1 / 52

Aktualny stan ekologicznej sieci obszarów Natura 2000 w województwie pomorskim

Aktualny stan ekologicznej sieci obszarów Natura 2000 w województwie pomorskim. M. Buliński, R. Knitter, Z. Lenartowicz z Zespołu Dokumentacji Przyrodniczej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim.

fairly
Download Presentation

Aktualny stan ekologicznej sieci obszarów Natura 2000 w województwie pomorskim

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Aktualny stan ekologicznej sieci obszarówNatura 2000w województwie pomorskim M. Buliński, R. Knitter, Z. Lenartowicz z Zespołu Dokumentacji Przyrodniczej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego

  2. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Założeniem tworzenia sieci obszarów chronionych Natura 2000 jest zachowanie w krajach Unii Europejskiej ginących i zagrożonych siedlisk oraz gatunków roślin i zwierząt, w tym – ptaków. • Według Dyrektywy Rady EWG 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. tworzone są Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO). • Według Dyrektywy Rady EWG 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. – Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO).

  3. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Jedynym kryterium wyznaczania obszarów Natura 2000 w Unii Europejskiej są ich wartości przyrodnicze. • Istotą regulowania zakresu dopuszczalnej działalności gospodarczej są właściwie przeprowadzone oceny oddziaływania na siedliska i gatunki.

  4. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Według ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (D.U. Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami): art. 36, ust. 1. Na obszarach Natura 2000 … nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów służących bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie zagrażają one zachowaniu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin lub zwierząt, ani nie wpływają w sposób istotny negatywnie na gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

  5. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Według zmiany ustawy o ochronie przyrody (tekst jednolity) z dnia 3 października 2008 r.: art. 36, ust. 1. Na obszarach Natura 2000 … nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów służących bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie oddziałuje znacząco negatywnie na cele ochrony obszaru Natura 2000.

  6. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Ostoje ptaków (OSO – Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków) mają chronić obszary ich szczególnej koncentracji (gniazdowania, żerowania, przelotów). • Ostoje siedliskowe (SOO – Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk) – obszary ochrony ginących siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin albo zwierząt z listy zagrożonych w Europie.

  7. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Utworzenie optymalnej sieci obszarów Natura 2000, dla ochrony ptaków oraz siedlisk przyrodniczych i innych niż ptaki ginących gatunków, jest obowiązkiem każdego państwa – członka Unii Europejskiej, pod rygorem dotkliwych sankcji.

  8. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Ważnym elementem tworzenia sieci jest współudział społeczeństwa, a w pierwszym rzędzie posiadanie wiedzy o konieczności wyznaczania ostoi, ich znaczeniu dla realizacji obowiązku utrzymywania różnorodności biologicznej oraz realizacji zrównoważonego rozwoju, wpisanego w konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej. • Spotkanie pod patronatem Wojewody Pomorskiego wypełnia zadanie informowania o tworzeniu sieci Natura 2000 w województwie pomorskim. Kolejne spotkania odbędą się dla grup obszarów, w zespołach zainteresowanych gmin.

  9. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim Na terenie województwa pomorskiego, w trakcie wcześniejszych prac, wyznaczono przed rokiem 2008: • 13. ostoi ptasich (OSO – Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków) oraz • 51. ostoi siedliskowych (SOO – Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk), które zostały zatwierdzone na poziomie krajowym i przekazane do Komisji Europejskiej. • Łącznie liczba zatwierdzonych obszarów Natura 2000 województwa pomorskiego liczy 64. Ich rozmieszczenie prezentuje mapa, a listę – Tabela I. Oficjalne dane o ostojach: www.mos.gov.pl – Natura 2000.

  10. Tabela I. Obszary Natura 2000 zatwierdzone dla województwa pomorskiego („lista rządowa”).

  11. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Na etapie oceny polskich propozycji sieci obszarów Natura 2000 przez Komisję Europejską uznano, że lista obszarów siedliskowych jest dalece niewystarczająca w skali całego kraju. • Także w województwie pomorskim okazała się niewystarczająca dla zabezpieczenia odpowiedniej reprezentacji wybranych siedlisk i gatunków programu Natura 2000. • Braki w odniesieniu do naszego województwa objęły szereg siedlisk oraz gatunków, przedstawionych w Tabeli II.

