METODOLOŠKI OKVIR ZA UPRAVLJANJE ZALIHAMA POŠTANSKIH VRIJEDNOSTI

1. METODOLOŠKI OKVIR ZA UPRAVLJANJE ZALIHAMA POŠTANSKIH VRIJEDNOSTI Cica Jovanović dipl. inž. saob. Docent dr Svetlana Nikoličić

2. UPRAVLJANJE ZALIHAMA U POŠTANSKOM SISTEMU Nivo (količina) poštanskih vrijednosti u sistemu viši od potrebnog i određen na bazi maksimalnih finansijskih mogućnosti iz više razloga: • prihod od realizacije prodaje poštanskih vrijednosti ima relativno malo učešće u ukupnom prihodu pošte, • razvoj modela upravljanja zalihama je u početnoj fazi razvoja i • upravljanje zalihama zahtjeva značajno angažovanjem resursa u prikupljanju i obradi velike količine podataka, odnosno kompleksnu i detaljnu analizu faktora relevantnih za oblikovanje odgovarajuće politike upravljanja zalihama. Posjedovanje većih količina zaliha u sistemu prouzrokuje: • sigurnu realizaciju tehnoloških procesa i zadovoljenje potreba korisnika za svakom vrstom proizvoda u svakom momentu na svakom mjestu i • veće troškove posjedovanja zaliha.

3. PREDMET I CILJ RADA Osnovni cilj ovog rada je: • da se za preduzeća poštanskog saobraćaja kritički sagledaju faktori relevantni za izbor odgovarajućeg modela upravljanja zalihama poštanskih vrijednosti i • da se predloži metodološki okvir koji bi pomogao da se u postojeće poslovne procese integrišu modeli za upravljanje zalihama.

4. MODELI UPRAVLJANJA ZALIHAMA Pristupi upravljanja zalihama: • PUSH – proizvođač, odnosno dobavljač postavlja proizvodnju tj. nabavku na nivou cijelog lanca snabdijevanje u skladu sa istorijskim podacima o potražnji i onda proizvode gura ka potrošačima. Količine za popunjavanje zaliha formiraju se jednako za svaku lokaciju ili prema raspoloživom prostoru ili po nekom drugom kriterijumu.

5. MODELI UPRAVLJANJA ZALIHAMA • PULL – posmatra svako skladište kao nezavisno u odnosu na sva ostala skladišta. Predviđanje potražnje i određivanje količine popunjavanja se bazira samo na lokalnim uslovima. Dva osnovna modela naprednog PULL upravljanja zalihama su: • model tačke ponovne nabavke (renabavke) i • model periodičnog pregleda.

6. MODELI UPRAVLJANJA ZALIHAMA • PUSH-PULL – kombinovani pristup upravljanja zalihama Politika zaliha se mora tako organizovati da bude najekonomičnija, odnosno da se usklade troškovi nabavke, troškovi posjedovanja zaliha i troškovi nedostatka proizvoda na zalihama, koji se međusobno zamjenjuju, ali uz odgovarajući nivo usluge.

7. FAKTORI KOJI UTIČU NA IZBOR MODELA UPRAVLJANJA ZALIHAMA

8. IZBOR MODELA UPRAVLJANJA ZALIHAMA U POŠTANSKOM SISTEMU Pošta predstavlja proizvodno i trgovinsko preduzeće sa dodatnim specifičnostima. Poštanski sistem je kompleksan sistem sa širokim asortimanom robe i usluga. Funkcioniše na širokom teritorijalnom području i u različitim okruženjima, pa ima korisnike različitih potreba, mogućnosti i zahtjeva. S obzirom na različitost lokalnih uslova svaka izvršna jedinica se treba posmatrati kao nezavisna u odnosu na ostale, odnosno pri upravljanju zalihama poštanskih vrijednosti u Pošti treba koristiti pull metod. Na ovaj način se postiže tačno upravljanje zalihama za svaku izvršnu jedinicu i pri tome se smanjuju ukupni troškovi.

