EĞİTİMDE REHBERLİK HİZMETLERİ

1. EĞİTİMDE REHBERLİK HİZMETLERİ

2. REHBERLİK HİZMETLERİ NEDİR? • Rehberlik,bireyin kendini anlaması,problemlerini çözmesi,gerçekçi kararlar alması,kapasitelerini geliştirmesi,çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için,uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır.

3. REHBERLİĞİN AMACI • Eğitim süreci içinde rehberlik hizmetleri,öğrencinin gelişmesine ve uyumuna yardım etmeye yöneliktir. Rehberliğin temel yada sonal amacı bireyin kendini gerçekleştirmesidir.

4. Kelime karşılığı “tam verimlilik” olarak verilebilir. Yani bireyin her yönüyle kapasitelerini sonuna dek geliştirebilmesi, daha verimli ve mutlu bir düzeye ulaşabilmesidir. Ancak bireyin kendini gerçekleştirmesi uzun bir süreç içinde aşama aşama sağlanabilecek bir oluşumdur.

5. Bu sonal amaca varabilmek için rehberlik öncelikli alt amaçları gerçekleştirmekle işe başlar. Bu oluşumu yani rehberliğin amacını şu şekilde şematize edebiliriz.

6. Ben kimim? Özelliklerim neler? Kuvvetli ve zayıf yönlerim? Yeteneklerim? İlgi ve eğilimlerim? İhtiyaç ve problemlerim neler?....gibi sorunların yanıtları. Kendini Tanıma Kendini anlama ve Kabul etme BİREY

7. Çevredeki eğitim ve iş olanakları neler? Ailenin sınırlılıkları? Toplumun gerçekleri,bana sağlanan fırsatlar?..vb. soruların yanıtları. Bulunduğu ortamı ve çevreyi tanıma

8. Bulunduğum ortamda-bu çevrede sahip olduğum yetenekleri nasıl geliştirebilirim? Çevrenin bana sunduğu fırsatları en iyi nasıl değerlendirebilirim? Sorunlarımı nasıl çözebilirim ve bulunduğum ortama nasıl uyum sağlayabilirim? Ben ne yapabilirim? Ne yapmalıyım?

9. İşte rehberlik hizmetleri bu sonal amaca ulaşmada bireye ne kadar yardımcı olabilir ve ona “kendini gerçekleştirme” yolunda ihtiyaç duyduğu yardımı ne ölçüde sağlayabilirse amacına o derece ulaşmış olur. Sonal Amaç Kendini Gerçekleştirme

10. REHBERLİĞİN KAPSAMI • Rehberlik hizmetleri,öğrencinin her yönüyle gelişmesini ve böylece kendini gerçekleştirmesini amaçlayan psikolojik yardım hizmetlerini kapsadığı için bu hizmetlerin bir bütünlük içinde verilmesi gereği önem taşır.

11. Bir okulda ,öğrencilere dönük yapılması gereken rehberlik hizmetlerinden söz edelim. Bu hizmetleri aşağıdaki şekilde şematize edebiliriz.

13. Şemanın ifade ettiği noktalara dikkat çekelim: • Rehberlik hizmetleri bir bütündür,birbirlerini tamamlarlar. • Hizmetler birbirlerinin alanını kısmen kapsasa da kendine özgü etkinlikleri de içerir.

14. Tüm hizmetlerin merkezinde psikolojik danışma yardımı yer alır. • Hizmetler arasındaki ilişkiler aynı ağırlıkta ve yoğunlukta olan çok yönlü bir yapıya sahiptir. şimdi bu hizmetler hakkında kısaca açıklamalar yapalım.

15. 1.Psikolojik Danışma Hizmeti • “Bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir”. • Bu yardımı alan kişiye “Danışan”,yardımı veren kişiye “Psikolojik Danışman” denir.

16. Rehberlik ; eğitimde bir hizmet alanı olarak demokratik ortam içinde öğrencinin bedensel, zihinsel ve sosyal bütün kapasitelerini en ileri seviyede geliştirmek üzere girişilen planlı, programlı ve profesyonel bir yardım sürecidir.

