K oncept recovery organizacije i njegova primena u Srbiji 21.09.2009.

1. Koncept recovery organizacije i njegova primena u Srbiji21.09.2009.

2. Sadržaj • Princip “odgovornost proizvođača” • Podaci za Srbiju • Opšti ciljevi principa • Ciljevi za povraćaj i reciklažu (Bugarska, Rumunija, Srbija) • Alternativna rešenja za ostvarivanje ciljeva • Ambalažni otpad • Generisanje i tretman ambalažnog otpada • Modeli primarne selekcije • Faktori uticaja na visinu troškova • Troškovi VS sakupljene količine • Koncept recovery organizacije u Srbiji • Opšte karakteristike • Ugovor o ustupanju obaveza • Podrška opštinama • Privatni sakupljači i RO • Država i RO • Šema za uspostavljanje integrisanog sistema

3. Odgovornost proizvođača Podaci za Srbiju Glavni grad: Beograd Površina: 88.361 km2 Stanovništvo: 7,4 miliona BDP 2007: 30 milijardi evra (4.000 evra po stanovniku) Čvrsti komunalni otpad (ČKO): 2,2 miliona tona (cca 300kg po stanovniku) Ambalažni otpad: cca 400.000 tona(50 kg po stanovniku)

4. Odgovornost proizvođača Opšti ciljevi principa Garantovanje postizanja ciljeva za recikliranje i ponovno iskorišćenje koji su definisani u Zakonu o ambalaži i ambalažnom otpadu Obezbeđenje dodatnog finansijskog toka i podsticaja za odvojeno sakupljanje, sortiranje i recikliranje Izbegavanje privremenih prekida u procesima sakupljanja u slučaju negativnih trendova reciklabilnog otpada Uključenje pitanja prevencije, ponovne upotrebe i recikliranja u dizajn proizvoda

5. Odgovornost proizvođača Ciljevi za ponovno iskorišćenje i reciklažu Primer: Bugarska

6. Odgovornost proizvođača Ciljevi za ponovno iskorišćenje i reciklažu Primer: Rumunija

7. Odgovornost proizvođača Ciljevi za ponovno iskorišćenje i reciklažu Primer: Srbija • Predlog Sekopaka da ciljevi za Srbiju u prve dve godine budu tzv. tranzotorni • Da se odnose na ukupnu količinu za povraćaj, bez ciljeva za specifične materijale • Da se nakon isteka prve dve godine započne sa ostvarivanjem ciljeva prema vrsti materijala • Dostizanje ciljeva EU, bi na taj način bilo harmonično tokom perioda od 7 godina, te tako ne bi predstavljalo previsok teret za srpske potrošače

8. Odgovornost proizvođača Alternativna rešenja za ostvarivanje ciljeva • Pojedinačno (obaveza preuzimanja):proizvođači sami obezbeđuju sakupljanje ambalaže stavljene u promet • Preko kolektivnih programa za ispunjavanje obaveza: prenos odgovornosti proizvođača na kolektivni program odobren od nadležnih organa (organizacija za ponovno iskorišćenje otpada), uz naknadu

9. Ambalažni otpad Generisanje i tretman ambalažnog otpada Sortiranje i tretman Reciklaža ili obnavljanje Sakupljanje Transport Komercijalni, administrativni i industrijski Reciklažni centri Sakupljanje iz domaćinstava kontejneri ili vreće Individualni sakupljači Sortiranje mešanog komunalnog otpada

10. Ambalažni otpad Modeli primarne selekcije Sistem sa “izbacivanjem” (donošenje otpada) Sistem sa “preuzimanjem” Ulično sakupljanje Centralizovano sakupljanje Decentralizovano sakupljanje ( “sa ivičnjaka”) • Sudovi za otpad Staklo Papir Metali Laka pakovanja (plastika, mešoviti materijali, drvo) Sudovi za više vrsta materijala • Reciklažni centar Sudovi/vreće Staklo Papir Lagana pakovanja Metali Sakupljanje baliranog otpada (papir iz preduzeća) Sakupljanje velikih vreća (plastika iz preduzeća) = sakupljanje iz domaćinstava

11. Ambalažni otpad Faktori uticaja na visinu troškova • Faktori na koje se ne može uticati: • gustina naseljenosti, broj stanovnika, veličina oblasti; • standard života; • sezonske promene; • lokalne i regionalne ekonomske razlike, socijalna struktura; • broj osoba po domaćinstvu i po zgradi; • ostali postojeći sistemi sakupljanja (sakupljanje u neformalnom sektoru). • Faktori na koje se može uticati: • sistem sakupljanja (kante ili kese, centralizovano – decentralizovano...); • sakupljene komponente (odvojeno ili kombinovano sakupljanje više materijala); • veličina kontejnera, tipovi kontejnera u kombinaciji sa učestalošću pražnjenja; • ponašanje potrošača.

