TRZĘSIENIA ZIEMI

1. TRZĘSIENIA ZIEMI

2. SPIS TREŚCI • TRZĘSIENIE ZIEMI • ZE WZGLĘDU NA… • OZNACZENIA TRZĘSIEŃ ZIEMI • RODZAJE TRZĘSIEŃ ZIEMI • WYMIENIONE RODZAJE • KALENDARIUM NAJSILNIEJSZYCH TRZĘSIEŃ ZIEMI • GALERIA • TRZĘSIENIA ZIEMI W POLSCE • GALERIA • OFIARY • TRZĘSIENIE ZIEMI NA HAITI • OFIARY • BIBLIOGRAFIA • ZAKOŃCZENIE

3. TRZĘSIENIE ZIEMI Gwałtowne rozładowanie naprężeń powstałych w skorupie ziemskiej w czasie ruchów fragmentów litosfery. Z miejsca uwolnienia tych naprężeń (hipocentrum – ogniska trzęsienia ziemi) rozchodzą się fale sejsmiczne. Punkt na powierzchni Ziemi położony nad ogniskiem (epicentrum) to miejsce, gdzie fale docierają najwcześniej i gdzie straty są największe. Siła wstrząsów maleje w miarę oddalania się od epicentrum. Badaniem trzęsień ziemi zajmuje się sejsmologia.

5. Ze względu na zagrożenie wstrząsami sejsmicznymi, ich częstotliwość i siłę, wyróżnia się trzy rodzaje obszarów: 1. Obszary sejsmiczne z częstymi i silnymi trzęsieniami ziemi. Obejmują one obszary wokółpacyficzny, alpejskie pasma fałdowe, grzbiety śródoceaniczne oraz basen Morza Karaibskiego; 2.Obszary pensejsmiczne ze wstrząsami sporadycznie lub częstymi, ale słabymi. Należą do nich strefy starych górotworów paleozoicznych, a wśród nich m. in. Masyw Centralny, Harz, Ural, Wielkie Góry Wododziałowe, przedalpejskie pasma górskie Europy Środkowej; 3.Obszary asejsmiczne wolne od trzęsień ziemi. Stanowią one najstabilniejsze fragmenty skorupy ziemskiej i obejmują prekambryjskie kratony, jak również dno basenów oceanicznych. W Polsce taki charakter ma obszar województwa warmińsko- -mazurskiego i podlaskiego.

6. OZNACZENIE TRZĘSIEŃ ZIEMI Intensywność wstrząsów sejsmicznych oznacza się za pomocą: • 12-stopniowej skali Mercallego (skali MCS) – określającej intensywność trzęsienia ziemi, • otwartej skali Richtera – używa się do ściślejszej oceny siły trzęsienia ziemi skali wielkości (magnitudy). Pomiary wstrząsów sejsmicznych dokonuje się za pomocą sejsmografów.

7. RODZAJE TRZĘSIEŃ ZIEMI Podział trzęsień ziemi: ze względu na przyczynę: • tektoniczne – najczęstsze (90%) i najgroźniejsze. Ich przyczyna to gwałtowne rozładowanie energii nagromadzonej w skorupie ziemskiej lub górnym płaszczu. Energia w ośrodkach skalnych kumuluje się, a gdy przekroczy krytyczną wartość, ośrodek pęka powodując wstrząs. Większość trzęsień tego typu powstaje w strefach granicznych płyt litosfery. Trzęsienia tektoniczne występują także w młodych pasmach fałdowych - w strefach, gdzie subdukcja już wygasła. Trzęsienia tektoniczne są związane z przemieszczaniem się mas skalnych w istniejących uskokach lub z powstawaniem nowych, młodych uskoków. Różnią się od trzęsień wulkanicznych tym, że od razu następuje najsilniejszy wstrząs, podczas gdy w trzęsieniach wulkanicznych siła wstrząsów narasta stopniowo. • wulkaniczne – stanowią ok. 7% trzęsień. Ich geneza związana jest z gwałtownymi erupcjami wulkanów lub zapadaniem się stropów opróżnianych komór magmowych. • zapadowe – związane z obszarami krasowymi, na których dochodzi do zawalania się stropów nad jaskiniami lub innymi próżniami w podłożu. Stanowią ok. 2% ogółu trzęsień, ich skutki są słabo odczuwalne. • antropogeniczne – wstrząsy spowodowane tąpnięciami. Do ich powstania może przyczynić się także naruszenie równowagi naprężeń w górotworze bądź też napełnienie zbiornika zaporowego. Na obszarach gęsto zabudowanych mogą spowodować znaczące szkody materialne. Występują na przykład na Górnym Śląsku, w okolicach Bełchatowa, na Dolnym Śląsku i w Pieninach.