17. Psikolojik danışma ve rehberlik çalışmaları mevcut kanunlarımızın bir gereğidir. Rehberliği zorunlu kılan sebepler vardır.  İş seçimi her ferdin mutluluğunu oluşturan, hayatını etkileyen üç önemli karardır. İyi bir iş seçilemediğinde bu durum diğer seçimlere de yansır. Bu bakımdan okullarımızda uygun mesleğe yöneltme çalışmalarına ilk sınıflardan itibaren başlanmalıdır. Eğitim sistemimizin yapısından dolayı çok yönlü dallara ayrılmamış öğretim sürelerinin uzun olmasından meslek rehberliğini lise sona bırakmaktadır. Eskiden toplumda ferdin neyi yapacağı, neyi yapamayacağı açık bir şekilde belli iken günümüzde bu kişileri şaşırtacak hale gelmiş hele ergenlik çağı, birçok üzüntülerin ve acıların kaynağı haline gelmiştir. Politik, sosyal, kültür değişmeleri, çok farklı değer sistemleri, eski ve yeni normlar, değişik fikir akımları çocukları ayrı ayrı etkilemekte, kararsız ve güç durumda bırakmaktadır. Böyle bir sosyal ortamda ferdin başarılı, uyumlu, etkili olabilmesi için yardıma ihtiyacı vardır.

18. Rehberlik bir süreçtir. Bir anda olup biten bir iş değildir. Etkili sonuçlar alabilmek için belli bir süre gereklidir. • Rehberlik bireye yardım etme sürecidir. Rehberliğin psikolojik bir yardım olma özelliği onu başka yardım hizmetlerinden etkin bir şekilde ayırır. Nasihat etmekten, bilgi vermekten daha farklıdır. Ancak; psikolojik ilişkiler içerisinde verilebilir. Bu da kuşkusuz belli ortamlarda, belirli koşulların sağlanmasıyla mümkündür. •      Her öğrenci geliştirilebilecek bir kapasiteye sahiptir. Öğrencinin kendini gerçekleştirmesi esas amaçtır. Kendini gerçekleştirmekte olan öğrenci; daha yeterli bir kişiliğe sahiptir, daha verimlidir. Kim olduğu hakkında daha tutarlı bir görüşe sahiptir. Hem kendisi hem de başkaları hakkında olumlu düşüncelere sahiptir.

19.   Psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarında, rehberliğin bir “takım” çalışması (team-work) modeli içinde, okuldaki tüm eğitim ilgililerinin ortaklaşa yürüttükleri bir eğitim hizmeti olarak algılanmalıdır. Bugün okullarda uzman personelin yanı sıra yöneticiler, sınıf öğretmenleri, öğretmenler, belletmenler ve diğer personel rehberlik personeli içinde düşünülmekte; "okul rehberlik takımı"nın birer üyesi olarak kabul edilmektedir. Personelin ortak bir rehberlik anlayışını paylaşmaları okul rehberlik programının temel taşı olarak kabul edilmektedir.

20. Psikolojik danışma ve Rehberlik Anlayışını Oluşturan Faktörleri Şöyle Sıralayabiliriz; • 1- Psikoloji danışma ve Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukları ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır. Sosyal ve psikolojik uyumu ne olursa olsun her birey değerlidir. Kişisel ve özel bilgilerin gerektiğinde kullanılabilmesi için onlardan izin alınması gereklidir. • 2- Psikolojik danışma ve Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile yakından ilgili olan herkesin anlayış ve işbirliği içinde çalışması gerekir. Rehberlik okulun tüm eğitim programının ayrılmaz ve tamamlayıcı bir yanını oluşturur. Rehberlik çalışmalarında okulun tüm yönetici, uzman ve öğretim personelinin yüklenecekleri görev ve sorumlulukları vardır. Öğrenci başarısızlığının nedenleri okulda görevli bütün personeli ilgilendirmelidir. Veliler çocukları hakkında her zaman okuldan yeterli bilgileri alabilmelidir. • 3- Psikolojik danışma ve Rehberlik anlayışı, her türlü çalışması ile öğrenciyi merkez alan bir eğitim sistemini öngörür. Okulda öğrencilerin kendilerini ilgilendiren konularda görüşlerini belirtmelerine imkan hazırlanmalıdır.

