T • Başarı anlamlı daha az (Persistan EG) • Tubal açıklık ve IUG oranı benzer • Rekürren EG anlamsız daha az • Kan kaybı az, İyileşme kısa, Maaliyet az • L/S Salpingostomi vs. MTX tedavisi • Lokal Mtx tedavi; başarı anlamlı az • Sistemik tek doz; başarı anlamlı az • Sistemik multidoz; Başarı benzer Daha pahalı, yaşam kalitesini fazla bozar, Üretkenlik kaybı fazla • Sistemik Mtx; Sadece başlangıç hCG değeri düşük olanlarda fiyat etkin yöntem
Abdominal Gebelik • İnsidansı 1:372 ile 1:9.714 canlı doğum arasında görülür. • Yüksek mortalite ve morbitide ile birliktedir. • Ölüm riski tubal ektopik gebelikten 7-8 kat , intrauterin gebelikten 90 kat fazladır. • Miada ulaşmış abdominal gebelik vakaları bildirilmiştir.Oluştuğunda büyüme kısıtlılığı , fetal pulmoner hipoplazi ,bası deformiteleri, fasial ve ekstremite anomalileri gibi konjenital anomaliler sonucunda perinatal morbitide ve mortalite insidansı ( % 20- 40 ) yüksektir
Abdominal gebelik teşhis edildiğinde cerrahi girişim önerilir. • Plasenta yerinde bırakılabilir.Seri USG ve hCG seviyelerinin ölçülmesi ile plasental involüsyon izlenir. • Plasentayı yerinde bırakmak • bağırsak obstrüksiyonu , • fistül oluşumu • sepsise neden olabilir. • Hızlı doku nekrozu sonucu geliştiğine inanılan sepsis ve ölüm dahil yüksek komplikasyon oranı bildirildiğinden methotrexate tedavisi kontrendikedir.
İnterstisyel Gebelik • Ektopik gebeliklerin % 1 ini oluşturur.Tubal gebeliği olanlara nazaran gestasyonun daha geç bir döneminde gelirler. • Çoğunlukla uterin rüptür ile birliktedir , bu yüzden ektopik gebeliklere bağlı ölümlerin geniş bir yüzdesini oluşturur. • Tedavi laparotomi ile kornual rezeksiyondur veya laparoskopik cerrahidir.
Heterotropik Gebelik • İntrauterin ve ekstrauterin gebeliklerin birlikte bulunması halidir. • İnsidans 1/100 ile 1/30.000 gebelik arasında değişir. • Ovülasyon indüksiyonu yapılan hastalarda insidans daha yüksektir. • Tedavisi operatifdir, ektopik gebelik çıkarıldıktan sonra intrauterin gebelik devam etmektedir.
İntraligamentöz Gebelik • Ektopik gebeliğin nadir görülen bir şeklidir. ( 1/300 ektopik gebelik ) • Canlı doğum vakaları bildirilmiştir. • Plasenta mümkünse çıkarılmalıdır,mümkün değilse rezorbe olması için içerde bırakılmalıdır. Histerektomiden Sonra Gebelik • Ektopik gebeliğin en olağan dışı şeklidir.Vajinal veya abdominal histerektomiden sonra oluşabilir.
Ovarian Gebelik Tüm ektopik gebeliklerin % 0.5-1 ini oluşturur 1:40.000 ile 1:7.000 arasında değişir. • Ovarian Gebelik Tanı Kriterleri : • 1. fallop tübü sağlam olmalıdır. • 2.Fetal sac overin pozisyonunu tutmalıdır. • 4.Ovariandoku kese duvarında lokalize olmalıdır • Ovarian gebelik ile ilgili tek risk faktörü RİAdır • Yanlış tanı sıktır, çünkü % 75 oranında rüptüre korpus luteum ile karıştırılır. • Tedavisinde ovarian kistektomi tercih edilebilir
CERRAHİ MÜDAHALE TIBBIN ACİZLİĞİDİR Prof.Dr.O Kadayıfcı