Ontheffing: Juridische & Procedurele aspecten

1. Ontheffing:Juridische & Procedurele aspecten

2. Juridische aspectenOntheffen of niet ontheffen? • Europese Richtlijn • MER/VR-decreet (B.S. 13/02/2003) • Uitvoeringsbesluit (B.S 17/02/2005)

3. Europese Richtlijn 1985/ 1997

4. Europese Richtlijn • Milieueffectenbeoordeling: • Verplichting overheid/ initiatiefnemers • Om rekening te houden met: • Bescherming gezondheid • Beter milieu  kwaliteit van bestaan • Instandhouding diversiteit van soorten • Reproductievermogen ecosysteem ONTHEFFING

5. Ontheffing definitie en implicatie: • “Vrijstelling krijgen van verplichting zich aan een in principe algemeen-geldend (ge)/(ver)bod te houden” • M.e.r. = rapportage-”gebod” • Vrijstelling ≠ Ontheffing politieke keuze technisch-inhoudelijke keuze v/d administratie

6. Europese Richtlijn • Bijlage I • Projecten van bepaalde categorieën: • qua aard en omvang: waarschijnlijk aanzienlijke effecten • Bijlage II • Projecten van bepaalde categorieën: • qua aard en omvang: niet in alle gevallen aanzienlijke effecten

7. Bijlage I Beoordeling verplicht in MER Bijlage II Beoordeling geval per geval d.m.v. drempelwaarden en/of criteria al dan niet in MER Europese Richtlijn

8. MER/VR-decreet B.S. 13/02/2003 • Toepassingsgebied • Milieubeoordelingsplicht

9. Toepassingsgebied • Projecten: vergunningsplichtige activiteit • Stedenbouwkundige vergunning • Milieu-vergunning • Hervergunning • Verandering

10. Milieubeoordelingsplicht • Al dan niet project-MER opstellen Criteria: • Kenmerken v/h project • Kwetsbaarheid milieu • Kenmerken potentiële effecten Bijlage II

11. Milieubeoordelingsplicht • Al dan niet plan-MER opstellen: als kader voor latere vergunningen • Bijlage I-project plan-MER • Bijlage II-project milieubeoordeling aanzienlijke effecten ja nee plan-MER geen plan-MER

12. Milieubeoordelingsplicht • ONTHEFFING PLAN-mer: indien geen aanzienlijke effecten omwille van • Klein gebied op lokaal niveau of kleine wijziging aan plan • Uitwerking, herziening of voortzetting van plan: eerder plan-MER goedgekeurd • Geen nieuwe bijkomende gegevens over aanzienlijke effecten

13. Uitvoeringsbesluit B.S.: 17/02/2005 Van kracht: 27/02/2005 voor project-MER

14. Uitvoeringsbesluit • MER- plicht  categorieën van projecten bijlage I & II • Bijlage I: overname EU-richtlijn • Bijlage II: categorieën met invulling van drempels inzake grootte, omvang, lengte, capaciteit, inzake ligging in (t.o.v.) BBG

15. Bijlage II • Selectiecriteria • Aard en omvang van het project • Drempelwaarde ~ aanzienlijkheid van mogelijke milieu-effecten • Ligging in / of t.o.v. bijzonder beschermde gebieden • Alle selectiecriteria in overweging nemen, de relevante diepgaander behandelen • Ook als bijlage II-milieubeoordelingsplicht bij ontwerp-RUP als onderbouwing / verantwoording voor voostel nieuwe bestemming(en) in RUP

16. Procedurele aspecten

17. Procedurele aspecten • Proces van een ontheffingsaanvraag • Beoordeling van dossiers geval per geval ‘ Ontheffen of niet ontheffen ’

18. Kan enkel gaan over inhoud/samenstelling van het in te dienen dossier Kan nooit gaan over een formele uitspraak over al dan niet ingaan op het verzoek Proces van een ontheffingsaanvraag Informeel overleg met de cel Mer Formeel indienen van een gemotiveerd verzoek Beslissing over het al dan niet verlenen van de ontheffing

19. Administratie ontvangt een gemotiveerd verzoekschrift tot ontheffing Administratie bezorgt info aan verdragspartij (art.4.3.3 § 5) Dag 0 Mogelijke grensoverschrijdende effecten ? Ja Max. 30 dagen Administratie bezorgt info aan adiesverlener Neen Commentaar verdragspartij toezenden aan de administratie Wenst de administratie adviezen ? Ja Commentaar adviesverlener toezenden aan de administratie Neen Administratie neemt beslissing Dag 60 Administratie legt de beslissing bij haar ter inzage en betekent haar beslissing aan de initiatiefnemer en de EU-Commissie In voorkomend geval ook aan Comité voor de Preventie en Bescherming op het werk en de Milieucoördinator. in voorkomend geval ook de ESPOO-verdragspartij Dag 70