21. 4- Rehberlik yardımının esası, öğrencilerin kendi kişiliklerini daha iyi anlamalarını, problemlerine çözüm yolları bulmada onların kendi kendilerine yeter bir duruma gelmelerini sağlamaktır. Bütünü ile eğitim, öğrencilerin kendi kendilerine anlamalarına yardım etmelidir. • 5- Rehberlik bedensel, zihinsel, sosyal ve duygusal bütün kapasitelerini kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda en uygun bir düzeyde geliştirmesi için öğrencilere yardım etmelidir. Her yönü ile gelişme süreklidir. Okulda öğrencilerin kendi yeteneklerini geliştirme fırsat ve ortamı sağlanmalıdır. Çünkü her öğrenciden ancak yetenekleri ölçüsünde başarı beklenilebilir.

22. 6- Öğrencilere rehberlik yardımı verirken onları değişik yönleri ile tanımak gereklidir. Rehberlik hizmetleri planlı, programlı, örgütlenmiş bir biçimde ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır. Çalışmaların nasıl, ne zaman ve kimler tarafından uygulanacağı bir plana bağlanmalıdır. Etkili rehberlik uygulamaları için okulda yer ve zaman ayrılmalıdır. • Rehberlikte yanlış anlaşılan bazı olaylarda vardır. Rehberlik bireye tek yönlü olarak yapılan bir yardım değildir. Kullanılan yöntem ve teknikler amaç değil araçtır. Bir disiplin görevi değildir, yargılamaz ve ceza vermez. Her türlü problemi çözebilecek sihirli bir güce sahip değildir

23. REHBERLİĞİN ÖZEL AMAÇLARI: • 1- Öğrencilerin kendilerini tanımalarına yardımcı olmak bu amaçla bedensel ve zihinsel yeteneklerini, hoşlandığı ve hoşlanmadığı etkinlikleri, ihtiyaçlarını, tutum ve değerlerini, beklentilerini tanımalarını sağlamak, • 2- Bireylerin kendileri ve çevreleri hakkında edindikleri bilgileri özümsemelerini, ayrıntılı ve gerçekçi bir ben kavramı geliştirmelerine yardımcı olmak, • 3- Gizil güçlerini algılamalarını, niteliklerini geliştirebilecekleri imkanları görebilmelerini, sorunlarının kaynağını anlayabilmelerini sağlayıp, onlara doğru çözümlerini ve isteklerini topluma ters düşmeden karşılayabilecekleri yollar bulmalarına yardımcı olmak,

24. 4- Çeşitli yaşantıları karşısında vermek zorunda oldukları kararlarda dış baskılar ve içsel çatışmalardan uzak, bilinçli, aktif olmalarını sağlamak, • 5- Benlik yapılarının güçlendirilmesini sağlayarak, kendilerini ve çevrelerini olduğu gibi kabullenmelerinde içsel ve dışsal çatışmaların farkına varıp, olaylar karşısında etkin bir rol kazanmalarında ve giderek kendi problemlerini kendileri çözmeye çalışan kişiler olmalarına yardımcı olmak, • 6- Boş zamanlarını kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda değerlendirmelerine yardımcı olmak, • 7- Öğrencilerin derslerin dışında kalan sosyal etkinlikleri tanımaları ilgi, yetenek ve isteklerine uygun düşen bir yada birkaçına yönelmelerine yardımcı olmaktır.

25. PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ Psikolojik danışma,bireyin kendini daha iyi tanıması,sorunlarının kaynaklarının farkına varması,sorunlarıyla başetme becerisi kazanması,kendisi için daha gerçekçi kararlar alabilmesi ve sağlıklı bir kişisel gelişim sürdürebilmesi amacıyla bireyle karşılıklı yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisi olarak tanımlanabilir. Psikolojik danışma da yardım alan kişiye danışan yardım eden kişiye danışman denir. Temel amaç,bireyin kendisini gerçekleşmesine yardımcı olmaktır Bireyin mesleki,eğitsel ve kişisel olan tüm problemleri hakkında daha çok bilinçlenerek kendine en uygun ve gerçekçi bir çözüm bulmasına yardım edilmektedir.Uzmanlık gerektiren bir yardım türüdür ve diğer hizmet türlerine göre daha teknik bir hizmettir. Psikolojik danışma bireysel olarak veya grupla yapılabilir. BİREYSEL DANIŞMA:Öznel problemleri olan,başka öğrencilerin yanında öznel dünyasından bahsetmek istemeyen veya böyle bir durumun sakıncalı olabileceği durumlarda tercih edilir. GRUPLA DANIŞMA:Benzer ya da farklı sorunlara sahip öğrenciler arasında etkileşim ortamı oluşturabilme,birbirlerine destek olmaların sağlama açısından tercih edilmektedir

26. Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Genel İlkeleri • Rehberlik ilkeleri, rehberliğin dayandığı psikolojik, toplumsal ve felsefi temellerin özünden oluşmuştur. Ayrıca bu ilkeler psikolojik danışma ve rehberlik programı yürütülen toplumun eğitim felsefesinden ve paradigmalarından etkilenmektedir. • 1. Birey seçme özgürlüğü hakkına sahiptir. • Çağımız insanı vizyonunu ve misyonunu belirleme, yaşamında kararlar verme, seçimleri ile varoluşunu belirleme hakkına sahiptir. Bireyin seçme özgürlüğünün genişliği, seçeneklerin de genişliği, seçme özgürlüğünün sınırlılığı seçeneklerin de sınırlılığı anlamına gelir. Değişen, gelişen ve yaratıcı bireyler, seçme özgürlüğünün fazla sınırlanmadığı toplumlarda ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle demokratik toplumlar, bireylerin kendini gerçekleştirmesine ortam hazırlama ve özgürlük sınırlarını genişletme çabasındadır. Bireyin seçeneklerin farkında olması gerekir. Bilgisizlik ve duygusal sorunlar seçenekleri algılamayı güçleştirir. Rehberliğin işlevi bireyin özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaktır. • 2. İnsan saygıya değer bir varlıktır. • Bir insanı değerli olarak algılamak, ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmayı gerektirir. Bu bir saygıdır; ve boyutları insanın hiçbir niteliğini öne çıkarmadan, tüm insanları kapsayacak kadar geniş olmalıdır. Dini, ırkı, rengi, cinsiyeti ne olursa olsun, insan saygıya değer bir varlıktır. Saygı, bir başkasının arzularını, düşüncelerini, tercihlerini, kararlarını değerli bulmaktır, ilgi ile dinlemek, kararlarında sağlam dayanak aramasında yardımcı olmak, bilgi ve destek vermek, danışmanın danışana duyduğu saygının somut bir biçimidir.

27. 3. Rehberlik hizmetlerinden yararlanmada zorlama yoktur. • Rehberlik, bireyin kendisini tanımak, iç dünyasını anlamak amacıyla verilen bir hizmettir. Ancak, belli konulara merak uyandırmak amacıyla, istekli, isteksiz bütün öğrencilere grup rehberliği yapılabilir. Bu tür rehberlik etkinlikleri öğretime benzemekle beraber, konuşulan konular öğrencilerin kendilerine yöneliktir. Ayrıca, danışmanlara, öğretmen ve yöneticiler tarafından gönderilen öğrencilere gönüllülük ilkesini zedelemeden yardım etmek gerekir. • Rehberliğin işlevi bireyin özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaktır. • Dini,  ırkı,  rengi,  cinsiyeti ne olursa olsun, insan saygıya değer bir varlıktır. • Öğrencilere gönüllülük ilkesini zedelemeden yardım etmek gerekir. • Öğrenci merkezli eğitimde, sadece sorunlu öğrencilere değil, her öğrenciye rehberlik hizmeti verilir. • Psikolojik danışmanın, öğrenci ile ilgili tüm okul içi ve okul dışı kişilerin desteğini alması, hizmeti daha etkin ve verimli biçimde sunmasında etkilidir. • Danışanın izni olmaksızın, öğrenci ile konuşulan bilgilerin, hiçbir kişiye ve kuruma aktarılmaması gerekir.

