Sağlık Ocağı bünyesinde yapılacak çevre sağlığı hizmetleri

1. Dr. Levent ÖZDEMİR Sağlık Ocağı bünyesinde yapılacak çevre sağlığı hizmetleri

2. Sağlık Ocaklarının Çevreye yönelik koruyucu hizmetlerle ilgili görevleri olmakla birlikte çevre ile ilgili alt yapı hizmetleri sağlık örgütü dışındaki kuruluşların ve toplumun sorumluluğundadır. Bu kuruluşlar arasında; Belediyeler İller Bankası Devlet Su İşleri Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı

3. Çevrenin sağlıklı hale getirilmesi İl ve ilçelerde belediyelerin Köylerde muhtarlıkların görevidir. Belediyeler İller Bankası Devlet Su İşleri Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı

4. Sağlık ocaklarının görevi Özellikle kırsal alanda sağlık ocaklarına düşen görev Çevrenin düzeltilmesi Atıkların denetimi İçme sularının dezenfeksiyonu İşyeri ve konutların denetimi vb Halkın eğitimi

5. Sağlık örgütünün çevre sağılığı konusundaki görevleri Eğitim Danışmanlık Denetim

6. Yapı kullanma izni Belediye bulunan yerlerde yapımı tamamlanan binalar kullanıma açılmadan bir kurulca incelenir. Belediye hekimi olan yerlerde sağlık ocağından bir kişinin bu kurula katılımına gerek yoktur. Eğer belediye hekimi yoksa sağlık ocağından bir hekim yada sağlık memuru veya çevre sağlığı teknisyeni bu kurula katılır.

7. Yapı kullanma izni Aynı kurulda belediyeden fen memuru yapının projeye uygun yapılıp yapılmadığını denetlerken sağlık ocağı personeli binanın sağlık koşullarını inceler. İnceleme sonunda ortak bir karara varılır. Eksikler saptanmışsa yapı sahibine bildirilir. Sakınca yoksa oturma izni “iskan raporu verilir”. İskan raporu olmayan yapıya elektrik ve su bağlanmaz.

8. İşyerlerinin açılması Gayrisıhhi işyerlerinin açılabilmesi için 1. Sınıf GSM 2. ve 3. Sınıf GSM

9. İşyerlerinin açılması GSM sınıfına girmeyen işyerleri; bakkal, berber, kahvehaneler, kasaplar vb. Bu işyerlerinin açılma ruhsatları Belediye Zabıta Talimatnamesine göre verilir. Her belediye için farklıdır. Sağlık Ocağında “Belediye Zabıta talimatnamesinin” bulunması gereklidir.

10. İşyerlerinin açılması Açılma izninin alınması için işyeri sahipleri belediyeye başvururlar. İşyeri sağlık koşulları belediye tabibince yoksa ocak tabibi yada onun adına sağlık memuru veya çevre sağlık teknisyenince incelenir. Muayeneye fen memuru da katılır. İzin (ruhsat) alınmasında sakınca olmayan işyerleri kürşat (açılma izni) verilmesi için belediyeye bildirilir.

11. İşyeri denetimleri Açılmasına izin verilen işyerlerinin çalışmalarını sağlık koşullarına uygun olarak sürdürüp sürdürmediğinin kontrol edilmesi gerekir. UHK ilgili maddesine göre bu yetki belediye hekimi bulunmayan yerlerde ocak hekimlerine verilmiştir. Hekim bu iş için sağlık memuru ve çevre sağlık teknisyenlerini görevlendirebilir.

12. İşyeri denetimleri İşyerleri yılda en az iki kez denetlenmelidir. Hekim yada sağlık memuru tek başına denetime çıkmamalı, denetimler belediye zabıta memuru yada belediyeden başka bir yetkili ile birlikte yapılmalıdır. Denetim sırasında işyeri sahibi yada onun yerine bir başka sorumlu bulunmalıdır. Denetimde GSM yönetmeliği veya zabıta talimatnamesinde belirtilen koşullar aranır.

13. İşyeri denetimleri Her iş yerinde belediyece verilen esnaf teftiş defteri bulunur. Denetim sonucu bu deftere yazılır. Hem denetçiler hem de işyeri sahibince imzalanır Aksaklık saptanırsa bir süre verilebilir yada işyeri kapatılabilir. Ceza yetkisi encümene aittir. Encümen isterse işyeri sahibine verilen süreye ek olarak para cezası da verilebilir. Sokaklarda pazar yerlerinde işportacılarda denetlenebilir. Denetimler işyerleri gibi yapılır(UHK madde 194)

14. Belediye sınırları dışında işyeri denetimleri Belediye sınırları dışında (köylerde) Sağlık bakanlığı tarafından çıkarılan 89 sayılı Belediye zabıta talimatnamesi rehberi uyarınca denetleme tümüyle sağlık ocağının görevidir. Kolluk kuvvetlerinden yardım istenmelidir.

15. Gıda maddeleri denetimleri 1593 sayılı UHK 181-189. Maddeleri yenilecek ve içilecek gıda maddeleri üreten ve satan yerlerde bulunması gereken sağlık koşullarını açıklamaktadır. Bu yerlerin denetimi belediye olmayan yerlerde sağlık örgütücünce yapılır. Belediyesi olan yerlerde Sağlık bakanlığı bu görevi belediyenin etkin olarak yapamadığı kanısında ise görevleri belediyeden alıp kendi örgütünce yapabilir.

