Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu szkolnictwo.pl

1. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2. Wady i choroby oczu i uszu

3. Oko miarowe Większość osób ma oczy miarowe, to znaczy takie, które prawidłowo skupiają promienie świetlne na siatkówce. Niektórzy mają jednak oczy niemiarowe. Związane z tym wady widzenia można podzielić m.in. na krótkowzroczność, dalekowzroczność, starczowzroczność i astygmatyzm.

4. Krótkowzroczność Krótkowzroczność to wada wzroku, która polega na tym, że soczewka oka zamiast skupiać promienie świetlne na siatkówce, ogniskuje je przed nią. Osoba będąca krótkowidzem dobrze widzi z bliskiej odległości, natomiast kiedy patrzy w dal – widzi nieostro, a obraz na siatkówce jest zamazany. Do korekcji krótkowzroczności stosuje się soczewki rozpraszające dwuwklęsłe, których moc optyczną podaje się w dioptriach, ze znakiem minus (np. – 4 dpt).

5. Nadwzroczność Nadwzroczność to wada wzroku, która polega na tym, że soczewka oka zamiast skupiać promienie świetlne na siatkówce, ogniskuje je za nią. Osoba będąca dalekowidzem lepiej widzi z dalszej odległości, natomiast kiedy patrzy blisko – widzi nieostro, a obraz na siatkówce jest zamazany. Do korekcji nadwzroczności stosuje się soczewki skupiające, których moc optyczną podaje się w dioptriach, ze znakiem plus (np. +4 dpt).

6. Starczowzroczność Dotyka osoby w wieku ok. 45 lat. Jest wynikiem tego, że soczewka oka wraz z upływem lat staje się coraz mniej elastyczna i traci zdolność dobrego widzenia przedmiotów położonych zarówno daleko, jak i blisko. U osoby dotkniętej tą wadą stopniowo osłabia się widzenie na bliskie odległości. W takim przypadku konieczne jest zastosowanie soczewek korekcyjnych.

7. Astygmatyzm Jest to wada wzroku, która zwykle współistnieje z krótkowzrocznością lub nadwzrocznością, ale może także stanowić samodzielną wadę. Wywołana jest przede wszystkim nierównomierną krzywizną rogówki. Przy astygmatyzmie oko nie jest w stanie skupić promieni światła w jednym miejscu na siatkówce (światło jest rozmytą linią – promienie skupiają się przed, na i za siatkówką). Osoba z astygmatyzmem widzi nieostro zarówno z dalszej, jak i z bliskiej odległości. Do korekcji astygmatyzmu stosuje się soczewki cylindryczne.

8. Oko ludzkie przystosowane jest do widzenia barw światła o długości fali w zakresie od około 400 nm (barwa fioletowa) do około 700 nm (barwa czerwona).

9. Daltonizm Jedną z wad wzroku jest daltonizm polegający na złym rozpoznawaniu barw. Nazwa wady pochodzi od nazwiska angielskiego fizyka i chemika J.Daltona, który jako pierwszy opisał ślepotę na barwy zieloną i czerwoną. Może być to wada wrodzona lub nabyta. Wada ta jest często definiowana jako ślepota na barwę czerwono - zieloną. Występuje także ślepota na barwę czerwoną, rzadziej zieloną i bardzo rzadko na fioletową.

10. Zez Jest wadą oczu objawiającą się osłabieniem mięśni ocznych, co powoduje zmianę kąta patrzenia jednego oka względem drugiego. Efektem zeza jest zaburzenie widzenia stereoskopowego.

11. Choroby oczu - jaskra Jaskra jest wieloczynnikową, bardzo poważną chorobą oczu, która prowadzi do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w efekcie do całkowitej utraty wzroku. Za główne czynniki wywołujące jaskrowe zapalenie nerwu wzrokowego uważa się nadmierny wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz przewlekłe niedokrwienie nerwu wzrokowego. Ryzyko zachorowania na jaskrę zwiększa: występowanie tej choroby w rodzinie, nieprawidłowe ciśnienie krwi, cukrzyca, miażdżyca, częste migreny, długotrwały stres, podeszły wiek, urazy oka, palenie papierosów.

12. Choroby oczu - zaćma Zaćma jest to choroba oka polegająca na częściowym lub całkowitym zmętnieniu soczewki oka. Powoduje, że soczewka traci swoją przejrzystość i z czasem następuje utrata widzenia. Zaćma może mieć postać wrodzoną (u dzieci) lub nabytą (u dorosłych). Typowe objawy zaćmy: • przymglone widzenie, • zniekształcenie obrazu, • pogorszenie ostrości wzroku w jasnym świetle oraz znaczne jej polepszenie o zmierzchu lub przy zachmurzonym niebie, • zaburzenia w ocenie odległości, • zez lub oczopląs (u dzieci) • zaburzenia w poruszaniu lub samoobsłudze (u starszych).

