21. Yüzyılda Yeni Güvenlik Anlayışları ve Yaklaşımları

1. Bilgehan EMEKLİER BİLGESAM Güvenlik Araştırmaları Uzmanı 21. Yüzyılda Yeni Güvenlik Anlayışları ve Yaklaşımları

2. SUNUM PLANI • GİRİŞ • SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ’NİN GÜVENLİK ANLAYIŞI VE YAKLAŞIMI • SOĞUK SAVAŞ SONRASI GÜVENLİK ANLAYIŞLARI VE YAKLAŞIMLARI • SONUÇ

3. GİRİŞ • Çalışmanın Sorunsalı : Geleneksel güvenlik anlayışından yeni güvenlik anlayışlarına geçişte güvenlik paradigmasındaki değişim dönüşümün ne olduğunun anlamlandırılması ve açıklanması. • Çalışmanın Amacı : Güvenliğin olgusal, kavramsal, süreçsel ve kuramsal değişimini ortaya koyarak konferansta yapılacak sunumlara teorik bir çerçeve oluşturmaktır.

4. I. SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ’NİN GÜVENLİK ANLAYIŞI VE YAKLAŞIMI • Sistemin Yapısı

5. İki Kutuplu Sistemin Geleneksel Güvenlik Anlayışı : Realist Paradigma • Devlet Merkezli • Güç Eksenli • Anarşik Uluslararası Ortam • Çatışma • Güvenlik İkilemi

6. Askeri-Stratejik Güvenlik Sosyo-ekonomik, Ticari, Mali, Kültürel vb.

7. Realist Kuramın Güvenlik Anlayışı Ulusal Güvenlik Askeri Güç ve Kapasite

8. Geleneksel Güvenlik Paradigması = “Sınırlı ve dar” Realizmin Klasik Güvenlik Formülasyonu : Tehdit = Niyet x Kapasite

9. Geleneksel Güvenlik Paradigmasının Sorgulanması • 1970-1980’ler = Geçiş dönemi • Neo-Marksist yaklaşımlar ( Kuzey / Güney, Merkez/ Çevre ) Ekonomik Güvenlik • Liberal Düşünce ve Türevleri • Fonksiyonalizm • Pluralizm Karşılıklı Bağımlılık • Transnasyonalizm İşbirliği

10. II. SOĞUK SAVAŞ SONRASI GÜVENLİK ANLAYIŞLARI VE YAKLAŞIMLARI • SSCB’nin dağılması • Küreselleşme olgusu • 11 Eylül saldırıları

11. Tehdit Algılamalarındaki Değişim • KİS’lerin genişlemesi • KİS’leri atma vasıtalarının gelişmesi ve yayılması • KİS’lerin kullanımı =Uluslararası terörizm+ terörist eylemler • “ Asimetrik tehdit” = Terör örgütleri ( Zaman - Mekan) + Terörizmin küreselleşmesi

12. Tehdit Algılamalarındaki Değişim • Bölgesel çatışmalar = Etnik+ Dinsel • Otoriter yönetimlerin halklarına yönelik şiddet • Çevre sorunları ve salgın hastalıklar • Uluslararası organize suçlar, yasa dışı göçler, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı • Enerji kaynakları ve nakil hatları

13. Enerji Eğitim Güvenlik Olgusu ve Kavramındaki Değişim

14. Güvenlik Olgusu ve Kavramındaki Değişim Ulusal Güvenlik = Devlet Güvenliği Uluslararası / Küresel Güvenlik = Birey + Toplum Güvenliği Güvenliğin Küreselleşmesi

15. Yeni Güvenlik Anlayışları

16. Yeni Güvenlik Anlayışları Eleştirel Kuram : Sorun-Çözücü Teoriler • Cox Eleştirel Teoriler • Hegemonya Eleştirisi • Birey – Merkezli • İletişimsel Ussallık ( Devlet- Birey-STK )

17. Yeni Güvenlik Anlayışları Post-Modern Yaklaşım : • Birey Odaklı • Özgürleşme Sorunsalı • Batı-Merkezli bakış açısının sorgulanması • “Öteki”leştirme eleştirisi : Biz/Onlar, Dost/Düşman, Doğu/Batı

18. Yeni Güvenlik Anlayışları Feminist Kuram : • Realizm Eleştirisi = Erkek egemen + Pozitivist • Savaş • Yapısal Şiddet = Ekolojik Tehdit + Birey / Sosyal Grupların Güvensizliği • Uluslararası sistem eleştirisi • Kadınların öncelenmesi

19. Yeni Güvenlik Anlayışları Konstrüktivist Teori : • Kimlik = Fikirler + Normlar + Kültür + Algılama Sosyal Yapı / Süreç • Devletler Anarşisi Kimlik Anarşisi • 1992-1995 Bosna = 200 bin kişinin ölümü 1995 Ruanda = 500 bin kişinin ölümü

20. Yeni Güvenlik Anlayışları Konstrüktivist Teori : • Kimlik eksenli “Yeni Güvenlik İkilemi” • Joseph De Maiste : “Hayatım boyunca Fransızlar, İtalyanlar, Ruslar gördüm; Montesquieu sayesinde Acem bile olunabileceğini biliyorum ama hiç insanla karşılaşmadım.”

21. Yeni Güvenlik Anlayışları Kopenhag Ekolü : SSCB Tehdidi • GüvenlikleştirmeABD’nin Irak’ı tehditleştirmesi ABD kamuoyunun Vietnam Savaşına yönelik desteğinin azalması • Güvenlik-Dışılaştırma SSCB’nin dağılması

22. SİYASAL GÜVENLİK TOPLUMSAL GÜVENLİK ASKERİ GÜVENLİK ÇEVRESEL GÜVENLİK EKONOMİK GÜVENLİK

23. SONUÇ • Eleştirel Yaklaşımlar + Kopenhag Ekolü • Çok boyutlu / Bütünsel Güvenlik Anlayışı Yeni güvenlik paradigmasını Balkanların Güvenliği Konferasındaki konu zenginliğinde ve konulardaki aktör çeşitliliğinde görmek mümkündür.

24. Dinlediğiniz için Teşekkürler..