MALİ TABLOLAR ANALİZİ

1. MALİ TABLOLAR ANALİZİ

2. MALİ ANALİZİN BAŞARILI OLABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR • Analiz edilen işletmenin yer aldığı sektörün ve işletmenin özelliklerinin kavranması • İncelenen işletmenin politikalarının (üretim finansman..)ve muhasebe yöntemlerinin bilinmesi • İnceleme dönemindeki ekonomik koşullar ve eğilimlerinin saptanması, çevre koşullarının bilinmesi • Mali analistin yeterliliği: Genel muhasebe, maliyet muhasebesi, bütçe ve tahmin hesaplama sistem ve yöntemlerini işletme finansmanını ve işletme ekonomisini iyi bilmesi gerekir.

3. BİLANÇONUN SINIFLANDIRILMASI • AKTİFİN SINIFLANDIRILMASI • Dönen Varlıklar • Duran Varlıklar A- DÖNEN VARLIKLAR Aktif Kalemlerden kasa ve bankalar ile bir hesap dönemi içinde nakde dönüşebileceği, satılabileceği sanılanlar dönen varlık grubunu oluşturur. Kasa ve bankalar dışında bu gruba; hisse senedi ve tahviller; alacaklar, verilen avanslar, stoklar, diğer dönen varlıklar adlı kalemler girer.

4. Dönen varlıklar grubunun en büyük özelliği devamlı dönüşüm halinde olmasıdır. Bu bakımdan grubun dönüşüm hızı işletmenin verimliliği ve karlılığı açısından çok önemlidir. Diğer bir deyişle, dönen varlıklar üretim ve satışın devam ettirilmesine, giderler ile borçların karşılanmasına yarar. Hazır Değerler: Hazır değerler, bilanço tarihi itibariyle işletme kasasındaki Türk liralarını, alınan çekleri, havaleleri, kar payı ve faiz kuponlarını, yabancı paraların Türk lirası cinsinden karşılıkları ile bankalardaki mevduatı içerir. Bunların dışında gereğinden az veya fazla likit değer bulundurmak dönen varlıkların verimliliğini arttırır veya azaltır.

5. Menkul Kıymetler: Gerek faiz ve kar payı şeklinde gerekse satışlarından sağlanılacak gelir için geçici olarak yapılan yatırıma geçici yatırımlar denir. İşletmenin hazır değerlerinin giderleri ve kısa vadeli borçları karşılamada veya peşin alışları sağlamada yetişmemesi durumunda hisse senedi ve tahvillerin elden çıkarılmasıyla sağlanacak nakdin işe ne derece cevap verileceği üzerinde durulabilir. Ticari Alacaklar: Ticari alacaklar işletmelerin kredili mal ve hizmet satışından doğan ve karşı taraftan bir yıl içinde para tahsilini gerektiren bir kalemdir. Bu kalem Alıcılar, Alacak Senetleri, Verilen Depozito ve Teminatlar, Diğer Ticari Alacaklar, şeklinde sınıflandırılabilir. İşletmeler hasılatlarını ve dolayısıyla karlılıklarını arttırmak için kredili satışlar yaparlar. Ancak bu da, dönen varlıkların ikinci derecede likit olan kalemlerinin büyümesine neden olur. Böyle olunca işletmenin nakde olan ihtiyacı artabilir, bu ihtiyaç alacağın senetli veya senetsiz oluşuna veya alacağın tahsil kabiliyetine göre değişir.

6. Diğer Alacaklar: Diğer alacaklar, herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen senetli, senetsiz alacaklar ile bu gruba ait şüpheli alacak ve şüpheli ticari alacak karşılığını içerir. Stoklar: Stoklar kalemi ticaret işletmeleri için malın, sanayi işletmeleri için hammadde ve malzeme, yarı mamul ve mamulün bilanço tarihi itibariyle mevcudunu temsil eder. Bu kalemin analiz açısından önemi, aşırı stok veya müşteri taleplerinin karşılanamaz duruma düşülmesine neden olacak stok bulunmasında yatar. Stokların satışlara ve üretime cevap verecek büyüklükte ve çeşitlilikte olması gerekir. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gider Tahakkukları Diğer Dönen Varlıklar

7. B – DURAN VARLIKLAR Aktifin ikinci ana grubunu oluşturan, genelde nakde dönüşmesi, satılması, tüketilmesi bir hesap döneminden daha uzun sürede gerçekleşecek olan değerler ile bir hesap döneminden daha uzun süre işletme faaliyetlerinde kullanılacak olan değerlerden oluşur. Ticari Alacaklar: Paraya çevrilme kabiliyetine göre duran varlıklarda ilk sırayı alan Ticari Alacaklar, Alıcılar, Alacak Senetlerinden oluşur. Bu alacaklar vadeleri bir yıla yaklaştığında dönen varlıklara dönüşür. Diğer Alacaklar: Herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve bir yıldan uzun sürede tahsil edilmesi düşünülen alacakları kapsar.

