1 / 82

Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej

Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej. Zawartość i rozmieszczenie wody w poszczególnych przestrzeniach płynowych. Całkowita woda organizmu (TBW) 60%. Płyn wewnątrzkomórkowy (ICF) 40%. Płyn pozakomórkowy (ECF) 20% . Płyn transkomórkowy około 1 l

feoras
Download Presentation

Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej

  2. Zawartość i rozmieszczenie wodyw poszczególnych przestrzeniach płynowych Całkowita woda organizmu (TBW) 60% Płyn wewnątrzkomórkowy (ICF) 40% Płyn pozakomórkowy (ECF) 20% Płyn transkomórkowy około 1 l 1,5% masy ciała Objętość krwi i osocza 25% ECF (8% masy ciała) Płyn śródmiąższowy 15% ECF (2-3% masy ciała)

  3. Homeostaza ustroju Izowolemia Izotonia Izohydria Izojonia

  4. Homeostaza • Dla ustoju najważniejsze jest zachowanie wolemii • Wszystkie procesy życiowe zachodzą w środowisku wodnym DO2=Q x 1,3 x Hb x SaO2

  5. Zaburzenia objętości płynów i stężenia elektrolitowego płynów ustrojowych Odwodnienie, przewodnienie: stany wiążące się ze zmianą objętości ECV Osmolarność: liczba cząsteczek danej substancji zawarta w jednym litrze roztworu Osmolalność: liczba cząsteczek w 1 kg wody Toniczność: wpływ jaki stężenie ustroju wywiera na objętość komorki (np. erytrocytu) Osmotyczność: stężenie osmotyczne w przestrzni zewnątrzkomórkowej, po ustaleniu się w niej nowego stanu równowagi Osmoza: decyduje o rozmieszczeniu wody w przestrzeniach ECV i ICV

  6. Ustrój broni stałej osmolalności płynów ustrojowych Osmolalność płynów ustrojowych - ok. 290 mOsm/kg H2O Osmolalność osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18] + [BUN/2,8] Ciśnienie osmotyczne osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18] Wzrost ciśnienia osmotycznego osocza powoduje odwodnienie komórek. Błony komórkowe są przepuszczalne dla wody.

  7. Sód - miernik zaburzeń równowagi wolnej wody Stężenie tego jonu bardziej zależy od całkowitej objętości wody w ustroju (TBW) niż od zasobów tego pierwiastka w organizmie

  8. Czy hipernatremia (>145 mEq/l) to rzeczywisty nadmiar sodu? Zawartość w ustroju ECV Wolnej wody Na  1.     2.   3.  

  9. Wywiady: wymioty, biegunka niedostateczna podaż płynów leki moczopędne współistniejąca niewydolność nerek Objawy subiektywne: wzmożone pragnienie osłabienie brak apetytu apatia omdlenia ortostatyczne Hipernatremia z odwodnieniem - najczęstsza sytuacja

  10. Objawy kliniczne: zmniejszenie masy ciała suchość błon śluzowych zmniejszone napięcie skóry zmniejszone napięcie gałek ocznych ortostatyczne zmiany tętna i ciśnienia tachykardia “Objawy laboratoryjne” zwiększona osmolalność moczu zmniejszona diureza mocznika, białko  Ht Hipernatremia z odwodnieniemc.d.

  11. Hipernatremia z odwodnieniem c.d. Zawsze dochodzi do odwodnienia komórek! Najpierw należy uzupełnić utraconą objętość (płyny, osocze. krew), a dopiero następnie wolną wodę. Deficyt wody (l) = = 0,6 x masa ciała (kg) x [aktualne PNa /140 - 1]

  12. Hipernatremia z odwodnieniem c.d. • 1/2 deficytu uzupełnia się w 12 h • (dłużej jeżeli hipernatremia trwa kilka dni) • Cały deficyt uzupełnia się w 48h. • Szybsze uzupełnianie może spowodować obrzęk mózgu • ( uwaga na endogenne osmole!) • uzupełnia się 0,45 % NaCl (5% glukozą)

  13. Hipernatremia z odwodnieniem c.d. Pacjent, 70 kg, Na -160 mEq/l deficyt wody (l) = = 0,6 x masa ciała (kg) x [aktualne PNa /140 - 1] deficyt wody (l) = 0,6 x 70 x [160 / 140 - 1] = 6 litrów

  14. Hipernatremia z odwodnieniem c.d. • Moczówka prosta • ( ADH) m.in. pacjenci po urazie głowy • ośrodkowa • nerkopochodna • ADH do nosa - 5-10j. co 4-6h.

  15. Niewłaściwe żywienie pozajelitowe • Leczenie NaHCO3 Leczenie: stymulacja diurezy Hipernatremia z przewodnieniem -sytuacja rzadsza

  16. Czy hiponatremia (<135 mEq/l) to rzeczywisty niedobór sodu? Zawartość w ustroju ECV Na Wolnej wody   1.    2     3.

  17. Hiponatremia z przewodnieniem - sytuacja stosunkowo rzadka Przyczyny: • zespół TUR • Niewydolność serca, • Niewydolność nerek (niektóre typy), • Niewydolność wątroby.

