70 likes | 244 Views
3. Privredni sistem SFRJ. js. Privredni sistem SFRJ. U periodu između I i II sv. rata u vreme Kraljevine Jugoslavije privredni sistem ima odlike kapitalističkog privrednog sistema sa elementima privatne svojine.
E N D
Privredni sistem SFRJ • U periodu između I i II sv. rata u vreme Kraljevine Jugoslavije privredni sistem ima odlike kapitalističkog privrednog sistema sa elementima privatne svojine. • Posle II sv. rata u našoj zemlji uspostavlja se privredni sistem koji je socijalistički: centralističko – planski. • Razvoj privrednog sistema SFRJ odvijao se u uslovima tzv. socijalističkih društvenih odnosa. Tokom četiri i po decenije svog razvoja doživljavao je veoma česte promene. • Privredni sistem SFRJ u prvim godinama socijalističke izgradnje karakterišemo kao administrativno-centralistički. Njegovo najvažnije obeležje bila je dominantna uloga države u privrednom životu. • Transformacija jugoslovenskog privrednog sistema u pravcu izgradnje samoupravljanja formalno započinje 1950. godine.
Karakteristike privrednog sistema SFRJ • Socijalistički privredni sistem: centralističko – planski. • Dominantna uloga države u privrednom životu. • Radikalne promene svojinske strukture: oduzimanje imovine u korist države (raznim merama: konfiskacija imovine neprijateljima i narodnim izdajnicima, nacionalizacija zemljišta seljaka). • U zemlji vlada državno – partijski monopol nad privrednim sistemom zemlje i to partija KPJ (Kumunistička partija Jugoslavije). • KPJ ima veliki uticaj na sve tokove u zemlji, a uzor joj je sovjetski model privrednog sistema i KPSS (Kumunistička partija sovjetskog saveza).
Privredni sistem SFRJ 1945- 1990 • Socijalistička orijentacija koja traje 4 i po decenije • Društvena svojina nadsredstvima za proizvodnju • Samoupravljanje(radničko upravljanje preduzećima) • Raspodela prema radu • Česte promene privrednog sistema (čak 15 reformi) • Transformacija jugoslovenskog privrednog sistema u pravcu izgradnje samoupravljanja formalno započinje 1950. godine.
Reforme privrednog sistema SFRJ • Period 1945-1965 je period obnove zemlje, velikog privrednog rasta, velikih investicionih aktivnosti i industrijskog razvoja zemlje. Privredna reforma kreće već od ‘65 godine zbog nastojanja da se uspostavi tržišni mehanizam. Promene u privrednom sistemu su se kretale u dva smera: transformacija privrednog sistema i promene u ekonomskoj politici. • Reforma ’70-tih – korak unazad i početak ekonomske krize (zbog pada investicija i velikog zaduženja zemlje).
Reforme privrednog sistema SFRJ • Reforma ’80-tih – najava konkretnih promena usvajanjem Dugoročnog programa ekonomske stabilizacije 1988. godine. Ovaj program se nije sprovodio po planu. • Ideja o napuštanju socijalističkog privrednog sistema, uvođenje višestranačkog sistema, početak kapitalizacije i uvođenje privatne svojine, uspostavljanje integralnog tržišta, liberalizacija ekonomskih odnosa propada zbog nesuglasica između republika. • Početkom ’90-tih dolazi do totalnog kolapsa privrede i raspada SFRJ. To je kraj pokušaja uvođenja modernog tržišnog privrednog sistema u Jugoslaviji.