350 likes | 849 Views
Vitamine B 12 en MS. Patientdemo 22-06-05 Ariane Bour. Patient. Naam: Dhr R. Geb:02-03-1961 VG: psoriasis, 1991 flexie-extensietrauma nek, depressieve klachten, appendicitis, bronchitis Med:-
E N D
Vitamine B 12 en MS Patientdemo 22-06-05 Ariane Bour
Patient • Naam: Dhr R. • Geb:02-03-1961 • VG: psoriasis, 1991 flexie-extensietrauma nek, depressieve klachten, appendicitis, bronchitis • Med:- • Soc: gescheiden; 2 kinderen; voorheen timmerman, nu sinds half jaar in ziektewet wegens depressieve klachten. • Intox: roken ++, alcohol sporadisch • Fam: geen bijzonderheden
anamnese • Sinds 3 maanden geleidelijk wisselende gevoelsstoornissen benen • Tintelingen re bovenbeen, daarna opstijgend tot de lies/onderbuik • Daarna gevoel op watten te lopen/ brandende voeten • Aanvankelijk verbeterd in re been, daarna tintels li been en krachtsverlies benen mn bij lopen.
anamnese • Sinds 6 weken krachtsverlies benen en bovenarmen • Rugpijn en een ‘vreemd gevoel’ midden op de rug tot grens op de re flank • Moe, lusteloos, 40 kg gewichtsverlies bij goede eetlust (160 tot 120 kg)
Lichamelijk onderzoek • Niet ziek • Adipeus (1.90m, 120 kg) • Cor, pulm, abd: ga
Neurologisch onderzoek • HCF: ga • HZ: ga • Mot: inconsistent uitgevoerd • BE:Barré ga, Mm deltoideus en biceps 4+/5, vaardigheid goed. • OE: Mingazzini ga, afzonderlijke spiergroepen 5-/5- (op bed)
Neurologisch onderzoek • Sens: • hypesthesie beide benen geheel, re > li. • Afzonderlijke modaliteiten ga. • Anamnestisch niveau Th 6, bij testen op de rug aangegeven doch begrensd aan de flank: trekt niet naar voren. • Coord: ongestoord
Neurologisch onderzoek • Refl: • BPR, TPR, RPR 0/0 • KPR 0/0, APR –2/-2, VZR bdz indifferent, BHR +/+ • Lopen: • moeizaam overeind • Kan niet uit hurkzit komen, doch geen Gower’s sign • Knieën op slot • Romberg: valt om
samenvattend • Lastig beeld, mede door presentatie • Gemengd beeld, langzaam progressief: • ‘centrale’ kenmerken suspect voor myelopathie • ‘perifere’ kenmerken suspect voor sensorische (motorische) polyneuropathie
DD myelopathie • Mechanisch • Infectieus • Lyme, HLTV-1, HIV, lues • Inflammatoir • Vasculitis, SLE en andere rheumatische aandoeningen • MS, myelitis transversa, neuromyelitis optica • Metabool • O.a. Adrenoleukodystrofie • Vit B 12, vit E • Vasculair • ischemie • Systemisch • Sarcoïdose, paraneoplastisch • Degeneratief
DD axonale PNP • Inflammatoir • Vasculitis, SLE en andere rheumatische aandoeningen • Metabool • Foliumzuur, Vit B 1,6,12, E, hyperparathyreoidie, fosfaatdef, porfyrie • Systemisch • DM, sarcoïdose, paraneoplastisch, paraproteïnen amyloidose, schildklier • Toxisch • Alcohol, oplosmiddelen, landbouwgif, lood, kwik • Mechanisch • Erfelijk
Aanvullend onderzoek • SSEP: normale SSEP armen, benen afwijkend doch niet nader te duiden • EMG: aanwijzingen voor axonale PNP; onvoldoende aanwijzingen voor GBS/ CIDP
Aanvullend onderzoek • X-th: • Geen aanwijzingen sarcoidose • Lab: • vit B12 142 Voorts nierf, leverf, hemogram, TSH, eiwitspectrum, paraneoplastisch, vitamines ga • Serologie neurotrope micro-organismen: ga
Aanvullend onderzoek • MRI neuraxis: • Diffuse witte stof afwijkingen: 9 periventriculair, een aankleurend en in myelum suspect voor MS • Lumbaal punctie • Gluc 4.4 , TE 0.58 • 32 leuco’s • IgG/alb index 1.96, oligoclonale banden > 10
conclusie • Multiple sclerose, primair progressief • Axonale PNP bij vit B 12 deficiëntie • Twee aandoeningen? • Relatie met elkaar?
Vit B 12/ cobalamine • Niet door organisme gesynthetiseerd (muv enkele bacteriën) • In maag en duodenum geabsorbeerd • Mn in vlees en zuivel
Funtie cobalamine • Co-factor in twee processen: • Synthese methionine uit homocysteïne (via methylcobalamine) • Betrokken bij productie myeline basis eiwit en choline bevattende phopholipiden • Conversie methylmalonyl-CoA naar Succinyl-CoA (via adenosylcobalamine in mitochondriën) • Verhoogd methyl-CoA resulteert in synthese niet-organische vetzuren met vreemde aantallen koolstofatomen die in neuronale lipiden worden ingebouwd
Oorzaak deficiëntie • Verkregen • Pernicieuze anemie, gastrectomie, schade mucosa maag, intestinale stase/ pseudo-obstructie, IBD, resectie ileum, Whipple, Zollinger-Ellison, vegetarisme, AIDS, NO blootstelling • Erfelijk (genoemd=adult-onset) • ‘R’binderdeficiëntie, methylcobalaminesynthese • Idiopathisch
kliniek • Hematologisch • Megaloblastaire anaemie • Neurologisch • Axonale polyneuropathie • Myelopathie (gecombineerde strengziekte) • Cognitieve functiestoornissen
kliniek • Distale paresthesieën, onzeker lopen, verlies vibratiezin en proprioceptie • Hyperreflexie en afwezige APR, Babinski’s • N. opticus atrofie • Neuropsychiatrische stoornissen: apathie, irritatie, geheugenstoornissen, psychosen.