  18. Hiponatremia z prawidłową ECV- sytuacja częsta • Niebezpieczeństwo wiąże się z przewodnieniem • komórek! • Przyczyny: • Uzupełnianie płynami niezawierającymi Na+ • chorych odwodnionych • Pprzetoczenie płynów niezawierające Na+ • w okresie zwiększonej sekrecji ADH pacjentów w okresie pooperacyjnym

  19. Hiponatremia z prawidłową lub zwiększoną ECV Leczenie: Gdy nie ma objawów : stymulowanie diurezy ograniczenie wolnej wody (należy uzupełniać straty wynikające z perspiratio insensibilis) W przypadku wystąpienia objawów - drgawek, śpiączki (Na <120): należy przetaczać 3% NaCl, uzupełnić K+

  20. Hiponatremia z prawidłową lub zwiększoną ECV c.d. Leczenie: Ujemny bilans Nadmiar wody (l) = = 0,6 x masa ciała (kg) x [(125/aktualne PNa) - 1] Objętość moczu (ml) = nadmiar wody x (1/ 1- PNa w moczu/154)

  21. Hiponatremia z odwodnieniem- częsta sytuacja • biegunka, • cukrzyca, • stosowanie leków moczopędnych, • odwodnienie wyrównywane płynami • niezawierającymi Na+.

  22. Hiponatremia z odwodnieniem c.d. Leczenie: brak objawów: wlew 0,9%NaCl gdy są objawy: uzupełnienie wyliczonego deficytu w następującej kolejności: Deficyt sodu (mEq) = = 0,6 x masa ciała (kg) x (125 - aktualne Pna) 3% NaCl - 513mEq/l (0,5 mEq/ml)

  23. Hiponatremia z odwodnieniem c.d. Pacjent, 70 kg, Na-115 mEq/l Deficyt sodu (mEq/l) = = 0,6 x masa ciała (kg) x 9(125 - aktualne Pna) Deficyt sodu (mEq) = = 0,6 x 70 x [(125 - 115) = 420 mEq

  24. Hiponatremia z odwodnieniem c.d • Leczenie: • 1/2 deficytu należy uzupełnić w 24h. • Szybkie uzupełnienie grozi mielinolizą mostu. • Uzupełniać 3% NaCl • wzrost stężenia Na+ nie szybszy niż 1-2 mEq / l /h.

  25. Ustrój broni stałej osmolalności płynów ustrojowych Osmolalność płynów ustrojowych - ok. 290 mmol/kg H2O Osmolalność osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18] + [BUN/2,8] Ciśnienie osmotyczne osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18] Każdy wzrost ciśnienia osmotycznego osocza powoduje odwodnienie komórek. Błony komórkowe są przepuszczalne dla wody.

  26. U osm x V C osm = P osm Klirens wolnej wody - C H2O = V - C osm Regulacja izotonii płynów ustrojowych • Mechanizm pragnienia • Wytwarzanie wolnej wody na poziomie nerek (ADH) - mechanizm skuteczny przy ciśnieniu osmotycznym<295mmol/kg H2O • Klirens osmotyczny - objętość wody potrzebna do wydalenia substancji osmotycznie czynnej w postaci izoosmotycznego w stosunku do osocza moczu

  27. Hiperglikemia Przemieszczenie wody z komórek do przestrzeni pozakomórkowej hiponatremia ADH odwodnienie poliuria Wydzielanie ADH Jest spowodowane odwodnieniem osmoreceptorów podwzgórza. Hipernatremia wywołuje większe niż hiperglikemia uwalnianie ADH.

  28. Potas - główny kation wewnątrzkomórkowy Płyn śródkomórkowy Osocze Na=10 Cl = 3 HCO3 = 10 Cl =101 Na=142 Siarczany = 20 K = 160 Fosforany = 100 HCO3 = 26 Białczany = 16 Inne aniony = 10 K = 4 Ca = 5 Mg = 2 Białczany = 65 Ca = 2 Mg = 25

  29. Hipokaliemia < 3,5 mEq/l hipokaliemia K+ H+ kwasica alkaliemia hipokaliemia

  30. Hipokaliemia < 3,5 mEq/l alkaliemia H+ K+ zasadowica hipokaliemia alkaliemia

  31. Hipokaliemia < 3,5 mEq/l Przyczyny: • Przesunięcie do wnętrza komórki • Niedobór

  32. Hipokaliemia < 3,5 mEq/l Utrata: • Drogą przewodu pokarmowego (odsysanie treści żołądkowej, wymioty) • Drogą nerek (rzeczywista utrata, leki moczopędne) Objawy hipokaliemii: • Osłabienie mięśni • Zaburzenia rytmu serca (skurcze dodatkowe), migotanie komór