  12. Tabela II. Wyniki krajowego seminarium biogeograficznego w odniesieniu do woj. pomorskiego (• – konieczność uzupełnienia przez utworzenie nowych ostoi lub powiększenie zgłoszonych). Gwiazdka przy kodzie siedliska i gatunku oznacza siedlisko lub gatunek priorytetowy.

  13. Pływak szerokobrzeżek – gatunek 1081 z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej

  14. Strzebla błotna – gatunek 4009 z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej

  15. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • W roku 2008, zgodnie z wymogami Ministerstwa Środowiska, został powołany Wojewódzki Zespół Specjalistyczny, składający się ze specjalistów (m.in. z Uniwersytetu Gdańskiego), mających odpowiednią wiedzę i kwalifikacje, aby przeprowadzić badania dla możliwie najlepszego wywiązania się z uzupełnienia sieci ostoi siedliskowych w województwie.

  16. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Wojewódzki Zespół Specjalistyczny, w trakcie trwających jeszcze prac, realizuje zadanie zgromadzenia danych do powołania ostoi proponowanych na seminarium biogeograficznym, jak również zgłosił szereg kolejnych, niezbędnych propozycji.

  17. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Część propozycji nowych obszarów zgłosiły organizacje pozarządowe (shadow list). • Część obszarów trzeba było wyznaczyć dodatkowo, dla uzupełnienia reprezentacji pewnych siedlisk lub gatunków, w oparciu o uzupełniające badania terenowe.

  18. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Jedynym kryterium stosowanym przy wskazywaniu ostoi, zgodnie z założeniami programu Natura 2000, był fakt występowania odpowiednio dużej i dobrze zachowanej powierzchni chronionego siedliska lub „mocnej” populacji chronionego gatunku.

  19. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim Konieczne było: stwierdzenie obecności i objęcie ochroną typów siedlisk i gatunków dotychczas nie reprezentowanych w ostojach, potwierdzenie i wykazanie obecności siedlisk występujących w istniejących ostojach, a nie podawanych w Standardowych Formularzach Danych tych ostoi, poszerzenie zakresu ochrony siedlisk słabo reprezentowanych (zwiększenie ogólnej ich powierzchni, uchwycenie zmienności regionalnej, włączenie szczególnie wartościowych płatów); dotyczyło to zwłaszcza siedlisk najbardziej zagrożonych oraz tych, dla których obszar województwa jest głównym rejonem występowania w Polsce, poszerzenie zakresu ochrony niektórych gatunków wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej.

  20. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Województwo pomorskie cechuje się obecnością niektórych typów siedlisk i gatunków, których ochrona w ramach sieci Natura 2000 musi opierać się przede wszystkim na tutejszych zasobach. Najbogatsze w Polsce skupienie jezior lobeliowych oraz stanowisk strzebli błotnej występują właśnie w naszym województwie. • Jesteśmy zobowiązani szczególnie pieczołowicie zabezpieczyć wystarczające zasoby wymienionego siedliska i gatunku ryby, aby uchronić je od wyginięcia zarówno w kraju, jak też w Europie. Dla prawidłowej ochrony siedliska jezior lobeliowych wskazano konieczność objęcia ostojami 80% tych zbiorników.

  21. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Ponieważ województwo pomorskie jest najbogatsze w kraju w jeziora lobeliowe, konieczne było wyznaczenie kilku nowych ostoi dla tego typu zbiorników: jak „Jeziora Choczewskie”, „Jeziora Chojnickie”, „Ostoja Borzyszkowska”, „Ostoja Zapceńska”, „Ostoja na Gochach”, „Szemudzkie Jeziora Lobeliowe” lub powiększenie wcześniej zgłaszanych – „Lasy Rekowskie”, „Sandr Brdy”. • Dopiero zatwierdzenie wymienionych ostoi wydaje się, że zapewni odpowiednią ochronę ginącego typu jezior.