28. 4.Rehberlik anlayışı, öğrenciyi merkeze alan bir eğitim sistemini öngörür. • İnsan, biyo-psiko-sosyal ve kültürel bir varlıktır. Rehberlik hizmetleri, öğrencileri biyolojik, psikolojik, toplumsal ve kültürel boyutları ile ele alır. Böyle bir anlayışa sahip okul programlan, öğrencilerin gelişim özelliklerini, ihtiyaçlarını yeteneklerini ve ilgilerini dikkate alır. Öğrenci merkezli eğitimde, sadece sorunlu öğrencilere değil, her öğrenciye rehberlik hizmeti verilir. Öğrencilerin kendilerini tanımaları, sağlıklı kararlar vermelerine ve tercihler yapmalarına katkı getirir. Öğrencileri yargılamaktan ziyade, algılamak önemlidir. • 5. Rehberlik hizmetleri ilgililerin işbirliği ile yürütülür. • Rehberlik hizmetleri psikolojik danışmanların öncülüğünde, yöneticilerin öğretmenlerin görev ve sorumluluk yüklenmeleri, ortak bir amacı gerçekleştirmek bakımından takım çalışmasını gerektirir. Psikolojik danışmanın, öğrenci ile ilgili tüm okul içi ve okul dışı kişilerin desteğini alması, hizmeti daha etkin ve verimli biçimde sunmasında etkilidir. Psikolojik danışmanlar, rehberlik anlayışının öğretime ve yönetime yansımasında, öğretmen ve yöneticilere, yöneticiler ve öğretmenler ise, gözlem verilerini psikolojik danışmanlara sunmalarında yardımcı olabilir. Böyle bir iletişim ve etkileşim, ortak anlayışın gelişmesine katkı getirir. Bu iletişim ve etkileşime, ana-babaların da katılması, öğrenci gelişimi için optimum koşulların oluşmasında etkili olabilir. • 6. Öğrencilere rehberlik hizmeti verirken onları her yönü ile tanımak gerekir. • Öğrenciler kişilik özellikleri bakımından eşit değildir. Her öğrenci kendine özgüdür, eşsizdir. Öğrencilerin gelişim özelliklerini bilmek gerekir. Öğrencilerin kişilikleri, ilgileri, değerleri, tutumları birbirinden farklıdır. Bu farklılıklar, hem genetik, hem de sosyo-ekonomik ve kültürel koşullardan kaynaklanır. Her öğrenciyi tek tek tanımak, ona kendisini tanıtmak gerekir. Toplanan nesnel ve güvenilir bilgiler sayesinde, öğrenci kendisini daha iyi tanıyarak, okul içinde programa veya bir üst okula yönelmesinde daha sağlıklı karar verebilir.

29. 7. Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır. • Psikolojik danışma oturumlarında öğrenciler, psikolojik danışman ile çok özel sorunlarını paylaşabilirler. Güven ilişkisi kurulmuşsa, öğrenciler gerek psikolojik danışmanlarla, gerek öğretmenlerle, kimseye söyleyemeyecekleri sırlarını ortaya dökebilirler. Danışanın izni olmaksızın, öğrenci ile konuşulan bilgilerin, hiçbir kişiye ve kuruma aktarılmaması gerekir. Aksi taktirde, mesleki etikle çelişen bir tutum olarak, güven kaybı iletişimi bozar. Ayrıca, danışana karşı saygısızca davranılmış olur. • 8. Rehberlik tüm öğrencilere yönelik bir hizmettir. • Rehberliğin, amacının kendini gerçekleştirme olması nedeni ile bütün öğrencilerin yararlanmasına açık olmalıdır. Rehberlik hizmetinin kapsamı, normalden sapanların, uyumsuzların ve özürlülerin ötesinde, herkesi içine alacak kadar, geniş sınırlar içinde olması gerekir. Rehberliğin bozuk davranışları düzeltmekten ziyade, koruyucu ve geliştirici bir işlevi vardır. O halde, hizmetten gelişmek isteyen herkes yararlanabilir.