  33. Hipokaliemia < 3,5 mEq/l Dobowa podaż potasu - 40-60 mEq W przypadku niedoboru: • uzupełnianie doustne • uzupełnianie dożylne: • powoli 10 mEq/h (ból, arytmie) • do żyły obwodowej roztwory o stężeniu < 40 mEq/l

  34. Hipokaliemia < 3,5 mEq/l • Jeżeli poziom K+ w osoczu wynosi : • 3,5 mEq/l - należy uzupełnić 80 mEq • 3,0 mEq/l - należy uzupełnić 200 mEq • 2,5 mEq/l - należy uzupełnić 500 mEq

  35. Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l hiperkaliemia K+ H+ zasadowica acydemia hiperkaliemia

  36. Hipokaliemia < 3,5 mEq/l acydemia H+ K+ zasadowica hiperkaliemia acydemia

  37. Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l Przyczyny: • Przesunięcie z komórek do przestrzeni pozakomórkowej • Utrudnione wydzielanie przez nerki • Niewydolność nadnerczy

  38. Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l Objawy hiperkaliemii: • Osłabienie mięśni • Zaburzenia przewodnictwa, asystolia Objawy zaczynają się pojawiać, gdy stężenie potasu w surowicy wynosi > 6,5 mEq/l, zawsze są obecne >8 mEq/l

  39. Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l Leczenie: 1. Zwiększanie progu błonowego - 10% glukonian Ca 10 ml iv. W ciągu 3 minut, powtórzyć po 5 minutach, działa 30 minut 2. Stymulacja serca 3. Przesunięcie do komórek: • 500 ml 20% glukozy + 10j insuliny w ciągu 1h • 1-2 amp. NaHCO3 - u części chorych nieskuteczne, wiąże jony Ca

  40. Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l Leczenie c.d.: 4. Zwiększenie usuwania potasu: • Zwiększenie wydalania potasu drogą nerek - furosemid • Zwiększenie wydalania potasu drogą przewodu pokarmowego poprzez wymianą K+ na Na + - sulfonowana żywica polistyrenowa - Kayexylate - Resonium p.o. 30g/50 ml sorbitolu p.r. 50g/200 ml sorbitolu ( ma pozostać 1h) • Hemodializa

  41. Izohydria- ustrój dąży do stałego stężenia jonów H+ pH = 7,35-7,45 = optymalne pH pCO2 = K Cel: HCO3

  42. Pierwotne zaburzenie pCO2 (kwasica oddechowa) pCO2 (zasadowica oddechowa) HCO3- (kwasica metaboliczna) HCO3- (zasadowica metaboliczna) Kompensacja HCO3- (zasadowica metaboliczna) HCO3- (kwasica metaboliczna) pCO2 (zasadowica oddechowa) pCO2 (kwasica oddechowa) pCO2 = K Cel: HCO3

  43. Jak odczytać wynik gazometrii? Gazometria krwi tętniczej: • pH 7,35-7,45 • pO2 90-100 mmHg DO2=Q x 1,3 x Hb x SaO2 • pCO2 35-45 mmHg • HCO3 22-26mEq/l

  44. Jak odczytać wynik gazometrii? Zaburzenie jest pierwotnie metabolicznejeżeli: • pH jest nieprawidłowe • jeżeli lub pH to pCO2 pH to pCO2

  45. Jak odczytać wynik gazometrii? Kwasica metaboliczna • przewidywane pCO2 = 1,5 xHCO3 + 8 Zasadowica metaboliczna • przewidywane pCO2 = 0,7 xHCO3 + 20 L

  46. Jak odczytać wynik gazometrii? Zaburzenie ma charakter oddechowy jeżeli: • pH jest nieprawidłowe • jeżeli lub L pH to pCO2 pH to pCO2

  47. Kwasica metaboliczna Luka anionowa A- - K+ = Na+ - (Cl- + HCO3-) = 12 mEq/l Kwasica z normalną luką anionową Kwasica ze zwiększoną luką anionową • kwasica mleczanowa • ciężka niewydolność nerek • kwasica ketonowa • zatrucia salicylanami, metanolem, • glikolem etylenowym • biegunka • kompensacja zasadowicy • oddechowej • łagodna niewydolność nerek

  48. Kwasica mleczanowa- przyczyny • Dług tlenowy • Wstrząs septyczny • Wstrząs kardiogenny • Posocznica • Niewydolność wielonrządowa Leczenie: Przyczynowe

  49. Cukrzycowa kwasica ketonowa • Hiperglikemia • Kwasica metaboliczna • Ciała ketonowe we krwi i moczu • Leczenie: • Insulina bolus 10 j iv. • wlew ciągły 0,1 j/ kg m.c./ godz • 0,9% Nacl lub 5% albuminy • Uzupełnianie K+ • Stężenie glukozy 250 mg% - 5% glukoza • Wzrost stężenia wodorowęglanów do 15 mEq/ l

  50. H+ H + + HCO3-H2CO3-H2O+CO2 H+ Kwasica wewnątrzkomórkowa Kwasica metaboliczna a leczenie wodorowęglanami- wady

More Related