20. Administratie legt de beslissing bij haar ter inzage en betekent haar beslissing aan de initiatiefnemer en de EU-Commissie In voorkomend geval ook aan Comité voor de Preventie en Bescherming op het werk en de Milieucoördinator. in voorkomend geval ook de ESPOO-verdragspartij Dag 0 Heroverweging ? Beslissing: ontheffing ? Neen Neen Dag 20 Ja Ja Heroverweging ? Dag 20 Neen Ja Artikel 4.6.4 Vergunningsproces Beslissing toevoegen bij aanvraag Opstellen MER

21. Verzoek tot heroverweging (Artikel 4.6.4) Beslissing van de administratie over MER-plicht Dag -20 Administratie ontvangt van IN verzoek tot heroverweging Dag 0 Verzoek ontvankelijk volgens art.4.6.4 §1 en §2? Betekening initiatiefnemer van het onvolledig verzoek Neen ja Leidend ambtenaar van de administratie wijst 3 of 5 leden aan voor de adviescommissie Dag 20 Adviescommissie wijst een voorzitter aan Adviescommissie formuleert een advies Dag 40 Adviescommissie betekent het advies aan de administratie Dag 50

22. Verzoek tot heroverweging (Artikel 4.6.4) VERVOLG Adviescommissie betekent het advies aan de administratie Dag 50 Is advies unaniem ? ja neen Advies is bindend Advies is niet bindend Administratie neemt een beslissing rekening houdend met het advies Administratie neemt een onverwijlde beslissing op basis van het advies Dag 70 Administratie betekent de beslissing aan de initiatiefnemer de aangewezen betrokkenen Dag 80

23. Ontheffen of niet ontheffen? • Beoordeling van dossiers: “geval per geval” Toetsing aan bijlage II-lijst Specificaties in de lijst: vergemakkelijken van MER-beoordelingsonderzoek Flexibiliteit: aandacht voor specifieke disciplines of beleidsdomeinen ontheffing met voorwaarden

24. Ontheffen of niet ontheffen? • Beoordeling van dossiers: “geval per geval” Artikel 2.1 v/d Europese Richtlijn blijft van toepassing !

25. Europese RL: Artikel 2.1 • “…. Voor projecten die aanzienlijke effecten kunnen hebben gezien hun aard, omvang of ligging ” • “ alle maatregelen moeten getroffen worde om het door de richtlijn voorgeschreven resultaat te bereiken = dwingende verplichting van art. 189 v/h EG-verdrag ” • Arresten Europees Hof van Justitie

26. Ontheffen of niet ontheffen? • Beoordeling van dossiers: “geval per geval” Te beoordelen of : • project zelfstandig gerealiseerd wordt • aan bestaande installaties toegevoegd wordt • cumulatie met ander projecten  > drempel?

27. Ontheffen of niet ontheffen? • Beoordeling van dossiers: “geval per geval” • Plan-MER opgemaakt Kader voor latere projecten ? • Detailleringsgraad plan – project • Gewijzigde regelgeving • Gewijzigde projectkenmerken • Cumulatie van projecten

28. Ontheffen of niet ontheffen? • Beoordeling van dossiers: “geval per geval” Op basis van vroegere project-MER Herhaling – voortzetting – alternatief ? Vb.: leiding dieper leggen

29. Ontheffen of niet ontheffen? • Beoordeling van dossiers: “geval per geval” Onderzoek meerwaarde nieuwe MER: nieuwe of bijkomende aanzienlijke milieu-effecten • Beoordeling: • kenmerken van project, • kwetsbaarheid van projectomgeving, • kenmerken van potentiële effecten

30. Kenmerken van de projecten • Omvang: • Juist onder drempel • Saucisson + samenhang met andere criteria zoals kwetsbaarheid milieu en potentiële effecten • Cumulatie: • Gekende, geplande projecten • Zie juridische-beleidsmatige randvoorwaarden • Kwaliteitsnormen lucht-geluid-water-bodem in samenhang met gezondheid mens

