PROBLEMI SOCIOLOGIJE MORALNOG ŽIVOTA

1. PROBLEMI SOCIOLOGIJE MORALNOG ŽIVOTA

2. =>Problemima sociologije moralnog života bavili su se sociolozi,ali i filozofi-moralisti =>filozofi-moralisti= moralni život isključivo vezan uz individualnu svijest, uz unutrašnji čovjekov život, tj. savjest =>BERGSON –suprotstavlja STATIČKU (odgovara zatvorenom društvu, a zasniva se na instinktu)i DINAMIČKU MORALNOST (odgovara otvorenom društvu,a zasniva se na mističnoj intuiciji) =>SCHELER- izradio nepromjenljivu ljestvicu vrijednosti (soc.moralnog života ograničio na proučavanje različitih putova kojima se moralni život ostvaruje) • RAUH- gotovo sve vrste moralnog života izjednačavao je s moralom djelovanja

3. =>sociolozi – nisu nikada sumnjali u povezanost između moralnog života i društvenog života najveći problem= pretpostavljali su da postoji samo jedna stvarna vrsta morala,a svaki drugi moral su odbacivali • Smith, Comte, Sutherland i Sorokin došli su do ALTRUISTIČKOG MORALA • Bentham i Mill do UTILITARISTIČKOG MORALA • Westermark do MORALA OSJEĆANJA

4. => Gurvitch = postoje različite vrste morala = unutar svake vrste dolazi do sukoba između različitih oblika morala = razlikuje 8 vrsta stvarnog moralnog života : 1. TRADICIONALNI MORAL 2. FINALISTIČKI 3. MORAL VRLINA 4. MORAL NAKNADNO DONIJETIH SUDOVA 5. IMPERATIVNI MORAL 6. MORAL IDEALNIH SIMBOLIČKIH PREDODŽBI 7. MORAL ASPIRACIJE 8. MORAL DJELOVANJA I STVARALAŠTVA

5. 6 PAROVA OBLIKA STVARNOG MORALNOG ŽIVOTA: • 1. MISTIČNI MORAL I RACIONALNI MORAL • 2. INTUITIVNI I REFLEKSIVNI MORAL • 3. STROGO NORMIRANI MORAL I MORAL PRIRODNIH OBDARENOSTI • 4. MORAL KOJI PROŠIRUJE SVOJE PODRUČJE I MORAL KOJI GA SUŽAVA • 5. MORAL KOJI SE STROGO POŠTUJE I LABAVI MORAL • 6. KOLEKTIVNI MORAL

6. TRADICIONALNI MORAL • moralni stav koji se zasniva na autoritetu običaja,tradicije =>među društvenim klasama najskloniji su tradicionalnom moralu: plemići, zamljoposjednici, a naročito seljaci => Autoritet tradicije nije bio jedini faktor, već i napori koji su bili priznati kao pozitivni

7. FINALISTIČKI MORAL • Podrazumijeva sve moralne stavove zasnovane na autoritetu dobara uzetih kao cilj i na autoritetu najpogodnijih sredstava tih ciljeva • Ta dobra mogu biti: užitak,sreća, sigurnost, zdravlje dug život, moć društva itd. • Najskloniji finalističkom moralu bila je buržoazijska klasa • Najznačajnije žarište tog morala predstavlja SREDNJABURŽOAZIJA I TZV. POSLOVNI KRUGOVI

8. MORAL VRLINA • Podrazumijeva sve moralne stavove koji se oslanjaju na autoritet trajnih savršenstava individualnog ili kolektivnog karaktera • Moralna savršenstva mogu biti različita: => hrabrost => vjernost => iskrenost => umjerenost => skromnost => neustrašivost => poniznost => nježnost…itd. => Prednost moralu vrline posebno su davali plemići te feudalci i vitezovi

9. MORAL NAKNADNO DONIJETIH SUDOVA • Podrazumijevamo sve moralne stavove zasnovane na autoritativnom uplivu neodobravanja ili odobravanja koje se odnosi na već izvršeno ili tek namjeravano ponašanje • ovaj moral javlja se u društvima koja su u prijelaznoj fazi,u destrukturaciji ili u onima gdje dolazi do spajanja više civilizacija • Npr. Situacija u SAD-U u doba njihova rasta => Najskloniji ovom moralu je srednja klasa

10. IMPERATIVNI MORAL • Podrazumijevamo sve one moralne stavove koji se zasnivaju na autoritetu propisa i dužnosti • Imperativni moral je vrlo strog i ima izrazito negativno i represivno obilježje • Negativno= suprotstavlja se otporima • represivno= nastoji odstraniti negativne vrijednosti = vežemo uz moral sankcija • Najsklonija je buržoazija s ograničenim sredstvima,sitna buržoazija te niže činovništvo • Posebne grupacije koje daju prednost ovom moralu su: => grupacije po lokalitetu => dobrovolje grupacije (sindikati,zadruge,itd.)

11. MORAL IDEALNIH SIMBOLIČKIH PREDODŽBI • Podrazumijeva sve moralne stavove temeljene na autoritetu uzvišenih,ali konkretnih uzora • Primjeri idealnih simboličkih predodžbi: => vrač,starješina,prorok, jogi,tiranin, mudrac,svetac => mučenik,genije, feudalac…itd. • Ovaj moral se najviše javlja u uzburkanim epohama: =>reforme, građanski ili međunarodni ratovi,štrajkovi i sl. => Najskolnija tome je proleterska klasa

12. MORAL ASPIRACIJE =>podrazumijevamo skup moralnih stavova temeljenih na autoritetu poželjnoga • U stvarno postojećem moralu pojavljuje se često • Najviše se pojavljuje u zapadnjačkom društvu u doba renesanse te u današnjem zapadnjačkom društvu • Najskloniji moralu aspiracije su: seljačka klasa, buržoazijska te proletarijat

13. MORAL DJELOVANJA I STVARALAŠTVA • Podrazumijevamo skup moralnih stavova temeljenih na autoritetu stvaranja novih sadržaja i situacija • ovaj moral može biti interpretiran na različite načine: => može biti sadržan u magijskom moralu => u prometejskom moralu => te u faustovskom moralu • Najskoliniji je proletarijat i to kada dođe na vlast i kada je vlast stvarno u njegovim rukama

14. Gurvitch razlikuje i tipove društva s obzirom na moralni život : => HARIZMATIČKE TEOKRACIJE => PATRIJARHALNA DRUŠTVA => FEUDALNA DRUŠTVA => MORALNI ŽIVOT ANTIČKIH GRADOVA-DRŽAVA => MORALNI ŽIVOT S POČETNOM FAZOM KAPITALIZMA => DEMOKRATSKO-LIBERALNA DRUŠTVA