  22. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Województwo pomorskie okazało się najbogatszym w kraju w stanowiska strzebli błotnej. Konieczne jest objęcie ochroną wystarczającej liczby stanowisk, proporcjonalnie do istniejących zasobów. • Wyznaczono 14 nowych obszarów dla ochrony strzebli błotnej: „Dąbrówka”, „Guzy”, „Huta Dolna”, Lubieszynek”, „Mikołajki Pomorskie”, „Nowa Sikorska Huta”, „Piotrowo”, „Pomlewo”, „Sośniak”, „Stary Bukowiec”, „Sztumskie Pole”, „Szumleś”, „Wielki Klincz”, „Zielenina” oraz w trzech skorygowano granice: „Jeziora Wdzydzkie”, „Przywidz”, „Waćmierz”.

  23. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Mamy również obowiązek objąć wystarczającą ochroną w ostojach Natura 2000 zbiorowiska nadmorskie, jakie w Polsce są reprezentowane wyłącznie na obszarze dwóch województw. • Są to przede wszystkim: klify, wydmy, zagłębienia międzywydmowe, bory i lasy na wydmach, wrzosowiska z wrzoścem, a z gatunków roślin – lnica wonna.

  24. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Inne, ważne dla ziem pomorskich siedliska (buczyny, dąbrowy, grąd subatlantycki) i niektóre gatunki również miały zbyt słabą reprezentację, stąd konieczność wskazania nowych obszarów do ich ochrony. • Niektóre typy siedlisk, jak np. jeziora ramienicowe oraz gatunki, jak np. leniec bezpodkwiatkowy, pływak szerokobrzeżek – nie były dotąd w ogóle uwzględnione w ostojach zgłoszonych z naszego terenu.

  25. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim Jeziora ramienicowe • Rzadko spotykane w kraju. • Są wskaźnikiem czystych wód, siedliskiem dla wielu rzadkich gatunków glonów – m.in. ramienic oraz szeregu gatunków ryb. • Konieczny był przegląd dotychczasowej wiedzy w tym zakresie i weryfikacja terenowa, co pozwoliło na wykazanie obecności tego siedliska w różnych częściach województwa. • Najcenniejsze jego ostoje będą objęte granicami SOO: „Ostoja Borzyszkowska”, „Jezioro Białe”, „Jezioro Dymno”, a jezioro Płociczno włączone do ostoi „Jeziora Wdzydzkie”.

  26. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim Grąd subatlantycki • Jest jednym z trzech typów grądów chronionych w kraju programem Natura 2000. • W Polsce występuje głównie na Pomorzu, gdzie jego powierzchnie są rzadkością, bowiem siedliska grądowe od wieków przeznaczane były pod uprawy. • W ostojach z listy rządowej grąd subatlantycki jest znikomo reprezentowany i żadna z nich nie była tworzona specjalnie dla tego siedliska. • Według nowych propozycji będzie objęty ochroną głównie w projektowanych SOO: „Dolina Wierzycy” oraz „Grądy nad Jeziorami Zduńskim i Szpęgawskim”.

  27. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim Kwaśne i żyzne buczyny: • Lasy bukowe na niżu polskim rozpowszechnione są głównie na Pobrzeżu Bałtyku oraz w północnej części Pojezierzy, a więc w dużej części w województwie pomorskim. • Program Natura 2000 objął dotychczas jedynie 5% ogólnej powierzchni kwaśnych buczyn i zbyt mało żyznych buczyn. Konieczne okazało się poszerzenie ich powierzchni objętej ochroną. • W tym celu proponuje się utworzenie ostoi: „Opalińskie Buczyny”, „Paraszyńskie Buczyny”, „Cisowa-Zagórska Struga”, „Przywidz” oraz znajdą się one w granicach m.in. ostoi „Mikołajki Pomorskie”.

  28. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim Torfowiska zasadowe i źródliska wapienne • Są jednymi z najbardziej zagrożonych siedlisk na Pomorzu. W ich obrębie występuje bardzo duża grupa rzadkich gatunków, w tym – zagrożonych w Polsce. • Jest to główne miejsce występowania m.in. lipiennika Loesela i skalnicy torfowiskowej – gatunków z zał. II Dyrektywy Siedliskowej. • Dotąd zaledwie kilka torfowisk tego typu było objętych ochroną w województwie, jak w obrębie ostoi: „Sulęczyńskie Mechowiska”, „Dolina Stropnej”.