31. Kenmerken van de projecten • Gebruik van natuurlijke hulpbronnen • Grondwater (noodzakelijk?) voor productie • Afweging aard van winning oppervlaktewinning - aanvoer • Zand, leem, klei vervangmaterialen • Energie: reductie/ hernieuwbaar • Productie van afvalstoffen: aard en hoeveelheid

32. Kenmerken van de projecten • Verontreiniging en hinder • Luchtkwaliteitsnorm • Stand still • Immissiekwaliteit nu al overschreden • Fijn stof: lokaal/ dag • NO2 : jaar/ Vlaanderen • Geluid: • Eu-geluidskaarten • Link met slaapstoornis-gezondheid

33. Kenmerken van de projecten • Depositie via lucht-water: • Verwaarloosbaar t.o.v. referentietoestand? • Nood aan evaluatie en monitoring • Hinder: • Slechts tijdelijk? Week – enkele jaren • Welke ernst en grootte • Risico op ongevallen: • Onder SEVESO I en II-drempel • calamiteiten

34. Kwetsbaarheid van milieu rond project • Bestaand grondgebruik • Landbouweffectrapportage • Relatie met referentiesituatie en tijdsschaal • Regeneratievermogen – (on)omkeerbaarheid

35. Kwetsbaarheid van milieu rond project • Draagkracht milieu: bijzonder beschermde gebieden • Ook bos- en valleigebied • Agrarisch gebied met ecologisch belang • Te verifiëren in overleg met AROHM-hoofdbestuur: archeologische zone/ erfgoedlandschap • Gebieden met hoge bevolkingsdichtheid

36. Kenmerken van het potentiële effect • Bereik effect • Geluidsverstoring: • Probleem van normering • Stiltezones • Huidige slechte kwaliteit • Barrière-effect – versnippering • Grondwaterstroming – afpompingskegel • Emissie-depositie: eutrofiëring

37. Kenmerken van het potentiële effect • Grensoverschrijdend karakter • Inschatting: chauvinistisch? • Open en bloot? • Orde van grootte en complexiteit van effect • Schaalindeling ernst en grootte? • Verklaring? • Expert jugdment • Vanaf welke ernst en grootte: • Aanbevelingen • vergunningsvoorwaarde

38. Kenmerken van het potentiële effect • Duur, frequentie en (on)omkeerbaarheid • Tijdelijk – permanent: Bemaling – lozing –verdunning • Regelmatig – onvoorspelbaar • Herstelbaarheid - regeneratievermogen

39. Verzoek tot ontheffing • Verantwoording en relevante gegevens ter staving • Lijst v/d relevante criteria • Milieubeoordeling van project = leidmotief i/h kader van: • Milieuverantwoordelijkheid • Proactief beleid en voorzorgsbeginsel

40. Verzoek tot ontheffing = Opportuniteitsonderzoek • Al dan niet MER • Milieubeoordeling als verantwoording bij de vergunningsaanvraaag

41. Invulling vergunningsaanvraagVlarem I = Mini – milieueffectbeoordeling 1° … 11° ‘ de op basis van de best beschikbare technieken voorzien maatregelen en / of installaties om: • zo weinig mogelijk afval te voorzaken; • minder gevaarlijke stoffen te gebruiken; • de in het proces uitgestoten en gebruikte stoffen alsook afval, waar mogelijk, terug te winnen en te recycleren; • het verbruik van grondstoffen, met inbegrip van water, te beperken en de energie efficiëntie zo groot mogelijk te maken;

42. Invulling vergunningsaanvraagVlarem I e) het algemene effect van de emissies en de risico’s op het milieu te voorkomen of tot een minimum te beperken en dit zowel voor geluid, trillingen, stralingen, lucht-, bodem- en waterverontreiniging als voor het gevaar voor de mens buiten de inrichting en het leefmilieu; f) Ongevallen te voorkomen en de gevolgen daarvan voor het milieu te beperken; g) te voldoen aan de algemene en sectorale milieuvoorwaarden die van toepassing zijn op de inrichting; h) te voldoen aan art. 14 en art. 16 §4 van het decreet van 21/10/1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu;

43. Invulling vergunningsaanvraagVlarem I = Mini – milieueffectbeoordeling Met in voorkomend geval toevoeging van: • hydro-geologische studie (grondwaterwinning, afvalstorten,…) • werkplan en inrichtingsplan nabestemming bij ontginningen • energieplan

44. ‘Ontheffen of niet ontheffen’ That’s the question Laat milieu, mens en gezondheid er wel bij varen