8. Ze względu na głębokość ogniska: • płytkie (85%) – do 70 km, • średnie (12%) – 70-350 km, • głębokie (3%) – głębiej niż 350 km. Ze względu na powiązanie ze wstrząsem zasadniczym: • wstępne – o słabej magnitudzie, • zasadnicze – o największej magnitudzie, • następcze – po wstrząsie zasadniczym, o zmniejszającej się magnitudzie. Przed i po erupcji wulkanu mogą (ale nie muszą) pojawić się wstrząsy typu: • foreshock (wstrząsy przed erupcją) • aftershock (wstrząsy po erupcji)

9. Ze względu na częstotliwość występowania trzęsień na danym terenie wyróżnia się obszary: • sejsmiczne – częstych i silnych trzęsień ziemi, • pensejsmiczne – rzadkich i słabych wstrząsów, • asejsmiczne – bez wstrząsów sejsmicznych.

10. Kalendarium najsilniejszych trzęsień ziemi ostatnich stu lat 31 stycznia 1906 r. - trzęsienie ziemi, wydarzyło się u wybrzeży Ekwadoru, powodując zniszczenia i ofiary śmiertelne w Ekwadorze i Kolumbii (magnituda 8.8). Zginęło półtora tysiąca ludzi. 16 grudnia 1920 r. - 73 tysiące osób straciło życie w trzęsieniu ziemi magnitudzie 7,8. Wstrząsy miały miejsce w Chinach w regionie Ningxia i prowincji Gansu. 4 listopada 1952 r. -Trzęsienie ziemi o sile 9.0 stopnia w skali Richtera. Skutkiem kataklizmu była fala tsunami. 9 marca 1957 r. - Trzęsienie ziemi o sile 5.0 w skali Richtera wystąpiło na południe od Wysp Andrejanowa. 22 maja 1960 r. -Trzęsienie ziemi nawiedziło południowe Chile. Siła wstrząsu wyniosła 9,5 stopnia w skali Richtera. Zginęło 5,7 tys. osób. 28 marca 1964 r. - Ponad 131 osób zginęło podczas trzęsienia ziemi o sile 9,2 stopnia w skali Richtera, które nawiedziło południową Alaskę. Epicentrum tego drugiego najsilniejszego w historii wstrząsu sejsmicznego znajdowało się pod dnem Zatoki Księcia Williama.

11. 3 lutego 1965 r. - trzęsienie ziemi, osiągnęło siłę 8.7 stopnia w skali Richtera. Wystąpiło w archipelagu Wysp Szczurzych. 26 grudnia 2004 r. - trzęsienie ziemi pod wodą, magnituda 9,0. Hipocentrum znajdowało się około 30 kilometrów pod dnem Oceanu Indyjskiego w pobliżu zachodniego wybrzeża północnej Sumatry. Zginęło 294 tys. osób. 28 marca 2005 r. - Ponad 1000 osób zginęło w wyniku trzęsienia o sile 8,7 stopnia w skali Richtera u wybrzeża Sumatry.

13. TRZĘSIENIA ZIEMI W POLSCE Położenie, budowa i ewolucja geologiczna Polski wskazuje, że nasz kraj leży zasadniczo poza obszarami sejsmicznymi kuli ziemskiej.Obszary takie nazywane są asejsmicznymi. O asejsmiczności Polski wnioskuje się w oparciu o budowę geologiczną Polski, w której dominują paleozoiczne i mezozoiczne skały osadowe, a których miąższość dochodzi niekiedy do 15 km. Skały te zalegają na sztywnym podłożu platformy wschodnioeuropejskiej i w miarę ustabilizowanym obecnie fundamencie krystalicznym objętym paleozoicznymi ruchami orogenicznymi.