30. 9. Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına göre değişir. • Anaokulundan üniversitenin sonuna kadar, her düzeydeki okulda rehberlik hizmetlerine ihtiyaç vardır. Ancak, okul farklılıklarına göre, öğrencilerin gelişim özellikleri, ihtiyaçları beklentileri farklıdır. O halde, okulun amaçları, öğrencilerin sorunları, ihtiyaçları ve beklentileri tespit edildikten sonra, rehberlik etkinlikleri programlanmalıdır. Tek bir program hazırlayıp, tüm benzeri okullarda uygulamak sakıncalıdır. Rehberlik alanlarının bazı boyutları daha ağırlıkta olabilir. Önemli olan öğrencinin kapasitesinden daha fazla yararlanması ve uyumunu gerçekleştirmesidir. • 10.  Rehberlik  hizmetleri  planlı,  programlı, örgütlenmiş  bir biçimde ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır. • Rehberlik hizmetleri, okul, il ve Bakanlık düzeyinde örgütlenmiş, yetki ve sorumluluklar açık bir biçimde tanımlanmış olmalıdır. Okul yöneticileri, öğretim hizmetlerinden olduğu kadar, rehberlik hizmetlerinden de sorumludur. Rehberlik alanında yetişmiş psikolojik danışmanlara ihtiyaç vardır. Rehberlik programlarında yer alan çalışmaların nasıl, ne zaman ve kimler tarafından yürütüleceği bir plana bağlanmalıdır. İşlevsel bir rehberlik hizmeti için okulda yer ve zaman ayırmak, araç ve gereç kullanmak gerekir.

31. Okullarda Psikolojik Danışma Uygulamaları Özellikle Şu problem Alanlarında Yoğunlaştırabilir • Sosyal Fobi • Madde Bağımlılığı • Şiddet • Zorbalık • Çekingenlik • Saldırganlık • Antisosyal Davranışlar • Düşük Öz Saygı • Akademik Başarısızlık • Öfke • Çocuk İstismarı • Yalnızlık • Aile ilişkileri • Başkaları ile ilişki kurabilme ve arkadaşlık konusundaki problemler

32. PSİKOLOJİK DAIŞMA SÜRECİNDE TERAPÖTİK İLETİŞİM BECERİLERİ • Yapılanma • Yakından ilgilenme • Konuşmaya açık davet • Asgari düzeyde teşvik • Duyguların yansıtılması • İçeriğin yansıtılması • Kişiselleştirme • Özetleme • Paylaştırma • Bağlanma

33. YAPILAMA:Psikolojik danışmanın ilk oturumda danışana psikolojik danışma ve bunun kuralları hakkında bilgi vermesini içeren aşamadır • YAKINDAN İLGİLENME:Danışanın güvenini artırmak ve güvenli bir ortam oluşturmak için danışana insan olarak saygı duyulduğunu ve söylediklerine önem verildiğini ileten bir davranıştır • KONUŞMAYA AÇIK DAVET:Psikolojik danışmada kullanılan bu beceri danışanın kendisini daha iyi anlatabilmesi amacıyla açık uçlu sorular sorma becerisidir. Görüşmenin başlamasına yardımcı olur.(Neler olup bitti.Geçen haftadan beri neler oldu) • Danışanın belli bir noktada odaklaşmasını sağlar.(O konuyu biraz daha açıklar mısın ?) • Danışanın dikkatini duyguları üzerinde odaklaştırmasını sağlar.(O anda ne hissettin ? Şu an ne hissediyorsun ? ) • Danışmanın danışanın sözcüklerini daha iyi anlaması için belirli davranış örneklerinin ortaya çıkmasını sağlar.(Bana bir örnek verir misin? Mutluyum demekle neyi kastettin)