13. W przypadku narządu wzroku należy pamiętać o: • kontrolnych badaniach wzroku – zalecane w celu zapobiegania, wykrywania i leczenia problemów wzroku, • profilaktyce – wskazane jest badanie profilaktyczne wzroku już kilkuletnich dzieci ze względu na możliwość występowania dziedzicznych schorzeń przebiegających niejednokrotnie bezobjawowo, • właściwym doborze okularów lub soczewek kontaktowych, które coraz częściej są stosowane.

14. Choroby ucha – zapalenie ucha środkowego • Ucho środkowe może ulec zakażeniu przez bakterie chorobotwórcze, takie jak gronkowce czy paciorkowce, które wywołują zapalenie ucha środkowego. Jest to najczęstsza choroba tego narządu. • Zapalenie ucha środkowego zdarza się zarówno u dzieci jak i u osób dorosłych. • W przypadku zapalenia ucha środkowego wypływa z niego płyn zawierający ropę lub ropę wraz ze śluzem. Choroba rozpoczyna się bólem ucha, uczuciem pełności i szumem w uchu. Jednocześnie następuje pogorszenie słuchu. Ból na początku choroby pojawia się co jakiś czas i jest rwący. Wraz z rozwojem choroby ból staje się ciągły i bardzo dokuczliwy. Jednocześnie temperatura ciała ulega podwyższeniu, u dzieci osiągając nawet 40°C. • Zapalenie ucha środkowego wymaga intensywnego leczenia i konsultacji u laryngologa.

15. Głuchota starcza • Jest skutkiem naturalnego procesu starzenia się części nerwowej, odbiorczej narządu słuchu. W wyniku uszkodzeń i starzenia się neuronów osoby starsze borykają się z niedosłuchem. Trudno jednoznacznie ocenić, wiek w którym słuch zaczyna się pogarszać. Do grupy tak zwanego największego ryzyka zagrożeniem głuchotą starczą zalicza się osoby, które nadmienienie obciążały słuch w młodszym wieku. Przyczyn głuchoty upatruje się również w chorobach, które mają wpływ na komórki nerwowe w uchu. Niedosłuch bywa też dziedziczny. Ważnym krokiem jest w tym przypadku zapewnienie dobrze dopasowanych, wysokiej jakości aparatów słuchowych.

16. Co to jest hałas? Nierozerwalną częścią naszego życia są dźwięki, które odgrywają dwojaką rolę: • jako zjawiska pożądane – czyli środek porozumiewania się i odbioru wrażeń słuchowych • jako zjawiska niepożądane – czyli dźwięki przeszkadzające, szkodliwie działające na zdrowie człowieka Miarą dźwięków niepożądanych, czyli hałasu, jest poziom dźwięku wyrażony w decybelach (dB): • poziomy dźwięku niższe od 45 dB w dzień są dla człowieka mało uciążliwe; • hałas o poziomach dźwięku 65-70 dB jest uciążliwy i – niestety – typowy dla naszego życia codziennego; • w polskim i międzynarodowym ustawodawstwie przyjęto, że poziom dźwięku powyżej 85 dB przy 8 godzinnym działaniu na stanowisku pracy stwarza zagrożenie uszkodzenia słuchu.

17. Hałas • Wpływa bardzo niekorzystnie na układ nerwowy, zarówno dziecka, jak i dorosłego człowieka. Przebywanie w dużym hałasie objawia się zaburzeniami czucia, wzmożoną pobudliwością, bezsennością, kłopotami z koncentracją, bólami i zawrotami głowy itp. Duży wpływa na rodzaj obserwowanych zaburzeń ma wrażliwość osobnicza i wiek człowieka – ludzie starsi są bardziej wrażliwi.

18. Literatura: • Lewiński W. i inni, 2006. Biologia 1. Operon, Gdynia • Traczyk W. Z., 2005. Fizjologia człowieka w zarysie. PZWL, Warszawa • Wiśniewski H, 1998. Biologia. Agmen, Warszawa • Gołda W., Wardas J. 1994. Biologia. Nowa Era, Warszawa • http://www.ochoroba.pl/artykuly/782-zapalenie-ucha-srodkowego • http://www.dobrylekarz.info/choroby/316/choroby-ucha • http://www.lwzh.republika.pl/