14. Ostatnie duże trzęsienia ziemi na obszarze naszego kraju wiązane są z okresem fałdowań alpejskich, a więc na przełomie ery mezozoicznej i kenozoicznej, tj. ok. 150-20 mln lat temu. Wówczas zostały zmienione tektoniczne głównie masywy górskie Sudetów i Gór Świetokrzyskich, w obrębie których powstały liczne uskoki, zręby i rowy tektoniczne. Liczne trzęsienia ziemi występowały również w okolicach Pienińskiego Pasa Skałkowego, który tworzy wyraźną granicę tektoniczną między Karpatami Wewnętrznymi a Karpatami Zewnętrznymi. Od czasu zakończenia orogenezy alpejskiej notowana jest w Polsce raczej "cisza" sejsmiczna.

15. W czasach historycznych wzmożoną aktywność sesjmiczną na obszarze Polski odnotowano (za S.J.Gibowiczem), oprócz Sudetów (05.04.1443, 31.01.1883, 11.06.1895) i Karpat (31.08.1259, 22.08.1785, 27.02.1786, 03.12.1786, 25.04.1840, 21.10.1901, 23.03.1935, 17.03.1966, 28.06.1992, 29.06.1992, 01.03.1993), także na Niżu Polskim (Pomorze Zachodnie - 11.02.1909, 11.06.1928, środkowa Polska w okolicach Płocka, Kielc, Lublina - 02.03.1932, Bełchatów - 29.11.1980).W Krakowie w 1443 zawalił się strop kościoła pw. Św. Katarzyny, a w wielu kamienicach mieszkalnych zarysowały się ściany. W 1680 wiele kamienic w Warszawie uległo zniszczeniu. Znane są trzęsienia ziemi w Hrubieszowie w 1875 r. i pod Niemczą w 1895 r. Dość częste są nieznaczne trzęsienia ziemi w obrębie Karkonoszy. Najczęściej wstrząsy sejsmiczne występują jednak na Śląsku, a niektóre z nich mają wielkość dochodzącą do 4 stopni w skali Richtera. Zdecydowana większość tych wstrząsów jest jednak skutkiem działalności górniczej. O podobnej genezie zdarzają się również trzęsienia ziemi w Bełchatowie, np. w 1980 o wielkości 4,6 czy w 2001 roku.

16. Współcześnie występujące trzęsienia ziemi są zazwyczaj rejestrowane w wielu punktach naszego globu, dzięki specjalnie w tym celu utworzonej siatce stacji sejsmologicznych i geofizycznych. Przegląd archiwów tych stacji ukazuje jednak nieco odmienny obraz sejsmiki w Polsce. Okazuje się bowiem, że zjawiska sejsmiczne występują w Polsce pomimo uznania tego obszaru jako asejsmicznego. Należy jednak stanowczo podkreślić, że zjawiska te nie przybierają takich rozmiarów jak to możemy obserwować na aktywnych obszarach sejsmicznych (tab. 1). Umiejscowienie wspomnianych archiwów stacji obserwacyjnych w Internecie umożliwia przegląd tych danych i po zapoznaniu się z nimi nawet dla laików staje się oczywiste występowanie omawianych zjawisk również w Polsce.

17. Dane centrum obejmują okres od 1 grudnia 1989 do 10 lutego 1998 roku i wskazują na dwa główne obszary występowania trzęsień ziemi w Polsce, a mianowicie: • Góry Kaczawskie, Przedgórze Sudeckie, Nizina Śląska, Wał Trzebnicki i Nizina Wielkopolska wzdłuż linii Jelenia Góra-Leszno oraz • Kotlina Oświęcimska, Wyżyna Śląska i Wyżyna Krakowsko-Częstochowska wzdłuż linii Oświęcim-Herby. Ponadto pojedyncze przypadki trzęsień ziemi rejestrowano na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, Wysoczyźnie Piotrkowskiej, w Niecce Nidziańskiej, Sudetach i Karpatach, a także na obszarze Zatoki Gdańskiej. Podobny choć nieco odmienny rozkład prezentują dane (od 4 maja 1950 do 17 maja 1997) Prototype International Data Centre (ryc. 2), z których wynika, iż oprócz wymienionych wyżej obszarów odosobnione trzęsienia ziemi mogą występować także na Nizinie Wielkopolskiej, Kujawach i Pomorzu. Zwarca uwagę duża ilość tych zdarzeń w obrębie Zatoki Gdańskiej.