8. Mali Duran Varlıklar: Uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluk nedeniyle elde tutulan uzun vadeli veya paraya dönüşme niteliğini kaybetmiş uzun vadeli menkul kıymetler bu grupta yer alır. Maddi Duran Varlıklar: İşletmenin kendi faaliyetlerinde uzun süre kullanabileceği taşınır veya taşınmaz maddi değerleri Maddi Duran Varlıklar kalemiyle bilançoda görülür. Bu kalemin içine arsa ve araziler, binalar, makinalar, taşıt araçlarıi demirbaşlar ve benzeri değerler ile bu konudaki siparişlerle ilgili verilen avanslar girer. Maddi Duran Varlıkların analiz açısından önemi tam kapasiteyle kullanılabilmeleri ile ayrılan amortismanın dönemin karıyla karşılanarak yatırımın geri dönmesinin sağlanmasında toplanır.

9. Maddi Olmayan Duran Varlıklar: İşletme faaliyetlerinde uzun süre faydalanılarak kendilerinden kazanç ve ticari yarar sağlanılacak olan haklar, imtiyazlar ve üstünlükler şeklindeki fiziksel olmayan değerler ile bu konuda yapılmış avans ödemeleri olarak verilen Verilen Avanslar, Maddi Olmayan Duran Varlıkları oluşturur. Analiz açısından önemi; hasılat arttırma ve ticari fayda sağlamasıdır. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları: Diğer Duran Varlıklar:

10. PASİFLERİN SINIFLANDIRILMASI: • Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar • Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar • Öz Kaynaklar A – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklari bir hesap dönemi içinde ödenmesi ve ödemeleri dönen varlıklarla yapılacak olan borçlardan oluşur. Bu ana grup altında Mali Borçlar, Ticari Borçlar, Alınan Avanslar, Gelecek Aylara Ait Gelirler, Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar görülür.

11. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar bazı unsurları itibariyle işletmeye faiz yükü getirir. İşletme faaliyetlerine dönen varlıklar dışında duran varlıkların finansmanında kullanılarak katılmaları veya dönen varlık kalemlerinin çeşitçe eksikliği nedeniyle ödenememeleri yeni borçlanmalara yol açar. Bu durum bu kaynak maliyetini yükselterek işletme karlılığını aksi yönde etkiler. Mali Borçlar: Kredi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçlarıyla sağlanan krediler ve vadesine bir yıldan daha az süre kalan uzun vadeli borçların ana para taksit ve faizlerini kapsar. Bu borçlar işletmeye faiz yükü getirir ve ödenmeleri dönen varlıkların likit kalemleriyle yapılır.

12. Ticari Borçlar: İşletmenin ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçlarını kapsar. Bu alt gruba Satıcılar, Borç Senetleri, Alınan Depozito ve Teminatlar ve Diğer Ticari Borçlar girer. Diğer Borçlar: Bu hesap grubu herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde ödenmesi düşünülen borçlardan oluşur. Ödünç para alma veya ortaklardan borçlar vs.. Alınan Avanslar: Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler: Borç ve Gider Karşılıkları Gelecek Aylara Ait Gelir ve Gider Tahakkukları Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar:

13. B. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardan sağlanan fonların aktifte öncelikle duran varlıkların finansmanında kullanılması ve eğer dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynakları aşan kısmı öz kaynaklarla finanse edilmemişse onu finanse etmesi gerekir. Aksi halde bu kaynaktan istenilen fayda sağlanamaz. Bu tür borcun ödenebilmesi işletmenin uzun vadeli yatırımlarına ve büyük bir kısmı ana faaliyet konusundan elde edilmiş olmak şartıyla dönem karlarına bağlıdır. Aksi halde işletme ya sermaye arttırımına gitmek yada borçla borç ödemek zorunda kalır. Özellikle yeni borçlanmalar işletmenin finansman giderlerini arttırarak karlılığa aksi tesirde bulunur.

14. Mali Borçlar: Mali borçlar kalemi, işletmenin bankalardan aldığı bir yıldan uzun vadeli krediler ile kendisinin çıkardığı tahvillerden doğan borçlarıdır. Her iki halde de elde edilen fon ve yapılacak ödeme nakit şeklinde olur. Bu tür borçlar işletmeye faiz yükü getirir. Bu borçların vadeleri bir hesap dönemi süresine yaklaştıkça kısa vadeli yabancı kaynak şekline dönüşür. Ticari Borçlar: Bilanço tarihinden itibaren vadelerine bir yıldan fazla süre bulunan senetli ve senetsiz borçlar bu grubu oluşturur.