9. IZBOR MODELA UPRAVLJANJA ZALIHAMA U POŠTANSKOM SISTEMU Savremene informacione tehnologije obezbjeđuju praćenje svakog proizvoda posebno, te je upravljanja zalihama potrebno temeljiti na upravljanju svakim proizvodom na zalihama. Poštanske vrijednosti se naručuju od distributivnog skladišta. Narudžbom svake vrste poštanske vrijednosti nezavisno od ostalih se postiže: • besprijekorno upravljanje svakom vrstom i • niski troškovi posjedovanja zaliha. Više proizvoda može biti naručeno i isporučeno u isto vrijeme, sa istog mjesta i postiže se sljedeće: • manji troškovi nabavke, • povećani troškovi posjedovanja zaliha i • manji ukupni troškovi. Najpovoljnije rješenje je zajedničko nabavljanje poštanskih vrijednosti. Potrebno je koristiti pull metod i to sa upravljanjem svakim proizvodom, ali da im je zajedničko nabavljanje.

10. KARAKTERISTIKE PROIZVODA I POTRAŽNJE U poštanskom sistemu se prodaje par stotina različitih vrsta poštanskih vrijednosti, koje se u skladu sa karakteristikama proizvoda i potražnje mogu razvrstati u šest grupa: • Kratkotrajni proizvodi (dnevne novine) • određuje se samo jedna narudžba po izvršnoj jedinici koja zadovoljava potražnju korisnika i • pronalaženja količine te jedne narudžbe jeste korištenjem analize kritične vrijednosti. • Proizvodi koji se tek uvode na tržište • početno procjenjivanje vrši marketing (upoznat je sa potrebama korisnika, stanjem na tržištu, izvršenim marketinškim aktivnostima).

11. KARAKTERISTIKE PROIZVODA I POTRAŽNJE • Sezonski proizvodima (industrijski proizvodi) • količinu i vrijeme narudžbe određuje izvršna jedinica u skladu sa analiziranjem potraživanja iz prethodnog perioda, kao i direktnog dogovora sa korisnikom. • Sezonski proizvodi koji se javljaju u određenoj sezoni godine (novogodišnje i vaskršnje čestitke) • pronalaženja količinejedne narudžbe jeste korištenjem analize kritične vrijednosti. • Proizvodi sa stalnom potražnjom • model tačke ponovne nabavke sa neizvjesnom potražnjom i vremenom isporuke • Proizvodi sa neravnomjernom potražnjom • Min Maks sistem upravljanja zalihama za neravnomjernu potražnju.

12. OGRANIČENJA POŠTANSKOG SISTEMA • postojanje neprofitabilnih izvršnih jedinica, • limitirana novčana sredstva angažovana u zaliha, • maksimalna težina i limitirane dimenzije naručenih proizvoda izvršnih jedinica od centralnog distributivnog skladišta i • određeno vrijeme isporuke poštanskih vrijednosti u izvršnim jedinicama, odnosno vremena razmjene pošiljaka.

13. ZAKLJUČAK Sa aspekta upravljanja zalihama svako preduzeće ima dva fundamentalna cilja: • da obezbijedi zalihe za normalno funkcionisanje i • da ima minimalna ulaganja koja su za to potrebna. Adekvatan model upravljanja zalihama može značajno korigovati troškove vezane u zalihe, uz održavanje zadovoljavajućeg nivoa usluga, te doprinijeti racionalizaciji poslovanja Pošte. Izbor odgovarajućeg modela upravljanja zalihama zahtjeva poznavanje velikog broja činioca koji služe za identifikaciju odgovarajućih modela upravljanja zalihama. Predstavljeni metodološki okvir u ovom radu predstavlja osnov za dalje razmatranje problema izbora modela upravljanja zalihama poštanskih vrjednosti.

14. HVALA NA PAŽNJI