  29. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Według nowych propozycji torfowiska zasadowe będą objęte dodatkowo ochroną w ostojach: „Dolina Debrzynki”, „Ostoja Borzyszkowska”, „Ostoja Zapceńska” (z największą populacją skalnicy torfowiskowej w regionie), „Uroczyska Pojezierza Kaszubskiego”, „Zęblewskie Mechowiska”. • Źródliska wapienne, będą chronione w projektowanych ostojach: „Karwickie Źródliska” i „Rynna Dłużnicy”.

  30. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Zalecenie poszerzenia zakresu ochrony łęgów zostanie zrealizowane w kilku nowych ostojach, m.in.:„Grądy nad Jeziorami Zduńskim i Szpęgawskim” „Dolina Wierzycy” (obie na Pojezierzu Starogardzkim). Siedlisko zanikające w krajobrazie regionu, silnie zagrożone. • W celu ochrony specyficznych dla wąskiej strefy brzegowej Bałtyku klifów nadmorskich, tworzy się specjalnie trzy ostoje: „Kaszubskie Klify”, „Klify Orłowsko-Kolibkowskie”, „Poddębskie Klify” (Pobrzeże). W Polsce klify występują jedynie na kilku niewielkich odcinkach brzegu morskiego. Siedlisko silnie zagrożone ze względu na rozwój funkcji rekreacyjnej i presję na zabudowę zaplecza.

  31. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Dla zgłoszenia nowej ostoi konieczne jest zgromadzenie danych dotyczących jej wartości w świetle programu Natura 2000 oraz danych formalnych o położeniu i charakterze obszaru. • Służą one do wypełnienia Standardowego Formularza Danych, jednolitego dla ostoi zgłaszanych w całej Unii Europejskiej.

  32. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Gromadzone informacje muszą dotyczyć konkretnego terenu, stąd bardzo ważne jest wyznaczenie właściwych granic projektowanej ostoi. • Powinny one przebiegać po konkretnych liniach, czytelnych zarówno w terenie, jak i na mapach, a jednocześnie objąć teren, który w optymalny sposób zabezpieczy ochronę siedliska lub gatunku, dla jakiego ostoja jest tworzona.

  33. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Za kilka lat będziemy musieli się rozliczyć przed Komisją Europejską ze skuteczności ochrony podjętej w danym obszarze.

  34. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim Aktualnie w województwie pomorskim zgłoszono: • 29 propozycji nowych ostoi siedliskowych, • 33 ostoje z shadow list, • 7 ostoi z „listy rządowej” – do istotnej korekty granic. • Łącznie jest to 69 obiektów. Ich wykaz zawiera Tabela III, a ogólne rozmieszczenie w województwie pomorskim prezentuje mapa (wiele ostoi jest w trakcie opracowywania granic przez WZS, stąd symboliczne zaznaczenie ich położenia).

  35. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • W granicach województwa pomorskiego znajdują się również fragmenty dwóch ostoi ptasich OSO, dla których wskazano konieczność korekty granic: • PLB 220003 „Ostoja Słowińska”, • PLB 220009 „Bory Tucholskie”.

  36. Tabela III. Wykaz projektowanych nowych obszarów siedliskowych i obszarów powiększanych –opracowywanych przez WZS województwa pomorskiego oraz Zespół Dokumentacji Przyrodniczej PUW w roku 2008

  37. Czerwoną czcionką wyróżniono ostoje wskazane w ramach prac WZS woj. pomorskiego (jeszcze nie figurują w wykazach Ministerstwa Środowiska).

  38. Obszary Natura 2000 w województwie pomorskim • Uzupełnienie dotychczas zgłoszonych z terenu województwa pomorskiego obszarów Natura 2000 o obecnie projektowane ostoje, pozwoli wywiązać się naszemu regionowi z obowiązku dopełnienia tworzonej w kraju sieci Natura 2000, jako elementu podjętej w całej Unii Europejskiej ochrony zagrożonych siedlisk, gatunków roślin oraz zwierząt, w tym – ptaków.

More Related