15. Diğer Borçlar: Ticari nedenler dışında meydana gelmiş, vadeleri bir yılın üzerinde olan borçlardır. İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri nedeniyle ortaklarına, iştiraklerine bir yıldan fazla olan borçlarıdır. Senetli yada senetsiz olabilir. Alınan Avanslar: Borç ve Gider Karşılıkları: Gelecek Yıllara İlişkin Gelir ve Gider Tahakkukları: Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar:

16. C . Özkaynaklar Özkaynaklar ana grubu, işetme sahiplerinin aktifler üzerindeki haklarını gösterir. Bu, pasif toplamından kısa vadeli ve uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamı düşüldükten sonra kalan kısmı ifade eder. Bir işletmenin özkaynaklarının büyük ve otofinansman ağırlıklı olması yöneticiler, ortaklar ve üçüncü şahıslar açısından iyidir. Yöneticiler, maliyetsiz ve geri ödemesiz bir kaynak oluşu nedeniyle rahat ederken, ortaklar aktifin büyük bir kısmına sahip olacakları gibi, işletme sermayesine yaptıkları yatırımların değeri artar. Üçüncü şahıslar açısından da özkaynaklar yabancı kaynaklar için bir güvence oluşturur. Öz kaynak büyüklüğü onun duran varlıkların finansmanında kullanıldıktan başka, dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynakları aşan kısmını da finanse ettiği anlamına da gelir.

17. Ödenmiş Sermaye: Sermaye kalemi, ortakların sermaye taahhütlerinin tamamını ifade etmekte olup, özkaynak toplamına ödenmiş kısmıyla dahil olur. Tamamı ödendiyse “Sermaye” başlığı altında bir kısmı ödendiyse “Ödenmiş Sermaye” başlığı altında incelenir. Sermayenin ödenmemiş kısmının ihtiyaç duyuldukça tahsil edilebilecek durumda olması gerekir. Sermaye Yedekleri: Sermaye Yedekleri içinde Hisse Senedi İhraç Primleri, yeniden değerleme değer artışları vb. yer alır. Kar Yedekleri: Dağıtılmamış ve İşletmede alıkonulmuş karlar, kar yedeklerini oluşturur. Bunlar; Yasal yedekler, Statü yedekleri, Olağanüstü Yedekler vb. olarak karşımıza çıkar. Geçmiş Yıllar Karları: Geçmiş Yıllar Zararları: Dönem Net Karı(Zararı):

18. GELİR TABLOSU Gelir Tablosu Bir İşletmenin belirli bir hesap dönemindeki faaliyet sonuçlarını gösterir. GELİR TABLOSUNUN BÖLÜMLERİ Gelir Tablosu dönem karına veya zararına nasıl ulaşıldığını şu beş bölüm altında gösterir. • Brüt Satış Karı Bölümü • Faaliyet Karı Bölümü • Olağan Kar Bölümü • Dönem Karı Bölümü • Dönem Net Karı Bölümü

19. 1. Brüt Satış Karı Bölümü: Brüt satışlar, Satış İndirimleri, Net Satışlar, Satışların Maliyeti, Brüt Satış Karı veya Zararı Kalemlerinden Oluşur. Bir işletmenin tamamen ana faaliyet konusundaki hasılatın elde edilmesi için katlanılan giderleri ve bu hasılat ve giderler arasındaki farkı Brüt Satış Karı(zararı) olarak gösterir. 2. Faaliyet Karı Bölümü: Araştırma ve Geliştirme Giderleri, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, Genel Yönetim Giderleri, Faaliyet Karı ve Zararı Giderleri kalemleri vardır. Bu bölümde işletmenin temel faaliyetlerini sürdürebilmesi için katlanması gereken giderler yeralır. Bu giderlerin Brüt Satış Karından Düşülmesi Sonucu Faaliyet Karına (Zararına) ulaşılır.

20. 3. Olağan Kar Bölümü: Bu bölümde Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar, Finansman Giderleri ile Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar’dan oluşur. Faaliyet Karından bu giderleri çıkartılınca Olağan Kar’a(zarara) ulaşılır. 4. Dönem Karı Bölümü: Bu bölüm, işletmenin esas ve yan faaliyetleri dışında kalan işlemleri nedeniyle elde ettiği gelirler ve karlar ile katlandığı giderler ve zararlardan oluşur. Olağan Kardan, Olağan Dışı Gelir ve Karlar ile Olağan Dışı Gider ve Zararları çıkartılınca Dönem Karına(zararına) ulaşılır. 5. Dönem Net Karı Bölümü: Dönem Karından, Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülüklerin çıkartılmasıyla Dönem Net Kar(zarar)ına ulaşılır.

21. ÖZET GELİR TABLOSU • BRÜT SATIŞLAR • SATIŞ İNDİRİMLERİ(-) • NET SATIŞLAR • SATIŞLARIN MALİYETİ(-) BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI • FAALİYET GİDERLERİ(-) FAALİYET KARI VEYA ZARARI • DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR KARLAR • DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR(-) • FİNANSMAN GİDERLERİ(-) OLAĞAN KAR VEYA ZARAR I. OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR • OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR(-) DÖNEM KARI VEYA ZARARI • DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI(-) DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI