Conferentie Doorlopende leerlijnen taal en rekenen

1. Conferentie Doorlopende leerlijnen taal en rekenen • 9, 21 en 29 november • Jan Kastelein/Maaike Beuving, CvE Naar een doorlopende toetslijn

2. Onderwerpen • Uitgangspunten doorlopende leerlijn taal en rekenen • Primair onderwijs: centrale eindtoets? • Voortgezet onderwijs: rekentoets en examen Nederlands • Mbo: centraal ontwikkelde examens taal en rekenen • Normering en gelijkwaardigheid waarborgen • Vragen

3. 1. Uitgangspuntendoorlopendeleerlijntaal en rekenen

4. Uitgangspunten DLL taal en rekenen • Referentieniveau- Niveau van beheersing aan einde van schoolsoort: ijkpunt- Vier niveaus • Fundamenteel niveau (F) en streefniveau (S)- F-niveau: fundamentele kwaliteit te realiseren door alle leerlingen per schoolsoort- S-niveau: uitdagend perspectief voor leerlingen die op dat moment meer aankunnen • DrempelsOvergangen tussen niveaus; vallen samen met overgangen binnen het onderwijssysteem • Domeinen (op elk niveau)- Taal: lezen, schrijven, mondeling taalvaardigheid, taalverzorging- Rekenen: getallen, verhoudingen, meten/meetkunde, verbanden

5. Naareentoetslijn DLL taal en rekenen • ReferentieniveauVoor po: 1F en 1S/2F • Voor vo: 2F (vmbo) en 3F/4F (havo/vwo) • Voor mbo: 2F (mbo 2 en 3) en 3F (mbo 4) • Domeinen • Taal: lezen, schrijven, luisteren, taalverzorging (afhankelijk van de sector, het niveau en de opleiding) • Rekenen: getallen, verhoudingen, meten/meetkunde, verbanden (vooralsnog in alle toetsen en examens)

6. Auteursrechten: Schwandt Infographics

7. 2. Primair Onderwijs: Centrale Eindtoets?

8. naar Centrale eindtoets po (1) • van Citotoets naar verplichte eindtoets basisonderwijs • Verplicht voor alle scholen en alle leerlingen • Afnamemoment is april • Inhoud: taal en rekenen en facultatief wereldoriëntatie • Geleidelijke aanpassing aan de referentieniveaus • Stap 1: verplichte afname toets in huidige vorm • Stap 2: toets deels afgestemd op referentieniveaus • Stap 3: toets afgestemd op referentieniveaus

9. naar Centrale eindtoets po (2) • Vanwege grote niveauverschillen toetsing op twee niveaus • Taal: 1F en 2F (=1S) • Rekenen: 1F en 1S • Beheersing van referentieniveaus is geen wettelijke voorwaarde voor toelating tot een van de brugklastypes voortgezet onderwijs • Speciaal (basis)onderwijs • Ook alle scholen voor speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs gaan de eindtoets afnemen en werken met een leerling- en onderwijsvolgsysteem. Zij krijgen echter langer de tijd om dit voor te bereiden.

10. naar Centrale eindtoets po (3) • Wetsvoorstel: CentraleEindtoets PO: Referentieniveaus 1F en 1S voor Nederlandsetaal en rekenennog in behandeling • Voorbeeldmateriaal Primair Onderwijs • ConcepttoetswijzersPO: beschikbaar vanaf eind 2012 via www.cve.nl • Gebruik is afhankelijk van beslissing Tweede Kamer over wetsvoorstel Centrale eindtoets PO.

11. 3. Voortgezet onderwijs: rekentoets en eindexamen Nederlands

12. Landelijke diagnostische tussentijdse toets • Actieplan beter presteren • Teruglopende Pisa-resultatenOpbrengstgericht werken • Verhoging van leerprestatie i.h.b. bij de kernvakken • Opzet toetsen • Functie: diagnose. Informatie voor ouders, leerling en school over waar leerling staat aan einde onderbouw op weg naar eindexamen • Geen civiel effect. • Toetsen per schooltype voor de kernvakken Engels, Nederlands en rekenen/wiskunde

13. Rekentoetsvo • 2010 en 2011: • Cito (pre)pilots met rekentoetsen 2F en 3F • SLO ontwikkelde rekentoetswijzers voor 2F en 3F in opdracht van OCW • CvE vaststellingscommissies en constructieopdrachten

14. Naar rekentoetsen vo in 2014 (2) • 2012 en 2013: pilot voor alle scholen • Het CvE houdt pilots met rekentoetsen 2F voor vmbo en 3F voor havo en vwo gebaseerd op de rekentoetswijzers waarvoor alle vo-scholen kunnen inschrijven • Kenmerken: digitale afname, flexibel binnen aangewezen periode (twee weken met behulp van minimaal vijf varianten) • Doel van de pilot: oefenen met planning, organisatie, installatie, navigatie, inhoud, niveau, normering en rapportage van de rekentoets

15. Naar rekentoetsen vo in 2014 (1) • Vanaf 2014: rekentoets als onderdeel van het eindexamen vo • vmbo: rekentoets 2F • havo en vwo: rekentoets 3F • Tenzij de Minister anders besluit met betrekking tot 3S voor vwo.

