570 likes | 911 Views
FTO Psychofarmaca. 9 juni 2005 Joost de Kanter Henk-Frans Kwint. Programma FTO. Inleiding: Doelstellingen ( 5 min) Interacties met antidepressiva + Li (15 min) CB0-consensus NSAIDs (5 min) Methode: Prescriptiecijfers (20 min) Discussie: Presentatie FTTO- communicatieschema (10 min)
E N D
FTO Psychofarmaca 9 juni 2005 Joost de Kanter Henk-Frans Kwint
Programma FTO Inleiding: • Doelstellingen ( 5 min) • Interacties met antidepressiva + Li (15 min) • CB0-consensus NSAIDs (5 min) Methode: • Prescriptiecijfers (20 min) Discussie: • Presentatie FTTO- communicatieschema (10 min) • Communicatie (10 min) Conclusie: • Afspraken vaststellen (5 min) • Wanneer afspraken toetsen (5 min)
Doelstellingen • Afspraak maken over actie en communicatie bij: • IA SSRI- NSAID • IA SSRI – metoprolol • Toetsen afspraak 1e/2e keus anti-depressivum van vorig FTO depressie
Programma FTO Inleiding: • Doelstellingen ( 5 min) • Interacties met antidepressiva + Li (15 min) • CB0-consensus NSAIDs (5 min) Methode: • Prescriptiecijfers (20 min) Discussie: • Presentatie FTTO- communicatieschema (10 min) • Communicatie (10 min) Conclusie: • Afspraken vaststellen (5 min) • Wanneer afspraken toetsen (5 min)
Top 20 interacties (1) • RAS-remmers – diuretica 22,3% (1554) • NSAID – bèta-blokkers 8,9 % (621) • NSAIDs – RAS-remmers 7,1 % (492) • RAS-remmers – K-sparende diuretica 5,3 % (371) • Anticonceptiva –antibiotica 4,4 % (308) • Bisfosfonaten – complex verbindingen 4,0 % (281) • Calciumant. - bèta-blokkers 3,5 % (245) • Levothyroxine – complex verbindingen 3,3 % (228) • SSRI’s – Coumarines2,5 % (171) • Antidiabetica - bèta-blokkers 2,3 % (162)
Top 20 interakties (2) • MTX- NSAIDs/salicylaten 2,2 % (155) • Digoxine –diuretica 2,1 % (148) • Metoprolol –CYP2D6-remmers2,1 % (146) • NSAIDs –corticosteroiden 2,1 % (145) • Anticonceptiva –azoolantimycotica 2,0 % (140) • Coumarines – antibiotica 1,9 % (133) • NSAIDs –SSRI’s1,8 % (126) • NSAIDs – lisdiuretica 1,6 % (113) • Coumarines – thyreomimetica 1,5 % (106) • Bèta-blokkers - bèta-mimetica 1,4 % (95)
Interakties SSRI’s • Coumarines 2,5 % (171) • Metoprolol 2,1 % (146) • NSAIDs 1,8 % (126) • Fenytoine, carbamazepine 0,2 % (24) • Carbamazepine 0,0 % (0) • Anti-aritmica 0,0 % (0) • Dextromethomorfan 0,0 % (0) • Thioridazine 0,0 % (0)
Interakties met fluvoxamine • Theofylline 0,0 % (0) • Clozapine 0,0 % (0) • Pimozide 0,0 % (0) • Fenytoïne 0,0 % (0) • Thioridazine 0,0 % (0) • Olanzapine 0,0 % (0)
Interakties met TCA’s • Enzyminductoren 0,2 % (17) • Cimetidine 0,0 % (1) • Terbinafine 0,0 % (1) • Bupropion 0,0 % (0) • Thioridazine 0,0 % (0)
Interakties met lithium • RAS-remmers 0,7 % (65) • Diuretica 0,1 % (10) • NSAIDs 0,1 % (8) • Metronidazol 0,0 % (0) • Theofylline 0,0 % (0) • Acetazolamide 0,0 % (0) • Almotriptan 0,0 % (0)
Interacties antidepressiva onderling • SSRI’s – TCA’s 0,4 % (26) • MA0-remmers – antidepressiva 0,2 % (13) • Mirtazapine –fluvoxamine 0,0 % (4) • Sint Jans Kruid – antidepressiva 0,0 % (0)
[1] Hepatisch niveau: Cytochroom P450 CYP METABOLIET SUBSTRAAT CYP METAB. +REMMER CYP CYP CYP + INDUCTOR
Voorbeeld 1: metoprolol + paroxetine Gevolg: verdubbeling Cmax metoprolol (meer kans op bradycardie) Afhandeling: verlaag sterkte metoprolol met 1/2 Relevantie mede afhankelijk van indicatie metoprolol: 1. Hartfalen (let op lage sterkte bijv. 25 mg) • Hypertensie (angina pectoris, post-myocardinfarct)
[2] Interakties op nierniveau: lithium distale tubulus proximale tubulus 100% K/H Na Na/Li glomerulus 40% verzamelbuisje 25% Na/(Li) lus van Henle 25%
Interactie thiazide - lithium distale tubulus proximale tubulus K/H Na Na/Li glomerulus verzamelbuisje thiazides: remming distale Na-terugresorptie meer Na+ in urine, minder Na+ in bloed meer proximale heropname Na+ Na/(Li) lus van Henle ook meer Li-heropname hogere Li-spiegels!