34. ı • ASGARİ DÜZEYDE TEŞVİK • Danışmanın en az düzeyde konuşup, danışanın konuşmaya sevk edilmesidir.Danışmanın görevi danışanın konuşmasının devamını sağlamaktır. • DUYGULARIN YANSITILMASI • İçeriğin yansıtılması anlamı yansıtma ve yeniden ifade olarak da nitelendirilir. • Danışanın düşüncelerinin,psikolojik danışmanca doğru anlaşılıp anlaşılmadığını kontrol etmeye, fikirlerin daha belirgin bir şekilde ifade edilerek kristalleştirmesine,psikolojik danışmanın, danışanın düşüncelerini anlama çalıştığını iletmeye yarar. Örnek.Danışan:İstediğim şeyleri yapamıyorum.Annem her şeyime karışıyor Danışman:Kısıtlanıyorsun

35. KİŞİSELLEŞTİRME • Anlamın Kişiselleştirmesi:İçerik ancak kişiselleştirildiği zaman danışan için anlam kazanır. Örnek:Çok kızgınsın,çünkü haksızlığa uğradığını düşünüyorsun Problemin kişiselleştirmesi:Danışana sorunun ne olduğu konusunda yardım edildiğinde problemin kişiselleştirilmesi kullanılır Örnek:Çok üzülüyorsun, Çünkü okulda başarısızsın Amacın Kişiselleştirilmesi:Anlam ve problem kişiselleştirildikten sonra sıra amacın kişiselleştirmesine gelir Örnek:Düş kırıklığına uğradın çünkü derslerinde başarısızsın ve başarılı olmak istiyorsun ÖZETLEME Özetleme duyguların ve içeriğin yansıtılmasının bir arada kullanılmasıdır.

36. PAYLAŞTIRMA • Paylaştırma becerisi,daha çok grupla psikolojik danışmada kullanılan bir beceridir.Danışmanın gruptan birinin daha önceki oturumlardan birinde anlattığı yaşantıları ve duygularıyla,diğer grup üyelerinin yaşantı ve duyguları arasında benzer yanlara dikkat çekmesidir. Böylece grup üyeleri grup içinde kendilerini yalnız hissetmezler. • Danışman : Benzer yaşantıları olan var mı? Paylaşabilir. • Danışman : Ayşe, sen de anneni kaybettiğinde şu anda Ali’nin yaşadıklarını yaşamıştın. • BAĞLAMA • Danışmanın, danışanın daha önceki oturumlarda, anlattıkları ve yaşadıklarıyla, o anda anlattıkları ve yaşadıkları arasında paralellik kurmasıdır. • Burada danışmanın sürece dikkat etmesi gerekmektedir. • Örneğin farklı olaylar karşısında, danışanca aynı duygu yaşanıyorsa, danışanın dikkati bu noktaya çekilmelidir. • Danışman: Ayşe, eşin sana sinemaya gidelim dediğinde ‘’fark etmez’’ demiştin, pikniğe gidip gitmeme konusunu sorunca da ‘’fark etmez’’ dedin.

37. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK HİZMETLERİNİNAMAÇLARI Olumlu ve olumsuz özelliklerini fark etmelerine, olumsuz özelliklerini değiştirebilme becerisini kazanmalarına, değiştiremeyeceklerini kabul edebilmelerine ve olumlu yanlarını sürekli geliştirebilmelerine, Öğrencilerin, kendi kendilerine yetebilecek bireyler haline gelmelerine,

38. Sorunlarını çözebilme ve uyum becerisikazanmalarına, Bilgi, beceri ve yeteneklerinigeliştirebilmelerine, Gerçekçi, dengeli, mutlu ve üreten bireyler haline gelmelerine, İlgi ve yetenekleri doğrultusunda gelecekleriile ilgili gerçekçi kararlar alabilen bireyler haline gelmelerine,

39. Kendileriyle ve çevreleriyle kuracakları iletişimde, onlara gerekli olacak iletişimdonanımlarınısağlamada, Duygularını tanımalarına, ifade edebilmelerine, olumlu ve olumsuz duygularını ayırt edebilmelerine özellikle de olumsuz duygularını ifade edebilmelerine …vs yardımcı olabilmektir.

41. REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİNİN SINIRLILIKLARI VE ALANA İLİŞKİN YANLIŞ ANLAYIŞLAR 1)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri her türlü problemi hemen çözebilecek sihirli bir güce sahip değildir. 2)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri, Yardımı alan bireylerin pasif bir şekilde konumlandığı,tek yönlü bir süreç değildir. 3)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bireylerin sadece duygusal yönü ile ilgilenmez.

42. 4)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin temelinde bireye acımak,onu kayırmak ve karşılaştığı her sorununu onun yerine çözmek gibi bir anlayış yoktur. 5)Rehberlik ve psikolojik danışma yardımı sadece “sorunlu” olan bireylere verilen hizmetler değildir. 6)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bir ders değildir. 7)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri disiplini sağlamak amaçlı kullanılmazlar.Bu nedenle,özellikle eğitim kurumlarında disiplin uygulamalarının bir uzantısı yada parçası olarak görmemek gerekir. 8)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde kullanılan tüm yöntem ve teknikler bireyi tanımak ve doğru yardımı verebilmek için araç olarak kullanılmaktadır.

43. SONUÇ Rehberlik ve psikolojik danışma bireyin kendisini tanıması,çevresine uyum sağlayarak olumlu ilişkiler geliştirmesi,sağlıklı kararlar verebilmesi ve kendini gerçekleştirmesi temelinden yola çıkan hizmetler bütünüdür. Bireyin varolduğu her ortamda ihtiyaç duyulan bu hizmetleri doğru değerlendirmek çok önemlidir. Hizmetlerde gönüllülük,gizlilik,süreklilik gibi esasların var olması,”hasta değil danışan” kavramına yer vermesi,sadece duygusal sorunlarla ve sorunlu bireylerle değil,ihtiyaç duyan tüm bireylere açık hizmetler olması gibi özelliklerinin bilinmesi,bu hizmetlerden yaralanmak isteyip de tedirginlik duyan bireylere doğru fikirler verecektir.

44. 2.Oryantasyon Hizmeti (Yeni Ortama Alıştırma) • Bu hizmet bir okula yeni başlayan öğrencilere ,eğitim yılı başında ,okulu,kurallarını,işleyişini tanıtmak,okul ve o çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi vermek ve böylece yeni girdikleri ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır.

45. 3.Bireyi Tanıma Hizmeti • Öğrencinin gelişimine ve uyumuna yardımcı olabilmek için onu tanımak gereklidir.Bireyi tanımada amaç,bireyin kendini tanıması,kendi özellikleri hakkında bilinçlenmesi,kendini zayıf ve kuvvetli yönleriyle görüp kabul etmesini sağlamaktır.Tanıma hizmetlerinde en önemli görev sınıf öğretmenine düşer.

46. Kuşkusuz tanıma çalışmalarını yürütürken sınıf öğretmeni,okuldaki rehberlik uzmanından yardım alır,bazı tanıma araçlarının hazırlanması ve kullanılmasında onun uzmanlık bilgisinden yararlanır.

47. 4.Bilgi Toplama ve Yayma Hizmeti • Öğrencinin gerek duyabileceği her türlü bilgiyi onun yararlanmasına sunmak için yapılan çalışmalardır. Ör: üst eğitim kurumları,üniversiteler ve koşulları,okuldaki ve çevredeki eğitsel ve kültürel etkinlikler vb.

48. 5.Yöneltme ve Yerleştirme Hizmetleri • Öğrencinin kendine uygun bir eğitim kurumuna ,branşa,işe ya da mesleğe yönelmesi ve o konuma yerleşmesi için yapılabilecek yardım hizmetleridir.

49. 6.İzleme ve Değerlendirme Hizmeti • Yapılan önceki hizmetlerin bir devamı gibi düşünülebilir. Yöneltme ve yerleştirme sürecinin sonucu ne olmuştur? Psikolojik danışma yardımı alan öğrencide bu hizmetin sonucu beklenen değişiklik gerçekleşmiş midir?

50. 7.Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmeti • Okuldaki rehberlik uzmanının ,öğretmen ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı kazanmaları,bu alanlardaki bilgi ve becerilerini artırmaları için onlara yardımcı olmasıdır.