Warunki w górach

2. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Warunki w górach Skutek Ryzyko wyrwania z podłoża Krótki czas dostępu do wody, możliwość wyrwania z podłoża Ryzyko przegrzania i zamarznięcia Wzmożone parowanie i przegrzanie Większa wilgoć Uszkodzenia, wyrywanie, wysuszenie Krótki okres wegetacji Im wyżej, tym okres wegetacji jest krótszy Wzrost temperatury w wyższych położeniach, a obniżenie w dnach dolin Warunki Wzmożone działanie siły grawitacji Duża prędkość spływu wody opadowej Duże dobowe wahania temperatury Silne nasłonecznienie Duża ilość opadów Silne porywiste wiatry Długo zalegająca pokrywa śnieżna Spadek temperatury wraz ze wzrostem wysokości Częste inwersje temperatury 2 z 22

3. 2550 m n .p. m 850 m n.p.m 600 m n. p. m PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Okres wegetacji To okres aktywnego życia roślin. Jest to okres ze średnią dobową temperaturą powietrza powyżej 5°C. 120 dni 240 dni 270 dni 3 z 22

4. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Wieloletniość 100 % gatunków powyżej 2300 m n.p.m Wraz ze wzrostem wysokości zwiększa się udział we florze gatunków wieloletnich. W ten sposób rośliny wydłużają swój cykl życiowy. Rośliny wytwarzają duże i kolorowe kwiaty wabiące owady, wzrasta także liczb gatunków wiatropylnych. 2000 m n.p.m. 98 % gatunków 600 m n.p.m. 84 % gatunków 4 z 22

5. Wraz ze wzrostem wysokości rośliny tego samego gatunku zmniejszają swoje rozmiary. Korzyści: Mniejszy ciężar, a zatem mniejsze prawdopodobieństwo: upadku zmycia przez rwące potoki uszkodzenia przez wiatr łatwiejsze umocowanie w podłożu Przykłady: drzewa i krzewy (świerki, wierzby) PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Zmiana wielkości roślin 5 z 22

6. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Rodzaje przystosowań • Co to jest przystosowanie? To dziedziczne zmiany struktury lub funkcji organizmu w celu zachowania gatunku w danym środowisku. 6 z 22

7. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Formy wzrostu: krzewinki szpalerowe • Cechy charakterystyczne: • pędy ściśle przylegają do podłoża • - pędy tworzą gęstą plątaninę • - niski wzrost • Korzyści: • - korzystanie z ciepła zgromadzonego w podłożu • - łatwiejsze wchłanianie wody • - odporność na wiatr 7 z 22

8. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: krzewinki szpalerowe Wierzba zielna Dębik ośmiopłatkowy 8 z 22

9. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Cechy charakterystyczne: • korzeń palowy silnie tkwiący w podłożu • gęsto splątane pędy, tworzą poduszkę, blisko przy powierzchni ziemi Forma wzrostu: poduszka • Korzyści: • korzystanie z ciepła zgromadzonego w skałach • łatwość zdobycia i gromadzenia wody • ograniczone parowanie • ograniczone wypromieniowywanie ciepła 9 z 22

10. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: poduszka Lepnica bezłodygowa Skalnica seledynowa 10 z 22

11. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: darń • Korzyści: • korzystanie z ciepła zgromadzonego w skałach • łatwość zdobycia i gromadzenia wody ograniczone parowanie Cechy charakterystyczne: - gęsto splątane pędy tworzą warstwę blisko przy powierzchni ziemi - poszczególne pędy mogą się zakorzeniać 13 z 22

12. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Forma wzrostu: darń Goździk wczesny Skalnica nakrapiana 14 z 22

13. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Kutneryzacja • Korzyści: • ochrona przed parowaniem • ochrona przed utratą ciepła Cechy charakterystyczne: - gęste włoski pokrywające roślinę 15 z 22

14. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Kutneryzacja Szarotka alpejska Dzwonek alpejski 16 z 22

15. Przegląd przystosowań PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Owoszczenie liści • Korzyści: • ochrona przed parowaniem • ochrona przed utratą ciepła Pierwiosnek łyszczak Urdzik karpacki 17 z 22

16. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Gruboszowatość • Cechy charakterystyczne: • występowanie tkanki wodnej • Korzyści: • odporność na suszę Rojnik górski 18 z 22

17. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Żyworodność • Korzyści: • oszczędność energii i czasu • skuteczniejsze rozmnażanie Cechy charakterystyczne: roślina nie tworzy kwiatów, tylko rozmnóżki Wiechlina alpejska, forma żyworodna 19 z 22

18. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Przegląd przystosowań Owadożerność • Korzyści: • oszczędność energii i czasu, nie musi wytwarzać dużych liści • zdobywanie związków azotowych koniecznych do życia • Cechy charakterystyczne: • - roślina odżywia się na dwa sposoby: • przeprowadza fotosyntezę • trawi złapane owady Tłustosz alpejski 20 z 22

19. PRZYSTOSOWANIA ROŚLIN DO ŻYCIA W GÓRACH Rodzaje przystosowań 21 z 22

20. Opracowanie: Paweł Szczepanek Zdjęcia: Edward Lichota, Tomasz Skrzydłowski, Paweł Szczepanek, Maciej Szczygielski