12. Troškovi Preuzimanje uz nadzor Ostatak Količina vreće kante kante reciklažni centar 6 Sakupljanje sa “ivičnjaka” Sistem sa “izbacivanjem” (donošenjem) otpada (*) količina ambalažnog otpada koji se sakupi u centrima za reciklažu bi mogla biti veća kada bi se otpad dopremao uz naknadu pojedinačnim sakupljačima Ambalažni otpad Troškovi VS sakupljene količine kontejneri

13. Recovery organizacija Opšte karakteristike • Komercijalno, ali neprofitno preduzeće • Nije direktno uključeno u sakupljanje i reciklažu otpada(ugovori sa opštinama i kompanijama za sakupljanje i preradu otpada) • Dozvola i izveštavanje nadležnim organima države • Jednak tretman za sve članove • Osnivači: • Proizvođači/uvoznici pakovane robe • Proizvođači ambalažnih materijala/prazne ambalaže • Maloprodaja • (nisu) kompanije za upravljanje otpadom

14. Recovery organizacija Ugovor o ustupanju obaveza • Rok: jun 2010. • Jednak tretman svih klijenata • Ugovor definiše: • vrstu ambalaže i ambalažnog otpada; • očekivanu količinu/zapreminu ambalažnog otpada; • ciljeve za ponovno iskorišćenje i recikliranje; • načine putem kojih klijenti podnose izveštaje organizaciji; • iznos naknade dospele na plaćanje organizaciji za ponovno iskorišćenje otpada, kao i rokove za uplate. • Pokriva svu ambalažu koja je proizvedena, uvezena ili se distribuira na nacionalnom tržištu: • ambalaža koja je namenjena upotrebi u domaćinstvu; • industrijska/komercijalna ambalaža. • Pravo na kontrolu

15. Odobravanje sredstava opštinama, srazmerno količini odvojeno sakupljenog i sortiranog ambalažnog otpada, kojima će se nadoknaditi troškovi vezani za ove aktivnosti Obezbeđivanje garancija za otkup i preradu otpada koji su opštine odvojeno sakupile Učešće u finansiranju kampanja za podizanje nivoa svesti javnosti Obezbeđivanje finansijske i tehničke pomoći tokom upravljanja pilot projektima Recovery organizacija Podrška opštinama

16. Recovery organizacija Privatni sakupljači i RO • Usluge koje ugovor pokriva (razjašnjenje odgovornosti) • Specifikacije • Javna mesta za sakupljanje, čišćenje i održavanje • Kontejneri za sakupljanje i/ili kese za sisteme za domaćinstva • Zahtevi vezani za prevoz: • obim sakupljanja koji se obezbeđuje • učestalost sakupljanja • donja i gornja težinska granica za sakupljanje, u kilogramima po stanovniku godišnje • kvalitet sakupljanja (input) • Uslovi sortiranja • frakcije koje se sortiraju, npr. PET boce, PE folije, razni predmeti od PEVG, PP • kvalitet izlaznih frakcija

17. Recovery organizacija Država i RO • Na osnovu Zakona o ambalaži i ambalažnom otpadu, država uspostavlja ciljeve koje privredni subjekti na terenu ispunjavaju • Rokovi koje je država odredila za usklađivanje teku od 23. maja 2009. i traju 12 do 18 meseci • Izveštavanje državi o plasmanu ambalažnog otpada na tržište Srbije do kraja marta 2010. • Organizacija preuzima sve obaveze privrednih subjekata ka državi, uključujući i obavezu ispunjavanja ciljeva

18. Recovery organizacija

19. No comment…

20. Članovi-osnivači Prijatelji