Voorbeeld 2: Lithium – RAS-remmers Gevolg: stijging lithiumspiegels (soms 4-5 x zo hoog) Afhandeling: • Kies alternatief RAS-remmer • Controleer Li-spiegel binnen 5 dagen
[3] Farmacodynamische interacties:plaatjesaggregatie • SSRI’s + NSAID’s: plaatjesaggregatie via twee mechanismen (COX-remming en serotoninedepletie in het bloedplaatje) • SSRI’s + coumarines:plaatjesaggregatie door remming serotonine-opname door trombocyten(fluvoxamine tevens CYP2C9-remmer)
Voorbeeld 3: NSAID - SSRI Gevolg: verhoogde kans maagbloeding Afhandeling: Overweeg maagprotectie: protonpompremmer of misoprostol in adequate dosering Relevantie: Indien 1x extra risicofactor aanwezig: Maagprotectie aanbevolen
Samenvattend • SSRI’s zijn enzymremmers: kunnen spiegels verhogen, zoals van metoprolol • TCA’s zijn substraten van enzymen en bij IA’s met enzymremmers moet dosis worden aangepast • Bij switchen antidepressiva opletten let op eventueel in en uitsluipen en termijn (switch-schema) • Interakties met Li altijd relevant: altijd aktie • SSRI + NSAIDs: maagprotectie aanbevolen indienminstens 1 risicofactor extra
Programma FTO Inleiding: • Doelstellingen ( 5 min) • Interacties met antidepressiva + Li (15 min) • CB0-consensus NSAIDs (5 min) Methode: • Prescriptiecijfers (20 min) Discussie: • Presentatie FTTO- communicatieschema (10 min) • Communicatie (10 min) Conclusie: • Afspraken vaststellen (5 min) • Wanneer afspraken toetsen (5 min)
CBO richtlijn Maagprotectie bij NSAID’s (1) • Maatregelen ter preventie van maagschade worden in de CBO consensus aanbevolen indien er sprake is van: - leeftijd boven 70 jaar; - voorgeschiedenis met een ulcus of complicaties daarvan; - onbehandelde H. pylori-infectie in het kader van ulcuslijden.
CBO richtlijn Maagprotectie bij NSAID’s (2) II) Maatregelen ter preventie van maagschade worden in de CBO consensus overwogen indien er sprake is van: - leeftijd 60-70 jaar; - ernstige invaliderende reumatoïde artritis; - hartfalen; diabetes; - hoge dosering NSAID (criterium: minimaal 1,25 DDD); - gebruik van anticoagulantia of acetylsalicylzuur; - gebruik van corticosteroïden (systemisch); - gebruik van Selective Serotonine Re-uptake Inhibitors (SSRI’s). * DDD = Internationaal afgesproken voorgeschreven dagelijkse dosis
Number Needed to Treat SIR Instituut voor Farmaceutisch Praktijkonderzoek
Programma FTO Inleiding: • Doelstellingen ( 5 min) • Interacties met antidepressiva + Li (15 min) • CB0-consensus NSAIDs (5 min) Methode: • Prescriptiecijfers (20 min) Discussie: • Presentatie FTTO- communicatieschema (10 min) • Communicatie (10 min) Conclusie: • Afspraken vaststellen (5 min) • Wanneer afspraken toetsen (5 min)
Juni 2003- Juni 2004 • Welk antidepressivum werd het meest voorgeschreven op recept in onze regio? • Wie schreef de meeste recepten voor? Huisartsen of psychiaters of overige specialisten?