kliniek • Onafhankelijk van de ernst of de duur van de anaemie. • Neurologie soms eerste uiting van ziekte • Klachten CNS meer op de voorgrond dan PNS • Cobalamine gehalte waarbij klachten ontstaan niet duidelijk: <200ng/L (150 pmol/L), maar met range tot in de normaalwaarden
Aanvullend onderzoek • Lab: • megaloblastaire anaemie (hoeft niet), • vit B 12 < 200 ng/L (<100 ng/L is diagnostisch) • Verhoogd methylmalonic acid en homocysteïne • Antilichamen tegen intrinsic factor bij 60% van patiënten met pernicieuze anaemie
Aanvullend onderzoek • EMG axonale PNP • SSEP centrale vertraging • MRI • Zwelling, mn in myelum • Hyperdense signalen, mn in myelum en soms in cerebro
pathogenese • Onduidelijk, maar mogelijk een rol in de myelinisatie • Eerst zwelling myelineschede • Afbraak myeline en axonale degeneratie • Afwijkingen het eerst te zien in dikke gemyeliniseerde vezels van achterstrengen mid-thoracaal niveau • Uitbreiding naar disto-proximaal, zijstrengen en spinocerebellaire banen
Relatie met MS: klinische observaties • Jaren ’50 en ’60: klinische observaties en onderzoek naar overeenkomsten in demyelinisatie tussen MS en gecombineerde strengziekte: trend voor lager vit B12 in CSF en serum • 1991 10 cases MS en vit B 12 deficiëntie
Relatie met MS: trials • Prevalentie in MS patiënten niet bekend • Betreft een hele kleine groep: overgrote deel geen deficiëntie • Wel significant meer macrocytose in MS • Wel neiging verhoogd homocysteïne
Maar… • Onderscheid in kliniek tussen gecombineerde strengziekte en MS kan soms lastig zijn • Cases waarin MS verworpen is na vaststellen vit B12 deficiëntie • Beschreven cases geen typisch beeld van vit B12 def: geen polyneuropathie, geen anemie, etc. • Demyelinisatie is tekenend in gecombineerde strengziekte en inborn error of metabolism van vit B 12 • Studie combinatietherapie cobalamine en interferon β met goed resultaat
Aanwijzingen voor ‘overlap’of subgroep • Epidemiologisch • pernicieuze anaemie en MS overeenkomsten in geografische spreiding, sexe en ras • Leeftijdsspanne • MS ziekte van jonge leeftijd • Pernicieuze anaemie van oude leeftijd
Theorie over link • Pernicieuze anaemie en MS beide auto-immuun proces • Vit B 12 def vatbaarder voor bepaalde virussen/ immunologische processen, welke ook een rol lijken te spelen in MS • Chronische immuunreacties/ demyelinisatie vergt meer vit B 12 • Kinderen met ‘inborn error of metabolism’ vertonen verkeerde opbouw myeline en soms demyelinisatie
Maar…. • Over het algemeen twee zeer verschillende beelden (gecombineerde strengziekte en MS) • MS inflammatoir met inflammatoire kenmerken, vit B 12 deficiëntie niet-inflammatoir • Grootste gedeelte van MS patiënten heeft geen vit B 12 def • Geen verbetering na toedienen van cobalamine
Dus…. Mogelijk dat er een band is, maar in hoeverre en op welke manier is niet duidelijk Aggraveren van MS? Hinderen van remyelinisatie?
Conclusie: dhr. R • MS • Kliniek • Beeldvorming • Intrathecale IgG synthese en oligoclonale banden • Vit B 12 deficiëntie • Met PNP • Met myelopathie • Toeval of toch relatie?
literatuur • Mendell, Kissel, Cornblath: Diagnosis and management of oeripheral nerve disorders • Nicholas P. Poulos: handbook of differential diagnosis in neurology • W.I. McDonald et al. Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the international panel on the diagnosis of multiple sclerosis. Ann neurol2001;50:121-127 • Vrethem M et al., Increased plasma homocysteine levels without signs of vitamin B 12 deficiency in patients with multiple sclerosis assessed by blood and cerebrospinal fluid homcysteine and methylmalonic acid. Mult Scler. 2003 Jun; 9(3)239-245 abstract • Scalabrino ; Cobalamin in subacute combined degeneration and beyond: traditional interpretations and novel theories. Exp neurol 192 (2005)463-479 • E.H. Reynolds. Multiple sclerosis associated with vitamin B 12 deficiency. Arch Neurol- Vol 48, aug 1991 (808-811) • E.H. Reynolds. Multiple sclerosis and vit B 12 metabolism. J Neuroimmunol, 40 (1992)225-230 • E.H. Reynolds. Multiple sclerosis and vitamin B 12 metabolism. JNNP1992;55:339-340 • T Q nijst et al, Vitamin B 12 and folate concentrations in serum and cerebrospinal fluid of neurological patients with special reference to multiple sclerosis and dementia. JNNP 1990; 53: 951-954 • J Lindenbaum et al. Neuropsychiatric disorders caused by cobalamin deficiency in the absence of anemia or macrocytosis. N Eng J Med1988;318:1720-8