18. GALERIA

21. W wyniku trzęsień ziemi tracą życie miliony ludzi. Jednym z najciężej doświadczanych rejonów są Chiny, gdzie w roku 1556 przypuszczalnie zginęło około 830 tysięcy osób, zaś w 1976 roku, 242 tysiące.Także w Japonii, Indiach, Włoszech, Iranie i innych krajach położonych w strefie sejsmicznej trzęsienia ziemi zostawiają wiele ofiar. Stosunkowo mało ofiar trzęsień ziemi odnotowano w Ameryce Północnej. Trzęsienie ziemi w San Francisco w roku 1906 zrównało wprawdzie miasto z ziemią, lecz zginęło w nim 700 osób. Trzęsienie ziemi na Alasce w roku 1964 miało około 8,5 stopni w skali Richtera i wyrządziło szkody na powierzchni około 200 tysięcy kilometrów kwadratowych, ale pozostawiło po sobie tylko 132 zabitych. Trzęsienia ziemi przynoszą bardzo wiele szkód, nawierzchnie ulic pękają, zapadają się nawet do 3 metrów poniżej poprzedniego poziomu, zawalają się domy, zniszczone są miasta, tory kolejowe, ludzie tracą bliskich. Większość powierzchni Polski leży poza strefą sejsmiczną, południowa część kraju leży w strefie o słabej aktywności sejsmicznej. Twardy grunt pod naszymi stopami nie jest tak stabilny, jak się wydaje. O drzemiącej w nim energii przypominają nam czasem trzęsienia ziemi

24. TRZESIENIE ZIEMI NA HAITI

25. Trzęsienie ziemi na Haiti (2010) – trzęsienie ziemi o magnitudzie 7 w skali Richtera, którego epicentrum znajdowało się w odległości ok. 16 km od Port-au-Prince na Haiti. Główny wstrząs nastąpił 12 stycznia 2010 o godz.16.53 czasu lokalnego (21.53 UTC)[4]. Zarejestrowano wiele wstrząsów wtórnych, z których dziesięć przekraczało magnitudę 5 w skali Richtera[5]. Wstrząsy odczuwalne były także w Dominikanie (zajmującej wschodnią część wyspy Haiti), na Kubie, Jamajce, Bahamach oraz na Turks i Caicos[6].

26. OFIARY Liczba zabitych jest trudna do oszacowania, może wynieść nawet 200 tys.Dotychczas potwierdzono śmierć 150 000 osób. Około trzech milionów ludzi mogło ucierpieć w inny sposób: odniosło obrażenia lub zostało bez dachu nad głową. W wyniku trzęsienia zginęli żołnierze oenzetowskiej misji stabilizacyjnej MINUSTAH. Wśród stacjonujących na wyspie od 2004 roku żołnierzy jest czterech zabitych Brazylijczyków, trzech jordańskich wojskowych oraz 8 członków chińskich sił pokojowych, a 10 uznaje się za zaginionych. Żołnierze zginęli pod gruzami zawalonych budynków[13]. Zginął także szef misji stabilizacyjnej Hédi Annabi. Trzęsienie spowodowało śmierć arcybiskupa Port-au-Prince Josepha Serge Miota. Jedną z ofiar śmiertelnych jest także nominowana do nagrody Nobla Zilda Arns. Zginął minister sprawiedliwości Paul Denis oraz lider opozycji Michel Gaillard.

27. GALERIA

30. BIBLIOGRAFIA : http://wyborcza.pl/duzy_kadr/1,97904,7448275,Trzesienie_ziemi_na_Haiti.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Trzęsienie_ziemi http://images.google.pl/images?hl=pl&source=hp&q=trz%C4%99sienie+ziemi&gbv=2&aq=0&oq=Trz%C4%99s

31. ZAKOŃCZENIE DZIĘKUJĘ ZA OBEJRZENIE MOJEJ PREZENTACJI.  OPRACOWAŁA : ANNA WITKO KL. I TE