Co-medicatieWat gebruiken antidepressivagebruikers nog meer ? (< 65 jaar)
Nulmeting (5 apotheken) • Stap 1: Selectie patiënten met minimaal 1 recept antidepressivum in mei 2004 + medicatiehistorie van 1 jaar ervoor; • Stap 2: Bepalen patiënten gelijktijdig gebruik van een SSRI en een NSAID; • Stap 3: Bepalen patiënten (SSRI + NSAID) met extra risicofactoren uit de CBO richtlijn • Stap 4: Bepalen of er een vorm van maagprotectie bestaat
Stap 2: SSRI-gebruikers met NSAID Gebruikers SSRI’s: NSAID:Stevenshof: Totaal: Geen 183 (=92%) 648 (=90%) Wel 15 (= 8 %) 69 (=10%)
Stap 3: SSRI + NSAID-gebruikers + risico-factor(en) Gebruikers SSRI + NSAIDs: Risicofactor(en)StevenshofTotaal Geen 3 (20%) 69 (19%) 1 of meer 12 (80%) 56 (81%)
Stap 4: Risicofactoren + maagprotectieApotheek Stevenshof Maagprotectie TOTAAL 1 3 1 1 1 9 1 0 2 GEEN 0 2 0 0 0 4 0 0 0 WEL 1 1 1 1 1 5 1 0 2 Leeftijd boven 70 jaar Leeftijd boven 60 jaar Reumatoide artritis Hartfalen Diabetes Hoge dosering NSAID* Anticoagulantia Corticosteroide Acetylsalicylzuur * ≥1,25 DDD
Stap 4 : Samenvatting Gebruikers van NSAIDs + SSRI + risicofactor(en): MaagprotectieStevenshofTotaal Geen 6 (50%) 31 (55%) Wel 6 (50%) 25 (45%)
Programma FTO Inleiding: • Doelstellingen ( 5 min) • Interacties met antidepressiva + Li (15 min) • CB0-consensus NSAIDs (5 min) Methode: • Prescriptiecijfers (20 min) Discussie: • Communicatie (10 min) • Presentatie FTTO- communicatieschema (10 min) Conclusie: • Afspraken vaststellen (5 min) • Wanneer afspraken toetsen (5 min)
Communiceren over geneesmiddel interacties It needs three! to tango! Joost de Kanter, huisarts Gezondheidscentrum Stevenshof GGZ adviseur REOS Zorg
Inhoud • Wiens probleem is het? • Samenwerking?: Communicatie! • Hoe kunnen we communiceren?
Casus Dhr A (geb. 11-02-45) start met PAROXETINE 20 mg van psychiater. In de apotheekcomputer verschijnt een IA met METOPROLOL. Hr heeft CI hartfalen en angina pectoris. Medicatiehistorie (alles van huisarts): • Monocedocard retard 100 mg 1 dd 1 • Metoprolol retard 100 mg 1dd 1 • Acetylsalicylzuur 80 mg 1 dd 1 • Tildiem XR 300 mg 1 dd 1 • Nitroglycerine zo nodig • Lipitor 40 mg 1 dd 1 • Metformine 500 mg 2 –2-1 • Mixtard 30 NV gb U bent apotheker:wat is uw aktie?
Wiens probleem is het? • Van de patiënt! • Van de apotheker! • Van de huisarts, de tweede voorschrijver! • Van de psychiater, eerste voorschrijver!
Casus: antwoord Dhr A (geb. 11-02-45) start met PAROXETINE 20 mg van psychiater. In de apotheekcomputer verschijnt een IA met METOPROLOL. Aktie 1: Psychiater gebeld en evt alternatief paroxetine voorstellen: Niet bereikbaar: ingesproken op voice-mail. Aktie 2: Huisarts gebeld over relevantie van hartfalen. Niet bekend bij huisarts: volgens arts valt hr onder verantwoordelijkheid cardioloog. Aktie 3: Cardioloog gebeld: hr heeft ‘ischemisch hartfalen’: een verdubbeling van metoprolol-spiegel is geen probleem. Antwoord nav aktie 1: Psychiater wil graag vasthouden aan PAROXETINE en sterkte: is dus geen probleem (meer)
Samenwerking?: Communicatie! • Stelling: alle behandelaars zijn professioneel gehouden aan samenwerking, anders ontstaat on-gezondheidszorg! • De belangrijkste voorwaarde voor samenwerking en tegelijk inhoud is communicatie
Communicatie: Middelen • Telefoon • Fax • E-mail • Beveiligd Internet • (Vis-à-vis)
Communicatie: Voorwaarden • Bereikbaarheid • Welke tijden • Welk telefoonnummer • Bekendmaken • Op recept • Sociale kaart: www.Zorgwelrijnland.nl • Berichten • Bekijken &….Beantwoorden