ATAK TEDAVİSİ

1. ATAK TEDAVİSİ Dr. Dilek Saka Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara

2. Adile Berna Dursun

3. Çıkar Çatışması Beyanı Konuşma içeriği ile ilgili Son üç yıl içinde: Bir ticari kuruluşta çalışma,mal ortaklığı: YOK Danışmanlık,danışma kurulu üyeliği,uzman tanıklık: YOK Yazarlık,editörlük,moderatörlük,konuşma ücretleri: YOK Bağışlar (Araştırma-eğitim-cihaz): YOK Kongre,toplantı sponsorluğu: YOK

4. Sunum planı • Atak tanımı • Atak epidemiyolojisi • Atak nedenleri • Atak ağırlığının belirlenmesi • Atak ağırlığına göre tedavi yaklaşımları • Atak sonrası tedavi planı

5. Astım atak: tanım Astım atağı, astımlı bir hastada ilerleyen nefes darlığı, öksürük, hışıltı veya göğüste baskı hissi yakınmalarının ortaya çıkışı ve bunlara PEF, FEV1 azalması gibi solunum fonksiyon testi (SFT) bozukluklarının eşlik etmesi olarak tanımlanır. TTD Astım Tanı ve Tedavi Rehberi, 2010 Hastanın ek tedavi ihtiyacı olacak kadar semptom artma dönemleri ATS/ERS Statement: AsthmaControlandExacerbations, 2009

6. Astım atak: epidemiyoloji • Literatür verileri gerçek hayatı yansıtmıyor • Cinsiyet etkisi • Puberteden önce erkek çocuklarda • Puberte ile erkek-kız eşitleniyor • Erişkin dönemde kadınlarda • Hastane yatış sayı ve süresi, tekrar başvuru daha fazla • Dönem • Çocuklarda okul açılınca, “September Epidemic” • Erişkinlerde kış sezonu

7. Astım atak: nedenler • Tetikleyicilerle karşılaşma (virüsler, allerjenler, mesleksel maruziyet, hormonlar, ilaçlar, egzersiz, emosyonel durum, hava kirliliği, değişik hava şartları) 2. Antiinflamatuvar tedavinin yetersiz kalması

8. Astım atak: ağırlık belirleme • Ağır/ciddi atak • En az 3 gün sistemik KS gerektiren • Orta atak • En az 2 gün süreyle • Semptom ve/veya akc fonksiyonlarında kötüleşme • Kurtarıcı ilaç ihtiyacında artış • Ama KS başlama ve/veya hastaneye başvurma gerektirmeyen • Hafif atak ATS/ERS Statement: Asthma Control and Exacerbations, 2009

9. Astım atak: ağırlık belirleme

10. Evde atak tedavisi • PEF <%20 azalma • Gece uyanma • Β2 agonist kullanımında artış Yazılı eylem planı !!!! Tetikleyiciden uzaklaşma Bronkodilatör tedavi • Steroid • İnhaler KS dozu: x2 ! vs. x4 • Sistemik KS: 0,5-1 mg/kg/gün prednizolon

11. A C İ L S E R V İ S

12. ÖYKÜ • Astım öyküsü • Atak nedeniyle entübasyon ve mekanik ventilasyon öyküsü olan astımlılar • Son 1 yılda astım nedenli ≥2 hastaneye yatış • Son 1 yılda astım nedenli ≥ 3 acil başvurusu • Son ayda astım nedeni ile acil başvurusu veya hastaneye yatış • Ayda 2 kutudan fazla kısa etkili β2 agonist kullanan hastalar • Semptom algılaması düşük hastalar • Diğer risk faktörleri varlığı: yazılı astım eylem planı olmayan, Alternaria duyarlı olan • Sosyal öykü • Düşük SED • Majör psikososyal problemler • Eşlik eden hastalık • Kardiyovasküler hastalık • Diğer kronik akciğer hastalıkları • Kronik psikiyatrik hastalık FM Kan Akc filmi PEF Tetkik SatO2 AKG İLK TDV • Oksijen • İnhale KEBA • Sistemik KS • İnhaleipratropium

13. 1 saat sonra değerlendirme

14. 1 saat sonra değerlendirme

15. 1-2 saat sonra değerlendirme

16. Yoğun Bakım Tedavisi ve Ventilatör Desteği • Acil serviste tedaviye yanıtsız veya gittikçe bozulan ağır astım atakları, • Solunum yetmezliğine gidiş: Oksijen desteğine rağmen düzelmeyen hipoksemi (PaO2< 60 mmHg) ve/veya hiperkapni (PaCO2 > 45 mmHg), • Bilinç bozukluğu, siyanoz ve sessiz akciğer, uzamış nefes darlığı ve tüm bunlar nedeniyle çok bitkin düşmüş hasta, • Kalp veya solunum durması.

17. Astım atak: diğer tedaviler • Antibiyotik • Mukolitik • Antihistaminik • Fizik tedavi-rehabilitasyon • Anksiyolitik-hipnotik

18. Astım atak: doğal seyir • Çoğu 2-3 saat içinde düzelir ve eve gönderilir. • Gönderilenlerin %3’ü aynı gün, %7’si 1 hf içinde yeniden acile gelir. • Hastaların %20-30’unun hastaneye yatırılmaları gerekmektedir. • Hastanede atakların tamamen düzelmesi yavaş olmaktadır

19. Astım atak: taburculuk kriterleri • Kısa etkili β2 agonistlere 3–4 saatten daha kısa aralıklarla • gereksinim olmaması, • SaO2 > %90 olması (oda havasında), • Hastanın rahatça yürür durumda olması, • Gece ya da sabaha karşı nefes darlığı ile uyanmıyor olması, • Fizik muayenenin normal ya da normale yakın olması, • PEF veya FEV1 değerinin %70’in üzerinde olması, • İnhalerleri düzgün durumda kullanıyor olması Durumun farkında olması !!!!

20. Astım atak: taburculuk kriterleri • En az 7–10 günlük sistemik steroid tedavi • Bronkodilatatör tedavi semptomatik ve objektif kriterlere dayanarak kademeli azaltılmalı • İpratropim bromür atak bitiminde kesilmeli • İnhalesteroide başlanmalı veya kullanıyorsa devam edilmeli • Atakta kesilmiş olan uzun etkili β2agonist tekrar başlanmalı • İnhaler kullanım teknikleri ve yapıyorsa evde PEF kullanımı gözden geçirilmeli, atağa götüren nedenlerden korunma öğretilmeli • Takiplerini yapan doktorla 24 saat içinde görüşmesi önerilmelidir.

22. Astım atak: atak sıklığı • Japonya: Persistan havayolu obstrüksiyonu • ABD: 3000 astım, “frequent fliers to ED”, (≥6) • İleri yaş • Düşük SES • “nonwhite race” • Medicaid/ no insurance • Avrupa: 136 tedavisi zor astım, • Psikosoyal labilite (OR: 10.8) • Tekrarlayan solunum yolu enf (OR: 6.9) • GÖRH (OR: 4.9) • Ciddi sinonasal hastalık (OR: 3.7) • OSA (OR: 3.4)