16. Gıda maddesi üreten yerlerde bulunması gereken bazı özellikler, Temizleme yıkama yerleri, hazırlama, ve üretim yerleri, hammaddelerin depo yerleri, ambalaj yerleri, ürün depo yerleri ayrı ayrı olmalıdır. Gıda üreten yerlerde her 10 işçiye bir lavabo, her yirmi işçi için bir hela bulunmalıdır. İmalathaneler beton ve rutubetsiz binalarda yeterli büyüklükte olmalıdır.

17. Gıda maddesi üreten yerlerdebulunması gereken bazı özellikler, İçeriye sinek girmemesi için gereken önlemler alınmalıdır. Havalandırması yeterli olmalıdır. Gıda üretim binaları yatakhane olarak kullanılamazlar Depo duvarları tabandan enaz 1,5 m yükseklikte mermer, fayans, mozaik, çimento ile kaplanmış olmalıdır.

18. Gıda maddesi üreten yerlerin denetiminde İşyeri sahibi denetimde her türlü kolaylığı göstermesi yasa gereğidir. Görevli memurlarda denetim sonucunu işyeri sahiplerine bildirmekle yükümlüdürler. Denetim diğer işyerlerinde olduğu gibidir. Ek olarak numune alınır inceletilir. Numuneler gıdayı üreten ve satan yerlerden alınabilir. Örnek sayısı yıllık her yüz kişiye 1 gıda örneği düşecek şekilde alınmalıdır. Nüfusu 10,000 olan bir yerde 100 örnek.

19. Gıda örnekleri Her maddeden 2 adet olarak alınır. Biri labaratuvara gönderilir. Diğeri işyeri sahibine teslim edilir. Örnekler çok temiz kaplara alınır. Ağzı sıkıca kapatılır. Üzerine mühür mumu dökülerek tutturulur. Mum üzeri resmi mühürle damgalanır. Alınan örnek için tutanak düzenlenir. İşyeri sahibince ve görevli memur tarafından imzalanır. Bozuk mallar yakılarak yada dökülerek yok edilir. (Sağlık ve veterinerlik müdürlüklerinin görüşü alınarak)

20. İşyeri kapatma İmalathane, depo veya satış yerlerinin kapatılması Salgın hastalık durumlarında sağlık Bakanlığının yayınlayacağı genelgeler uyarınca İl yada ilçe hıfzıssıhha kurul kararlarınca Belediye hekimliğince (ocak hekimliği) yapılan denetimlerle

21. İşyeri kapatma Salgın hastalık nedeniyle yayınlanan Bakanlık genelgelerinde kapatma yetkisi yerel sağlık örgütünündür. Hıfzıssıhha kurullarında alınan kararlara göre davranılır. Genellikle yetki yerel sağlık kuruluşuna verilir. Bu durumlarda ocak hekimi sağlık memuru ve kolluk kuvvetlerini yanına alarak denetim yapar ve işyerini kapatır. Yapılan rutin denetimlerde kapatma yetkisi belediye başkanına aittir. İsterse konuyu belediye encümenineaktarır.

22. İşyeri kapatma İşyeri kapatma aslında kolluk kuvvetlerinin görevidir. Kolluk kuvvetleri kesinlikle bulunmalıdır. Hıfzıssıhha kurul kararına dayana kapatma belirli bir süre için alınmamış ise o takvim yılı için geçerlidir. Bakanlık genelgelerine bağlı kapatma en fazla 2 ay olabilir. Belediye dışındaki kapatmalarda o yerin bağlı bulunduğu mülki amirin onayı alınmalıdır. Böyle yapılmaz ise kolluk güçlerinin yardımı sağlanamaz.

23. Esnaf denetimi Kendi sağlıkları ve taşıyıcılık yönünden çalışanların periodik muayeneleri gerekmektedir. Esnaf muayene işlem kartı işe girişte sağlık kurumlarınca verilir. Bu kartta Fotoğraf, ad soyad, doğum tarihi, baba adı, memleketi Muayene ayları, muaneyi yapan hekimin açıklamaları yer alır.

24. İşçiler her üç ayda bir muayene edilip sonuçlar bu karta işlenir. Her üç ayda bir dışkı örnekleri alınır. Taşıyıcılar tedaviye alınır. Haftada bir yapılan dışkı kontrolleriyle izlenir. Tedavi oluncaya kadar çalışmalarına izin verilmez. Yılda 1 kez AC grafisi çekilir, fizik muayeneleri yapılır. Çalışanların tüm muayene ve sonuçları esnaf karnelerinden başka sağlık ocaklarında bulunan esnaf muayene formuna da kaydedilir.

25. Su denetimleri Su örnekleri 1. Bakteriyolojik inceleme a- Koliform bakteri arama b- özel patojen etken arama (tifo) 2. Kimyasal inceleme 389 sayılı gıda maddeleri ve sulardan numune alma rehberi Nufusu 2.000 den az yılda 4 kez 2.000-10.000 iki ayda bir 10.000-20.000 her 500 nufusa bir 100.000  her 10.000 nufusa bir örnek alınmalı.

26. Kirli çıkan sular için yapılacak ilk iş halkın uyarılmasıdır. Suların dezenfeksiyonu ve klorlanması kırsal bölgelerde sağlık ocağının görevidir. Su yollarının onarımı gerekebilir. ( 442 sayılı köy yasasına göre muhtarlık yada belediye)