16. Implementatie Referentieniveaus in CE NL • Vanaf 2014 • vmbo: referentieniveau 2F • CE BB, CE KB en CE GT • Leesvaardigheid en schrijfvaardigheid (uitzondering digitale CE’s BB en KB lees- en luistervaardigheid) • havo: referentieniveau 3F • CE • Leesvaardigheid • vwo: referentieniveau 4F • CE • Leesvaardigheid

17. Implementatie Referentieniveaus in CE NL • Voorbereiden op 2014 • 2011: syllabi CE Nederlands • Conceptsyllabi gereed • Veldraadpleging • 2012: onderzoek naar niveau huidige CE’s Nederlands • Afwijking inhoud en niveau huidige CE’s met referentieniveaus onderzoeken via standardsetting met experts

18. Voorbeeldmateriaal Voortgezet Onderwijs • Voortgezet onderwijs rekenen • Rekentoetswijzers, beschikbaar via www.steunpunttaalenrekenenvo.nl. • Voorbeeldtoetsen Rekentoets VO voor niveau 2F en 3F, met bijbehorende omzettingstabellen. • Beschikbaar via www.cito.nl, als pdf bestand. • Voortgezet onderwijs taal • Conceptsyllabi, beschikbaar via www.cve.nl. • Geen voorbeeldexamens beschikbaar

19. 4. mbo: centraal ontwikkelde examens Nederlands en rekenen

20. Invoering coe’s taal en rekenen in het mbo (1) • centraal ontwikkelde examens Nederlandse taal en rekenen • Voor MBO 2, 3 en 4. • Digitale examens, flexibele afname. • Drie periodes van elk steeds twee weken verspreid over het jaar; • Constructie door Cito • Vaststelling examens + Normering: College voor Examens

21. Invoering coe’s taal en rekenen in het mbo (2) • Voorbereiding: prototypevoorbeeldexamen COE en syllabi voor 3F: MBO 4 • 2011: prepilot van twee weken en gelegenheid voor instellingen om te oefenen met voorbeeldexamens • 2012: pilot waarbij alle instellingen in twee periodes met een aanzienlijk aantal leerlingen proefexamens kunnen afnemen • 2013: pilot waarbij alle instellingen in drie periodes met alle leerlingen proefexamens kunnen afnemen • 2014: eerste verplichte afname voor alle kandidaten • Voor mbo2 en 3-opleidingen looptdittrajecteenjaarerna (verplichteafnamevanaf 2015 met 2F alsaangewezenniveau)

22. Voorbeeldmateriaal MBO • MBO • Conceptsyllabi taal en rekenen niveau 2F en 3F, beschikbaar via www.steunpunttaalenrekenenmbo.nl • Voorbeeldexamens (met omzettingstabellen) COE’s rekenen en taal voor niveau 2F en 3F • Voorbeeldexamens beschikbaar via drie wegen: • Afneembaar in ExamenTester (voor betrokkenen binnen onderwijsinstellingen) • Via HTML en demo-player (voor iedereen toegankelijk)

23. 5. Normering en gelijkwaardigheid • waarborgen • Realisatie van een doorlopende toetslijn

24. Zorgvuldige invoering • Zorgvuldige invoeringstraject via pilots en onderzoek • Inhoudelijke en organisatorische voorbereiding door scholen • Normering: vergelijkbare eisen aan leerlingen passend bij het referentieniveau

25. Waarborgen gelijkwaardigheid en bewaken niveau • Implementatie referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen van po tot en met mbo • CvE binnenkort mogelijk verantwoordelijk voor eindtoets po, centrale examens en rekentoetsen VO en de centraal ontwikkelde examens mbo • Dezelfde vaardigheden van hetzelfde niveau vastgesteld via een ander instrument:- passend bij de doelgroep (context) - passend bij de opleiding (eigen toetswijzer/syllabus)

26. Normeren via een vaardigheidsschaal • Toetsen en examens op basis van een itembank worden genormeerd met behulp van een vaardigheidsschaal • Score op de toets wordt uitgedrukt op een vaardigheidsschaal • Vaardigheden op de vaardigheidsschaal worden gekoppeld aan een cijfer • Dezelfde vaardigheden van hetzelfde niveau vastgesteld via passende instrumenten voor:- de doelgroep (context) - de opleiding (eigen toetswijzer/syllabus)

27. Waarborgen gelijkwaardigheid niveau Referentiecesuur: van indicatief naar definitief: • Afstemming op toetsniveau via bemensing commissies (overlap of waarnemers) • Afstemming over opleidingen via syllabi/rekentoetswijzers (via opdracht aan commissie) • Populatie- en opleidingsonafhankelijke referentiecesuur via referentiesets van opgaven

28. Referentiesetstaal en rekenen • Geveneeninhoudelijkeoperationalisering van de referentieniveaus over schooltypenheen. Set met opgavenafkomstiguitpo, voen mbo. • Geveneenprestatiestandaardvoor de referentieniveaus.

29. Referentiesetstaal en rekenen

30. Referentiesetstaal en rekenen

31. Referentiesetstaal en rekenen

32. Bron: S. Wools, Cito

33. “Van rubber naarbeton” • Indicatieve referentiecesuur • Voorlopige referentiecesuur • Semi-definitieve referentiecesuur • Definitieve referentiecesuur

34. 6. Vragen? • Meer informatie • www.cve.nl • www.examenblad.nl • www.cito.nl • www.referentiesets.nl